Nhãm M
tiªu chuÈn ngµnh
|
10 TCN 142 - 90
|
Quy ph¹m
kh¶o nghiÖm trªn ®ång ruéng
hiÖu lùc phßng trõ c¸c lo¹i s©u ®ôc th©n Lóa cña c¸c thuèc trõ s©u
|
1. Quy ®Þnh chung
1.1. Quy ph¹m nµy quy ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c, néi dung vµ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu lùc cña thuèc trõ s©u dïng ®Ó phßng trõ s©u ®ôc th©n lóa hai chÊm Scirpophaga inoertellus (Tryporiza incertulus), s©u ®ôc th©n 5 v¹ch Chilo supperessalis, s©u ®ôc th©n có mÌo Sesamia inferens vµ nh÷ng lo¹i s©u ®ôc th©n kh¸c thuéc bé c¸nh v¶y Lepidoptera ë ruéng lóa níc (lóa s¹, lóa cÊy).
1.2. C¸c kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc tiÕn hµnh t¹i c¸c ®iÓm n»m trong m¹ng líi kh¶o s¸t cña Côc Trång trät vµ B¶o vÖ thùc vËt, cña c¸c c¬ së nghiªn cøu cña Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, cña c¸c Chi côc B¶o vÖ thùc vËt.
1.3. Nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¶o nghiÖm:
C¸c kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc bè trÝ trªn nh÷ng ruéng lóa hµng n¨m thêng bÞ s©u ®ôc th©n lóa ph¸ h¹i. Mäi gièng lóa ®Òu cã thÓ dïng ®Ó kh¶o nghiÖm, nhÊt lµ c¸c gièng lóa nÕp.
C¸c ®iÒu kiÖn trång trät (Lo¹i ®Êt, ph©n bãn, lµm ®Êt, mËt ®é cÊy v.v...) ph¶i ®ång ®Òu trªn mäi « thÝ nghiÖm vµ ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn canh t¸c ë ®Þa ph¬ng.
1.4. C¸c kh¶o nghiÖm trªn diÖn hÑp vµ réng cã thÓ lµm lÆp l¹i trong cïng mét vô ë c¸c vïng kh¸c nhau cã ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh kh¸c nhau, trong c¸c thêi vô gieo cÊy kh¸c nhau.
2. Ph¬ng ph¸p kh¶o nghiÖm: 2.1. S¾p xÕp vµ bè trÝ c¸c c«ng thøc kh¶o nghiÖm:
C«ng thøc kh¶o nghiÖm, bao gåm 3 nhãm:
-
C¸c lo¹i thuèc kh¸c nhau ë c¸c d¹ng kh¸c nhau, dïng ë nh÷ng liÒu lîng kh¸c nhau, theo c¸c c¸ch dïng kh¸c nhau dù ®Þnh kh¶o nghiÖm.
-
C¸c thuèc ®Ó so s¸nh lµ lo¹i thuèc ®ang ®îc dïng phæ biÕn ë ®Þa ph¬ng ®Ó trõ s©u ®ôc th©n lóa.
-
C«ng thøc ®èi chøng: Kh«ng xö lý thuèc.
Trong tõng lÇn nh¾c l¹i cña thÝ nghiÖm, nh÷ng c«ng thøc nµy ®îc s¾p xÕp theo ph¬ng ph¸p ngÉu nhiªn hoÆc theo c¸c ph¬ng ph¸p ®· ®îc quy ®Þnh trong thèng kª to¸n häc.
Riªng víi c¸c thuèc cã t¸c dông néi hÊp vµ c¸c thuèc dïng ®Ó xö lý ®Êt, c¸c « cÇn cã bê nhá bao quanh ®Ó ng¨n thuèc trõ s©u theo níc trµn sang c¸c « l©n cËn.
2.2. KÝch thíc « vµ sè lÇn nh¾c l¹i:
Ruéng thÝ nghiÖm ph¶i b»ng ph¼ng, ®ång ®Òu vÒ ®é sinh trëng cña c©y vµ dÔ ®iÒu khiÓn mùc níc trong ruéng.
Tuú theo d¹ng thuèc (thuèc bét, thuèc h¹t, thuèc níc) vµ c«ng cô r¶i thuèc (b¬m tay, b¬m ®éng c¬) mµ c¸c « thÝ nghiÖm cÇn cã kÝch thíc thÝch hîp. DiÖn tÝch tèi thiÓu lµ 25m2.
H×nh d¹ng «: ¤ cã d¹ng vu«ng hay gÇn vu«ng lµ thÝch hîp. Sè lÇn nh¾c l¹i: Ýt nhÊt lµ 4 lÇn.
Nh÷ng thÝ nghiÖm th¨m dß kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i bè trÝ c¸c lÇn nh¾c l¹i.
Nh÷ng thÝ nghiÖm tr×nh diÔn cÇn ®îc bè trÝ trªn c¸c « réng tèi thiÓu lµ 360m2 vµ còng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã nh÷ng lÇn nh¾c l¹i.
2.3. TiÕn hµnh r¶i thuèc:
Thuèc ph¶i ®îc r¶i ®Òu trªn toµn c©y vµ trªn toµn « thÝ nghiÖm.
Lîng níc phun ph¶i ®¶m b¶o lµ: 500-600 lÝt/ha, nÕu dïng b¬m tay (tuú theo giai ®o¹n sinh trëng cña c©y). Trªn nh÷ng « thÝ nghiÖm nhá chØ dïng b¬m tay ®Ó phun 200-250 lÝt/ha, nÕu dïng b¬m ®éng c¬ ®eo vai, tuú theo giai ®o¹n sinh trëng cña c©y. ChØ dïng b¬m ®éng c¬ ®eo vai khi phun trªn nh÷ng « thÝ nghiÖm lín h¬n 360m2.
Trêng hîp trong híng dÉn sö dông cña mét lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm nµo ®ã, cã quy ®Þnh lîng níc cÇn dïng th× ph¶i phun ®óng theo lîng níc nµy.
Víi thuèc bét hay thuèc h¹t, cÇn r¾c ®óng lîng ®· quy ®Þnh cña tõng lo¹i thuèc cho mçi ®¬n vÞ diÖn tÝch.
CÇn phun r¶i ®óng lîng thuèc ®· quy ®Þnh cho mçi « thÝ nghiÖm. Trêng hîp trong khi r¶i thuèc, do mét sai sãt nµo ®ã mµ lîng thuèc sö dông trªn 1 « ®· vît hoÆc hôt qu¸ 10% lîng thuèc ®· dù kiÕn th× cÇn ghi chÐp l¹i.
CÇn dïng c¸c c«ng cô r¶i thuèc th«ng dông ë ®Þa ph¬ng. Ph¶i ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh vËn hµnh cña c«ng cô r¶i thuèc còng nh giai ®o¹n sinh trëng lóa vµo thêi ®iÓm r¶i thuèc.
2.4. Thêi ®iÓm r¶i thuèc:
ViÖc kh¶o nghiÖm ®îc tiÕn hµnh trong c¸c thêi ®iÓm s©u ®ôc th©n ph¸ h¹i m¹nh trªn lóa.
-
Thêi kú lóa ®Î nh¸nh: TiÕn hµnh kh¶o nghiÖm thuèc 5-7 ngµy sau khi bím s©u ®ôc th©n ra ré vµ mËt ®é trøng b×nh qu©n ®¹t 0,5 æ/m2 hoÆc vµo lóc trªn ruéng cã tû lÖ d¶nh hÐo kho¶ng 5%.
-
Thêi kú lóa s¾p træ: TiÕn hµnh kh¶o nghiÖm thuèc 5-7 ngµy sau khi bím s©u ®ôc th©n ra ré vµ mËt ®é trøng ®¹t 0,5 æ/m2. Trêng hîp løa bím nµy kÐo dµi víi sè lîng lín, cÇn phun tiÕp lÇn 2, sau lÇn 1 tõ 7-10 ngµy. Ngµy th¸ng vµ sè lÇn phun thuèc ph¶i ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ.
Trêng hîp trªn ruéng kh¶o nghiÖm buéc ph¶i sö dông c¸c lo¹i thuèc trõ dÞch h¹i kh¸c ®Ó phßng trõ c¸c ®èi tîng g©y h¹i nh cá d¹i, c¸c lo¹i s©u bÖnh kh¸c vv... th× nh÷ng thuèc nµy ph¶i ®îc phun r¶i ®Òu trªn toµn thÓ c¸c « cña ruéng kh¶o nghiÖm (kÓ c¶ c¸c « ®èi chøng) vµ kh«ng ®îc phun r¶i cïng mét lóc víi c¸c lo¹i thuèc kh¸c ®ang kh¶o nghiÖm. Ph¶i ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c trêng hîp nãi trªn nÕu cã.
2.5. Quan s¸t vµ thu thËp sè liÖu:
2.5.1. §iÒu tra mËt ®é æ trøng s©u ®ôc th©n lóa ®Ó Ên ®Þnh thêi gian phun thuèc.
§iÒu tra vµo thêi kú lóa ®Î nh¸nh hoÆc vµo thêi kú lóa s¾p træ: Mçi « ®iÒu tra 50 khãm lóa (trêng hîp lóa cÊy) hoÆc 5 ®iÓm, mçi ®iÓm cã kÝch thíc 0,5 x 0,4m (trêng hîp lóa gieo v·i) c¸c khãm hoÆc c¸c ®iÓm ®iÒu tra ph¶i ®îc ph©n bè ®Òu trªn hai ®êng chÐo cña tõng «, hoÆc r¶i ®Òu trªn 2-3 hµng lóa cña tõng «. C¸c khãm (hoÆc ®iÓm) ®Òu ph¶i c¸ch xa bê Ýt nhÊt lµ 0,5m.
§Õm tæng sè æ trøng t×m thÊy vµ tÝnh ra mËt ®é æ trøng trªn m2. NÕu mËt ®é æ trøng/m2 qu¸ thÊp hoÆc gi÷a c¸c « cã sù chªnh lÖch qu¸ lín vÒ mËt ®é æ trøng th× cã thÓ nhæ c¶ bôi lóa cã æ trøng ë nh÷ng ruéng gÇn ruéng kh¶o nghiÖm, cÊy vµo c¸c « cã Ýt trøng ®Ó t¹o ra sù ®ång ®Òu t¬ng ®èi vÒ mËt ®é s©u non sau nµy trªn c¸c « thÝ nghiÖm. MËt ®é 0,5 æ trøng/m2 trë lªn lµ ®iÒu kiÖn thÝch hîp ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm (xem ®iÒu 2.4).
2.5.2. §iÒu tra tû lÖ nân hÐo ®Ó Ên ®Þnh thêi ®iÓm phun thuèc
§iÒu tra vµo thêi kú lóa ®Î nh¸nh: Sè khãm hoÆc ®iÓm ®iÒu tra vµ sù ph©n bè cña c¸c khãm hoÆc ®iÓm ®iÒu tra còng nh ®· ghi ë ®iÒu 2.5.1.
Trªn c¸c ®iÓm ®iÒu tra, ®Õm tæng sè d¶nh vµ sè d¶nh bÞ h¹i do s©u ®ôc th©n g©y ra, tõ ®ã tÝnh tû lÖ d¶nh hÐo cña tõng «. Tû lÖ d¶nh hÐo ®¹t kho¶ng 5% lµ ®iÒu kiÖn thÝch hîp ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm (xem ®iÒu 2.4).
2.5.3. §iÒu tra tû lÖ d¶nh hÐo vµ tû lÖ b«ng b¹c ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu lùc trõ s©u cña thuèc:
+ Thêi ®iÓm quan s¸t:
Quan s¸t lÇn 1: TiÕn hµnh ngay tríc khi phun thuèc.
Quan s¸t lÇn 2: NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®îc thùc hiÖn vµo thêi kú lóa ®Î th× viÖc quan s¸t tû lÖ d¶nh hÐo ®îc tiÕn hµnh 2 tuÇn sau ngµy phun r¶i thuèc (trêng hîp kh¶o nghiÖm trªn lóa gieo s¹) hoÆc 2-4 tuÇn sau ngµy r¶i thuèc (trêng hîp kh¶o nghiÖm trªn lóa cÊy).
NÕu viÖc kh¶o nghiÖm ®îc thùc hiÖn vµo thêi kú lóa træ th× viÖc quan s¸t b«ng b¹c ®îc tiÕn hµnh 10 ngµy tríc khi thu ho¹ch.
+ Ph¬ng ph¸p quan s¸t:
§iÒu tra vµ tÝnh tû lÖ d¶nh hÐo trªn 50 khãm/« (hoÆc 5 ®iÓm /«) theo ph¬ng ph¸p ®· ghi ë ®iÒu 2.5.1 vµ 2.5.2.
§iÒu tra b«ng b¹c: Sè khãm hoÆc ®iÓm ®iÒu tra vµ sù ph©n bè cña c¸c khãm hoÆc ®iÓm ®iÒu tra còng ®· ghi ë ®iÒu 2.5.1.
Trªn c¸c ®iÓm ®iÒu tra ®Õm tæng sè b«ng lóa vµ sè b«ng b¹c, tõ ®ã tÝnh tû lÖ b«ng b¹c tõng «.
2.5.4. §¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng phô cña thuèc:
2.5.4.1. T¸c ®éng cña thuèc ®Õn c©y lóa: CÇn quan s¸t mäi ¶nh hëng tèt xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn c©y lóa. Nh÷ng chØ tiªu nµo cã thÓ ®o ®Õm ®îc nh chiÒu cao c©y, sè d¶nh vv... cÇn ®îc biÓu thÞ b»ng c¸c sè liÖu cô thÓ.
Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra c¸c chØ tiªu nµy cÇn theo ®óng c¸c ph¬ng ph¸p theo dâi sinh trëng cña lóa.
C¸c chØ tiªu chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng m¾t nh ®é ch¸y l¸, sù thay ®æi vÒ mµu s¾c cña l¸ vv... th× ph¶i ®¸nh gi¸ cho ®iÓm ë phô lôc 1.
Mäi triÖu chøng g©y h¹i hoÆc kÝch thÝch cña thuèc ®èi víi c©y cÇn ®îc m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ tû mØ.
TÝnh n¨ng suÊt lóa kh« trªn tõng «: GÆt lóa trªn toµn «. N¨ng suÊt lóa ®îc tÝnh b»ng kg thãc kh«/ha. Thãc kh« lµ thãc cã hµm lîng thuû phÇn 14%.
2.5.4.2. T¸c ®éng cña thuèc ®Õn sinh vËt kh¸c: Ghi chÐp mäi ¶nh hëng tèt xÊu (nÕu cã) cña thuèc ®Õn sù xuÊt hiÖn cña c¸c loµi s©u bÖnh kh«ng thuéc ®èi tîng kh¶o nghiÖm còng nh nh÷ng sinh vËt kh«ng thuéc ®èi tîng phßng trõ (®éng vËt cã Ých vµ ®éng vËt hoang d·).
3. Thu thËp, xö lý, b¸o c¸o vµ c«ng bè kÕt qu¶:
3.1. Thu thËp sè liÖu:
Mäi sè liÖu ®· thu thËp ®îc ë c¸c ®iÓm hay m¹ng líi kh¶o nghiÖm cÇn göi vÒ Côc Trång trät vµ B¶o vÖ thùc vËt ®Ó xö lý.
3.2. Xö lý sè liÖu:
Nh÷ng sè liÖu thu ®îc qua kh¶o nghiÖm ph¶i ®îc xö lý b»ng ph¬ng ph¸p thèng kª thÝch hîp. Nh÷ng kÕt luËn cña thÝ nghiÖm ph¶i ®îc rót ra tõ nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®îc xö lý b»ng c¸c phÐp tÝnh thèng kª ®ã. CÇn göi c¶ sè liÖu th« ®· quan s¸t vµ c¸c ph¬ng ph¸p thèng kª ®· sö dông.
Trêng hîp c¸c ®Þa ph¬ng cha kiÓm tra ®îc kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm b»ng ph¬ng ph¸p thèng kª sinh vËt th× kÌm theo víi b¸o c¸o kh¶o nghiÖm, nhÊt thiÕt ph¶i cã nh÷ng b¶ng biÓu ghi chÐp ®Çy ®ñ sè liÖu th« ®· thu thËp ®îc.
3.3. Néi dung b¸o c¸o gåm: -
Tªn kh¶o nghiÖm
-
Yªu cÇu cña kh¶o nghiÖm
-
§iÒu kiÖn vµ ph¬ng ph¸p thÝ nghiÖm
-
Néi dung kh¶o nghiÖm,
-
§Æc ®iÓm ®Êt ®ai, canh t¸c, c©y trång vµ gièng,
-
§Æc ®iÓm thêi tiÕt ë phô lôc 2,
-
T×nh h×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña s©u ®ôc th©n (giai ®o¹n ph¸t dôc, møc ®é g©y h¹i...).
-
C«ng thøc thÝ nghiÖm,
-
Ph¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm,
-
Sè lÇn nh¾c l¹i,
-
KÝch thíc « thÝ nghiÖm,
-
Dông cô phun thuèc,
-
Lîng níc thuèc dïng phun/ ha hoÆc lîng thuèc bét, thuèc h¹t (kg/ ha).
-
Ngµy phun thuèc,
-
Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c lo¹i thuèc kh¶o nghiÖm.
-
C¸c b¶ng sè liÖu quan s¸t,
-
§¸nh gi¸ hiÖu lùc cña tõng lo¹i thuèc,
-
NhËn xÐt t¸c ®éng cña thuèc ®Õn c©y trång, sinh vËt cã Ých vµ c¸c t¸c ®éng kh¸c.
3.4. C«ng bè kÕt qu¶:
KÕt qu¶ cña c¸c thÝ nghiÖm sau khi ®· ®îc xö lý, Côc Trång trät vµ B¶o vÖ thùc vËt cã tr¸ch nhiÖm tËp hîp l¹i, kÕt luËn hiÖu lùc cña c¸c lo¹i thuèc ®ã, ®Ó tr×nh víi Bé. Bé N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp thùc phÈm c¨n cø vµo kÕt qu¶ kh¶o s¸t nµy sÏ quyÕt ®Þnh lo¹i thuèc míi sÏ ®îc bæ sung vµo danh môc thuèc b¶o vÖ thùc vËt ë ViÖt Nam.
4. Phô lôc
4.1. Phô lôc 1:
B¶ng ph©n cÊp chØ tiªu ®¸nh gi¸ b»ng m¾t:
§iÓm : TriÖu chøng g©y h¹i hay kÝch thÝch:
1 : Kh«ng g©y h¹i hay kh«ng kÝch thÝch,
2 : Cã triÖu chøng rÊt nhÑ, khã nhËn,
3 : TriÖu chøng nhÑ, cã thÓ nhËn ra ®îc,
4 : Cã triÖu chøng m¹nh lªn nhng cha ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt,
5 : Cã triÖu chøng râ vµ b¾t ®Çu ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt,
6 : TriÖu chøng biÓu hiÖn t¨ng dÇn vµ nÆng h¬n.
7 : Møc ®é ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt còng râ rµng h¬n.
4. 2. Phô lôc 2:
§Æc ®iÓm thêi tiÕt:
LÊy t¹i tr¹m khÝ tîng gÇn nhÊt c¸c sè liÖu vÒ lîng ma, tÝnh chÊt cña tõng c¬n ma, lîng ma trung b×nh hµng ngµy (tÝnh b»ng mm) nhiÖt ®é kh«ng khÝ (tèi ®a, tèi thiÓu vµ nhiÖt ®é trung b×nh) tÝnh b»ng ®é b¸ch ph©n trong thêi gian kh¶o nghiÖm.
NÕu n¬i kh¶o nghiÖm kh«ng ë gÇn c¸c tr¹m khÝ tîng th× cÇn ghi tû mØ t×nh h×nh thêi tiÕt lóc tiÕn hµnh phun thuèc vµ c¸c ®iÒu kiÖn thêi tiÕt ®Æc biÖt x¶y ra trong thêi gian kh¶o nghiÖm (n¾ng, h¹n, ma lín... ) cã thÓ ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm.
T×nh h×nh mùc níc ë trong ruéng, hiÖn tîng níc ch¶y trµn bê, sù sinh s¶n qu¸ møc cña mét lo¹i rong, t¶o hay hµm lîng qu¸ cao cña c¸c chÊt h÷u c¬ (nÕu cã) cã kh¶ n¨ng ¶nh hëng ®Õn hiÖu lùc cña thuèc ./.
Q uyÕt ®Þnh ban hµnh sè: 348 NN-KHKT/Q§, ngµy 20 th¸ng 11 n¨m 1990 cña Bé NN&CNTP
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |