Tiªu chuÈn trång trät 10 tcn 298-97

1.1. Qui ph¹m nµy qui ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c chung, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm quèc gia c¸c gièng mÝa míi cã triÓn väng, ®­îc chän t¹o trong n­íc vµ nhËp néi.

1.2. C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã gièng míi cÇn kh¶o nghiÖm vµ c¸c c¬ quan kh¶o nghiÖm ph¶i thùc hiÖn ®óng "Qui ®Þnh kh¶o nghiÖm gièng c©y trång n«ng nghiÖp" sè 257/NN-CSQL/Q§ ngµy 26/8/1992 cña Bé tr­ëng Bé N«ng nghiÖp vµ CNTP (nay lµ Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n).

2. Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm

2.1. C¸c b­íc kh¶o nghiÖm

2.1.1 Kh¶o nghiÖm c¬ b¶n: TiÕn hµnh 2-3 vô mÝa t¬ vµ 1 vô mÝa gèc tiÕp theo.

2.1.2. Kh¶o nghiÖm s¶n xuÊt: TiÕn hµnh Ýt nhÊt 1 vô mÝa t¬ vµ 1 vô mÝa gèc tiÕp theo ®èi víi c¸c gièng mÝa cã triÓn väng ®· kh¶o nghiÖm c¬ b¶n Ýt nhÊt 1 vô.

2.2. Bè trÝ thÝ nghiÖm

2.2.1. Kh¶o nghiÖm c¬ b¶n:

• 
  Kh¶o nghiÖm ®­îc bè trÝ theo khèi ngÉu nhiªn hoµn chØnh, 3 lÇn nh¾c l¹i.
  
• 
  KÝch th­íc « thÝ nghiÖm: Dµi 10m, réng 3,6-5,6m (trång 4 hµng mÝa), diÖn tÝch «: 36-56 m².
  

Xung quanh thÝ nghiÖm Ýt nhÊt cã 2 hµng mÝa lµm hµng b¶o vÖ.

• 
  Gièng göi kh¶o nghiÖm: Tæ chøc vµ c¸ nh©n ®¨ng ký kh¶o nghiÖm ph¶i göi ®ñ l­îng gièng cÇn thiÕt tr­íc thêi vô kh¶o nghiÖm Ýt nhÊt lµ 7 th¸ng ®Ó nh©n gièng tËp trung, nh»m ®¶m b¶o ®é ®ång ®Òu cña chÊt l­îng hom gièng kh¶o nghiÖm.
  
• 
  Gièng ®èi chøng: Lµ gièng ®· ®­îc c«ng nhËn gièng quèc gia hoÆc gièng tèt ®ang ®­îc trång phæ biÕn trong vïng.
  

• 
  Sau khi kh¶o nghiÖm c¬ b¶n Ýt nhÊt lµ 1 vô, c¸c gièng cã triÓn väng ®­îc kh¶o nghiÖm s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt tiªn tiÕn cña n«ng d©n.
  
• 
  DiÖn tÝch trång mçi gièng Ýt nhÊt lµ 1000 m².
  
• 
  Gièng ®èi chøng: Nh­ ®èi víi kh¶o nghiÖm c¬ b¶n.
  

2.3.1. ChuÈn bÞ gièng

• 
  Kh¶o nghiÖm c¬ b¶n: Chän hom tiªu chuÈn ®Ó trång (hom b¸nh tÎ, cã 2-3 m¾t, lÊy trªn c©y Ýt nhÊt 6-7 th¸ng tuæi, khoÎ m¹nh, kh«ng s©u bÖnh, kh«ng bÞ h­ h¹i).
  

• 
  Kh¶o nghiÖm s¶n xuÊt: Sö dông tÊt c¶ c¸c lo¹i hom ®ñ tiªu chuÈn trång.
  

§Êt cµy s©u, bõa kü nhiÒu lÇn. NÕu cã ®iÒu kiÖn, ®Ó ¶i 1-2 th¸ng. XÎ r·nh trång ®óng qui c¸ch: §¸y réng 20 cm, miÖng réng 40-50 cm, s©u 20 cm so víi mÆt ®Êt vµ 30 cm so víi ®Ønh luèng. Líp ®Êt ®¸y r·nh t¬i xèp, dµy 8-10 cm.

Kho¶ng c¸ch gi÷a 2 hµng: Tõ 0,9-1,4m (tuú theo nhãm gièng vµ ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai).

2.3.3. Thêi vô: Trång vµo khung thêi vô tèt nhÊt cña tõng vïng.

2.3.4. MËt ®é: Mçi « trång 4 hµng, mçi hµng trång 35-50 hom, tæng sè 140-200 hom/«.

2.3.5. Ph­¬ng ph¸p trång

• 
  Trång hµng ®¬n, hom nèi ®u«i nhau. Trång ®ñ 35 hom (nÕu hom 3 m¾t) hoÆc 50 hom (nÕu hom 2 m¾t) trong 1 hµng ®Ó ®¶m b¶o mËt ®é.
  
• 
  Hom t­¬i tõ khi chÆt ®Õn khi trång kh«ng qu¸ 48 giê.
  
• 
  §Æt hom b»ng, cho mÇm n»m vÒ 2 bªn, quay ngän cïng chiÒu, Ên chÆt hom vµo ®Êt, phñ líp ®Êt dµy 3-4 cm.
  

• 
  L­îng ph©n bãn cho 1 ha:
  

• 
  Ph©n chuång: 10 tÊn
  
• 
  Ph©n v« c¬: Theo tû lÖ N:P:K lµ 2:1:2. Tuú theo ®Êt tèt, trung b×nh, xÊu ®Ó bãn l­îng N phï hîp tõ 120-200 kg N/ha.
  
• 
  NÕu ®Êt cã pH < 5,5 bãn thªm 0,8-1,0 tÊn v«i bét/ha.
  

• 
  C¸ch bãn:
  

• 
  Bãn toµn bé v«i khi lµm ®Êt
  
• 
  Bãn lãt: 100% ph©n chuång + 100% l­îng l©n + 50% l­îng kali + 50% l­îng ®¹m.
  
• 
  Bãn theo r·nh, trén ®Òu víi ®Êt tr­íc khi trång.
  
• 
  Bãn thóc (khi c©y chím cã lãng): 50% l­îng ®¹m + 50% l­îng kali.
  

• 
  DÆm c©y: Khi c©y cã 1-2 l¸ thËt th× kiÓm tra, dÆm c©y.
  
• 
  TØa mÇm Khi mÝa kÕt thóc n¶y mÇm, kiÓm tra, tØa bá c¸c mÇm yÕu vµ s©u bÖnh.
  
• 
  Xíi ®Êt: Khi ®Êt bÞ nÐn chÆt, ph¶i xíi x¸o ®Êt gi÷a 2 hµng mÝa t¬i xèp, s¹ch cá.
  
• 
  Vun vång: 1-2 lÇn (tuú ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai tõng vïng).
  

• 
  LÇn 1 (khi mÝa chím cã lãng): Vun cao 10cm, kÕt hîp bãn thóc.
  
• 
  LÇn 2 (khi mÝa cã 3-4 lãng): Vun cao 30 cm, nÐn chÆt mÆt vång.
  

• 
  Bãc l¸: Th­êng xuyªn bãc l¸ kh« ë gèc, kh«ng bãc l¸ cßn xanh.
  
• 
  T­íi n­íc: Vµo giai ®o¹n h¹n vµ c©y mÝa biÓu hiÖn thiÕu n­íc nÕu cã ®iÒu kiÖn t­íi.
  
• 
  Dùng c©y ®æ: Khi c©y bÞ ®æ (sau khi cã giã to), ph¶i dùng c©y l¹i ngay, kh«ng chËm qu¸ 24 giê.
  

• 
  RÖp s¸p
  
• 
  S©u ®ôc th©n
  
• 
  Bä hung (Êu trïng vµ bä tr­ëng thµnh)
  
• 
  BÖnh than ®en
  
• 
  C¸c bÖnh ë l¸ (®èm l¸, säc l¸, rØ s¾t...)
  
• 
  BÖnh thèi ®á.
  

2.3.9. Thu ho¹ch: Khi mÝa ®· chÝn, cã hai c¸ch nhËn biÕt mÝa chÝn:

• 
  Qua ®Æc tr­ng h×nh th¸i: L¸ tõ xanh chuyÓn sang vµng, ®é dµi l¸ gi¶m, c¸c l¸ xÕp xÝt nhau, ngän dÑt, ®­êng kÝnh phÇn ngän nhá dÇn, chiÒu dµi c¸c lãng ng¾n dÇn. Gièng cã th©n mµu xanh vµng chuyÓn sang vµng hoÆc n©u vµng, cã th©n mµu ®á chuyÓn sang ®á sÉm hay n©u ®á.
  
• 
  Qua hµm l­îng ®­êng trong c©y: §o ®é ®­êng ®¬n gi¶n b»ng Brix kÕ. §o ®é Brix cña ngän vµ gèc, nÕu tû sè ®é Brix gi÷a ngän vµ gèc xÊp xØ b»ng 1 lµ mÝa chÝn. NÕu kh«ng cã m¸y, dïng ph­¬ng ph¸p nÕm: Khi ngän vµ gèc cã ®é ngät gÇn nh­ nhau lµ mÝa chÝn.
  

Sau vô mÝa t¬, ®Ó 1 vô mÝa gèc ®Ó theo dâi song song víi kh¶o nghiÖm vô sau.

Khi ®Ó mÝa gèc, cÇn chó ý:

• 
  Kh«ng thu ho¹ch lóc ®Êt qu¸ ­ít.
  
• 
  Khi thu ho¹ch xong, tiÕn hµnh b¹t gèc sao cho kh«ng dËp vì gèc mÝa.
  
• 
  Xö lý gèc: Bao gåm dän s¹ch ruéng, b¹t gèc, ph¸ vång, cuèc moi gèc, bãn ph©n vµ vun luèng. Thêi gian xö lý kh«ng chËm qu¸ 20 ngµy kÓ tõ khi thu ho¹ch.
  
• 
  Ph¶i tØa mÇm sím tõ giai ®o¹n ®Çu, tr¸nh ®Ó mÇm qu¸ dµy, lo¹i bá mÇm s©u bÖnh, sinh tr­ëng kÐm vµ mäc n«ng.
  
• 
  L­îng ph©n bãn vµ c¸ch bãn nh­ ®èi víi mÝa t¬.
  

3.1.1. Chän c©y theo dâi:

• 
  C©y theo dâi ®­îc chän cè ®Þnh tõ ®Çu, ®a sè c¸c chØ tiªu sÏ ®­îc theo dâi, ®¸nh gi¸ thèng nhÊt trªn nh÷ng c¸ thÓ nµy.
  
• 
  Mçi lÇn nh¾c l¹i theo dâi 10 gèc trªn 2 hµng gi÷a «, mçi hµng theo dâi 5 gèc liªn tiÕp ë phÇn gi÷a hµng.
  

NhËn xÐt, m« t¶ h×nh th¸i, mµu s¾c vµ ph©n bè cña mét sè bé phËn thùc vËt ®Æc tr­ng cho mçi gièng.

ChØ theo dâi vô kh¶o nghiÖm ®Çu tiªn ®Ó cã c¬ së ®èi chiÕu víi m« t¶ gièng cña t¸c gi¶.

3.1.3. C¸c chØ tiªu sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn (b¶ng 2 phÇn phô lôc).

• 
  Sè ngµy tõ trång ®Õn khi b¾t ®Çu n¶y mÇm
  
• 
  Sè ngµy tõ trång ®Õn khi kÕt thóc n¶y mÇm (kh«ng cã mÇm mäc thªm sau 3 lÇn theo dâi liªn tôc, mçi lÇn c¸ch nhau 5 ngµy).
  
• 
  Sè ngµy tõ trång ®Õn khi b¾t ®Çu ®Î nh¸nh (cã 10% sè c©y ®Î nh¸nh)
  
• 
  Sè ngµy tõ trång ®Õn khi kÕt thóc ®Î nh¸nh (cã 50% sè c©y cã 1 lãng ng¾n lé khái mÆt ®Êt).
  
• 
  Sè ngµy tõ trång ®Õn khi cã c©y ra hoa ®Çu tiªn vµ tû lÖ (%) c©y ra hoa (nÕu cã).
  
• 
  Sè ngµy tõ trång ®Õn chÝn
  
• 
  Tû lÖ n¶y mÇm: TÝnh % sè m¾t n¶y mÇm víi sè m¾t ®· trång.
  
• 
  Søc ®Î: Sè nh¸nh ®Î trung b×nh tõ mét chåi mÑ. TÝnh b»ng c«ng thøc:
  

  Tæng sè chåi ®Õm ®­îc - Tæng sè chåi mÑ

  Tæng sè chåi mÑ

• 
  ChiÒu cao c©y tr­íc khi thu ho¹ch (cm): §o tõ gèc s¸t mÆt ®Êt ®Õn ®ai dµy cña l¸ d­¬ng ®Çu tiªn (tõ ngän xuèng).
  

• 
  ChiÒu cao nguyªn liÖu (cm): ChiÒu dµi phÇn th©n dïng lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt ®­êng.
  
• 
  §­êng kÝnh th©n (cm): B»ng gi¸ trÞ trung b×nh cña 3 sè ®o ®­êng kÝnh ë gèc gi÷a th©n vµ ngän.
  
• 
  Sè c©y h÷u hiÖu lóc thu ho¹ch: Sè c©y ®ñ tiªu chuÈn lµm nguyªn liÖu s¶n xuÊt ®­êng cña tõng «.
  
• 
  N¨ng suÊt thùc thu khèi l­îng th©n c©y h÷u hiÖu thùc thu (tÊn/ha).
  

• 
  §é Brix (Bx): Lµ hµm l­îng % chÊt kh« hoµ tan cã trong dung dÞch n­íc mÝa.
  
• 
  §é Pol: Lµ ®é giÇu ®­êng t­¬ng ®èi
  
• 
  §
  é thuÇn AP: Lµ ®é tinh khiÕt ®¬n gi¶n tÝnh b»ng c«ng thøc:
  

• 
  Tû lÖ x¬ b· mÝa F: TÝnh tû lÖ % cña khèi l­îng nguyªn liÖu.
  
• 
  Hµm l­îng ®­êng khö Rs: Hµm l­îng ®­êng kh«ng kÕt tinh cã trong dung dÞch n­íc mÝa.
  

3.1.6. Kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u, bÖnh h¹i (b¶ng 5 phÇn phô lôc)

• 
  S©u ®ôc th©n: TÝnh % sè c©y bÞ h¹i vµ sè l­îng s©u h¹i/c©y.
  
• 
  RÖp s¸t: TÝnh % sè c©y bÞ h¹i.
  
• 
  BÖnh ë l¸ do t¸c nh©n lµ nÊm (gåm c¸c bÖnh vµng l¸, ®èm l¸, rØ s¾t...) ®¸nh gi¸ theo thang ®iÓm tõ 1-5.
  

• 
  §iÓm 1: Kh«ng cã l¸ bÞ bÖnh
  
• 
  §iÓm 2: > 5-15% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
  
• 
  §iÓm 3: > 15-30% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
  
• 
  §iÓm 4: > 30-50% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
  
• 
  §iÓm 5: > 50% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
  

• 
  BÖnh ë l¸ do t¸c nh©n lµ vi khuÈn, virus (gåm c¸c bÖnh hoa l¸, rôt chåi, ghÎ, vÕt säc ®á...): TÝnh % sè c©y bÞ h¹i.
  
• 
  BÖnh thèi (thèi ®ät, thèi ®á): TÝnh % sè c©y bÞ h¹i.
  
• 
  BÖnh than ®en: TÝnh % sè c©y bÞ h¹i.
  

• 
  Møc ®é bÞ ®æ gÉy: Theo dâi sè c©y bÞ ®æ vµ g·y th©n sau c¸c ®ît giã to, tÝnh % trªn tæng sè c©y trong « vµ møc ®é bÞ ®æ gÉy (gåm 3 cÊp):
  

• 
  CÊp 1 (®æ nhÑ): C©y nghiªng 1 gãc > 45⁰ so víi mÆt ®Êt.
  
• 
  CÊp 2 (®æ trung b×nh): C©y nghiªng 1 gãc 30-45⁰ so víi mÆt ®Êt.
  
• 
  CÊp 3 (®æ nÆng): C©y nghiªng 1 gãc <30⁰ so víi mÆt ®Êt.
  

• 
  ChÞu h¹n, chÞu óng: Theo dâi vµ ®¸nh gi¸ sau c¸c ®ît h¹n, óng trong qu¸ tr×nh sinh tr­ëng, theo thang ®iÓm 1-5.
  

• 
  §iÓm 1: Tèt
  
• 
  §iÓm 2: Kh¸
  
• 
  §iÓm 3: Trung b×nh
  
• 
  §iÓm 4: KÐm
  
• 
  §iÓm 5: RÊt kÐm
  

• 
  Thêi gian sinh tr­ëng: C¨n cø vµo thêi gian tõ trång - chÝn ®Ó ph©n lµm 3 lo¹i: chÝn sím (®Çu vô Ðp, d­íi 12 th¸ng tuæi), chÝn trung b×nh (gi÷a vô Ðp, 12 th¸ng tuæi) vµ chÝn muén (trªn 12 th¸ng tuæi).
  
• 
  Tû lÖ n¶y mÇm: NhËn xÐt ®Ó ph©n thµnh 3 lo¹i: cao, trung b×nh, kÐm.
  
• 
  Thêi gian n¶y mÇm (b¾t ®Çu-kÕt thóc): NhËn xÐt n¶y mÇm tËp trung hay kÐo dµi.
  
• 
  §Î nh¸nh: NhËn xÐt kh¶ n¨ng ®Î nh¸nh ®Î ph©n thµnh 3 lo¹i: kháe, trung b×nh, kÐm.
  
• 
  Møc ®é nhiÔm s©u bÖnh h¹i: NhËn xÐt møc ®é nhiÔm nhÑ, trung b×nh, nÆng.
  
• 
  Møc ®é ®æ ng·, g·y th©n: NhËn xÐt møc ®é nhÑ, trung b×nh, nÆng.
  
• 
  Kh¶ n¨ng chÞu h¹n, óng: Tèt, trung b×nh, kÐm.
  
• 
  N¨ng suÊt thùc thu: Khèi l­îng th©n c©y thu lµm nguyªn liÖu chÕ biÕn (tÊn/ha).
  

TÊt c¶ c¸c sè liÖu theo dâi vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ë c¸c ®iÓm kh¶o nghiÖm sau khi thu ho¹ch 1 th¸ng ph¶i göi vÒ Trung t©m Kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung ­¬ng hoÆc c¬ quan ®­îc uû quyÒn ®Ó tæng kÕt lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ chung cña toµn m¹ng l­íi (cã mÉu kÌm theo).

Trung t©m Kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung ­¬ng hoÆc c¬ quan ®­îc uû quyÒn tËp hîp kÕt qu¶ cña c¸c ®iÓm kh¶o nghiÖm trong mµng l­íi, tæng kÕt, viÕt b¸o c¸o chung vµ göi kÕt qu¶ cho c¬ së kh¶o nghiÖm sau hµng vô vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ tr­íc Héi ®ång xÐt duyÖt c«ng nhËn gièng míi cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n.

B¸o c¸o kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm c¬ b¶n vÒ gièng mÝa

Vô.. N¨m

1. 
   §iÓm kh¶o nghiÖm
   
2. 
   C¬ quan qu¶n lý
   
3. 
   C¸n bé thùc hiÖn
   
4. 
   §Æc ®iÓm ®Êt ®ai (sè liÖu ph©n tÝch ®Êt (nÕu cã)
   
5. 
   C©y trång vô tr­íc
   
6. 
   Ph©n bãn (l­îng ph©n vµ c¸ch bãn)
   
7. 
   T­íi n­íc
   
8. 
   Tãm t¾t c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®· ¸p dông
   
9. 
   Sè gièng tham gia kh¶o nghiÖm
   
10. 
    Gièng ®èi chøng
    
11. 
    DiÖn tÝch « kh¶o nghiÖm: Sè lÇn nh¾c l¹i
    
12. 
    S¬ ®å kh¶o nghiÖm
    
13. 
    Ngµy trång:
    
14. 
    Ngµy thu ho¹ch
    
15. 
    NhËn xÐt tãm t¾t thêi tiÕt vµ sè liÖu khÝ t­îng trong vô kh¶o nghiÖm (nÕu cã)
    
16. 
    §¸nh gi¸ kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm, ghi sè liÖu vµo c¸c b¶ng kÌm theo, nhËn xÐt tõng gièng.
    

Vô n¨m
1. §iÓm kh¶o nghiÖm

2. Ng­êi thùc hiÖn

3. §Æc ®iÓm ®Êt (tÝnh chÊt ®Êt ®ai, chÕ ®é lu©n canh...)

4. T×nh h×nh thêi tiÕt trong vô kh¶o nghiÖm (nªu nh÷ng hiÖn t­îng thêi tiÕt ®Æc biÖt nÕu cã).

5. Sè gièng kh¶o nghiÖm

6. DiÖn tÝch kh¶o nghiÖm cña tõng gièng

7. Tãm t¾t qui tr×nh kü thuËt ®· ¸p dông.

8. Ngµy trång

9. Ngµy thu ho¹ch