Nhãm B & C
Tiªu chuÈn ngµnh
|
10 TCN 439-2001
|
Quy ph¹m Kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng
hiÖu lùc phßng trõ bÖnh th¸n th h¹i ít
cña c¸c lo¹i thuèc trõ bÖnh
Bio - test of fungicides against anthracnose
on chilli in the field
|
-
Quy ®Þnh chung:
-
Qui ph¹m nµy qui ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c, néi dung vµ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu lùc phßng trõ bÖnh th¸n th (Collectotricum capsici) h¹i ít cña c¸c thuèc trõ bÖnh ®· cã vµ cha cã trong danh môc c¸c lo¹i thuèc BVTV ®îc phÐp sö dông ë ViÖt Nam.
-
C¸c kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc tiÕn hµnh t¹i c¸c c¬ së cã ®ñ ®iÒu kiÖn nh ®iÒu 11 cña Quy ®Þnh vÒ kiÓm ®Þnh chÊt lîng, d lîng thuèc BVTV vµ kh¶o nghiÖm thuèc BVTV ®îc ban hµnh kÌm theo Q§ sè 193/1998/Q§/BNN-BVTV ngµy 02 th¸ng 12 n¨m 1998 cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT.
-
Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm: C¸c kh¶o nghiÖm ®îc bè trÝ trªn nh÷ng ruéng ít ®· tõng cã bÖnh g©y h¹i; trªn c¸c gièng dÔ bÞ nhiÔm bÖnh; t¹i c¸c vô cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bÖnh th¸n th h¹i ít ph¸t triÓn vµ t¹i c¸c ®Þa ®iÓm ®¹i diÖn cho vïng sinh th¸i.
C¸c ®iÒu kiÖn trång trät (®Êt, ph©n bãn, mËt ®é trång, c¸ch ch¨m sãc kh¸c...) ph¶i ®ång ®Òu trªn mçi « kh¶o nghiÖm vµ ph¶i phï hîp víi tËp qu¸n canh t¸c t¹i ®Þa ph¬ng.
1.4 C¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp vµ diÖn réng ph¶i ®îc tiÕn hµnh ë Ýt nhÊt 2 vïng sinh th¸i ®¹i diÖn cho khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhng nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh trªn diÖn hÑp tríc. NÕu nh÷ng kÕt qu¶ thu ®îc tõ nh÷ng kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp ®¹t yªu cÇu th× míi ®îc thùc hiÖn c¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn réng.
2. Ph¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:
2.1. Bè trÝ c«ng thøc kh¶o nghiÖm:
C¸c c«ng thøc kh¶o nghiÖm ®îc chia thµnh 3 nhãm:
-
Nhãm 1: C«ng thøc thuèc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm ®îc dïng ë nh÷ng liÒu lîng kh¸c nhau hoÆc theo c¸ch dïng kh¸c nhau.
-
Nhãm 2: C«ng thøc thuèc so s¸nh lµ lo¹i thuèc trõ bÖnh ®· ®îc ®¨ng ký trong danh môc thuèc BVTV ®îc sö dông ë ViÖt Nam vµ ®ang ®îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph¬ng ®Ó trõ bÖnh th¸n th h¹i ít.
-
Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng lµ c«ng thøc kh«ng sö dông bÊt kú lo¹i thuèc BVTV nµo ®Ó trõ bÖnh th¸n th h¹i ít vµ ®îc phun b»ng níc l· (nÕu lµ thuèc dïng ®Ó phun).
Kh¶o nghiÖm ®îc s¾p xÕp theo ph¬ng ph¸p khèi ngÉu nhiªn hoÆc theo c¸c ph¬ng ph¸p kh¸c ®· ®îc quy ®Þnh trong thèng kª to¸n häc.
2.2. KÝch thíc « kh¶o nghiÖm vµ sè lÇn nh¾c l¹i:
-
Kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: DiÖn tÝch « lµ 25 - 30m2. C¸c « kh¶o nghiÖm cã d¹ng h×nh vu«ng hoÆc hoÆc h×nh ch÷ nhËt (nhng chiÒu dµi kh«ng ®îc lín gÊp ®«i chiÒu réng). Sè lÇn nh¾c l¹i tõ 3 - 4 lÇn.
-
Kh¶o nghiÖm diÖn réng: DiÖn tÝch « tõ 200 - 300m2.
Khu kh¶o nghiÖm ph¶i cã d¶i ph©n c¸ch gi÷a c¸c « thÝ nghiÖm vµ b¶o vÖ xung quanh kÝch thíc réng lµ 1m.
2.3. TiÕn hµnh phun, r¶i thuèc:
-
Thuèc ph¶i ®îc phun, r¶i ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm.
-
Lîng thuèc dïng ®îc tÝnh b»ng kg (hoÆc lÝt chÕ phÈm hoÆc gram ho¹t chÊt) trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch 1 ha.
Víi d¹ng thuèc th¬ng phÈm pha víi níc ®Ó phun:
Lîng níc dïng ph¶i theo híng dÉn cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i thuèc, phï hîp víi giai ®o¹n sinh trëng cña c©y ít còng nh c¸ch thøc t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc. (Thêng lµ 600 - 800 l/ha).
C¸c sè liÖu vÒ lîng thuèc thµnh phÈm vµ lîng thuèc dïng (l/ha) cÇn ®îc ghi râ.
Chó ý kh«ng ®Ó thuèc ë « nµy t¹t sang « kh¸c.
2.3.3. Trong thêi gian lµm kh¶o nghiÖm kh«ng xö lý bÊt kú lo¹i thuèc trõ bÖnh nµo kh¸c trªn ruéng kh¶o nghiÖm. NÕu ruéng kh¶o nghiÖm b¾t buéc ph¶i sö dông thuèc ®Ó trõ c¸c ®èi tîng g©y h¹i kh¸c nh: s©u, cá d¹i, chuét... th× thuèc ®îc dïng ®Ó trõ c¸c ®èi tîng nµy ph¶i kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn thuèc cÇn kh¶o nghiÖm vµ ph¶i ®îc phun r¶i ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c « kh¶o nghiÖm (kÓ c¶ « ®èi chøng). C¸c trêng hîp trªn (nÕu cã) ph¶i ®îc ghi chÐp l¹i.
2.3.4. Khi xö lý thuèc, cÇn dïng c¸c c«ng cô phun, r¶i thuèc ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm, ghi chÐp ®Çy ®ñ t×nh h×nh vËn hµnh cña c«ng cô r¶i thuèc. Trong c¸c kh¶o nghiÖm diÖn hÑp ph¶i dïng b×nh b¬m tay ®eo vai, trong kh¶o nghiÖm diÖn réng cã thÓ dïng b¬m ®éng c¬ ®Ó phun.
2.3.5. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc:
-
Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i ®îc thùc hiÖn ®óng theo híng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm vµ phï hîp víi môc ®Ých kh¶o nghiÖm.
-
NÕu trªn nh·n thuèc kh«ng khuyÕn c¸o cô thÓ thêi ®iÓm xö lý thuèc th× tuú theo môc ®Ých kh¶o nghiÖm, c¸c ®Æc tÝnh ho¸ häc vµ ph¬ng thøc t¸c ®éng cña thuèc mµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc cho thÝch hîp.
-
Thuèc trõ bÖnh th¸n th trªn ít thêng ®îc xö lý 2 - 3 lÇn ®Þnh kú 5 - 7 ngµy 1 lÇn, lÇn ®Çu khi bÖnh võa chím xuÊt hiÖn trªn l¸, qu¶. Sè lÇn vµ thêi ®iÓm xö lý thuèc ph¶i ®îc ghi chÐp l¹i.
-
Chän thêi ®iÓm xö lý thuèc thÝch hîp (®iÒu kiÖn thêi tiÕt thuËn lîi).
2.4. §iÒu tra vµ thu thËp sè liÖu:
2.4.1. §iÒu tra t¸c ®éng cña thuèc ®èi víi bÖnh th¸n th h¹i ít.
2.4.1.1. Sè ®iÓm ®iÒu tra:
Víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: Quan s¸t vµ ghi nhËn møc ®é bÞ bÖnh cña tÊt c¶ c¸c l¸, qu¶ ë 5 ®iÓm n»m trªn 2 ®êng chÐo gãc trªn « kh¶o nghiÖm mçi ®iÓm 4 c©y mçi c©y 5 l¸ vµ 5 qu¶ ngÉu nhiªn ph©n ®Òu trªn t¸n. Víi kh¶o nghiÖm diÖn réng: Quan s¸t vµ ghi nhËn møc ®é bÞ bÖnh cña tÊt c¶ c¸c l¸, qu¶ ë 10 ®iÓm trªn 2 ®êng chÐo gãc trªn « kh¶o nghiÖm, mçi ®iÓm 4 c©y mçi c©y 5 l¸ vµ 5 qu¶ ngÉu nhiªn ph©n ®Òu trªn t¸n. TiÕn hµnh ®iÒu tra tû lÖ l¸, qu¶ bÞ bÖnh (%) vµ chØ sè l¸, qu¶ bÞ bÖnh (%).
C¸c ®iÓm ®iÒu tra nµy ph¶i c¸ch mÐp « kh¶o nghiÖm Ýt nhÊt 0,5m (víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp) vµ 1,0 m (víi kh¶o nghiÖm diÖn réng).
2.4.1.2. Thêi ®iÓm ®iÒu tra:
Thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®iÒu tra cã thÓ thay ®æi tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i thuèc vµ tuú theo quy ®Þnh cña tõng c¬ së s¶n xuÊt thuèc. NÕu thuèc kh«ng khuyÕn c¸o râ thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®iÒu tra th× ®iÒu tra ®îc tiÕn hµnh vµo c¸c thêi ®iÓm sau:
Víi tû lÖ vµ chØ sè bÖnh ®iÒu tra tríc mçi lÇn phun thuèc vµ sau lÇn phun thuèc cuèi 7, 14 ngµy.
2.4.1.3. ChØ tiªu ®iÒu tra:
+ §èi víi l¸:
Sè l¸ bÞ bÖnh
-
Tû lÖ l¸ bÞ bÖnh (%) = x 100
Tæng sè l¸ ®iÒu tra
ChØ sè l¸ bÞ bÖnh (%) =
Trong ®ã:
n1: Sè l¸ bÞ bÖnh ë cÊp 1 víi 5% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
n3: Sè l¸ bÞ bÖnh ë cÊp 3 víi > 5% - 10% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
n5: Sè l¸ bÞ bÖnh ë cÊp 5 víi >10% - 25% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
n7: Sè l¸ bÞ bÖnh ë cÊp 7 víi > 25 - 50% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
n9: Sè l¸ bÞ bÖnh ë cÊp 9 víi > 50% diÖn tÝch l¸ bÞ bÖnh
N: Tæng sè l¸ ®iÒu tra
+ §èi víi qu¶:
Sè qu¶ bÞ bÖnh
-
Tû lÖ qu¶ bÞ bÖnh (%) = x 100
Tæng sè qu¶ ®iÒu tra
-
ChØ sè qu¶ bÞ bÖnh (%) =
Trong ®ã:
n1: Sè qu¶ bÞ bÖnh ë cÊp 1 víi 1 vÕt bÖnh trßn nhá trªn qu¶ 1% diÖn tÝch qu¶ bÞ bÖnh
n3: Sè qu¶ bÞ bÖnh ë cÊp 3 víi 2 - 3 vÕt bÖnh trßn nhá trªn qu¶ vµ cã >1% - 5% diÖn tÝch qu¶ bÞ bÖnh
n5: Sè qu¶ bÞ bÖnh ë cÊp 5 víi 2 - 3 vÕt bÖnh lâm xuèng vµ cã > 5 % - 25% diÖn tÝch qu¶ bÞ bÖnh
n7: Sè qu¶ bÞ bÖnh ë cÊp 7 khi vÕt bÖnh cã mµu ®en, nhiÒu chç bÞ thèi r÷a cã > 25 - 50% diÖn tÝch qu¶ bÞ bÖnh
n9: Sè qu¶ bÞ bÖnh ë cÊp 9 víi > 50% diÖn tÝch qu¶ bÞ bÖnh, qu¶ biÕn mµu thèi ®en
N: Tæng sè qu¶ ®iÒu tra
-
N¨ng suÊt ít: N¨ng suÊt ít ®îc tÝnh b»ng (kg/ha) trung b×nh cña 3 løa thu ho¹ch (thu c¶ nh÷ng qu¶ bÞ bÖnh).
+ §èi víi kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: Thu ho¹ch toµn bé «
+ §èi víi kh¶o nghiÖm diÖn réng: Thu 5 ®iÓm trªn «, mçi ®iÓm 9 m2 (3m x 3m)
2.4.1.4. Xö lý sè liÖu:
Nh÷ng sè liÖu thu ®îc qua kh¶o nghiÖm diÖn hÑp cÇn ®îc xö lý b»ng c¸c ph¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc rót ra tõ c¸c kÕt qu¶ ®· ®îc xö lý b»ng ph¬ng ph¸p thèng kª ®ã. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc BVTV míi c¸c ®¬n vÞ ®îc Côc BVTV chØ ®Þnh lµm kh¶o nghiÖm cÇn göi c¶ sè liÖu th« vµ ph¬ng ph¸p thèng kª ®· dïng vÒ Côc BVTV.
2.4.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña thuèc ®Õn c©y trång:
CÇn ®¸nh gi¸ mäi ¶nh hëng tèt, xÊu cña thuèc (nÕu cã) ®Õn sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång theo thang ph©n cÊp cña phô lôc kÌm theo. Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm ®îc nh: chiÒu cao c©y, sè qu¶/c©y.... cÇn ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ theo c¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu tra phï hîp.
C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t nh ®é ch¸y l¸, qu¨n l¸, sù thay ®æi mµu s¾c l¸ ... th× ph¶i ®¸nh gi¸ theo thang ph©n cÊp ë phô lôc.
Mäi triÖu chøng g©y h¹i hoÆc kÝch thÝch cña thuèc ®èi víi c©y trång cÇn ®îc m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tû mØ.
-
NhËn xÐt t¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c: CÇn ghi chÐp mäi ¶nh hëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù xuÊt hiÖn c¸c lo¹i s©u, bÖnh, cá d¹i kh¸c còng nh nh÷ng sinh vËt kh«ng thuéc ®èi tîng phßng trõ (®éng vËt cã Ých, ®éng vËt hoang d·...).
2.4.4. Quan s¸t vµ ghi chÐp vÒ thêi tiÕt:
Ghi chÐp tû mØ c¸c sè liÖu vÒ «n, Èm ®é, lîng ma trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm t¹i tr¹m khÝ tîng gÇn nhÊt. NÕu kh¶o nghiÖm kh«ng gÇn tr¹m khÝ tîng, ph¶i ghi tû mØ t×nh h×nh thêi tiÕt lóc tiÕn hµnh xö lý thuèc vµ c¸c ngµy sau ®ã nh n¾ng h¹n, ma, lôt, b·o...
-
B¸o c¸o vµ c«ng bè kÕt qu¶:
-
Néi dung b¸o c¸o:
-
Tªn kh¶o nghiÖm
-
Yªu cÇu cña kh¶o nghiªm
-
§iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm:
-
§Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm
-
Thêi gian kh¶o nghiÖm
-
Néi dung kh¶o nghiÖm
-
§Æc ®iÓm kh¶o nghiÖm
-
§Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång, gièng..
-
§Æc ®iÓm thêi tiÕt trong qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm
-
T×nh h×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña bÖnh th¸n th ít trong khu thÝ nghiÖm
-
C«ng thøc kh¶o nghiÖm
-
Ph¬ng ph¸p bè trÝ kh¶o nghiÖm
-
Sè lÇn nh¾c l¹i
-
KÝch thíc « kh¶o nghiÖm
-
Dông cô phun r¶i
-
Lîng thuèc dïng gr (kg) ho¹t chÊt/ha hoÆc kg, lÝt thuèc th¬ng phÈm/ha
-
Lîng níc thuèc dïng (l/ha)
-
Ngµy xö lý thuèc
-
Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm
-
§¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc
-
NhËn xÐt t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc ®Õn c©y trång, sinh vËt cã Ých vµ c¸c ¶nh hëng kh¸c (xem phô lôc)
3.2. C«ng bè kÕt qu¶:
§¬n vÞ thùc hiÖn kh¶o nghiÖm ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm sè liÖu ®a ra trong b¸o c¸o. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc trõ bÖnh th¸n th ít cha cã trong danh môc thuèc BVTV ®îc phÐp sö dông t¹i ViÖt Nam, Côc BVTV tËp hîp c¸c sè liÖu ®ã ®Ó xem xÐt khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc cã thuèc xin ®¨ng ký.
Phô lôc
B¶ng ph©n cÊp møc ®é ®éc cña thuèc kh¶o nghiÖm ®èi víi c©y ít theo thang ph©n cÊp cña HiÖp héi nghiªn cøu cá d¹i ch©u ©u
CÊp TriÖu chøng nhiÔm ®éc cña c©y ít
1 C©y b×nh thêng
2 Ngé ®éc nhÑ, sinh trëng cña c©y gi¶m nhÑ
3 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ nhng nh×n thÊy b»ng m¾t
4 TriÖu chøng ngé ®éc nhng cha ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt
5 C©y biÕn mµu, thuèc g©y ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt
6 Thuèc lµm gi¶m n¨ng suÊt Ýt
7 Thuèc g©y ¶nh hëng nhiÒu ®Õn n¨ng suÊt
8 TriÖu chøng ngé ®éc t¨ng dÇn tíi lµm chÕt c©y
9 C©y bÞ chÕt hoµn toµn
NÕu c©y bÞ ngé ®éc thuèc, cÇn x¸c ®Þnh bao nhiªu ngµy sau c©y phôc håi.
Tµi liÖu tham kh¶o
-
Ciba-Geigy: Manual for Field Trials in Plant Protection. Third Edition.
-
Plant pathology.George N. agrios Academic pres inc. Third Edicator 1988.
-
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu BVTV (T1, T2) -ViÖn BVTV NXB N«ng nghiÖp.
-
Gi¸o tr×nh “Ph¬ng ph¸p thÝ nghiÖm ®ång ruéng” . Ph¹m ChÝ Thµnh §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi.
Q uyÕt ®Þnh ban hµnh sè 03/Q§-KHCN & CLSP ngµy 18 th¸ng 01 n¨m 2001 cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |