Tiªu chuÈn ngµnh 14 tcn 126 2002

Khèi l­­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt lµ khèi l­­îng kh« cña mét ®¬n vÞ thÓ tÝch ®Êt, g/cm³ hoÆc T/m³, ký hiÖu g_C .

- Ph­­¬ng ph¸p dao vßng;

- Ph­­¬ng ph¸p c©n thñy tÜnh;

- Ph­­¬ng ph¸p thÕ chç n­­íc.

- Dao gät ®Êt vµ dao l­­ìi th¼ng, cøng, dµi kho¶ng 20cm; C¸c khay ®ùng ®Êt;

- C©n kü thuËt cã søc c©n 5kg, chÝnh x¸c ®Õn 1g vµ c©n cã søc c©n 500g, ®é chÝnh x¸c 0,1 g;

- Dông cô vµ thiÕt bÞ x¸c ®Þnh ®é Èm theo 14 TCN 125 - 2002;

- Dao vßng nhá, b»ng thÐp kh«ng gØ, cøng, cã ®­­êng kÝnh trong 6 ®Õn 8 cm, cao 2 ®Õn 3 cm, thµnh dµy 1,5 ®Õn 2mm, mÐp d­­íi v¸t s¾c (chiÒu cao dao vßng b»ng kho¶ng tõ 1/3 ®Õn 2/3 ®­êng kÝnh dao vßng);

- Dao vßng lín, b»ng thÐp kh«ng gØ, cøng, cã ®­­êng kÝnh trong kho¶ng 10cm, cao 4 ®Õn 6cm, thµnh dµy 2 ®Õn 3mm, mÐp d­íi v¸t s¾c;

a) Röa s¹ch, sÊy kh« dao vßng, ®o thÓ tÝch dao vßng chÝnh x¸c ®Õn 0,01 cm³, c©n khèi l­îng dao vßng chÝnh x¸c ®Õn 0,1g - ®èi víi dao vßng nhá vµ 1g - ®èi víi dao vßng lín;

b) Dïng kh¨n s¹ch tÈm mì hoÆc dÇu lau tr¬n mÆt trong cña dao vßng;

c) C¾t bá Ýt nhÊt lµ 10mm tÝnh tõ mÆt ngoµi cña mÉu ®Êt (sample), lµm ph¼ng bÒ mÆt mÉu ®Êt;

d) §Æt dao vßng (mÐp v¸t s¾c) lªn gi÷a bÒ mÆt mÉu ®Êt, dïng dao hoÆc c­a thÐp gät dÇn mÉu ®Êt thµnh trô ®Êt lín h¬n dao vßng mét Ýt, råi Ên tõ tõ dao vßng ngËp s©u vµo ®Êt. Gi÷ cho dao vßng lu«n th¼ng ®øng vµ Ên ®Òu tay ®Ó ®­­îc trô ®Êt ®Çy ®Æn trong dao vßng. LÊy mÉu vµo dao vßng ®èi víi ®Êt cøng vµ ®Êt chøa nhiÒu h¹t th« nªn b»ng dông cô trôc vÝt;

e) Khi mÆt ®Êt trong dao vßng tråi cao h¬n mÆt dao vßng kho¶ng 3 ®Õn 4mm, c¾t cÈn thËn vµ g¹t ph¼ng ®Êt ë hai ®Çu dao vßng s¸t víi mÆt dao (cã thÓ dïng tÊm kÝnh rµ lªn bÒ mÆt ®Êt ë hai ®Çu dao vßng ®Ó kiÓm tra ®é ph¼ng);

g) Lau s¹ch thµnh ngoµi dao vßng råi dïng c©n kü thuËt phï hîp ®Ó c©n khèi l­îng ®Êt vµ dao vßng, chÝnh x¸c ®Õn 0,1g - ®èi víi dao vßng nhá, chÝnh x¸c ®Õn 1g - ®èi víi dao vßng lín;

h) Dì ®Êt trong dao vßng ra, bá phÇn ®Êt tiÕp xóc víi thµnh dao vßng cã dÝnh dÇu mì, lÊy mÉu ®¹i diÖn ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm cña ®Êt theo 14 TCN 125 - 2002.

- Khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn, tÝnh theo c«ng thøc 2.1, chÝnh x¸c ®Õn phÇn tr¨m:

_w = (2.1)

Trong ®ã: _w - khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn, g/cm³;

m₁ - khèi l­îng dao vßng vµ ®Êt, g;

m₀ - khèi l­îng dao vßng, g;

V - thÓ tÝch dao vßng, cm³;

- Khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt, tÝnh theo c«ng thøc 2.2, chÝnh x¸c ®Õn phÇn tr¨m:

_c = (2.2)

Trong ®ã: _c - khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt, g/cm³;

W - ®é Èm cña ®Êt, % khèi l­îng;

_w - nh­ trªn.

- TÝnh trÞ trung b×nh khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt (_w vµ _c) tõ kÕt qu¶ hai mÉu thö ®ång thêi cã sai sè n»m trong ph¹m vi cho phÐp.

2.1.5. B¸o c¸o thÝ nghiÖm

Ph¶i ®¶m b¶o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh phï hîp víi tiªu chuÈn 14 TCN 126 -2002, bao gåm c¸c th«ng tin chñ yÕu sau:

- Tªn c«ng tr×nh, sè hiÖu mÉu ®Êt, vÞ trÝ vµ ®é s©u lÊy mÉu;

- Ph­¬ng ph¸p thÝ nghÖm sö dông;

- §Æc ®iÓm mÉu ®Êt: Thµnh phÇn, cÊu tróc, tr¹ng th¸i, chÊt lÉn (h÷u c¬ v.v... nÕu cã);

- KÝch th­íc vµ thÓ tÝch dao vßng;

- Khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn;

- §é Èm vµ khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt.

- C©n kü thuËt cã gi¸ ®ì, søc c©n 500g, ®é chÝnh x¸c 0,1g vµ c©n cã søc c©n 1 ®Õn 3kg, chÝnh x¸c ®Õn 1g;

- Paraphin s¹ch, chØ buéc, kim, n­íc cÊt;

- ThiÕt bÞ vµ dông cô x¸c ®Þnh ®é Èm theo 14 TCN 125 - 2002;

- C¸c dông cô kh¸c nh­ dao gät, khay ®ùng ®Êt, bÕp ®un, thïng chøa n­íc v.v...

2.2.3. C¸c b­íc thao t¸c

a) C¾t gät lÊy mÉu ®Êt thÝ nghiÖm (speciment) cã tÝnh ®¹i biÓu, cã thÓ tÝch kho¶ng 400 ®Õn 600 cm³. Gät bÒ mÆt mÉu ®Êt cho t­¬ng ®èi nh½n, kh«ng cã gãc c¹nh, buéc sîi chØ ®ñ bÒn s¸t vµo mÉu råi ®em c©n khèi l­îng cña nã chÝnh x¸c ®Õn 0,1g;

b) §un nãng ch¶y paraphin ë nhiÖt ®é 57 ®Õn 60⁰C. CÇm sîi chØ ®· buéc mÉu, nhÊc mÉu ®Êt lªn, nhóng mÉu ®Êt vµo paraphin nãng ch¶y, ®Ó kho¶ng 2 ®Õn 3 gi©y th× nhÑ nhµng kÐo mÉu ra; KiÓm tra xem mµng paraphin bäc xung quanh mÉu cã chç bät khÝ nµo kh«ng, nÕu cã th× dïng kim nung nãng ch©m thñng bät khÝ vµ tr¸m kÝn nã l¹i b»ng paraphin nãng ch¶y; Sau ®ã nhóng mÉu ®Êt vµo paraphin nãng ch¶y thªm hai ®Õn ba lÇn n÷a ®Ó mÉu ®Êt ®­îc bäc kÝn hoµn toµn b»ng mét líp vá s¸p dµy kho¶ng 0,5 ®Õn 1mm;

c) §Ó nguéi mÉu råi c©n khèi l­îng, chÝnh x¸c tíi 0,1g;

d) §em mÉu ®Êt ®· ®­îc bäc s¸p treo vµo quang treo cña c©n, sao cho mÉu ®Êt nhóng ch×m l¬ löng trong cèc chøa n­íc cÊt ®Æt ë d­íi quang treo. C©n khèi l­îng mÉu trong n­íc, chÝnh x¸c ®Õn 0,1g;

e) LÊy mÉu ra, thÊm kh« bÒ mÆt råi c©n l¹i khèi l­îng cña nã trong kh«ng khÝ. So s¸nh khèi l­îng mÉu lÇn c©n nµy víi khèi l­îng mÉu ®· bäc s¸p c©n trong kh«ng khÝ lÇn tr­íc ®Ó biÕt mÉu cã ®­îc bäc kÝn s¸p hay kh«ng; NÕu khèi l­îng cña mÉu gi÷a hai lÇn c©n ®ã chªnh lÖch nhau qu¸ 0,2%, th× ph¶i thÝ nghiÖm l¹i mÉu kh¸c; NÕu ®¶m b¶o yªu cÇu th× tiÕp tôc tiÕn hµnh b­íc g;

g) Th¸o líp vá s¸p ra, gät bá phÇn ®Êt dÝnh s¸p råi lÊy mÉu ®¹i diÖn ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm cña ®Êt theo 14 TCN 125 - 2002.

2.2.4. TÝnh to¸n kÕt qu¶

- Khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn, tÝnh theo c«ng thøc 2.3, chÝnh x¸c ®Õn phÇn tr¨m:

m - khèi l­îng mÉu ®Êt, g;

V - thÓ tÝch mÉu ®Êt, cm³;

m₁ - khèi l­îng mÉu ®Êt ®· bäc s¸p, c©n trong kh«ng khÝ, g;

m₂ - khèi l­îng mÉu ®Êt ®· bäc s¸p, c©n trong n­íc, g;

_n - khèi l­îng riªng cña n­íc cÊt ë nhiÖt ®é thÝ nghiÖm, g/cm³;

_p- khèi l­îng riªng cña paraphin s¹ch, dïng thÝ nghiÖm, g/cm³.

- Khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt, tÝnh theo c«ng thøc 2.2;

- TÝnh trÞ trung b×nh khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt (_w vµ _c) tõ kÕt qu¶ hai mÉu thö ®ång thêi cã sai sè n»m trong ph¹m vi cho phÐp.

2.2.5. B¸o c¸o thÝ nghiÖm

Ph¶i ®¶m b¶o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh phï hîp víi tiªu chuÈn 14 TCN 126 -2002, bao gåm c¸c th«ng tin chñ yÕu sau:

- Tªn c«ng tr×nh, sè hiÖu mÉu ®Êt, vÞ trÝ vµ ®é s©u lÉy mÉu;

- Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm sö dông;

- §Æc ®iÓm mÉu ®Êt: Thµnh phÇn, cÊu tróc, tr¹ng th¸i, chÊt lÉn (nÕu cã);

- Khèi l­îng vµ thÓ tÝch mÉu;

- Khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn;

- §é Èm vµ khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt.

- C©n kü thuËt cã søc c©n thÝch hîp (kho¶ng 1 ®Õn 2 kg), ®é chÝnh x¸c ®Õn 1g;

- Mét thïng chøa n­íc lµm b»ng kim lo¹i, cã èng xiph«ng ë phÝa trªn cho n­íc ch¶y ra;

- Mét thïng ®Ó chøa n­íc tõ thïng xiph«ng ch¶y ra;

- Dông cô, thiÕt bÞ ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm theo 14 TCN 125 - 2002;

- C¸c dông cô vµ vËt liÖu kh¸c nh­ dao gät ®Êt, n­íc cÊt, paraphin nguyªn chÊt, bÕp ®un, kim v.v...

a) C¾t gät mÉu ®Êt ®¹i biÓu cho tíi khi ®­îc mÉu thö cã kÝch th­íc mçi chiÒu kho¶ng 10cm. C©n khèi l­îng mÉu thö, chÝnh x¸c 1g;

b) Lµm nãng ch¶y paraphin ë nhiÖt ®é 57⁰C ®Õn 60⁰C; Nhóng nhanh nhiÒu lÇn mÉu vµo paraphin nãng ch¶y ®Ó paraphin phñ kÝn toµn bé bÒ mÆt mÉu ®Êt. §Ó mÉu ®Êt nguéi ®i råi c©n khèi l­îng cña nã, chÝnh x¸c ®Õn 1g;

Ghi chó: CÇn xem mÉu ®Êt ®· ®­îc s¸p bäc kÝn hoµn toµn ch­a b»ng c¸ch bá mÉu ch×m trong n­íc kho¶ng 30 gi©y, råi vít ra, thÊm kh« bÒ mÆt vµ c©n l¹i khèi l­îng; NÕu khèi l­îng cña mÉu gi÷a hai lÇn c©n ®ã chªnh lÖch nhau qu¸ 0,2%, th× ph¶i thÝ nghiÖm l¹i mÉu kh¸c; NÕu ®¶m b¶o yªu cÇu th× tiÕp tôc tiÕn hµnh b­íc c;

c) §Æt thïng xiph«ng lªn bµn ngang b»ng vµ rãt n­íc cÊt vµo cho tíi khi mùc n­íc cao h¬n èng xiph«ng. Th¸o ®Çu kÑp trªn èng xiph«ng ®Ó cho phÇn n­íc d­ ch¶y hÕt ra ngoµi råi kÑp chÆt ®Çu èng xiph«ng l¹i;

d) C©n thïng chøa dïng ®Ó thu n­íc tõ èng xiph«ng ch¶y ra chÝnh x¸c ®Õn 1g, råi ®Ó thïng chøa vµo phÝa d­íi ®Çu èng n­íc tõ thïng xiph«ng ch¶y ra. Bá mÉu thö mét c¸ch cÈn thËn vµo thïng xiph«ng sao cho mÉu thö ngËp hoµn toµn trong n­íc. Th¸o ®Çu kÑp trªn èng xiph«ng ®Ó cho phÇn n­íc bÞ mÉu ®Êt chiÕm chç ch¶y hÕt vµo thïng chøa. Sau khi tÊt c¶ n­íc bÞ mÉu thö chiÕm chç ®· ch¶y hÕt vµo thïng chøa, kÑp ®Çu èng xiph«ng l¹i. §em c©n thïng vµ n­íc trong thïng chøa, chÝnh x¸c tíi 1g;

e) LÉy mÉu thö ra khái thïng xiph«ng, thÊm kh« bÒ mÆt råi bÎ nã ra. Bá phÇn ®Êt cã dÝnh paraphin, lÊy mÉu ®¹i diÖn ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm cña ®Êt theo 14 TCN125-2002.

- Khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn, tÝnh theo c«ng thøc 2.4.

m - khèi l­îng mÉu ®Êt, g;

V - thÓ tÝch mÉu ®Êt, cm³;

m₁ - khèi l­îng mÉu ®Êt ®· bäc kÝn b»ng paraphin, g;

m₂- khèi l­îng cña thïng chøa n­íc, g;

m₃- khèi l­îng cña thïng chøa n­íc vµ n­íc tõ thïng xiph«ng ch¶y ra, g;

_n- khèi l­îng riªng cña n­íc cÊt ë nhiÖt ®é thÝ nghiÖm, g/cm³;

_p - khèi l­îng riªng cña paraphin s¹ch, dïng thÝ nghiÖm, g/cm³;

- Khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt, tÝnh theo c«ng thøc 2.2.

2.3.5. B¸o c¸o thÝ nghiÖm

Ph¶i ®¶m b¶o kÕt qu¶ thÝ nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh phï hîp víi tiªu chuÈn 14 TCN 126 -2002, bao gåm c¸c th«ng tin chñ yÕu sau:

- Tªn c«ng tr×nh, sè hiÖu mÉu ®Êt, vÞ trÝ vµ ®é s©u lÊy mÉu;

- Ph­¬ng ph¸p thÝ nghiÖm sö dông;

- Khèi l­îng vµ thÓ tÝch mÉu;

- §Æc ®iÓm mÉu ®Êt: Thµnh phÇn, cÊu tróc, tr¹ng th¸i, chÊt lÉn;

- Khèi l­îng thÓ tÝch cña ®Êt ë ®é Èm tù nhiªn, ®é Èm vµ khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt.

KT. Bé tr­ëng Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT Thø tr­ëng §· ký: Bïi B¸ Bæng

Phô lôc A

MÉu ghi chÐp thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh khèi l­îng

thÓ tÝch cña ®Êt

- C¬ quan (hoÆc ®¬n vÞ) kh¶o s¸t: .................................................................

- C«ng tr×nh: ..................................................................................................

- H¹ng môc: .................................................................................................

- Sè hiÖu hè khoan (hè ®µo): .......................................................................

- Sè hiÖu mÉu ®Êt: ............ §é s©u lÊy mÉu: .......... Ngµy lÊy mÉu: ...........

Sè hiÖu mÉu thö:
Dao vßng sè:			TrÞ sè trung b×nh:
Khèi l­îng dao vßng (m0), g:
ThÓ tÝch dao vßng (V), cm3:			w
Khèi l­îng dao vßng + ®Êt (m1), g:			W
Khèi l­îng thÓ tÝch tù nhiªn cña ®Êt:			c
Hép ®é Èm sè:
Khèi l­îng hép, g:
Khèi l­îng ®Êt Èm + hép, g:
Khèi l­îng ®Êt kh« + hép , g:
§é Èm cña ®Êt, W, % khèi l­îng:
Khèi l­îng thÓ tÝch kh« cña ®Êt:

Sè hiÖu mÉu thö:
Khèi l­îng cña mÉu ®Êt (m), g:			TrÞ sè trung b×nh:
Khèi l­îng cña mÉu ®Êt ®· bäc kÝn b»ng s¸p, c©n trong kh«ng khÝ (m1), g:
Khèi l­îng cña mÉu ®Êt ®· bäc kÝn b»ng s¸p, c©n trong n­íc (m2), g:			w
Khèi l­îng riªng cña n­íc dïng thÝ nghiÖm, n , g/cm3:
Khèi l­îng riªng cña s¸p (paraphin), p , g/cm3:			W
			c
Hép ®é Èm (sè):
Khèi l­îng hép, g:
Khèi l­îng ®Êt Èm + hép, g:
Khèi l­îng ®Êt kh« + hép, g:
§é Èm W, % khèi l­îng
Khèi l­îng thÓ tÝch kh«:

Sè hiÖu mÉu thö:
Khèi l­îng cña mÉu ®Êt (m), g:			TrÞ sè trung b×nh:
Khèi l­îng cña mÉu ®Êt ®· bäc kÝn b»ng s¸p, c©n trong kh«ng khÝ (m1),g:
Khèi l­îng cña thïng chøa n­íc (m2), g:			w
Khèi l­îng cña thïng chøa n­íc vµ n­íc tõ thïng xiph«ng ch¶y ra (m3), g:
Khèi l­îng riªng cña n­íc dïng thÝ nghiÖm, n , g/cm3:
Khèi l­îng cña s¸p (paraphin), p , g/cm3:			W
Khèi l­îng thÓ tÝch tù nhiªn cña ®Êt:
			c
Hép ®é Èm (sè):
Khèi l­îng hép, g:
Khèi l­îng ®Êt Èm + hép, g:
Khèi l­îng ®Êt kh« + hép, g:
§é Èm W, % khèi l­îng:
Khèi l­îng thÓ tÝch kh«:

Ng­êi thùc hiÖn: .............. Ng­êi kiÓm tra: ............... Ng­êi duyÖt: .......................