tiªu chuÈn ngò cèc vµ ®Ëu ®ç
|
TCVN 1874-1995
|
Tiªu chuÈn viÖt nam |
TCvN 1874-1995
|
ISO 5531: 1978 (E)
bét m× - X¸c ®Þnh gluten ít
|
TCVN 1874: 1995 thay thÕ môc 2.12 TCVN 1874-86.
TCVN 1874: 1995 hoµn toµn t¬ng ®¬ng víi ISO 5531: 1978 (E).
TCVN 1874: 1995 do Ban kü tuËt tiªu chuÈn TCVN/TC/F1 Ngò cèc biªn so¹n, Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng ®Ò nghÞ, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng ban hµnh
0. Më ®Çu
Nh÷ng kü thuËt ®îc lùa chän qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy nh»m t¸ch gluten ít b»ng c¸ch v¾t ra b»ng tay vµ b»ng m¸y v¾t, hai c¸ch t¸ch gluten ít kh«ng cho ra cïng mét kÕt qu¶ t¬ng ®¬ng. Do ®ã, biªn b¶n th× lu«n lu«n ph¶i ghi ®· dïng kü thuËt nµo. Trong trêng hîp dïng m¸y v¾t, lo¹i m¸y còng ph¶i x¸c ®Þnh râ dïng lo¹i m¸y nµo.
1. Ph¹m vi vµ lÜnh vùc ¸p dông
1.1. Tiªu chuÈn nµy qui ®Þnh ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gluten ít trong bét m×.
1.2. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho bét m× (bét m× trong th¬ng m¹i vµ bét m× dïng trong thùc nghiÖm ë phßng thÝ nghiÖm) nhng kh«ng ¸p dông cho bét m× th« cha r©y, kh«ng mÞn.
2. Tiªu chuÈn trÝch dÉn
ISO 2170 Ngò cèc vµ ®Ëu ®ç - LÊy mÉu c¸c s¶n phÈm ®· xay.
3. §Þnh nghÜa
Gluten ít trong bét m×: Lµ mét chÊt cã tÝnh dÎo ®µn håi bao gåm gliadin vµ glutenin, thu ®îc b»ng ph¬ng ph¸p qui ®Þnh trong tiªu chuÈn nµy .
4. Nguyªn t¾c
ChuÈn bÞ bét nhµo tõ mÉu bét m× vµ dung dÞch ®Öm natri clorua. T¸ch gluten ít b»ng v¾t bét nhµo víi dung dÞch ®Öm natri clorua, sau ®ã lo¹i bá phÇn d thõa cña dung dÞch v¾t vµ c©n phÇn b· cßn l¹i.
5. Ho¸ chÊt
TÊt c¶ c¸c ho¸ chÊt ph¶i ®¹t ®é tinh khiÕt ph©n tÝch. Níc ph¶i dïng níc cÊt hay Ýt nhÊt lµ níc cã møc t¬ng ®¬ng tinh khiÕt.
5.1. Natri clorua, dung dÞch 20 g/l ®Öm ho¸ ®Õn pH 6,2.
Hoµ tan 200g natri clorua trong níc, thªm 7,54g kali dihydro photphat (KH2PO4) vµ 2,46 g dinatri hydro photphat dihydrat (Na2 H PO4.2H2O).
Dïng níc pha lo·ng ®Õn 10 lÝt.
ChuÈn bÞ dung dÞch nµy chØ ®Ó dïng trong mét ngµy.
5.2. Dung dÞch iot cã nång ®é kho¶ng 0,001 N.
6. Dông cô, thiÕt bÞ
Dông cô, thiÕt bÞ th«ng thêng cña phßng thÝ nghiÖm vµ ngoµi ra cÇn c¸c dông cô, thiÕt bÞ sau ®©y:
6.1. Cèi b»ng sø, tr¸ng men phÝa trong hay b¸t kim lo¹i tr¸ng men cã ®êng kÝnh 10 cm ®Õn 15 cm.
6.2. Buret 10 ml, chia v¹ch ®Õn 0,1 ml ®¹t tiªu chuÈn theo yªu cÇu ISO/R385
6.3. Dao trén b»ng sõng, b»ng chÊt dÎo hoÆc b»ng thÐp kh«ng rØ, cã chiÒu dµi tõ 18 cm ®Õn 20 cm.
6.4. §Üa thuû tinh, cã kÝch thíc kho¶ng 40 cm x 40 cm, cã mÆt h¬i trßn.
6.5. G¨ng tay b»ng cao su máng, cã bÒ mÆt nh½n tr¬n.
6.6. R©y cã khung b»ng gç, cã kÝch thíc kho¶ng 30 cm x 40 cm ®îc phñ b»ng líi sè 56 (kÝch thíc m¾t líi 315 m) (dïng cho v¾t tay).
6.7. M¸y v¾t gluten (dïng cho viÖc v¾t b»ng m¸y).
6.8. Dông cô chøa, cã nót ®iÒu chØnh cho dung dÞch natri clorua (5.1) tho¸t ra khi v¾t (8.3).
6.9. Dông cô Ðp gluten.
6.10. §ång hå bÊm giê.
6.11. C©n, cã ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,01g.
7. LÊy mÉu
Xem ISO 2170.
8. C¸ch tiÕn hµnh
8.1. PhÇn thö
C©n 10,00 g mÉu thö, chÝnh x¸c ®Õn 0,01 g vµ chuyÓn mÉu thö vµo cèi hay b¸t kim lo¹i (6.1)
8.2. ChuÈn bÞ bét nhµo
8.2.1. Thªm 5,5 ml dung dÞch natri clorua (5.1) b»ng c¸ch nhá dÇn dÇn tõng giät mét tõ buret xuèng (6.2) ®ång thêi khuÊy liªn tôc bét m× b»ng dao trén (6.3).
8.2.2. Sau khi ®· thªm dung dÞch natri clorua vµ nÐn hçn hîp ®ã b»ng dao trén vµ t¹o khèi bét nhµo thµnh h×nh cÇu, ®ång thêi ph¶i hÕt søc cÈn thËn tr¸nh lµm mÊt m¸t bét m×. Bét nhµo cßn dÝnh ë thµnh b¸t hay ë dao trén th× ph¶i thu gom cho hÕt vµ cho vµo khèi bét nhµo ®· vo trßn trªn.
8.2.3. §Ó cho khèi bét nhµo ®îc ®ång nhÊt, dïng lßng bµn tay l¨n ®i l¨n l¹i khèi bét nhµo ®· vo trßn thµnh mét b¨ng dµi tõ 7 cm ®Õn 8 cm trªn ®Üa thuû tinh (6.4) råi l¹i x¾n bét nhµo ®ã ra. Trong thêi gian thao t¸c, tay cÇn ph¶i ®eo g¨ng b»ng cao su (6.5) ®Ó bét nhµo kh«ng bÞ hÊp thô nhiÖt tõ lßng bµn tay vµ kh«ng bÞ thÊm må h«i tay.
8.2.4. Nh¾c l¹i thao t¸c nãi trªn (8.2.3) 5 lÇn
8.3. V¾t
V¾t cã thÓ ®îc tiÕn hµnh hoÆc b»ng m¸y, sau ®ã b»ng tay (8.3.2) hoÆc nÕu kh«ng cã m¸y th× dïng hoµn toµn b»ng tay (8.3.1).
8.3.1. V¾t b»ng tay
8.3.1.1. C¸c thao t¸c theo m« t¶ ë môc 8.3.1.2 vµ 8.3.1.3 sÏ ®îc tiÕn hµnh trªn r©y khung b»ng gç cã líi (6.6), ph¶i tiÕn hµnh hÕt søc cÈn thËn ®Ó kh«ng lµm thÊt tho¸t bét nhµo.
8.3.1.2. §Æt bét nhµo ®· ®îc vo trßn (8.2) trong lßng bµn tay vµ ®Ó cho dung dÞch natri clorua (5.1) ch¶y nhá giät vµo khèi bét nhµo tõ dông cô chøa (6.8) víi tèc ®é ch¶y 750 ml trong 8 phót. Trong thêi gian nµy, cÇn l¨n ®i l¨n l¹i khèi bét nhµo, lµm dÑt khèi bét nhµo råi t¸ch lµm hai m¶nh sau ®ã gép l¹i lµm mét m¶nh. Nh¾c l¹i thao t¸c nµy 7 lÇn.
8.3.1.3. Thêi gian v¾t phô thuéc vµo hµm lîng gluten cã trong bét m× nhng nãi chung thêi gian v¾t kho¶ng 8 phót.
8.3.2. M¸y v¾t
8.3.2.1. §Æt bét nhµo ®· vo trßn (8.2) vµo m¸y v¾t gluten (6.7) vµ lµm Èm bét nhµo b»ng mét vµi giät natri clorua (5.1) tõ dông cô chøa (6.8). V¾t bét nhµo b»ng m¸y ®óng theo chØ dÉn sö dông m¸y trong 10 phót víi dung dÞch natri clorua. Dïng kho¶ng 400 ml dung dÞch cho thao t¸c nµy.
8.3.2.2. Sau khi m¸y v¾t xong ph¶i tiÕp tôc v¾t b»ng tay vµ thêng kh«ng qu¸ 2 phót.
8.4. ThÈm tra viÖc hoµn thµnh qu¸ tr×nh v¾t röa
Thao t¸c v¾t röa xem nh ®· hoµn thµnh khi dung dÞch natri clorua (5.1) ch¶y ra khái viªn Ðp gluten theo môc 8.3.1 hay 8.3.2 chØ cßn vµi vÖt tinh bét. Dïng dung dÞch iot (5.2) ®Ó ph¸t hiÖn tinh bét.
8.5. Lo¹i bá dung dÞch v¾t röa d thõa
8.5.1. Lo¹i bá hÕt dung dÞch v¾t röa b¸m dÝnh vµo viªn gluten b»ng c¸ch gi÷ viªn gluten gi÷a c¸c ngãn tay vµ Ðp m¹nh viªn gluten kho¶ng 3 lÇn.
8.5.2. §Þnh h×nh viªn gluten vµo khu«n d¸t máng vµ ®Æt khu«n nµy vµo dông cô Ðp gluten (6.9).
§ãng dông cô Ðp gluten vµ më l¹i dông cô sau 5 gi©y, chuyÓn l¸ gluten ®· Ðp máng, kh«ng lµm biÕn d¹ng l¸ gluten, sang mét chç kh« r¸o kh¸c cña dông cô Ðp vµ l¹i Ðp tiÕp tôc. Nh¾c l¹i thao t¸c nµy 15 lÇn, lµm kh« ®Üa thuû tinh cña dông cô Ðp gluten sau mçi lÇn thao t¸c.
8.6. X¸c ®Þnh khèi lîng gluten ít
C©n gluten Ðp víi ®é chÝnh x¸c 0,01g.
8.7. Sè lÇn x¸c ®Þnh
Thùc hiÖn hai lÇn x¸c ®Þnh trªn cïng mét mÉu thö.
9. TÝnh to¸n kÕt qu¶
9.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n vµ c«ng thøc
Gluten ít, biÓu thÞ b»ng % khèi lîng s¶n phÈm gèc, ®îc tÝnh nh sau:
Trong ®ã m lµ khèi lîng gluten ít (8.6) .
Chó thÝch - Nãi chung kÕt qu¶ cña viÖc x¸c ®Þnh kh«ng nªn quy vÒ hµm lîng chÊt kh«.
LÊy trÞ sè trung b×nh cña hai lÇn x¸c ®Þnh vµ trÞ sè nµy ®îc coi lµ kÕt qu¶ cuèi cïng nÕu trÞ sè nµy ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña ®é lÆp l¹i (xem môc 9.2). NÕu kh«ng ®¹t, cÇn thùc hiÖn thªm mét lÇn x¸c ®Þnh thø ba trªn cïng mét mÉu thö vµ tÝnh trÞ sè trung b×nh cña ba lÇn x¸c ®Þnh nÕu sù kh¸c nhau gi÷a gi¸ trÞ cao nhÊt vµ thÊp nhÊt thu ®îc kh«ng vît qu¸ 1% gluten ít. NÕu sù kh¸c nhau vît qu¸ 1 %, cÇn thùc hiÖn lÇn x¸c ®Þnh thø t trªn cïng mét mÉu thö vµ tÝnh trÞ sè trung b×nh cña tÊt c¶ 4 gi¸ trÞ thu ®îc.
9.2. §é lÆp l¹i
Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c kÕt qu¶ cña hai lÇn x¸c ®Þnh ®îc thùc hiÖn ®ång thêi hay kÕ tiÕp do cïng mét ngêi ph©n tÝch trªn cïng mét thiÕt bÞ, kh«ng ®îc vît qu¸ 0,5% gluten ít.
10. Biªn b¶n thö
Biªn b¶n thö ph¶i tr×nh bµy ph¬ng ph¸p thö ®· ¸p dông (bao gåm phÇn kü thuËt: v¾t m¸y hay v¾t b»ng tay, kiÓu dông cô thiÕt bÞ thÝ nghiÖm .v.v..) vµ kÕt qu¶ thu ®îc. Còng cÇn ph¶i ®Ò cËp ®Õn tÊt c¶ c¸c chi tiÕt thao t¸c kh«ng qui ®Þnh ë tiªu chuÈn nµy, hay nh÷ng chi tiÕt quan s¸t ®îc trong trêng hîp lùa chän còng nh trong c¸c trêng hîp cã thÓ ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶.
Biªn b¶n thö ph¶i bao gåm tÊt c¶ c¸c chi tiÕt cÇn thiÕt ®èi víi viÖc ph¸t hiÖn vµ nhËn d¹ng mÉu mét c¸ch hoµn h¶o.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |