Tiªu chuÈn ngµnh 10 tcn 390-99

C¸c ®iÒu kiÖn trång trät (®Êt, ph©n bãn, mËt ®é trång, c¸ch ch¨m sãc kh¸c..) ph¶i ®ång ®Òu trªn mçi « kh¶o nghiÖm vµ ph¶i phï hîp víi tËp qu¸n canh t¸c t¹i ®Þa ph­¬ng.

C¸c c«ng thøc kh¶o nghiÖm ®­îc chia thµnh 3 nhãm:

• 
  Nhãm 1: C«ng thøc thuèc kh¶o nghiÖm lµ c¸c lo¹i thuèc ®Þnh kh¶o nghiÖm ®­îc dïng ë nh÷ng liÒu l­îng kh¸c nhau hoÆc theo c¸ch dïng kh¸c nhau.
  
• 
  Nhãm 2: C«ng thøc thuèc so s¸nh lµ lo¹i thuèc trõ bÖnh ®· ®­îc ®¨ng ký trong danh môc thuèc BVTV ®­îc sö dông ë ViÖt Nam vµ ®ang ®­îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph­¬ng ®Ó trõ bÖnh thèi h¹t vi khuÈn trªn lóa
  
• 
  Nhãm 3: C«ng thøc ®èi chøng lµ c¸c « kh«ng sö dông bÊt kú lo¹i thuèc BVTV nµo ®Ó trõ bÖnh thèi h¹t vi khuÈn lóa.
  

• 
  Kh¶o nghiÖm diÖn hÑp: DiÖn tÝch « lµ 25-20 m­­². C¸c « kh¶o nghiÖm cã d¹ng h×nh vu«ng hoÆc gÇn vu«ng hoÆc h×nh ch÷ nhËt (nh­ng chiÒu dµi kh«ng ®­îc lín gÊp ®«i chiÒu réng). Sè lÇn nh¾c l¹i tõ 3-4 lÇn sao cho ®é tù do tèi thiÓu lµ 12.
  
• 
  Kh¶o nghiÖm diÖn réng: DiÖn tÝch « tèi thiÓu lµ 300 m².
  

2.3.1. Thuèc ph¶i ®­îc phun, r¶i ®Òu trªn toµn « kh¶o nghiÖm. Víi thuèc bét hay thuèc h¹t ®­îc xö lý b»ng c¸ch r¾c trªn mÆt ruéng th× gi÷a c¸c « c«ng thøc ph¶i ®­îc ng¨n c¸ch bëi c¸c bê ng¨n.

2.3.2. L­îng thuèc dïng ®­îc tÝnh b»ng kg hay lÝt chÕ phÈm hoÆc gram ho¹t chÊt trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch 1 ha.

Víi d¹ng thuèc th­¬ng phÈm pha víi n­íc ®Ó phun:

L­îng n­íc dïng ph¶i theo h­íng dÉn cô thÓ ®èi víi tõng lo¹i thuèc, phï hîp víi giai ®o¹n sinh tr­ëng cña c©y lóa còng nh­ c¸ch thøc t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc. Th­êng lµ 600 l/ha.

C¸c sè liÖu vÒ l­îng thuèc thµnh phÈm vµ l­îng thuèc dïng (1ha) cÇn ®­îc ghi râ.

2.3.3. NÕu ruéng kh¶o nghiÖm b¾t buéc ph¶i sö dông thuèc ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng g©y h¹i kh¸c nh­: s©u, cá d¹i, chuét .. th× thuèc ®­îc dïng ®Ó trõ c¸c ®èi t­îng nµy ph¶i kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn thuèc cÇn kh¶o nghiÖm vµ ph¶i ®­îc phun r¶i ®Òu trªn tÊt c¶ c¸c « kh¶o nghiÖm, kÓ c¶ « ®èi chøng. C¸c tr­êng hîp trªn (nÕu cã) ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.

2.3.4. Khi xö lý thuèc, cÇn dïng c¸c c«ng cô phun, r¶i thuèc ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm, ghi chÐp ®Çy ®ñ t×nh h×nh vËn hµnh cña c«ng cô r¶i thuèc. Trong c¸c kh¶o nghiÖm diÖn hÑp ph¶i dïng b×nh b¬m tay ®eo vai, trong kh¶o nghiÖm diÖn réng cã thÓ dïng b¬m ®éng c¬ ®Ó phun.

2.4. Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc:

• 
  Thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc ph¶i ®­îc thùc hiÖn ®óng theo h­íng dÉn sö dông cña tõng lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm vµ phï hîp víi môc ®Ých kh¶o nghiÖm.
  
• 
  NÕu trªn nh·n thuèc kh«ng khuyÕn c¸o cô thÓ thêi ®iÓm xö lý thuèc th× tuú theo môc ®Ých kh¶o nghiÖm, c¸c ®Æc tÝnh ho¸ häc vµ ph­¬ng thøc t¸c ®éng cña thuèc mµ quy ®Þnh thêi ®iÓm vµ sè lÇn xö lý thuèc cho thÝch hîp.
  
• 
  Thuèc trõ bÖnh thèi h¹t vi khuÈn lóa th­êng xö lý 2-3 lÇn, 1 lÇn vµo thêi ®iÓm lóa cã ®ßng giµ, 1 lÇn vµo lóc lóa b¾t ®Çu trç vµ 1 lÇn vµo lóc lóa trç hoµn toµn. Sè lÇn vµ thêi ®iÓm xö lý thuèc ph¶i ®­îc ghi chÐp l¹i.
  
• 
  Chän thêi ®iÓm xö lý thuèc thÝch hîp (®iÒu kiÖn thêi tiÕt)
  

2.5.1. §¸nh gi¸ hiÖu lùc cña thuèc ®èi víi bÖnh thèi h¹t lóa do vi khuÈn:

2.5.1.1. Ph­¬ng ph¸p vµ chØ tiªu ®iÒu tra:

Sè ®iÓm ®iÒu tra:

• 
  §èi víi lóa cÊy: Mçi « chän 10 khãm ngÉu nhiªn (kh¶o nghiÖm diÖn hÑp), 20 khãm ngÉu nhiªn (kh¶o nghiÖm diÖn réng) trªn 2 ®­êng chÐo gãc, t¹i mçi ®iÓm tiÕn hµnh ®iÒu tra tæng sè b«ng vµ sè b«ng bÞ nhiÔm bÖnh ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ bÖnh. Trªn khãm chän 1 b«ng ngÉu nhiªn x¸c ®Þnh tæng sè h¹t trªn b«ng vµ sè h¹t bÞ nhiÔm bÖnh ®Ó x¸c ®Þnh chØ sè bÖnh.
  
• 
  §èi víi lóa gieo th¼ng: §iÒu tra 5 ®iÓm/« (kh¶o nghiÖm diÖn hÑp); 10 ®iÓm trªn « (kh¶o nghiÖm diÖn réng), mçi ®iÓm ®iÒu tra ngÉu nhiªn 10 b«ng ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ bÖnh. Chän 1 b«ng ngÉu nhiªn trong 10 b«ng ®ã ®Ó x¸c ®Þnh chØ sè bÖnh.
  

* C¸c chØ tiªu ®iÒu tra:

- Tû lÖ b«ng bÞ bÖnh (TLBBB) ®­îc tÝnh nh­ sau:

Sè b«ng bÞ bÖnh

TLBBB (%) = x 100

Tæng sè b«ng ®iÒu tra.

ChØ sè b«ng bÞ bÖnh (CSBBB) ®­îc tÝnh:

Trong ®ã:

N: Tæng sè b«ng ®iÒu tra.

n₁: Sè b«ng bÞ bÖnh cÊp 1: <1% sè h¹t trªn b«ng bÞ bÖnh

n₂: Sè b«ng bÞ bÖnh cÊp 2: tõ 1- <5% sè h¹t trªn b«ng bÞ bÖnh

n₃: Sè b«ng bÞ bÖnh cÊp 3: tõ 5- <25% sè h¹t trªn b«ng bÞ bÖnh

n₄: Sè b«ng bÞ bÖnh cÊp 4: tõ 25 - <50% sè h¹t trªn b«ng bÞ bÖnh

n₅: Sè b«ng bÞ bÖnh cÊp 5: 50% sè h¹t trªn b«ng bÞ bÖnh

• 
  N¨ng suÊt lóa: N¨ng suÊt ®­îc tÝnh b»ng kg/ha ë ®é Èm 13% (theo ph­¬ng ph¸p gÆt thèng kª)
  

+ §èi víi kh¶o nghiÖm diÖn réng: GÆt 5 ®iÓm trªn «, mçi ®iÓm 9 m² (3 x 3m).

• 
  Träng l­îng 100 h¹t.
  
• 
  % h¹t lÐp.
  

Thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®iÒu tra cã thÓ thay ®æi tuú thuéc vµo ®Æc tÝnh cña tõng lo¹i thuèc vµ tuú theo quy ®Þnh cña tõng c¬ së s¶n xuÊt thuèc. NÕu thuèc kh«ng khuyÕn c¸o râ thêi ®iÓm vµ sè lÇn ®iÒu tra th× ®iÒu tra ®­îc tiÕn hµnh vµo c¸c thêi ®iÓm sau:

• 
  15-20 ngµy sau khi lóa trç hoµn toµn. Lóc nµy lóa ®ang ë thêi kú ngËm s÷a vµ triÖu trøng bÖnh thÓ hiÖn râ nhÊt (triÖu chøng cña bÖnh ®­îc m« t¶ ë phÇn phô lôc 2) ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu:
  

+ ChØ sè b«ng bÞ bÖnh

• 
  Khi thu ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu:
  

+Träng l­îng 1000 h¹t

+ % h¹t lÐp.

2.5.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña thuèc ®Õn c©y trång:

CÇn ®¸nh gi¸ mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu cña thuèc (nÕu cã) ®Õn sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y trång. Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm ®­îc nh­: chiÒu cao c©y, sè h¹t/b«ng..., cÇn ®­îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ theo c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra phï hîp.

C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t nh­ ®é ch¸y l¸, qu¨n l¸, sù thay ®æi mµu s¾c l¸... th× ph¶i ®¸nh gi¸ theo thang ph©n cÊp ë phô lôc.

Mäi triÖu chøng g©y h¹i hoÆc kÝch thÝch cña thuèc ®èi víi c©y trång cÇn ®­îc m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tû mØ.

2.5.3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c:

CÇn ghi chÐp mäi ¶nh h­ëng tèt, xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù xuÊt hiÖn c¸c lo¹i s©u, bÖnh, cá d¹i kh¸c còng nh­ nh÷ng sinh vËt kh«ng thuéc ®èi t­îng phßng trõ (®éng vËt cã Ých, ®éng vËt hoang d·..)

2.5.4. Quan s¸t vµ ghi chÐp vÒ thêi tiÕt:

Ghi chÐp tû mØ c¸c sè liÖu vÒ «n, Èm ®é, l­îng m­a trong suèt thêi gian kh¶o nghiÖm t¹i tr¹m khÝ t­îng gÇn nhÊt. NÕu kh¶o nghiÖm kh«ng gÇn tr¹m khÝ t­îng, ph¶i ghi tû mØ t×nh h×nh thêi tiÕt lóc tiÕn hµnh xö lý thuèc vµ c¸c ngµy sau ®ã nh­: n¾ng h¹n, m­a, lôt, b·o...

3. Xö lý sè liÖu, b¸o c¸o vµ c«ng bè kÕt qu¶:

3.1. Xö lý sè liÖu:

Nh÷ng sè liÖu thu ®­îc qua kh¶o nghiÖm diÖn hÑp cÇn ®­îc xö lý b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña kh¶o nghiÖm ph¶i ®­îc rót ra tõ c¸c kÕt qu¶ ®· ®­îc xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p thèng kª ®ã. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc BVTV míi c¸c ®¬n vÞ ®­îc Côc BVTV chØ ®Þnh lµm kh¶o nghiÖm cÇn göi c¶ sè liÖu th« vµ ph­¬ng ph¸p thèng kª ®· dïng vÒ Côc BVTV

3.2. Néi dung b¸o c¸o:

• 
  Tªn kh¶o nghiÖm
  
• 
  Yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm
  
• 
  §iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm:
  

• 
  §Þa ®iÓm kh¶o nghiÖm
  
• 
  Néi dung kh¶o nghiÖm
  
• 
  §Æc ®iÓm kh¶o nghiÖm
  
• 
  §Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång, gièng...
  
• 
  §Æc ®iÓm thêi tiÕt trong qu¸ tr×nh kh¶o nghiÖm
  
• 
  T×nh h×nh sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña bÖnh b¹c l¸ trong khu thÝ nghiÖm
  

• 
  Ph­¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm:
  

• 
  C«ng thøc kh¶o nghiÖm
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p bè trÝ kh¶o nghiÖm
  
• 
  Sè lÇn nh¾c l¹i
  
• 
  KÝch th­íc « kh¶o nghiÖm
  
• 
  Dông cô phun r¶i.
  
• 
  L­îng thuèc dïng gr (kg) ho¹t chÊt/ha hoÆc kg, lÝt thuèc th­¬ng phÈm/ha.
  
• 
  L­îng n­íc thuèc dïng (l/ha).
  
• 
  Ngµy xö lý thuèc.
  
• 
  Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm.
  

• 
  KÕt qu¶ kh¶o nghiÖm:
  

• 
  C¸c b¶ng sè liÖu.
  
• 
  §¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc.
  
• 
  NhËn xÐt t¸c ®éng cña tõng lo¹i thuèc ®Õn c©y trång, sinh vËt cã Ých vµ c¸c ¶nh h­ëng kh¸c (xem phô lôc).
  

• 
  KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ.
  

§¬n vÞ thùc hiÖn kh¶o nghiÖm ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sè liÖu ®­a ra trong b¸o c¸o. §èi víi c¸c kh¶o nghiÖm thuèc trõ bÖnh thèi h¹t vi khuÈn lóa ch­a cã trong danh môc thuèc BVTV ®­îc phÐp sö dông t¹i ViÖt Nam, Côc BVTV tËp hîp c¸c sè liÖu ®ã ®Ó xem xÐt khi c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc cã thuèc xin ®¨ng ký.

1 C©y b×nh th­êng

2 Ngé ®éc nhÑ, sinh tr­ëng cña c©y gi¶m nhÑ

3 Cã triÖu chøng ngé ®éc nhÑ nh­ng nh×n thÊy b»ng m¾t

4 TriÖu chøng ngé ®éc nh­ng ch­a ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt.

5 C©y biÕn mµu, thuèc g©y ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt.

6 Thuèc lµm gi¶m n¨ng suÊt Ýt.

7 Thuèc g©y ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn n¨ng suÊt.

8 TriÖu chøng ngé ®éc t¨ng dÇn tíi lµm chÕt c©y

9 C©y bÞ chÕt hoµn toµn

NÕu c©y bÞ ngé ®éc thuèc, cÇn x¸c ®Þnh bao nhiªu ngµy sau c©y phôc håi.
Phô lôc 2

M« t¶ triÖu trøng thèi h¹t lóa do vi khuÈn g©y ra

Sau khi lóa trç 1 tuÇn triÖu trøng cña bÖnh cã thÓ ®­îc ghi nhËn. Sau khi lóa trç ®­îc 15 ®Õn 20 ngµy bÖnh thÓ hiÖn râ nhÊt. BÖnh ban ®Çu lµ mét ®èm mµu n©u ë d­íi ph«i, sau ®ã lan dÇn ra toµn bé h¹t. Trêi Èm thÊy toµn bé h¹t mµu n©u nh¹t vµ d¹ng mµu thÊm n­íc. NÕu trêi n¾ng vá h¹t kh« vµ mµu th­êng lµ n©u s¸ng. Lý do trêi Èm h¹t cã mµu n©u lµ do bªn ngoµi vá h¹t cã thªm c¸c nÊm phô sinh.

NÕu bãc h¹t ra th× thÊy ph«i nhò chuyÓn mµu. Th«ng th­êng th× ph«i bÞ chuyÓn mµu tr­íc, sau ®ã néi nhò chuyÓn mµu sau vµ mµu th­êng ®Ëm h¬n (n©u xØn). Khi nh×n vµo h¹t bÖnh ®· bãc vá th× h¹t chuyÓn mµu, 1/2 h¹t vÉn cßn mµu xanh. Ranh giíi gi÷a 2 mµu rÊt râ rÖt. §«i khi h¹t bÞ bÖnh nÆng th× thÊy toµn bé néi nhò bªn trong bÞ n©u xØn.

Khi h¹t bÞ nhiÔm bÖnh th× th­êng bÞ lÐp, b«ng bÞ nhiÔm bÖnh tû lÖ lÐp l¬ löng cao.

Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè: 116/1999 - Q§ - BNN - KHCN ngµy 4 th¸ng 8 n¨m 1999 cña Bé NN&PTNT