Tiªu chuÈn ngµnh 10 tcn 335-98

Tiªu chuÈn nµy thay thÕ 26 TCN 09 - 86 vµ 26 TCN 10-86, qui ®Þnh yªu cÇu kü thuËt vµ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu kü thuËt ®èi víi thãc ®­îc s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong c¶ n­íc.

1.1. Thãc hoÆc lóa (paddy) lµ h¹t cßn nguyªn vÑn vá trÊu bao bäc h¹t g¹o lËt

1.2. TrÊu (husk) lµ líp vá cøng bªn ngoµi h¹t thãc bao bäc h¹t g¹o lËt.

1.3. G¹o lËt hoÆc g¹o løt (brown rice) lµ h¹t thãc ®· t¸ch toµn bé vá trÊu.

1.4. T¹p chÊt (foreign matters) lµ tÊt c¶ nh÷ng vËt chÊt kh«ng ph¶i lµ thãc lÉn vµo thãc. T¹p chÊt d­îc chia thµnh 2 lo¹i:

1.4.1. T¹p chÊt v« c¬ : ®Êt, c¸t. s¹n, ®¸, m¶nh kim lo¹i v.v...

1.4.2. T¹p chÊt h÷u c¬ : r¬m, r¹, h¹t cá, thãc lÐp, m¶nh g¹o lËt lät sµng 2mm

1.5. LÉn lo¹i (contrasting type) lµ nh÷ng h¹t kh¸c gièng hoÆc kh¸c vÒ kÝch th­íc h×nh d¹ng h¹t so v¬Ý h¹t tiªu chuÈn.

1.6. H¹t tr¾ng b¹c (chalky Kernels, chalkiness of grain) lµ nh÷ng h¹t mµ néi nhò cã tõ 1/2 thÓ tÝch trë lªn cã mµu tr¾ng nh­ phÊn gåm : h¹t b¹c bông (white belly), h¹t b¹c l­ng (white back) h¹t b¹c lßng (white center). Thãc nÕp vµ mét sè gièng l¹i ®Æc s¶n kh«ng tÝnh vµo lo¹i h¹t tr¾ng b¹c.

1.7. H¹t biÕn vµng (yellow kernels) lµ nh÷ng h¹t mµ mét phÇn hoÆc toµn bé néi nhò chuyÓn sang mµu vµng nh¹t hoÆc vµng n©u, kh¸c víi mµu tù nhiªn cña nã.

1.8. H¹t kh«ng hoµn thiÖn lµ nh÷ng h¹t mµ néi nhò míi ®¹t 40 ®Õn 70% thÓ tÝch bao gåm c¸c h¹t xanh non (green kernels) vµ h¹t löng (slirivelled Kernels)

1.9. H¹t bÞ h­ háng (damaged kernels) lµ nh÷ng h¹t mµ néi nhò bÞ h­ háng do n­íc, nÊm mèc, mät, hoÆc bÞ nhiÔm s©u bÖnh, chóng bao gåm: h¹t mäc mÇm, h¹t môc, h¹t bÞ mät ®ôc, h¹t bÞ nhiÔm s©u bÖnh ngoµi ®ång.

1.10. H¹t ®á (red kernels) lµ nh÷ng h¹t mµ líp vá ngoµi néi nhò cã mµu ®á hoÆc ®á n©u.

2. Yªu cÇu kü thuËt:

2.1. Thãc ®­îc ph©n thµnh 4 lo¹i d¹ng h¹t theo mét trong hai c¸ch sau:

- Ph©n lo¹i theo sè ®o chiÒu dµi h¹t g¹o lËt (b¶ng 1a)

B¶ng 1a

D¹ng h¹t	ChiÒu dµi (mm)
- RÊt dµi - Dµi - Trung b×nh - Ng¾n	Trªn 7,50 Tõ 6,61 ®Õn 7,50 Tõ 5,51 ®Õn 6,60 D­íi 5,51

D¹ng h¹t	Tû sè dµi/réng
- Thon dµi - Trung b×nh - H¬i trßn - Trßn	Trªn 3 Tõ 2,1 ®Õn 3 Tõ 1,1 ®Õn 2 D­íi 1,1

2.2.1. ChØ tiªu c¶m quan :

- Mµu s¾c : Cã mµu tù nhiªn cña thãc

- Mïi : Cã mïi ®Æc tr­ng cña thãc

- VÞ : Kh«ng cã vÞ g× l¹

- NÊm mèc : Kh«ng cã nÊm mèc

2.2.2. C¸c chØ tiªu ho¸ lý .

ViÖc ph©n h¹ng chÊt l­îng thãc theo c¸c chØ tiªu ho¸ lý ®­îc tr×nh bµy trªn b¶ng 2

3.1. Qui ®Þnh chung

3.1.1. L« thãc ®­îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh chÊt l­îng lµ thãc cã cïng thêi gian thu mua vµ chÊt l­îng t­¬ng tù.

3.1.2. ChÊt l­îng l« thãc ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu trung b×nh cña l« hµng.

3.1.3. MÉu ®iÓm lµ mÉu ®­îc lÊy tõ mét vÞ trÝ cña l« hµng.

3.1.4. MÉu gèc lµ tæng céng tÊt c¶ c¸c mÉu ®iÓm lÊy ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau cña l« hµng.

3.1.5. C¸c mÉu trung b×nh lµ mét phÇn cña mÉu gèc dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu chÊt l­îng cña thãc.

3.1.6. Kh«ng ®­îc lËp mÉu gèc khi chÊt l­îng c¸c mÉu ®iÓm (c¸c ®iÒu ®· nªu ë b¶ng 1a, 1b vµ b¶ng 2) kh¸c nhau râ rÖt.

3.1.7. Khèi l­îng mÉu gèc kh«ng ®­îc Ýt h¬n tæng khèi l­îng cÇn thiÕt cña c¸c mÉu trung b×nh vµ mÉu l­u cÇn lÊy.

3.1.8. NÕu tæng sè khèi l­îng cña c¸c mÉu ®iÓm kh«ng qu¸ 2 kg th× mÉu gèc ®ång thêi lµ mÉu trung b×nh.

3.1.9. Qu¸ tr×nh lÊy mÉu, thµnh lËp mÉu ®­îc tr×nh bÇy trªn s¬ ®å 1 (xem s¬ ®å 1 trang 7)

3.1.10. C¸c dông cô, thiÕt bÞ dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu chÊt l­îng ®· ®­îc tr×nh bµy trong phô lôc 1.

3.2. C¸ch lÊy mÉu

3.2.1. Dïng xiªn ®Ó lÊy mÉu ë c¸c vÞ trÝ : líp trªn mÆt, líp gi÷a vµ líp ®¸y. Khèi l­îng mçi mÉu ®iÓm kho¶ng 200g

3.2.2. Thãc ®ùng trong bao, tiÕn hµnh lÊy mÉu nh­ sau :

Sè l­îng bao	Sè mÉu ®iÓm cÇn lÊy
Tõ 1 ®Õn 10 bao Tõ 11 ®Õn 100 bao Trªn 100 bao	- LÊy ë tÊt c¶ c¸c bao - LÊy tèi thiÓu 10 mÉu tõ bao thø 11 trë ®i cø thªm 10 bao, lÊy thªm 1 mÉu/ - LÊy tèi thiÓu 20 mÉu vµ céng thªm 5% sè bao ®· trõ ®i 100

3.2.3. Thãc ®æi rêi, tiÕn hµnh lÊy mÉu nh­ sau:

VÞ trÝ lÊy mÉu	Sè ®iÓm lÊy mÉu
	D­íi 10 tÊn	Tõ 11 ®Õn 50 tÊn	Trªn 50 tÊn
Líp mÆt	2	3	5
Líp gi÷a	4	5	10
Líp ®¸y	6	8	15

3.2.4. C¸c ®iÓm lÊy mÉu ph¶i c¸ch ®Òu nhau vµ khèi l­îng mÉu gèc kh«ng Ýt h¬n 2 kg.

3.2.5. C¸ch lËp mÉu trung b×nh: Tõ mÉu gèc, dïng b×nh ph©n mÉu hoÆc ph­¬ng p¸hp chia theo ®­êng chÐo ®Ó trén ®Òu vµ lÊy ®­îc mÉu trung b×nh kho¶ng 2kg.

3.2.6. C¸c lo¹i mÉu gèc, mÉu trung b×nh, mÉu l­u ph¶i ®ùng trong c¸c bao b× kh«, s¹ch, kÝn cã nh·n ghi râ khèi l­îng, lo¹i thãc, thêi gian, ®Þa ®iÓm vµ tªn ng­êi lÊy mÉu.

3.3. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh

3.3.1. C¸c chØ tiªu c¶m quan

3.3.1.1. X¸c ®Þnh mÇu s¾c: quan s¸t kü thãc b»ng m¾t ®Ó ph¸t hiÖn xem thãc cã mµu kh¸c th­êng hay kh«ng.

3.3.1.2. X¸c ®Þnh mïi: X¸c ®Þnh trªn c¸c mÉu ®iÓm b»ng c¸ch ngöi mïi cña thãc.

3.3.1.3. X¸c ®Þnh vÞ: NhÊm h¹t thãc xem cã vÞ l¹ hay kh«ng

3.3.1.4. X¸c ®Þnh nÊm thãc: quan s¸t kü thãc b»ng m¾t ®Ó ph¸t hiÖn xem cã bÞ nÊm mèc hay kh«ng?

3.3.2. C¸c chØ tiªu ho¸ lý

3.3.2.1. X¸c ®inh ®é Èm: Dïng m¸y ®o ®é Èm nhanh hoÆc cho phÐp dïng ph­¬ng ph¸p kh¸c ®¹t kÕt qu¶ t­¬ng ®­¬ng so víi ph­¬ng ph¸p träng tµi.

3.3.2.2. X¸c ®Þnh t¹p chÊt

C©n 500g mÉu, dïng sµng ph©n ly vµ tay nhÆt ®Ó t¸ch t¹p chÊt v« c¬ vµ t¹p chÊt h÷u c¬, c©n vµ biÓu diÔn tæng t¹p chÊt b»ng phÇn tr¨m (%) khèi l­îng.

C¸ch tÝnh:

Trong ®ã :

m_o : Khèi l­îng t¹p chÊt v« c¬ (g)

m₁: Khèi l­îng t¹p chÊt h÷u c¬ (g)

M : khèi l­îng mÉu ph©n tÝch (g)

3.3..2.3. X¸c ®Þnh h¹t tr¾ng b¹c, h¹t biÕn vµng, h¹t kh«ng hoµn thiÖn, h¹t bÞ h­ háng, h¹t ®á. Dïng m¸y xay phßng thÝ nghiÖm (hoÆc cèi gç xoay b»ng tay) t¸ch vá trÊu cña 100g thãc ®· c©n tõ mÉu trung b×nh, dïng tay nhÆt lÇn l­ît tõng lo¹i, c©n vµ biÓu diÔn chóng b»ng phÇn tr¨m (%). Khèi l­îng

3.3.2.4. X¸c ®Þnh h¹t lÉn lo¹i :

C©n 100g tõ mÉu trung b×nh, dïng tay nhÆt c¸c h¹t lÉn lo¹i, c©n vµ biÓu diÔn sù lÉn lo¹i b»ng phÇn tr¨m (%)

Trong ®ã :

m lµ khèi l­îng h¹t lÉn lo¹i (g)

M lµ khèi l­îng mÉu ph©n tÝch (g)

3.3.2.5. X¸c ®Þnh h¹t r¹n nøt

C©n 20g thãc tõ mÉu trung b×nh, bãc b»ng tay, dïng kÝnh lóp ph¸t hiÖn nh÷ng vÕt r¹n nøt trªn h¹t g¹o lËt, c©n vµ biÓu diÔn sù r¹n nøt b»ng phÇn tr¨m (%)

Trong ®ã :

m khèi l­îng h¹t r¹n nøt (g)

M khèi l­îng mÉu ph©n tÝch (g)

3.3.2.6. X¸c ®Þnh s©u mät sèng h¹i thãc

LÊy 1kg thãc ë n¬i cã mËt ®é s©u mät cao nhÊt, dïng sµng t¸ch s©u, mät vµ ®Õm sè con.

3.3.3. X¸c ®Þnh d¹ng h¹t:

LÊy ngÉu nhiªn 20 h¹t g¹o lËt nguyªn vÑn, dïng th­íc panme ®o chiÒu dµi, chiÒu réng cña h¹t råi tÝnh trung b×nh cña sè ®o cña chóng theo chiÒu dµi hoÆc tØ sè dµi/réng ®Ó x¸c ®Þnh h×nh d¹ng h¹t theo b¶ng 1a hoÆc 1b.

4. §ãng gãi vµ b¶o qu¶n

4.1. Bao b× ®ùng thãc ph¶i bÒn, lµnh, s¹ch, kh« vµ kh«ng cã mïi chua, mèc, x¨ng dÇu, ho¸ chÊt v.v... vµ kh«ng ®­îc cã mÆt s©u mät cßn sèng.

4.2. Kho tr­íc khi chøa thãc ph¶i ®­îc s¸t trïng vµ lµm vÖ sinh s¹ch sÏ.

Khi thãc nhËp kho, mçi ng¨n kho hoÆc l« hµng ph¶i cã phiÕu ghi khèi l­îng, chÊt l­¬ng, thêi gian nhËp kho, tªn kho, sè ng¨n kho hoÆc sè l« hµng, tªn ng­êi nhËp kho vµ tªn ng­êi b¶o qu¶n.

Phô lôc I