tiªu chuÈn trång trät 10 TCN 469-2001
Tiªu chuÈn ngµnh
| 10 TCN 469-2001 |
1. Qui ®Þnh chung:
1.1. Qui ph¹m nµy qui ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c chung, néi dung vµ ph¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm quèc gia c¸c gièng c¶i b¾p míi ®îc chän t¹o trong níc vµ gièng nhËp néi.
1. 2. C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã gièng c¶i b¾p kh¶o nghiÖm vµ c¬ quan kh¶o nghiÖm ph¶i thùc hiÖn ®óng NghÞ ®Þnh sè 07/CP ngµy 5/2/1996 cña chÝnh phñ vÒ qu¶n lý gièng c©y trång vµ c¸c v¨n b¶n híng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh kÌm theo.
2. Ph¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:
2.1. C¸c bíc kh¶o nghiÖm:
2.1.1. Kh¶o nghiÖm c¬ b¶n: TiÕn hµnh 2 - 3 vô trong ®ã cã 2 vô trïng tªn t¹i c¸c ®iÓm trong m¹ng líi kh¶o nghiÖm quèc gia.
2.1.2. Kh¶o nghiÖm s¶n xuÊt: TiÕn hµnh 1-2 vô ®èi víi c¸c gièng cã triÓn väng ®· qua Ýt nhÊt 1 vô kh¶o nghiÖm c¬ b¶n t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt hoÆc hé n«ng d©n.
2.2. Bè trÝ kh¶o nghiÖm:
2.2.1. Kh¶o nghiÖm c¬ b¶n:
-
Bè trÝ thÝ nghiÖm: Theo khèi ngÉu nhiªn hoµn chØnh 3-4 lÇn nh¾c l¹i. DiÖn tÝch « lµ 10 m2 (8m 1,25m). Xung quanh diÖn tÝch thÝ nghiÖm ph¶i cã Ýt nhÊt mét luèng b¶o vÖ.
-
Gièng kh¶o nghiÖm: Ph¶i göi ®Õn C¬ quan kh¶o nghiÖm tríc vô trång, kÌm theo ®¨ng ký kh¶o nghiÖm gièng, lý lÞch gièng (nÕu lµ gièng kh¶o nghiÖm vô ®Çu). ChÊt lîng gieo trång cña h¹t gièng göi kh¶o nghiÖm ph¶i t¬ng ®¬ng víi gièng nguyªn chñng theo tiªu chuÈn 10 TCN 318-98. Lîng h¹t gièng tèi thiÓu 10g/ gièng/ vô.
-
Gièng ®èi chøng: Lµ gièng ®· ®îc c«ng nhËn hoÆc gièng ®Þa ph¬ng ®ang ®îc trång phæ biÕn t¹i n¬i kh¶o nghiÖm, cã thêi gian sinh trëng cïng nhãm víi gièng kh¶o nghiÖm vµ chÊt lîng h¹t gièng ®¹t tiªu chuÈn gièng nguyªn chñng.
2.2.2. Kh¶o nghiÖm s¶n xuÊt:
-
DiÖn tÝch: Mçi gièng Ýt nhÊt 500 m2/®iÓm, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nh¾c l¹i.
-
Gièng ®èi chøng nh ®èi víi kh¶o nghiÖm c¬ b¶n
-
Qui tr×nh kü thuËt: ¸p dông qui tr×nh kü thuËt tiªn tiÕn cña ®Þa ph¬ng n¬i kh¶o nghiÖm hoÆc theo qui tr×nh kü thuËt cña môc 2.3
2.3. Qui tr×nh kü thuËt:
2.3.1. Thêi vô:
Theo khung thêi vô tèt nhÊt ®èi víi tõng nhãm gièng t¹i ®Þa ph¬ng n¬i kh¶o nghiÖm.
2.3.2. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc: 2.3.2.1. Kü thuËt lµm vên ¬m: -
Chän ®Êt nhÑ, tho¸t níc tèt, kh«ng chua (pHkcl = 6 - 6,5). §Êt ®îc ph¬i ¶i, cµy bõa kü ®¶m b¶o t¬i xèp, s¹ch cá.
-
Lªn luèng réng 0,8-1m, cao 25-30 cm, t¹o mÆt luèng cã h×nh mai rïa nh»m tho¸t níc khi ma.
-
Ph©n bãn cho 10m2 vên ¬m: 25-30 kg ph©n chuång +1 kg v«i bét + (0,4-0,5) kg supel©n. Sau khi bãn ph©n dïng cµo trén ®Òu trªn mÆt luèng vµ san ph¼ng. Khi gieo h¹t nªn trén ®Òu h¹t víi ®Êt kh« hoÆc c¸t, gieo mËt ®é 2,5-3,0g h¹t/m2. Sau khi gieo h¹t xong r¾c mét líp ®Êt bét kÝn h¹t, phñ mét líp r¬m ®· ®îc c¾t nhá hoÆc trÊu råi tíi ®ñ Èm.
-
Ch¨m sãc: Khi 70-80% h¹t n¶y mÇm bá r¬m r¹, tØa ®Þnh c©y khi c©y cã 2-3 l¸ thËt, ®Ó kho¶ng c¸ch c©y 5 - 7cm. Phßng trõ s©u bÖnh theo híng dÉn cña ngµnh B¶o vÖ thùc vËt. Tríc khi trång tõ 5 - 7 ngµy kh«ng tíi níc ®Ó luyÖn cho c©y, tríc khi nhæ c©y ®Ó trång tíi ®Ém nh»m h¹n chÕ ®øt rÔ khi nhæ c©y. Trång khi c©y cã 5-6 l¸ thËt.
2.3.2.2. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc thÝ nghiÖm:
+ MËt ®é, kho¶ng c¸ch:
-
Vô sím vµ muén: Hµng x hµng 50cm, c©y x c©y 40 - 45 cm (tuú gièng) .
-
ChÝnh vô: Hµng x hµng 50cm, c©y x c©y 40-60 cm.
+ Lµm ®Êt, bãn ph©n:
-
Lµm ®Êt, lªn luèng: Cµy bõa kü ®¶m b¶o ®Êt t¬i xèp, s¹ch cá d¹i, lªn luèng réng 1,25m, cao 25-30cm, bæ 2 hµng hèc kiÓu nanh sÊu theo kho¶ng c¸ch cho tõng thêi vô.
-
Ph©n bãn cho 1 ha: Ph©n chuång hoai môc 20 - 25 tÊn+ 120 - 150kg N + 100 - 120 kg P2O5 +75-90 kg K2O .
-
C¸ch bãn:
Lãt toµn bé ph©n chuång, l©n vµ 1/3 lîng kali. Toµn bé lîng ®¹m vµ kali cßn l¹i chia ®Òu cho c¸c lÇn bãn thóc:
Thóc lÇn 1 khi c©y håi xanh kÕt hîp vun xíi nhÑ.
Thóc lÇn 2 khi c©y tr¶i l¸ bµng kÕt hîp xíi vun cao.
Thóc lÇn 3 khi c©y vµo cuèn.
Chó ý: Lu«n gi÷ Èm cho c©y, ®Æc biÖt giai ®o¹n vµo cuèn. Khi c¶i b¾p ®· cuèn ch¾c kh«ng nªn tíi ®Ém tr¸nh hiÖn tîng næ b¾p.
2.3.3. Phßng trõ s©u bÖnh:
C¶i b¾p thêng bÞ c¸c lo¹i s©u ph¸ ho¹i trong thêi gian sinh trëng nh: S©u t¬ (Plutella Maculipenis Curtis), s©u x¸m (Agrotis ypsilon Rotemberg), rÖp rau (Brevicoryne brassicae), bä nh¶y (Phyllotreta vittata F)... Phßng trõ b»ng c¸c lo¹i thuèc ®Æc hiÖu theo híng dÉn cña ngµnh B¶o vÖ thùc vËt.
§èi víi bÖnh cÇn lu ý c¸c lo¹i bÖnh thèi do nÊm, bÖnh xèp rÔ.... Phßng trõ: Khi c©y nhiÔm s©u bÖnh dïng c¸c lo¹i thuèc ®Æc hiÖu theo híng dÉn cña ngµnh BVTV.
2.3.4. Thu ho¹ch:
Thu ho¹ch khi b¾p ®· cuèn chÆt, thu nh÷ng c©y mÉu ®· x¸c ®Þnh tríc ®Ó ®o ®Õm c¸c chØ tiªu trong phßng sau ®ã thu toµn bé « thÝ nghiÖm.
3. ChØ tiªu vµ ph¬ng ph¸p theo dâi.
3.1. Kh¶o nghiÖm c¬ b¶n:
3.1.1. §Æc ®iÓm h×nh th¸i
* M« t¶ c¸c bé phËn cña c©y sau ®©y:
-
L¸: D¹ng l¸, mµu s¾c l¸, g©n l¸, cì l¸ (to, trung b×nh, nhá)
-
D¹ng b¾p: §îc chia lµm 5 nhãm c¬ b¶n dùa vµo tû lÖ gi÷a chiÒu cao (H) vµ ®êng kÝnh b¾p (D) nh sau:
Nhãm I - B¾p trßn (0,8 = H/D 1,1)
Nhãm II - B¾p ph¼ng dÑt (tû lÖ 0,4 H/D 0,7)
Nhãm III - B¾p trßn dÑt (tû lÖ 0,8H/D 0,7)
Nhãm IV - B¾p nhän dµi (tû lÖ 1,1 H/D 1,4)
Nhãm V - B¾p oval (tû lÖ 1,4 H/D 2,1)
+ D¹ng ®¸y b¾p: Chia lµm 3 nhãm.
Nhãm I - §¸y låi - PhÇn ®¸y xung quanh th©n v¸t lªn phÝa th©n b¾p
Nhãm II - §¸y ph¼ng - PhÇn ®¸y b¾p vu«ng gãc víi th©n
Nhãm III - §¸y lâm - PhÇn b¾p xung quanh th©n lâm s©u vµo trong b¾p
+ CÊu tróc kiÓu xÕp l¸ trªn ®Ønh b¾p:
-
Hë hoµn toµn: TÊt c¶ c¸c l¸ bao kh«ng cuèn hoµn toµn t¹o thµnh khe hë cã thÓ nh×n s©u vµo gi÷a b¾p tõ trªn xuèng.
-
Nöa kÝn: C¸c l¸ ngoµi cuèn kh«ng kÝn hÕt nªn cã thÓ nh×n ®îc mét phÇn cña l¸ trong b¾p ë lît thø 2 tõ ngoµi vµo.
-
KÝn hoµn toµn: Hai l¸ bªn ngoµi «m kÝn b¾p, kh«ng thÓ thÊy mét phÇn nµo cña lît l¸ thø 2.
3.1.2. C¸c giai ®o¹n sinh trëng.
-
Ngµy gieo.
-
Ngµy mäc: Ngµy cã 50% sè c©y ë giai ®o¹n hai l¸ mÇm.
-
Ngµy trång.
-
Ngµy tr¶i l¸ bµng: Ngµy cã 50% sè c©y tr¶i l¸ bµng.
-
Ngµy cuèn: T¹i thêi ®iÓm cã 50% sè c©y b¾t ®Çu cuèn b¾p.
-
Ngµy thu lÇn ®Çu.
-
Ngµy thu ho¹ch xong.
3.1.3. Mét sè chØ tiªu theo dâi trªn c¸c c©y mÉu.
+ Mçi lÇn nh¾c lÊy 5 c©y ngÉu nhiªn liªn tiÕp trõ 3 c©y ®Çu luèng theo dâi c¸c chØ tiªu sau:
-
§êng kÝnh t¸n c©y (cm): §o 2 ®êng vu«ng gãc qua t©m c©y thêi kú tr¶i l¸ bµng, lÊy sè trung b×nh.
-
Khèi lîng c©y: C©n toµn bé c©y lóc thu ho¹ch.
-
Khèi lîng b¾p: C©n b¾p kh«ng kÓ l¸ bao.
-
Sè l¸ bao (l¸ kh«ng cuèn): §Õm sè l¸ kh«ng cuèn/c©y lóc thu ho¹ch.
-
Sè l¸ cuèn: XÎ ®«i b¾p ®Õm sè l¸ trong b¾p.
-
ChiÒu cao b¾p (H) = cm: §o tõ ®Ønh ®Õn ®¸y b¾p.
-
§êng kÝnh b¾p D = (cm): §o 2 ®êng vu«ng gãc qua t©m b¾p, lÊy sè trung b×nh.
-
Tû lÖ b¾p cuèn (%): Sè b¾p cuèn/Tæng sè c©y100.
-
§é chÆt b¾p - ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Trong ®ã:
G - Khèi lîng b¾p (g)
H - ChiÒu cao b¾p (cm)
D2 - ChiÒu dµi chiÒu réng b¾p (cm2)
P = g/cm3 (P cµng cao b¾p cµng chÆt thÓ hiÖn gièng tèt)
0,523 lµ hÖ sè qui ®æi tõ thÓ tÝch h×nh trô sang h×nh cÇu.
3.1.4. Møc ®é nhiÔm s©u bÖnh h¹i chÝnh.
Theo dâi møc ®é nhiÔm s©u bÖnh h¹i ë c¸c thêi kú sau trång 30, 45 vµ 60 ngµy ®èi víi mét sè bÖnh chÝnh cô thÓ nh sau:
-
§èi víi bÖnh hÐo rò (Fusarium conglutinans Wr) vµ bÖnh thèi nhòn c¶i b¾p (Erwinia carotovora Holland, Erwinia aroidene Holland vµ Pseudomonas sp.) ®¸nh gi¸ theo thang ®iÓm tõ 1-5 (nhÑ - rÊt nÆng) dùa trªn % sè c©y bÖnh.
§iÓm 1 - Díi 10% sè c©y nhiÔm - kh«ng nhiÔm
2 - 10-25% sè c©y nhiÔm - nhiÔm nhÑ
3 - 26 - 50% sè c©y nhiÔm - nhiÔm trung b×nh
4 - 51-75% sè c©y nhiÔm - nhiÔm nÆng
5 - Trªn 75% sè c©y nhiÔm - nhiÔm rÊt nÆng
-
Víi bÖnh s¬ng mai (Peronospora brassica Gaiim) vµ bÖnh thèi ®en g©n l¸ (Xanthomonas campestris Dowson), x¸c ®Þnh chØ sè bÖnh (%) nh sau:
§iÒu tra trªn 5 c©y mÉu, tÝnh % l¸ nhiÔm bÖnh cã thÓ ®Õm ®îc. Ph©n cÊp theo 5 cÊp:
1 - Díi 10%
2 - 10-25%
3 - 26 - 50%
4 - 51-75%
5 - Trªn 75%
Sau ®ã tÝnh chØ sè bÖnh theo theo c«ng thøc:
Trong ®ã:
a - CÊp sè bÖnh
n - Sè l¸ bÞ bÖnh cÊp t¬ng øng.
N - Tæng sè l¸ ®iÒu tra.
5 - CÊp cao nhÊt.
-
§èi víi s©u theo dâi møc ®é h¹i cña mét sè lo¹i s©u chÝnh h¹i rau nh: S©u t¬ (Plutella xylostella), s©u xanh (Pieris rapae L.), bä nh¶y (Phyllotreta vittata F.), rÖp rau (Brevicoryneb rassicae L) cho ®iÓm :
1 - Kh«ng nhiÔm.
2 - NhiÔm nhÑ.
3 - NhiÔm møc trung b×nh.
4 - NhiÔm nÆng.
5 - NhiÔm rÊt nÆng.
3.1.5. Kh¶ n¨ng chèng chÞu c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh bÊt thuËn.
§¸nh gi¸ møc ®é bÞ h¹i vµ kh¶ n¨ng phôc håi cña c©y sau khi bÞ h¹n, nãng, óng, s¬ng muèi. Cho ®iÓm theo thang ®iÓm tõ 1-5 nh sau:
1 - Sinh trëng ph¸t triÓn b×nh thêng.
2 - H¹i nhÑ nhng phôc håi nhanh.
3 - ¶nh hëng ®Õn sinh trëng ph¸t triÓn cña c©y, phôc håi chËm.
4 - Sinh trëng ph¸t triÓn kÐm biÓu hiÖn qua c¸c bé phËn cña c©y: hÐo, chuyÓn mµu...
5 - Cã biÓu hiÖn c©y chÕt.
3.1.6. N¨ng suÊt vµ c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt.
-
Sè c©y thùc thu/« thÝ nghiÖm: §Õm sè c©y thùc tÕ cho thu ho¹ch.
-
N¨ng suÊt thùc thu/« thÝ nghiÖm: C©n khèi lîng c©y, b¾p thùc tÕ/«.
-
N¨ng suÊt lý thuyÕt.
3.1.7. ChÊt lîng:
-
Hµm lîng chÊt kh« (%)
-
Hµm lîng VitaminC (mg/100g)
-
Hµm lîng ®êng (mg/100 g)
-
KhÈu vÞ (®é rßn, ngät, ...) theo thang ®iÓm tõ 1 - 5 (1- KhÈu vÞ rÊt ngon; 2 - Ngon; 3 Trung b×nh; 4 - KÐm; 5 - RÊt kÐm).
* Lu ý: Ph©n tÝch thµnh phÇn sinh ho¸ cña c¸c gièng kh«ng ®îc chËm qu¸ 3 ngµy sau khi thu ho¹ch.
3.2. Kh¶o nghiÖm s¶n xuÊt:
-
Thêi gian sinh trëng: TÝnh tõ ngµy gieo ®Õn ngµy thu ho¹ch.
-
N¨ng suÊt c©y, b¾p (t¹/ha).
-
NhËn xÐt vÒ kh¶ n¨ng sinh trëng, møc ®é nhiÔm s©u bÖnh , kh¶ n¨ng chèng chÞu víi ®iÒu kiÖn bÊt thuËn.
-
ý kiÕn cña ngêi s¶n xuÊt: cã hoÆc kh«ng chÊp nhËn gièng míi.
4. Tæng kÕt vµ c«ng bè kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm :
4.1. B¸o c¸o kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm cña c¸c ®iÓm ph¶i göi vÒ c¬ quan kh¶o nghiÖm chËm nhÊt 15 ngµy sau khi thu ho¹ch ®Ó viÕt b¸i c¸o tæng kÕt (phô lôc 2 kÌm theo)
4.2. C¬ quan kh¶o nghiÖm tæng hîp vµ th«ng b¸o kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm ®Õn c¸c c¬ quan, c¸ nh©n cã göi kh¶o nghiÖm vµ ®iÓm kh¶o nghiÖm sau hµng vô, b¸o c¸o tríc Héi ®ång Khoa häc vµ C«ng nghÖ Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT.
Phô lôc 1 B¸o c¸o kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm c¬ b¶n gièng c¶i B¾p
Vô N¨m
-
§iÓm kh¶o nghiÖm:
-
C¬ quan qu¶n lý:
-
C¸n bé thùc hiÖn:
-
Tªn gièng tham gia kh¶o nghiÖm:
-
§Æc ®iÓm ®Êt kh¶o nghiÖm:
-
Sè liÖu ph©n tÝch ®Êt (nÕu cã):
-
C«ng thøc lu©n canh:
-
C©y trång vô tríc:
-
TÝnh chÊt ®Êt:
-
Ngµy gieo:
-
Ngµy trång:
-
Ph©n bãn: Bãn lãt, bãn thóc, lo¹i ph©n, c¸ch bãn
-
Tíi níc: (ghi râ ngµy tíi cña mçi lÇn)
C¸c lÇn tíi Ph¬ng ph¸p tíi
1
2
3
...
-
Xíi vun:
LÇn xíi vun Ngµy Ph¬ng ph¸p xíi vun.
1
2
3
-
Phßng trõ s©u bÖnh:
Ngµy phun Lo¹i thuèc Nång ®é C¸ch phun.
-
Sè liÖu khÝ tîng (nÕu cã):
NhiÖt ®é (trung b×nh, tèi cao, tèi thÊp)
Lîng ma (mm), sè ngµy ma.
Thêi gian chiÕu s¸ng (giê/ngµy)
-
S¬ ®å kh¶o nghiÖm:
-
S¬ bé nhËn xÐt kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm:
-
NhËn xÐt tãm t¾t u nhîc ®iÓm cña c¸c gièng kh¶o nghiÖm - KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ.
-
ý kiÕn cña C¬ quan qu¶n lý thÝ nghiÖm
|
Ngµy th¸ng n¨m
|
C¬ quan qu¶n lý thÝ nghiÖm
|
C¸n bé kh¶o nghiÖm
|
Phô lôc 2 C¸c biÓu mÉu theo dâi thÝ nghiÖm
BiÓu 1: §Æc ®iÓm h×nh th¸i
Gièng
|
M« t¶ ®Æc ®iÓm c¸c bé phËn (h×nh th¸i, mÇu s¾c, gi¶i phÉu)
|
L¸
|
B¾p
|
CÊu tróc c©y
|
D¹ng l¸
|
MÇu s¾c
|
Cì l¸
|
D¹ng b¾p
|
D¹ng ®¸y b¾p
|
CÊu tróc cuèn
|
G©n l¸
|
L¸
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BiÓu 2: Mét sè chØ tiªu sinh trëng ph¸t triÓn
Gièng
|
Gièng Thêi gian qua c¸c giai ®o¹n sinh trëng (ngµy)
|
Ngµy gieo
|
Ngµy trång
|
Ngµy tr¶i l¸
|
Ngµy cuèn
|
Ngµy thu lÇn
|
Ngµy thu xong
|
|
|
|
|
|
|
|
BiÓu 3: Møc ®é nhiÔm mét sè lo¹i s©u bÖnh chñ yÕu
Gièng
|
Møc nhiÔm mét sè lo¹i bÖnh chñ yÕu
|
Møc ®é h¹i cña mét sè lo¹i s©u chñ yÕu (% diÖn tÝch)
|
Ghi chó
|
Thèi nhòn (% c©y bÖnh)
|
S¬ng mai
|
HÐo rò (% c©y bÖnh)
|
§en g©n l¸(1-5)
|
S©u t¬
|
RÖp
|
S©u xanh
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BiÓu 4: Kh¶ n¨ng chèng chÞu c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh bÊt thuËn.
Gièng
|
H¹n
|
óng
|
Gi¸ rÐt
|
Nãng
|
Ghi chó
|
Ngµy ®¸nh gi¸
|
§iÓm
(1-5)
|
Ngµy ®¸nh gi¸
|
§iÓm
(1-5)
|
Ngµy ®¸nh gi¸
|
§iÓm
(1-5)
|
Ngµy ®¸nh gi¸
|
§iÓm
(1-5)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BiÓu 5: C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt.
Gièng
|
Sè c©y cho thu ho¹ch
|
KL
c©y
(kg)
|
KL
b¾p (kg)
|
Sè l¸
kh«ng
cuèn
|
Sè l¸ cuèn
|
Tû lÖ cuèn b¾p (%)
|
NSTT
kg/«
|
NSLT
T¹/ha
|
C©y
|
B¾p
|
C©y
|
B¾p
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BiÓu 6: ChÊt lîng c¸c gièng.
Gièng
|
§é chÆt b¾p(g/cm)
|
ChÊt kh«
(%)
|
VitaminC
(mg/100g)
|
§êng tæng sè (mg/ 100g)
|
KhÈu vÞ ¨n
(1-5)
|
|
|
|
|
|
|
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |