2.2. C¬ cÊu kinh tÕ ngµnh/lÜnh vùc
Tû träng n«ng nghiÖp ®ang gi¶m dÇn trong nÒn kinh tÕ T©y Nguyªn, tõ 49,88% n¨m 2001 xuèng cßn 46,33% n¨m 2012. MÆc dï ®ang chiÕm tû träng t¨ng dÇn, ngµnh c«ng nghiÖp vÉn cã tû träng thÊp nhÊt cña nÒn kinh tÕ T©y Nguyªn. N¨m 2001, ngµnh c«ng nghiÖp chØ chiÕm 22,23%, nhng n¨m 2012 chiÕm 29,75%, vµ dù ®o¸n sÏ vÉn tiÕp tôc t¨ng do c¸c dù ¸n khai th¸c quÆng, than vµ bauxite ®ang vµ sÏ ®i vµo ho¹t ®éng. XÐt t¬ng ®èi, ngµnh dÞch vô cã xu híng ®ãng gãp gi¶m dÇn, tõ 27,89% n¨m 2001 xuèng 23,9% n¨m 2010.
B¶ng 3. C¬ cÊu GDP theo ngµnh nghÒ c¸c tØnh T©y Nguyªn theo gi¸ 1994 (%)
|
LÜnh vùc
|
2001
|
2005
|
2011
|
2012
|
C¶ níc
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
23,24
|
20,97
|
22,02
|
19,67
|
C«ng nghiÖp –XD
|
38,13
|
41,02
|
40,25
|
38,63
|
DÞch vô
|
38,63
|
38,01
|
37,73
|
41,7
|
T©y Nguyªn
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
49,88
|
48,75
|
44,76
|
46,33
|
C«ng nghiÖp –XD
|
22,23
|
27,08
|
30,3
|
29,75
|
Du lÞch dÞch vô
|
27,89
|
24,17
|
24,94
|
23,92
|
Kon Tum
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
33,28
|
32,04
|
32,14
|
34,30
|
C«ng nghiÖp –XD
|
38,07
|
36,02
|
38,93
|
36,28
|
DÞch vô
|
28,65
|
31,94
|
28,92
|
29,42
|
Gia Lai
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
50,57
|
44,27
|
37,56
|
36,46
|
C«ng nghiÖp-XD
|
26,24
|
33,34
|
41,95
|
42,37
|
DÞch vô
|
23,19
|
22,39
|
20,49
|
21,17
|
§¨k L¨k
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
59,63
|
57,19
|
51,09
|
52,39
|
C«ng nghiÖp- XD
|
13,90
|
17,18
|
16,36
|
22,50
|
DÞch vô
|
26,47
|
25,63
|
32,55
|
25,12
|
§¨k N«ng
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
70,87
|
60,04
|
57,03
|
57,22
|
C«ng nghiÖp – XD
|
8,67
|
17,67
|
22,31
|
22,11
|
DÞch vô
|
20,46
|
22,29
|
20,66
|
20,67
|
L©m §ång
|
N«ng l©m thñy s¶n
|
44,33
|
49,5
|
48,21
|
47,50
|
C«ng nghiÖp –XD
|
22,14
|
27,35
|
27,74
|
27,39
|
DÞch vô
|
33,53
|
23,15
|
24,04
|
25,11
|
Nguån: TÝnh to¸n tæng hîp tõ GSO c¸c tØnh T©y Nguyªn, 2013
§¨k N«ng lµ tØnh cã tû träng GDP ngµnh n«ng nghiÖp cao nhÊt n¨m 2012 lµ 57,22%. Kon Tum lµ tØnh cã tû träng GDP ngµnh n«ng nghiÖp thÊp nhÊt lµ 34,3%. §©y ®îc coi lµ thµnh tùu kh¸ Ên tîng vÒ t¨ng trëng kinh tÕ cña vïng T©y Nguyªn. Nh×n chung, ®ãng gãp vµo t¨ng trëng cña T©y Nguyªn chñ yÕu dùa vµo t¨ng trëng cña khu vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng (39,9%) vµ khu vùc n«ng - l©m - thuû s¶n (31,9%).
2.2.1. C¬ cÊu kinh tÕ n«ng l©m ng nghiÖp 2.2.1.1 C¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp
Trong giai ®o¹n 2001-2010, gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp toµn T©y Nguyªn tÝnh theo gi¸ so s¸nh (1994) ®· t¨ng 69,44%, ®¹t 23264,5 tû ®ång. L©m §ång lµ tØnh ®øng ®Çu T©y Nguyªn vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, chiÕm gÇn 1/4 c¶ vïng, tiÕp theo lµ §¨k L¨k, Gia Lai vµ ®øng cuèi cïng lµ Kon Tum. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña T©y Nguyªn ®· cã nhiÒu bíc tiÕn vît bËc vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. NhiÒu m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i, trång rõng, chuyªn canh c©y c«ng nghiÖp, ch¨n nu«i theo quy m« ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhanh chãng. S¶n xuÊt n«ng l©m ng nghiÖp chiÕm tû träng kho¶ng 50%, thu hót h¬n 70% lao ®éng.
B¶ng 4. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo gi¸ so s¸nh 1994
|
2001
|
2005
|
2010
|
Gi¸ trÞ (tû ®ång)
|
Gi¸ trÞ (tû ®ång)
|
T¨ng so víi 2001 (%)
|
Gi¸ trÞ (tû ®ång)
|
T¨ng so víi 2001 (%)
|
T©y Nguyªn
|
13730,4
|
16139,8
|
17,55
|
23264,5
|
69,44
|
Kon Tum
|
549,7
|
750,2
|
36,47
|
1128,3
|
105,26
|
Gia Lai
|
2494
|
3320,9
|
33,16
|
4895,7
|
96,30
|
§¨k L¨k
|
6960,6
|
5323,9
|
-
|
6985,2
|
31,20*
|
§¨k N«ng
|
1878,0
|
-
|
2464,7
|
31,24*
|
L©m §ång
|
3726,1
|
4866,8
|
30,61
|
7790,6
|
109,8
|
Chó ý: * So s¸nh víi n¨m 2005 do n¨m 2001 cha t¸ch tØnh
Nguån: Sè liÖu thèng kÕ N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, giai ®o¹n 2001-2010
N«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh kinh tÕ chÝnh trong s¶n xuÊt n«ng l©m ng víi tû lÖ chiÕm h¬n 90%. Trong ®ã, tiÓu ngµnh trång trät víi viÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp m¹nh trong thêi gian qua chiÕm tû träng h¬n 80%. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh ch¨n nu«i trong n«ng nghiÖp n¨m 2011 chØ chiÕm 12,73%. TÝnh chung toµn ngµnh n«ng nghiÖp, tæng gi¸ trÞ quy ®æi n¨m 2011 gÊp h¬n 8 lÇn n¨m 2002 vµ gÇn 3 lÇn n¨m 2007.
Trong c¸c c©y c«ng nghiÖp th× cµ phª lµ c©y cã diÖn tÝch lín nhÊt vµ ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao. DiÖn tÝch cµ phª c¶ vïng T©y Nguyªn hiÖn nay ®· ®¹t 445,8 ngh×n ha, chiÕm h¬n 90% diÖn tÝch c¶ níc. Cµ phª tËp trung nhiÒu nhÊt ë §¨k L¨k vµ L©m §ång, hå tiªu chñ yÕu ë Gia Lai, §¨k L¨k vµ §¨k N«ng cßn chÌ trång nhiÒu ë L©m §ång. C©y ca cao lµ c©y míi du nhËp víi diÖn tÝch vµi ngh×n ha. DiÖn tÝch trång cao su ë 5 tØnh T©y Nguyªn kh«ng ngõng më réng vµ trë thµnh vïng chuyªn canh lín. DiÖn tÝch cao su T©y Nguyªn theo thèng kª n¨m 2011 lµ 214,6 ngh×n ha, chiÕm h¬n 1/4 diÖn tÝch cao su c¶ níc, ph©n bæ kh¸ ®Òu kh¾p c¸c tØnh.
B¶ng 5. Gi¸ trÞ vµ c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh n«ng l©m ng nghiÖp
TiÓu ngµnh
|
Tæng gi¸ trÞ s¶n lîng*1
|
Tû träng (%)
|
Tèc ®é t¨ng trëng hµng n¨m
|
2002
|
2007
|
2011
|
2002
|
2007
|
2011
|
02-07
|
07-11
|
N«ng nghiÖp
|
Trång trät
|
12.812
|
39.992
|
104.677
|
80,52
|
85,61
|
82,50
|
25,57
|
27,19
|
Ch¨n nu«i
|
1.834
|
4.58
|
16.15
|
11,52
|
9,80
|
12,73
|
20,09
|
37,04
|
DÞch vô
|
365
|
935
|
1.811
|
2,29
|
2,00
|
1,43
|
20,72
|
17,98
|
Céng
|
15.01
|
45.507
|
122.638
|
97,33
|
97,42
|
96,65
|
24,84
|
28,13
|
L©m nghiÖp
|
|
730
|
907
|
3.099
|
4,59
|
1,94
|
2,44
|
4,44
|
35,95
|
Ng nghiÖp
|
|
172
|
299
|
1.149
|
1,08
|
0,64
|
0,91
|
11,70
|
40,05
|
Tæng céng
|
15.912
|
46.713
|
126.887
|
100,00
|
100,00
|
100,00
|
24,03
|
28,38
|
*1 Tû VND theo gi¸ hiÖn hµnh
Nguån: JICA, 2012
Trong c¬ cÊu c©y trång ng¾n ngµy c¸c tØnh T©y Nguyªn, diÖn tÝch trång s¾n chiÕm mét tØ träng lín, chØ sau c©y lóa vµ t¨ng víi tèc ®é rÊt m¹nh, tËp trung nhiÒu ë Gia Lai vµ Kon Tum. Tæng diÖn tÝch s¾n c¸c tØnh T©y Nguyªn ®· t¨ng tõ 38.000 ha (n¨m 2000) lªn 88.300 ha (n¨m 2005) vµ 158.800 ha (n¨m 2011), chiÕm gÇn 1/3 diÖn tÝch c¶ níc (kho¶ng 558 ngh×n ha). Theo sè liÖu 2011, s¶n lîng s¾n T©y Nguyªn ®¹t møc 2,6 triÖu tÊn, t¬ng ®¬ng 1/4 s¶n lîng c¶ níc. Theo khuyÕn c¸o cña c¸c chuyªn gia n«ng häc, ®Êt trång s¾n tèt nhÊt lµ ®é dèc díi 10% vµ nªn xen víi c¸c c©y kh¸c (vÝ dô l¹c, ®Ëu trong thêi gian ®Çu) nh»m t¨ng ph× nhiªu ®Êt vµ gi¶m tèc ®é tho¸i hãa. ViÖc ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp (chñ yÕu cµ phª, tiªu, cao su) vµ s¾n å ¹t nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng theo quy ho¹ch ®· ®Ó l¹i nhiÒu vÊn ®Ò vµ hËu qu¶ ®¸ng chó ý sau:
1. ¤ nhiÔm nguån níc vµ cã nguy c¬ thiÕu níc tíi;
2. C¬ cÊu c©y trång bÞ ®¶o lén;
3. §e däa rõng tù nhiªn vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng;
4. Thêi tiÕt kh¾c nghiÖt, ®Þa h×nh vµ chÊt ®Êt cha xem xÐt kü tríc khi triÓn khai dÉn ®Õn n¨ng suÊt c©y trång kh«ng cao.
VÒ ch¨n nu«i, trong giai ®o¹n 2001-2011, sè lîng ®µn gia sóc vµ gia cÇm ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ, trong ®ã gia sóc t¨ng 33,16 % (tõ 1.612 ngh×n con lªn 2.147 ngh×n con) vµ gia cÇm t¨ng 92,42% (tõ 7.415.000 lªn 14.268.000 con), cao h¬n nhiÒu møc t¨ng chung cña c¶ níc t¬ng øng lµ 23,49% vµ 47,9%. VÒ sè lîng gia sóc, n¨m 2011, ®øng ®Çu lµ §¨k L¨k, tiÕp theo lÇn lît lµ L©m §ång Gia Lai, Kon Tum vµ cuèi cïng lµ §¨k N«ng. XÐt vÒ tèc ®é t¨ng gia sóc, L©m §ång, §¨k L¨k vµ lµ nh÷ng tØnh cã tèc ®é ph¸t triÓn cao ë T©y Nguyªn nhng Gia Lai th× ®ang cã xu híng gi¶m (-25,52%). VÒ sè lîng gia cÇm, §¨k L¨k còng ®øng ®Çu vµ L©m §ång xÕp thø 2, thø 3 lµ Gia Lai vµ ®øng cuèi lµ Kon Tum, trong ®ã tû lÖ t¨ng ®µn gia cÇm cao nhÊt lµ Gia Lai (67,01%) vµ thø 2 lµ L©m §ång víi 64,51%.
B¶ng 6. Sè lîng gia sóc vµ gia cÇm c¸c tØnh T©y Nguyªn
|
2001
|
2005
|
2011
|
Gia sóc (con)
|
Gia cÇm (1000 con)
|
Gia sóc (con)
|
Gia cÇm (1000 con)
|
Gia sóc (con)
|
T¨ng so 2001 (%)
|
Gia cÇm (1000 con)
|
T¨ng so 2001 (%)
|
C¶ níc
|
28507545
|
218102
|
35897750
|
219908
|
35204600
|
23,49
|
322569
|
47,9
|
T©y Nguyªn
|
1612582
|
7415
|
2279201
|
8729
|
2147350
|
33,16
|
14268
|
92,42
|
Kon Tum
|
198359
|
605
|
204409
|
459
|
209440
|
5,59
|
706
|
16,69
|
Gia Lai
|
543342
|
1055
|
651517
|
1142
|
404690
|
-25,52
|
1762
|
67,01
|
§¨k L¨k
|
616638
|
3963
|
827424
|
4482
|
918100
|
10,96*
|
7719
|
72,22*
|
§¨k N«ng
|
145228
|
826
|
180400
|
24,22*
|
1134
|
37,29*
|
L©m §ång
|
296285
|
1792
|
450623
|
1820
|
434720
|
46,72
|
2948
|
64,51
|
Ghi chó: * T¨ng so víi 2005
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2012)
TÝnh ®Õn thêi ®iÓm gi÷a n¨m 2012, c¸c tØnh T©y Nguyªn ®· ®a ®µn tr©u, bß t¨ng lªn trªn 754.630 con, trong ®ã Gia Lai, §¨k L¨k lµ hai ®Þa ph¬ng cã tæng ®µn tr©u, bß nhiÒu nhÊt so víi c¸c tØnh T©y Nguyªn. Ph¸t huy thÕ m¹nh cña mét khu vùc cã nhiÒu diÖn tÝch rõng, ®Êt rõng, ®ång cá tù nhiªn, c¸c tØnh T©y Nguyªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c hé ®ång bµo c¸c d©n téc vay vèn ng©n hµng ®Çu t ph¸t triÓn ch¨n nu«i tr©u, bß. §èi víi c¸c hé nghÌo, nhÊt lµ ®ång bµo d©n téc thiÓu sè ë vïng s©u, vïng xa, ®· ®îc hç trî bß gièng tèt, miÔn phÝ ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i c¶i thiÖn ®êi sèng. §Õn nay, c¸c hé gia ®×nh ®· dÇn bá tËp qu¸n ch¨n nu«i theo kiÓu tù cung tù cÊp, tù s¶n tù tiªu mµ chuyÓn sang ®Çu t x©y dùng chuång tr¹i, ph¸t triÓn tr©u, bß thµnh ®µn, víi c¸c gièng bß lai cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ®Ó t¨ng thu nhËp, lµm giµu chÝnh ®¸ng.
2.2.1.2 C¬ cÊu kinh tÕ thñy s¶n
So víi n«ng nghiÖp th× gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh thñy s¶n rÊt khiªm tèn (cha b»ng 1/10). Tæng gi¸ trÞ toµn ngµnh khu vùc T©y Nguyªn n¨m 2011 míi chØ ®¹t 232,6 tû ®ång, t¨ng gÇn 3 lÇn so víi n¨m 2001. §¨k L¨k lµ tØnh cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt thñy s¶n cao nhÊt (118,2 tû), chiÕm gÇn 1/2 tæng gi¸ trÞ toµn vïng T©y Nguyªn, tiÕp theo lµ L©m §ång víi 60 tû vµ thÊp nhÊt lµ §¨k N«ng víi chØ 15,8 tû.
B¶ng 7. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt thñy s¶n theo gi¸ so s¸nh 1994 (®¬n vÞ: tû ®ång)
|
2001
|
2005
|
2010
|
2011
|
T©y Nguyªn
|
80,6
|
115,98
|
194,8
|
232,6
|
Kon Tum
|
7,2
|
10,1
|
17,6
|
17
|
Gia Lai
|
1,7
|
3,4
|
20,5
|
21,6
|
§¨k L¨k
|
48,6
|
58,6
|
87,7
|
118,2
|
§¨k N«ng
|
12,2
|
15,8
|
15,8
|
L©m §ång
|
23,1
|
31,6
|
53,2
|
60,0
|
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2011)
DiÖn tÝch nu«i trång thñy s¶n cña T©y Nguyªn ®· ®ang vµ sÏ cßn ®îc më réng trong t¬ng lai khi trªn vïng ®Êt nµy hiÖn cã ®Õn hµng tr¨m dù ¸n thñy ®iÖn ®ang vµ sÏ ®îc x©y dùng víi hµng tr¨m c«ng tr×nh hå níc. So víi n¨m 2001, diÖn tÝch mÆt níc nu«i trång thñy s¶n ®· t¨ng h¬n 2 lÇn, tõ 5,7 ngh×n ha tíi 13 ngh×n ha.
2.2.1.3 C¬ cÊu kinh tÕ l©m nghiÖp
L©m nghiÖp T©y Nguyªn chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong ngµnh l©m nghiÖp cña c¶ níc, trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi T©y Nguyªn vµ c¶ ®èi víi vïng duyªn h¶i Nam Trung Bé. MÆc dï diÖn tÝch rõng cña T©y Nguyªn ngµy cµng gi¶m sót, nhng vÉn lµ 1 trong 4 vïng cã gç rõng tù nhiªn lín nhÊt c¶ níc.
Tµi nguyªn rõng tù nhiªn T©y Nguyªn kh«ng chØ gi¶m vÒ mÆt sè lîng mµ cßn gi¶m c¶ vÒ chÊt lîng bëi diÖn tÝch rõng giµu ngµy cµng gi¶m. NÕu c¶ níc n¨m 2010 cã kho¶ng 600.000 ha rõng nghÌo, th× trong ®ã T©y Nguyªn chiÕm 300.000 ha, b»ng 50%. S¶n lîng gç quý cßn rÊt Ýt. §a d¹ng sinh häc rõng gi¶m nghiªm träng. NhiÒu lo¹i ®éng vËt biÕn mÊt. NhiÒu loµi thùc vËt quý hiÕm ngoµi gç kh«ng cßn hoÆc cßn l¹i víi sè lîng rÊt Ýt.
Gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp ®¹t 552,4 tû n¨m 2011, t¨ng t¬ng ®èi thÊp so víi møc 463,5 tû cña n¨m 2001. N¨m 2011, Gia Lai lµ tØnh cã gi¸ tÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cao nhÊt víi 162,8 tû, tiÕp theo lµ L©m §ång (148 tû), §¨k L¨k (124,3 tû), Kon Tum (64,4 tû) vµ cuèi cïng lµ §¨k N«ng (42,9 tû).
B¶ng 8. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt l©m nghiÖp theo gi¸ so s¸nh 1994 (®¬n vÞ: tû ®ång)
|
2001
|
2005
|
2010
|
2011
|
C¶ níc
|
6.014,0
|
6.315,6
|
|
7.809,1
|
T©y Nguyªn
|
463,5
|
450,9
|
550,3
|
542,40
|
Kon Tum
|
78,9
|
76,8
|
82,1
|
64,40
|
Gia Lai
|
118,5
|
117,5
|
150
|
162,80
|
§¨k L¨k
|
183,8
|
136,4
|
115
|
124,30
|
§¨k N«ng
|
37,3
|
50,6
|
42,90
|
L©m §ång
|
82,3
|
82,9
|
152,6
|
148,0
|
Nguån: Sè liÖu thèng kª N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, giai ®o¹n 2001-2010
VÒ ®é che phñ rõng, n¨m 2011 T©y Nguyªn lµ vïng cã ®é che phñ lín nhÊt c¶ níc víi 51,3%, t¬ng ®¬ng 2848 ngh×n ha. So víi c¶ níc, diÖn tÝch rõng T©y Nguyªn chiÕm gÇn 1/4 tæng diÖn tÝch (diÖn tÝch c¶ níc lµ 13.515 ngh×n ha). Trong ®ã, Kon Tum lµ tØnh cã ®é che phñ rõng cao nhÊt víi 64,6%, tiÕp theo lµ L©m §ång víi 60,4%. Trong nh÷ng n¨m qua, ®é che phñ rõng ®ang cã xu híng gi¶m dÇn, nguyªn nh©n chÝnh lµ do:
1. Sù thiÕu nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña L©m nghiÖp ®è víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña T©y Nguyªn;
2. HÖ lôy cña kiÓu ph¸t triÓn dùa trªn sù khai th¸c qu¸ nhiÒu tµi nguyªn;
3. C¸c cuéc di d©n khai hoang å ¹t x©y dùng kinh tÕ míi tõ c¸c tØnh ®ång b»ng lªn T©y Nguyªn.
Nh×n chung, vÞ trÝ cña l©m nghiÖp T©y Nguyªn trong l©m nghiÖp c¶ níc ngµy cµng suy gi¶m; DiÖn tÝch rõng tù nhiªn thu hÑp m¹nh ®Õn nay vÉn cßn tiÕp diÔn. ChÊt lîng rõng gi¶m sót nghiªm träng, rõng giµu gi¶m, rõng nghÌo vµ c¹n kiÖt t¨ng nhanh, ®a d¹ng sinh häc gi¶m suy d÷ déi. MÆc dï T©y Nguyªn lµ khu vùc cßn diÖn tÝch rõng tù nhiªn lín nhÊt c¶ níc nhng lîng gç khai th¸c ®· gi¶m nhiÒu; c«ng nghiÖp chÕ biÕn gç tinh cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cung cÊp gç vèn cã.
B¶ng 9. DiÖn tÝch rõng vµ ®é che phñ rõng ë T©y Nguyªn
|
2002
|
2006
|
2010
|
2011
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
§é che phñ (%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
§é che phñ (%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
§é che phñ (%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
§é che phñ (%)
|
T©y Nguyªn
|
3018,3
|
55,4
|
2977
|
54,2
|
2874,4
|
51,8
|
2848
|
51,3
|
Kon Tum
|
631,3
|
65,7
|
656,8
|
67,8
|
654,1
|
66,8
|
632
|
64,6
|
Gia Lai
|
760,2
|
49,1
|
753,5
|
48,4
|
719,8
|
45,5
|
719,5
|
45,7
|
§¨k L¨k
|
994,5
|
50,8
|
602,5
|
45,4
|
610,5
|
45,5
|
609,3
|
45,1
|
§¨k N«ng
|
|
|
361,6
|
55,0
|
288,8
|
44,2
|
289,0
|
44
|
L©m §ång
|
623,3
|
64,8
|
602,6
|
61,2
|
601,2
|
60,8
|
598,2
|
60,4
|
Nguån: Sè liÖu thèng kª N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, giai ®o¹n 2001-2010
2.2.2. C¬ cÊu kinh tÕ c«ng nghiÖp
Tèc ®é t¨ng trëng c«ng nghiÖp thÊp h¬n c¶ níc kh¸ nhiÒu. N¨m 2010, gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp T©y Nguyªn t¨ng trung b×nh so víi 2005 chØ lµ 11,1%, thÊp h¬n kh¸ nhiÒu so víi 30,7% tèc ®é t¨ng trëng c¶ níc. Râ rµng, trong xu thÕ c¸c vïng, c¸c tØnh ®ang ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, th× tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë T©y Nguyªn vÉn ë møc võa ph¶i.
XÐt vÒ c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp th× ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn hiÖn ®ang chiÕm tû träng cao nhÊt, kho¶ng trªn díi 70%. Trong ®ã, tû lÖ ngµnh nµy cao nhÊt lµ §¨k N«ng víi 91,69% vµ thÊp nhÊt lµ Gia Lai víi 61,73%. Tuy nhiªn xu híng cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®ang gi¶m ®i, kÓ tõ kho¶ng 90% nh÷ng n¨m ®Çu thËp niªn 2000. Ngîc l¹i, ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c than ®¸ (than bïn, than n©u), vµ má quÆng (s¾t, quÆng ch×, kÏm, quÆng wollastonit, ®¸ grannit, puz¬lan, bauxite), mÆc dï chiÕm tû träng thÊp (trªn díi 5%) nhng ®ang cã xu híng t¨ng lªn, ®Æc biÖt víi c¸c dù ¸n bauxite ®· vµ ®ang triÓn khai.
B¶ng 10. C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (%)
|
2001
|
2010
|
Tæng gi¸ trÞ SX CN
|
C«ng nghiÖp khai th¸c
|
C«ng nghiÖp chÕ biÕn
|
Kh¸c (SX, ph©n phèi ®iÖn khÝ vµ níc)
|
Tæng gi¸ trÞ SX CN
|
C«ng nghiÖp khai th¸c
|
C«ng nghiÖp chÕ biÕn
|
Kh¸c (SX, ph©n phèi ®iÖn khÝ vµ níc)
|
Kon Tum
|
100
|
2,58
|
92,92
|
4,47
|
100
|
5,65
|
77,00
|
17,35
|
Gia Lai
|
100
|
5,75
|
84,54
|
9,71
|
100
|
4,19
|
61,73
|
34,07
|
§¨k L¨k
|
100
|
1,12
|
84,93
|
13,96
|
100
|
4,60
|
73,14
|
22,26
|
§¨k N«ng
|
100
|
1,59
|
91,69
|
6,72
|
L©m §ång
|
100
|
2,85
|
90,74
|
6,41
|
100
|
5,60
|
70,03
|
24,37
|
Nguån: Sè liÖu thèng kª N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, giai ®o¹n 2001-2010
TÝnh ®Õn th¸ng 7/2012, toµn vïng cã 7 khu c«ng nghiÖp ®· ®i vµo ho¹t ®éng mét phÇn hoÆc toµn phÇn. Tæng diÖn tÝch cña 7 KCN ®ang ho¹t ®éng lµ 867.2 ha. Cã 4 KCN kh¸c ®ang trong giai ®o¹n quy ho¹ch. Cã 2 côm c«ng nghiÖp lµ Nh©n C¬ (§¨k N«ng) vµ §¨k T« (Kon Tum) sÏ ®îc më réng thµnh KCN trong thêi gian tíi nhng hiÖn t¹i mçi CCN nµy míi chØ cã mét doanh nghiÖp thuª lµ C«ng ty Alumin Nh©n C¬ (CNN Nh©n C¬) vµ C«ng ty GiÊy T©n Mai (CCN §¨k T«). C¸c KCN ®ang ho¹t ®éng cã kÕ ho¹ch më réng, bao gåm Trµ §a vµ LÖ Thanh ë Gia Lai, Hßa B×nh vµ Sao Mai ë Kon Tum, Hßa Phó ë §¨k L¨k, Phó Héi vµ Léc S¬n ë L©m §ång, tæng diÖn tÝch më réng kho¶ng 710.6 ha. Cã 2 khu vùc kinh tÕ cöa khÈu t¹i T©y Nguyªn, vµ c¸c KCN n»m trong khu kinh tÕ nµy còng ®ang cã kÕ ho¹ch ®Ó ph¸t triÓn më réng.
B¶ng 11. Danh s¸ch c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu kinh tÕ ë vïng T©y Nguyªn
TØnh
|
STT
|
Tªn KCN
|
HuyÖn
|
HiÖn tr¹ng
|
DiÖn tÝch
(ha)
|
Vèn (tû ®ång)
|
Tû lÖ cho thuª
|
Më réng (ha)
|
Kon Tum
|
1
|
KKTCK Bê Y
|
Ngäc Håi
|
Cha thùc hiÖn
|
|
135.6
|
-
|
-
|
2
|
Hßa B×nh
|
Kon Tum
|
§ang ho¹t ®éng
|
59.2
|
64.3
|
100.0
|
70.6
|
3
|
Sao Mai
|
Kon Tum
|
§ang ho¹t ®éng
|
79.4
|
111.5
|
39.8
|
70.8
|
4
|
§¨k T«
|
§¨k T«
|
VÉn lµ CCN
|
150.0
|
|
100.0
|
0
|
Gia Lai
|
5
|
Trµ §a
|
Pleiku
|
§ang ho¹t ®éng
|
109.0
|
100.0
|
100.0
|
15.0
|
6
|
KKTCK LÖ Thanh
|
LÖ Thanh
|
Cha thùc hiÖn
|
210.0
|
120.0
|
0.0
|
50.0
|
7
|
T©y Pleiku
|
Pleiku
|
Cha thùc hiÖn
|
528.8
|
|
-
|
0.0
|
§¨k L¨k
|
8
|
Hßa Phó
|
Bu«n Ma Thuét
|
§ang ho¹t ®éng
|
181.7
|
278.0
|
30.2
|
150.0
|
§¨k N«ng
|
9
|
T©m Th¾ng
|
C Jót
|
§ang ho¹t ®éng
|
181.7
|
278.0
|
30.2
|
150.0
|
10
|
Nh©n C¬
|
§¨k R LÊp
|
VÉn lµ CCN
|
181.0
|
297.0
|
69.1
|
0.0
|
L©m §ång
|
11
|
Phó Héi
|
§øc Träng
|
§ang ho¹t ®éng
|
95.0
|
261.6
|
100.0
|
0.0
|
12
|
Léc S¬n
|
B¶o Léc
|
§ang ho¹t ®éng
|
176.5
|
262.2
|
70.9
|
0.0
|
13
|
T©n Phó
|
§øc Träng
|
Cha thùc hiÖn
|
415.5
|
|
-
|
-
|
Nguån: JICA, 2012
Côm c«ng nghiÖp (CCN) vÒ c¬ b¶n lµ ®Þa ®iÓm dµnh cho c¸c doanh nghiÖp quy m« nhá vµ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nhÑ. CCN ho¹t ®éng theo quy ®Þnh vµ qui chÕ ®îc ban hµnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 105/2009 cña Thñ tíng ChÝnh phñ. Tæng diÖn tÝch cña mét CCN cã thÓ kh«ng vît qu¸ 50 ha, tuy nhiªn, nÕu më réng, tæng diÖn tÝch cña mét CCN më réng cã thÓ ®¹t ®Õn møc 75 ha. Theo b¸o c¸o hµng n¨m Së KH & §T vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña tØnh, 26 CCN hiÖn ®ang ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn T©y Nguyªn vµ 67 CCN kh¸c ®· ®îc lªn kÕ ho¹ch ®Õn n¨m 2020. Sè lîng c¸c CCN ë mçi tØnh ®îc tr×nh bµy trong b¶ng díi ®©y.
B¶ng 12. Sè lîng c¸c côm c«ng nghiÖp ë T©y Nguyªn 2010
|
§ang ho¹t ®éng
|
§· quy ho¹ch
|
Tæng sè
|
Tû lÖ (%)
|
Gia Lai
|
4
|
15
|
19
|
20,4
|
Kon Tum
|
4
|
20
|
24
|
25,8
|
§¨k L¨k
|
9
|
16
|
25
|
26,9
|
§¨k N«ng
|
3
|
6
|
9
|
9,7
|
L©m §ång
|
6
|
10
|
14
|
17,2
|
Tæng sè
|
26
|
67
|
93
|
100
|
Nguån: Ban qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu kinh tÕ c¸c tØnh TN, 2012
Nh vËy, trong t¬ng lai T©y Nguyªn sÏ cã thªm kh¸ nhiÒu c¸c khu c«ng nghiÖp/kinh tÕ vµ c¸c côm c«ng nghiÖp, gãp phÇn t¨ng ®µ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ c¶ vïng.
2.2.3. C¬ cÊu kinh tÕ dÞch vô
Tèc ®é t¨ng trëng c¸c ngµnh dÞch vô ë T©y Nguyªn lµ kh¸ cao, ®Æc biÖt trong giai ®o¹n 2005-2011. Tû träng ngµnh dÞch vô t¨ng tõ 3,45% n¨m 2000 lªn 4,34% n¨m 2011. XÐt vÒ gi¸ trÞ th× n¨m 2011 t¨ng h¬n 4 lÇn n¨m 2005 vµ h¬n 8 lÇn n¨m 2000. HiÖn nay, §¨k L¨k lµ tØnh cã ngµnh dÞch vô ph¸t triÓn nhÊt, chiÕm 38,03% c¶ T©y nguyªn, ®øng thø 2 lµ L©m §ång, råi ®Õn Gia Lai. Hai tØnh cã ngµnh dÞch vô kÐm ph¸t triÓn nhÊt lµ Kon Tum vµ §¨k N«ng, chØ chiÕm lÇn lît 5,47% vµ 7,67%.
B¶ng 13. Tæng møc b¸n lÎ hµng hãa vµ doanh thu dÞch vô c¸c tØnh T©y Nguyªn
|
2000
|
2005
|
2010
|
2011
|
Gi¸ trÞ (1000 tû ®ång)
|
Tû träng (%)
|
Gi¸ trÞ (1000 tû ®ång)
|
Tû träng (%)
|
Gi¸ trÞ (1000 tû ®ång)
|
Tû träng (%)
|
Gi¸ trÞ (1000 tû ®ång)
|
Tû träng (%)
|
T©y Nguyªn
|
9599,0
|
3,45*
|
17398,2
|
3,62
|
66615,3
|
4,32
|
86.913,5
|
4,34
|
Kon Tum
|
425,6
|
5,6
|
1019,2
|
5,86
|
3584,0
|
5,38
|
4.750
|
5,47
|
Gia Lai
|
1682,1
|
22,14
|
3733,4
|
21,14
|
12519,7
|
18,9
|
16.580,6
|
19,08
|
§¨k L¨k
|
3321,0
|
43,7
|
5321,9
|
30,59
|
25541,2
|
38,84
|
33.056,6
|
38,03
|
§¨k N«ng
|
1348,0
|
7,75
|
4758,5
|
7,14
|
6.663,9
|
7,67
|
L©m §ång
|
2170,3
|
28,56
|
5975,7
|
34,35
|
20211,9
|
30,34
|
25.862,4
|
29,76
|
Ghi chó: Gi¸ hiÖn hµnh, * tû träng so víi c¶ níc
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2011)
Sè lîng kh¸ch du lÞch ®Õn n¨m 2011 so víi 2007 t¨ng gÇn 2 lÇn, ®¹t h¬n 4 triÖu lît kh¸ch, trong ®ã kh¸ch níc ngoµi lµ h¬n gÊp ®«i, tõ 184.554 ngêi n¨m 2007 lªn 317.497 ngêi n¨m 2011. Tuy nhiªn, so víi sè lîng du kh¸ch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam (h¬n 6 triÖu n¨m 2011) th× cßn rÊt khiªm tèn, míi chiÕm 1/20.
H×nh 1. Sè liÖu kh¸ch ®Õn th¨m vµ lu tró ë T©y Nguyªn
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2012)
Cã thÓ nãi L©m §ång chÝnh lµ trung t©m du lÞch cña T©y Nguyªn, ®Æc biÖt lµ thµnh phè §µ L¹t, ®iÓm ®Õn ®îc a thÝch nhÊt cña c¸c du kh¸ch trong vµ ngoµi níc. ChØ riªng n¬i nµy ®· thu hót kho¶ng 2/3 tæng lîng kh¸ch ®Õn th¨m vïng T©y Nguyªn. T©y Nguyªn næi tiÕng víi "NÒn v¨n hãa Cång Chiªng". Kh«ng gian v¨n hãa Cång chiªng bao gåm 12 nhãm d©n téc thiÓu sè t¹i T©y Nguyªn, ®· ®îc tæ chøc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ thÕ giíi vµo n¨m 2005. Nghi lÔ vµ lÔ héi b¾t nguån vµ g¾n liÒn víi nÒn v¨n hãa cña ®ång bµo d©n téc thiÓu sè ®ang thu hót nhiÒu du kh¸ch. Cã nhiÒu lÔ héi vµ sù kiÖn v¨n hãa t¹i T©y Nguyªn nh lÔ héi ®©m tr©u, lÔ bá m¶, ®ua voi, uèng rîu cÇn, vµ nhiÒu lÔ héi kh¸c n÷a. T©y Nguyªn cßn næi tiÕng víi c¸c nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng nh dÖt thæ cÈm, t¹c tîng, vµ m©y tre ®an. Bªn c¹nh ®ã T©y Nguyªn cßn cã rÊt nhiÒu di tÝch lÞch sö trong khu vùc nh ®Þa danh chiÕn th¾ng §¨k T« - T©n C¶nh ë Kon Tum, nhµ ngôc Pleiku ë Gia Lai vµ ®iÖn B¶o §¹i t¹i §µ L¹t, L©m §ång.
ViÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn di s¶n cña ®ång bµo d©n téc vµ c¸c di tÝch lÞch sö ®éc ®¸o cña vïng T©y Nguyªn sÏ gióp thu hót kh¸ch du lÞch nhiÒu h¬n. T©y Nguyªn cã tiÒm n¨ng rÊt lín ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i vµ ph¸t triÓn du lÞch v¨n hãa. T©y Nguyªn víi khÝ hËu m¸t mÎ còng lµ mét ®Þa ®iÓm tiÒm n¨ng cho c¸c ho¹t ®éng MICE (bao gåm tæ chøc c¸c cuéc häp, héi nghÞ vµ c¸c sù kiÖn).
Tuy nhiªn vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc xóc tiÕn du lÞch ë vïng T©y Nguyªn. C¸c c¬ së phôc vô du lÞch nh kh¸ch s¹n, nhµ hµng cã rÊt nhiÒu ë §µ L¹t, BMT, Pleiku nhng nh×n chung cha ®¸p øng ®îc vÒ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng. C¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ m¹ng líi ®êng bé, cÇn ph¶i ®îc c¶i thiÖn ®Ó khai th¸c hiÖu tiÒm n¨ng du lÞch cña vïng. C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn còng cÇn ph¶i ®îc t¨ng cêng ®Ó thu hót kh¸ch du lÞch nhiÒu h¬n.
2.3. C¬ cÊu d©n sè thµnh thÞ vµ n«ng th«n/®« thÞ hãa vµ ph©n bæ ®Êt ®ai
C¬ cÊu d©n sè thµnh thÞ ph¶n ¶nh tû lÖ ®« thÞ hãa vµ møc ®é ph¸t triÓn. ë T©y Nguyªn, tû lÖ nµy n¨m 2010 lµ 28,74%, thÊp h¬n møc trung b×nh c¶ níc vµ xu híng t¨ng thÊp h¬n møc t¨ng trung b×nh c¶ níc. L©m §ång lµ tØnh cã tû träng d©n sè ®« thÞ t¬ng ®èi cao víi 38%, thÊp nhÊt lµ §¨k N«ng víi chØ 14,94%.
Theo sè liÖu 2010 cña Tæng côc Thèng kª, mËt ®é d©n sè T©y Nguyªn thÊp h¬n so víi trung b×nh c¶ níc, 95 ngêi/km2 so víi 263 ngêi/km2. Trong c¸c tØnh T©y nguyªn th× Kon Tum lµ tØnh cã mËt ®é d©n c thÊp nhÊt (46 ngêi/km2). §¨k L¨k lµ tØnh cã mËt ®é d©n c cao nhÊt (134 ngêi/m2). Tû lÖ t¨ng d©n sè cña T©y Nguyªn n¨m 2010 mÆc dï ®· gi¶m kh¸ nhiÒu so víi 2005 nhng vÉn cao h¬n møc trung b×nh c¶ níc, 1,66% so víi 1,05%.
B¶ng 14. D©n sè vµ mËt ®é d©n sè T©y Nguyªn
|
D©n sè n¨m 2000 (ngh×n ngêi)
|
D©n sè n¨m 2005 (ngh×n ngêi)
|
D©n sè n¨m 2010 (ngh×n ngêi)
|
MËt ®é d©n sè n¨m 2010 (ngêi/km2)
|
Tèc ®é t¨ng trung b×nh/n¨m 2005-2010 (%)
|
C¶ níc
|
77630,9
|
82392,1
|
86927,7
|
263
|
1,1
|
T©y Nguyªn
|
4246,4
|
4768,2
|
5214,2
|
95
|
1,87
|
Kon Tum
|
328,1
|
386,0
|
443,4
|
46
|
2,97
|
Gia Lai
|
1026,3
|
1174,6
|
1300,9
|
84
|
2,15
|
§¨k L¨k
|
1860,9
|
1658,5
|
1754,4
|
134
|
1,16
|
§¨k N«ng
|
|
423,6
|
510,6
|
78
|
4,11
|
L©m §ång
|
1031,1
|
1125,5
|
1204,9
|
123
|
1,41
|
Nguån: Tæng côc Thèng kª (2011)
B¶ng hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ ph©n bæ ®Êt n¨m 2009 cho thÊy ®Êt l©m nghiÖp chiÕm lín nhÊt T©y Nguyªn, chiÕm tû träng 52,82%, tiÕp theo lµ ®Êt n«ng nghiÖp víi 35,45%, ®Êt chuyªn dïng chØ chiÕm 3,63%, t¬ng ®¬ng 198,6 ngh×n ha. Nh vËy so víi c¶ níc tû lÖ ®Êt dµnh n«ng nghiÖp vµ l©m nghiÖp ë T©y Nguyªn lµ cao h¬n, t¬ng øng víi 30,57% vµ 46,37%, nhng ®Êt chuyªn dïng l¹i thÊp h¬n (5,43% c¶ níc). Trong c¸c tØnh T©y Nguyªn th× Kon Tum cã tû lÖ ®Êt n«ng nghiÖp thÊp nhÊt, chØ 19,82%, t¬ng ®¬ng 192,1 ngh×n ha vµ cao nhÊt lµ §¨k L¨k víi 45,56%, t¬ng ®¬ng 269,56 ngh×n ha. VÒ ®Êt l©m nghiÖp, Kon Tum lµ tØnh cã ®é che phñ rõng cao nhÊt, chiÕm 68,5% ®Êt l©m nghiÖp. Tû lÖ nµy cña §¨k L¨k vµ §¨k N«ng t¬ng ®¬ng nhau víi h¬n 45% ®Êt lµ l©m nghiÖp. Gia Lai vµ §¨k L¨k cã diÖn tÝch ®Êt chuyªn dông nhiÒu nhÊt T©y Nguyªn víi kho¶ng 62 ngh×n ha, vµ còng lµ 2 tØnh cã tû lÖ ®Êt chuyªn dông cao nhÊt T©y Nguyªn.
B¶ng 15. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ ph©n bæ ®Êt n¨m 2009
|
Tæng diÖn tÝch
|
§Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp
|
§Êt s¶n xuÊt l©m nghiÖp
|
§Êt chuyªn dïng
|
§Êt ë
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
Tû lÖ
(%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
Tû lÖ (%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
Tû lÖ (%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
Tû lÖ (%)
|
DiÖn tÝch (1000 ha)
|
Tû lÖ (%)
|
C¶ níc
|
33095,4
|
100
|
10118,1
|
30,57
|
15346,1
|
46,37
|
1795,6
|
5,43
|
680,4
|
2,06
|
T©y Nguyªn
|
5464,2
|
100
|
1936,8
|
35,45
|
2886
|
52,82
|
198,6
|
3,63
|
52,4
|
0,96
|
Kon Tum
|
969
|
100
|
192,1
|
19,82
|
663,8
|
68,50
|
26
|
2,68
|
8,4
|
0,87
|
Gia Lai
|
1553,7
|
100
|
601,4
|
38,71
|
745,3
|
47,97
|
62,1
|
4,00
|
16,7
|
1,07
|
§¨k L¨k
|
1312,5
|
100
|
530
|
40,38
|
599,7
|
45,69
|
62,7
|
4,78
|
14,3
|
1,09
|
§¨k N«ng
|
651,6
|
100
|
296,9
|
45,56
|
294,5
|
45,20
|
22,2
|
3,41
|
4,5
|
0,69
|
L©m §ång
|
977,4
|
100
|
316,4
|
32,37
|
582,7
|
59,62
|
25,6
|
2,62
|
8,5
|
0,87
|
Nguån: Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng (2011)
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |