Thôø Phaät vaø Boà-taùt laø coát toû loøng nhôù ôn, cung kính vaø hoïc ñoøi theo haïnh nguyeän cuûa caùc Ngaøi

Thôø Phaät vaø Boà-taùt laø coát toû loøng nhôù ôn, cung kính vaø hoïc ñoøi theo haïnh nguyeän cuûa caùc Ngaøi. Bôûi vì chö Phaät ñaõ traûi voâ soá kieáp caàn khoå tu haønh vaø ñaõ bieát bao nhieâu laàn hy sinh thaân maïng ñeå möu caàu söï an vui lôïi ích cho chuùng sanh. Chö Boà-taùt cuõng thöïc haønh theo haïnh nguyeän cuûa chö Phaät, nhöng chöa ñöôïc vieân maõn. Cho neân, caùc Ngaøi ñaõ phaùt ñaïi nguyeän laên xaû vaøo cuoäc ñôøi khoå ñau oâ tröôïc naøy ñeå cöùu ñoä chuùng sanh. Moãi vò ñeàu ñaày ñuû taát caû coâng haïnh nhö nhau, song tuy sôû nhaân tu haønh töø voâ löôïng kieáp cuûa moãi vò maø coù hieån baøy öu lieät khaùc nhau. Chuùng ta hoïa, taïc, toâ töôïng caùc Ngaøi ñeå thôø, laø vì ngöôõng moä haïnh nguyeän cao caû cuûa caùc Ngaøi vaø toû loøng tri aân, kính meán taâm vò tha khoâng bôø beán cuûa caùc Ngaøi.

Nhöng, gaàn ñaây coù nhieàu Phaät töû thôø töôïng Phaät, Boà-taùt maø khoâng ñuùng yù nghóa noùi treân. Hoï thôø Phaät, Boà-taùt vôùi tính caùch nhôø söï coù maët cuûa caùc Ngaøi ôû trong nhaø ñeå boïn ma quyû tinh quaùi sôï oai khoâng daùm ñeán phaù phaùch. Hoaëc hoï thôø Phaät, Boà-taùt ñeå nhôø söï ban aân cho gia ñình haïnh phuùc, laøm aên phaùt ñaït. Hoaëc hoï thôø theo coå leä oâng baø ñeå laïi, maø khoâng bieát yù nghóa gì. Do ñoù, Phaät, Boà-taùt ñaõ maát tö caùch baäc thaày saùng suoát cuûa ngöôøi daãn ñöôøng chuùng sanh, maø trôû thaønh vò thaàn linh coù ñuû uy theá ban phuùc giaùng hoïa.

Bôûi thaáy nhöõng sai laàm aáy, toâi khoâng ngaïi choã nghieân cöùu chöa thaáu ñaùo, söï hieåu bieát coøn noâng caïn, cuõng coá gaéng vieát thaønh taäp saùch naøy. Mong raèng taäp saùch nhoû naøy ñoùng goùp ñöôïc moät chuùt trong coâng cuoäc xieån döông chaùnh phaùp. Taäp saùch naøy chæ phaùc hoïa sô qua tieåu söû hoaëc tieàn thaân, haïnh nguyeän, bieåu töôïng vaø thaâm yù cuûa moãi töôïng Phaät, Boà-taùt. Trong ñaây, toâi nhaém vaøo nhöõng vò Phaät, Boà-taùt ñöôïc haøng Phaät töû kính thôø nhieàu nhaát ñeå giaûi thích, ngoaøi ra coøn nhieàu vò nöõa, chöa ñeà caäp ñeán. Chôø taäp saùch naøy ra ñôøi, neáu ñöôïc söï uûng hoä noàng nhieät cuûa caùc Phaät töû vaø söï chæ baûo theâm cuûa caùc baäc cao minh, chuùng toâi seõ coá gaéng vieát taäp thöù hai baøn ñeán töôïng nhöõng vò Boà-taùt coù thôø ôû chuøa, nhöng ít ñöôïc caùc Phaät töû bieát ñeán.

Kính ghi

THÍCH THANH TÖØ

Phaùp Laïc Thaát, ñaàu muøa haï, PL. 2511 (27-5-1967)



DAÃN KHÔÛI

Baát cöù moät toân giaùo naøo phaàn nghi leã thôø phuïng vaãn ñöôïc coi laø phaàn thieâng lieâng quan troïng. Nhôø hình thöùc aáy gaây cho tín ñoà theâm vöõng nieàm tin vaø thaùnh hoùa taâm hoàn hoï trong nhöõng khi haønh leã. Nhöng, rieâng veà Phaät giaùo veà maët thôø phuïng, chuùng ta thaáy moãi chuøa cuûa moãi Toâng phaùi ñeàu coù loái thôø phuïng khaùc nhau, nhaát laø giöõa Nam toâng vaø Baéc toâng.

Nam toâng Phaät giaùo trong chuøa thôø Phaät, chæ thôø duy nhaát moät ñöùc Phaät Thích Ca. Ngoaøi ra, coù thôø caùc vò La-haùn ñeàu laø nhöõng vò ñeä töû toân tuùc cuûa ñöùc Phaät Thích Ca. Töôïng ñöùc Phaät Thích Ca, taïc hình luùc Ngaøi ñang tu khoå haïnh trong khoå haïnh laâm, thaân theå gaày oám chæ coøn da boïc xöông; hoaëc taïc hình luùc Ngaøi thaønh ñaïo ngoài döôùi coäi caây Boà-ñeà; hoaëc khi Ngaøi nhaäp Nieát-baøn thaân naèm ngay thaúng nghieâng beân höõu döôùi coäi caây Ta-la song thoï. Nhöõng hình töôïng aáy ñeàu caên cöù vaøo lòch söû ñöùc Phaät Thích Ca, vôùi hình thöùc ngöôøi AÁn Ñoä roõ raøng.

Baéc toâng Phaät giaùo trong chuøa khoâng nhöõng thôø ñöùc Phaät Thích Ca, maø coøn thôø Phaät Di Ñaø, Phaät Di Laëc (laø Phaät töông lai), Phaät Ñaïi Nhaät, Phaät Döôïc Sö... Ngoaøi ra, coøn thôø caùc vò Boà-taùt nhö: Boà-taùt Quan Theá AÂm, Ñaïi Theá Chí, Vaên Thuø, Phoå Hieàn, Ñòa Taïng...; caùc vò La-haùn nhö: Thaäp luïc La-haùn, hay Thaäp baùt La-haùn, OÂng Tieâu, OÂng Hoä, OÂng Thieän, OÂng AÙc... Nhöõng hình töôïng naøy ña soá coù tính caùch sieâu thöïc, nhöõng vò Phaät, Boà-taùt khoâng coù trong lòch söû ôû theá giôùi chuùng ta.

Söï thôø phuïng dò bieät ñoù, laø keát quaû cuûa hai quan nieäm khaùc nhau.

Nam toâng Phaät giaùo quan nieäm hieän thaân ñöùc Phaät Thích Ca laø moät con ngöôøi, nhö bao nhieâu con ngöôøi khaùc, cuõng giaø, cuõng beänh, cuõng cheát... Ñöùc Phaät chæ khaùc con ngöôøi ôû choã giaùc ngoä chaân lyù, coåi ñöôïc voøng sanh töû luaân hoài, töï taïi giaûi thoaùt khoâng coøn taùi sanh ñôøi sau. Ngoaøi ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni do hoaøng töû Só-ñaït-ta, ngöôøi AÁn Ñoä xuaát gia tu haønh thaønh ñaïo, khoâng coøn vò Phaät naøo khaùc, ngoaïi tröø baûy ñöùc Phaät tieáp noái ra ñôøi treân theá giôùi naøy. Quan nieäm aáy laø y cöù boán boä kinh Nikaya.

Baéc toâng Phaät giaùo quan nieäm hieän thaân ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni chæ laø söï thò hieän, laø moät hoùa thaân. Neáu coù giaø, beänh, cheát..., chaúng qua Ngaøi thò hieän cho gioáng ngöôøi ñôøi ñeå hoùa ñoä hoï, kyø thaät Phaùp thaân Ngaøi laø nhö nhö baát ñoäng, khoâng sanh khoâng dieät. Bôûi thò hieän neân khoâng nôi naøo xöù naøo maø chaúng coù Phaät, hieän thaân ngöôøi AÁn Ñoä chæ laø moät giai ñoaïn trong muoân trieäu giai ñoaïn, moät hoùa thaân trong muoân trieäu hoùa thaân. Cho neân, Baéc toâng Phaät giaùo khoâng thaáy ñöùc Phaät Thích Ca thaät laø ngöôøi AÁn Ñoä, maø laø ngöôøi cuûa taát caû chuùng sanh, tuøy ngöôøi nöôùc naøo töôûng nhôù Ngaøi thì Ngaøi hoùa thaân ngöôøi nöôùc aáy ñeå giaùo hoùa. Ngoaøi ñöùc Phaät Thích Ca coøn coù voâ soá ñöùc Phaät ôû nhieàu coõi khaùc, hieän thôøi cuõng tuøy duyeân hoùa ñoä chuùng sanh nhö ñöùc Phaät Thích Ca. Chö Phaät hoã töông hoùa ñoä neân hoã töông giôùi thieäu coâng haïnh, theä nguyeän cuûa nhau cho chuùng sanh coõi mình bieát, tuøy sôû thích cuûa hoï phaùt nguyeän tu haønh ñeå ñöôïc sanh vaøo coõi Phaät naøo cuõng quyù. Ñeán chö Boà-taùt cuõng theá, chaúng phaûi chæ rieâng ôû coõi naøy, maø ôû khaép caùc coõi trong möôøi phöông, thöôøng tuøy tuøng chö Phaät trôï löïc giaùo hoùa chuùng sanh, moãi vò coù moãi coâng haïnh, theä nguyeän ñaëc bieät rieâng. Quan nieäm naøy xuaát xöù töø trong caùc boä kinh Baùt Nhaõ, Laêng Nghieâm, Baûo Tích, Phaùp Hoa, Hoa Nghieâm...

Nhaän xeùt qua hai quan nieäm treân, nhöõng hình thöùc Phaät vaø La-haùn thôø trong chuøa Nam toâng, chuùng ta tìm hieåu chaéc khoâng khoù laém, vì coù lòch söû roõ raøng. Chæ nhöõng hình töôïng Phaät, Boà-taùt thôø trong caùc chuøa Baéc toâng môùi thaät khoù hieåu, vì thôø vôùi tính caùch töôïng tröng sieâu thöïc. Giôø ñaây, chuùng ta thöû tìm hieåu töøng töôïng moät xem yù nghóa theá naøo ?



TÖÔÏNG PHAÄT THÍCH CA MAÂU NI

(Buddha Saøkyamni)

DANH HIEÄU. - Thích Ca, Trung Hoa dòch laø Naêng nhaân. Maâu Ni dòch laø Tòch Maëc. Nghóa laø ngöôøi hay phaùt khôûi loøng nhaân maø taâm hoàn luoân luoân yeân tónh.

LÖÔÏC SÖÛ. - Tröôùc ñaây treân 25 theá kyû, ôû AÁn Ñoä coù vò Thaùnh xuaát theá, ñoù laø ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni. Khi aáy, xaõ hoäi AÁn Ñoä chia laøm boán ñaúng caáp: Baø-la-moân (Brahmanes), Saùt-ñeá-lî (Kastryas), Pheä-xaù (Vaisyas) vaø Thuû-ñaø (Soudas) ñöùc Phaät Thích Ca sanh trong doøng quyù toäc thuoäc ñaúng caáp thöù hai. Thaân sinh Ngaøi laø vua Tònh Phaïn (Suddodhana) vaø thaân maãu laø hoaøng haäu Ma-gia (Maya), ôû thaønh Ca-tyø-la (Kapilavatsu). Ngaøi giaùng sanh vaøo ngaøy traêng troøn, thaùng hai AÁn Ñoä, nhaèm ngaøy raèm thaùng tö aâm lòch Trung Hoa. Teân Ngaøi laø Só-ñaït-ta (Sidhartha).

Ra ñôøi chöa ñaày moät thaùng, Ngaøi ñaõ moà coâi meï, nhôø Di maãu nuoâi döôõng cho ñeán tröôûng thaønh. Naêm 19 tuoåi, Ngaøi troán vua cha vöôït thaønh xuaát gia taàm thaày hoïc ñaïo. Töông truyeàn tröôùc khi xuaát gia, Ngaøi ñaõ daïo chôi boán cöûa thaønh thaáy caûnh sanh, giaø, beänh, cheát. Töø ñoù, Ngaøi oâm loøng thöông caûm voâ haïn, quyeát tìm con ñöôøng giaûi thoaùt cho mình vaø taát caû chuùng sanh. Vì theá, Ngaøi cöông quyeát ruoàng boû ngai vaøng vaø moïi laïc thuù ôû ñôøi, xuaát gia taàm ñaïo, maëc daàu coù laém ngöôøi heát lôøi khuyeân nhuû ngaên can.

Sau khi xuaát gia, Ngaøi leâ böôùc khaép nôi tìm thaày hoïc ñaïo. Ngaøi ñaõ töøng tham hoïc vôùi hai vò sö tröù danh ñöông thôøi laø A-la-laõ-ca-lan (Aralah-Kalama) vaø Uaát-ñaø-giaø-la-ma (Udraka-Kamapu-tar). Nhöng xeùt ñeán keát quaû ñaïo lyù cuûa hoï ñeàu khoâng laøm cho Ngaøi thoûa maõn.

Sau ñoù, Ngaøi töø giaõ hoï vaøo röøng saâu tu khoå haïnh saùu naêm, moãi ngaøy chæ aên uoáng chuùt ít ñuû duy trì maïng soáng, nhöng roát cuoäc cuõng chaúng ñem laïi keát quaû gì. Cuoái cuøng nhaän thaáy phöông phaùp khoå haïnh khoâng phaûi laø con ñöôøng chaân chaùnh, Ngaøi lieàn töø boû noù, trôû laïi loái soáng bình thöôøng, vaän duïng taâm trí quaùn saùt töôùng chaân thaät cuûa vuõ truï. Moät hoâm ngaøy thöù 49 ôû döôùi coäi Boà-ñeà, Ngaøi böøng ngoä thaáy roõ chaân lyù cuûa cuoäc ñôøi, bieát ñöôïc moïi ngöôøi ñeàu coù ñuû khaû naêng giaùc ngoä vaø giaûi thoaùt khoûi voøng sanh töû luaân hoài.

Sau khi ñaõ chöùng ñaïo, Ngaøi khoâng aáp uû tö lôïi rieâng mình, lieàn nhaäp theá phoå ñoä chuùng sanh. Töø ñoù, Ngaøi du haønh thuyeát phaùp suoát 49 naêm, chu du ñeán moät phaàn ba xöù AÁn Ñoä. Nhöõng moân ñoà ñöôïc Ngaøi giaùo hoùa ñoâng voâ keå. Nôi Ngaøi thöôøng ñeán vaø thöôøng löu truù laø thaønh Vöông Xaù (Rajagrha) nöôùc Ma-kieät-ñaø (Magadha), thaønh Pheä-xaù-ly (Veùsali), thaønh Xaù-veä (Shavasti) nöôùc Caâu-taùt-la (Kosala).

Naêm 80 tuoåi, nôi röøng Ta-la song thoï (Sala) ngoaøi thaønh Caâu-thi (Kusin-agara), sau buoåi thuyeát phaùp cuoái cuøng, Ngaøi vaøo Nieát-baøn (Nibbna).

BIEÅU TÖÔÙNG. - Vaøo trong caùc chuøa Phaät giaùo Baéc toâng, ngay giöõa chaùnh ñieän hoaëc thôø moät töôïng Phaät Thích Ca, hoaëc thôø ba töôïng ngoài ngang, ñöùc Thích Ca ngöï giöõa, beân phaûi ñöùc Phaät Thích Ca laø Phaät A Di Ñaø, beân traùi laø Phaät Di Laëc (Phaät töông lai). Loái thôø naøy töôïng tröng tam theá Phaät, Phaät Thích Ca laø Phaät hieän taïi, Phaät Di Ñaø laø Phaät quaù khöù, Phaät Di Laëc laø Phaät töông lai. Baát cöù loái thôø naøo, ñöùc Thích Ca ñeàu ngöï ôû giöõa, neân cuõng goïi Ngaøi laø ñöùc Trung Toân.

Töôïng Phaät Thích Ca khoâng gioáng ngöôøi AÁn Ñoä, maø tuøy ôû nöôùc naøo taïo töôïng Ngaøi gioáng ngöôøi nöôùc aáy. Ngaøi ngöï treân ñaøi sen, hai tay ñeå aán tam muoäi, ñoâi maét kheùp laïi ba phaàn tö.

THAÂM YÙ. - Nhìn sô qua hình töôïng ñöùc Phaät Thích Ca, chuùng ta ñaõ thaáy nhöõng ñieåm caùch xa thöïc teá. Taïi sao ngöôøi ta khoâng taïo töôïng Ngaøi thaät gioáng ngöôøi AÁn Ñoä, ngoài treân toaø coû döôùi coäi caây Boà-ñeà ?

Bôûi vì Baéc toâng Phaät giaùo quan nieäm ñöùc Phaät khoâng phaûi caên cöù vaøo con ngöôøi xaùc thòt taàm thöôøng, maø thaáy Phaät laø Phaùp thaân thöôøng truï. Hieän thaân Thaùi töû Só-ñaït-ta tu haønh thaønh Phaät, chæ laø moät giai ñoaïn, moät hoùa thaân tuøy cô caûm cuûa chuùng sanh thò hieän ñaáy thoâi. Ñaõ laø hoùa thaân tuøy cô caûm thì ôû ñaâu coù caûm ñöùc Phaät ñeàu öùng hieän nhö nguyeän ñeå ñoä hoï. Vì theá, ôû Vieät Nam caûm moä Phaät, Phaät seõ thò hieän ngöôøi Vieät Nam, ôû Trung Hoa caûm moä Phaät, Phaät seõ hieän ngöôøi Trung Hoa ñeå hoùa ñoä... Ñoù laø tö töôûng sieâu thöïc, khoâng coøn thaáy Phaät ôû trong moät hình thöùc coá ñònh naøo. Ñöùc Phaät ñaõ ñoàng hoùa theo töøng daân toäc, töøng chuûng loaïi. Do tö töôûng naøy, Baéc toâng Phaät giaùo ñoái vôùi ñöùc Phaät khoâng thaáy xa laï, maø raát gaàn guûi thaân maät vaø phaùt sanh tín ngöôõng “Phaät tuøy taâm hieän”. Ta haõy nghe vò Quoác Sö nuùi Yeân Töû noùi vôùi vua Traàn Thaùi Toâng, khi oâng naøy leân nuùi caàu ñaïo:

“Nuùi voán khoâng coù Phaät, chæ coù ôû taâm. Laéng taâm maø thaáy, ñaáy goïi laø chaân Phaät. Nay beä haï muoán giaùc ngoä taâm aáy thì ñöùng ôû traàn gian maø thaønh Phaät, khoâng phaûi khoán khoå caàu Phaät ôû ngoaøi”.

(Khoùa Hö Luïc)

Ñaõ tin Phaät tuøy taâm hieän, neáu taâm mình töôûng Phaät töùc laø coù Phaät hieän ñeán. Do ñoù phaùt sanh tín ngöôõng “Phaät hieän cöùu khoå moïi ngöôøi”. Cho neân, nhöõng khi laâm tai, maéc hoïa, ngöôøi ta hay thaønh kính, leã meã caàu Phaät hieän maùch baûo cho phöông caùch thoaùt khoûi tai hoïa.

Phaät ngöï treân ñaøi sen cuõng laø moät yù nghóa töôïng tröng sieâu thöïc. Bôûi vì hoa sen ñöôïc bieåu thò cho ñöùc taùnh thanh tònh vaø giaûi thoaùt. Hoa sen phaùt xuaát trong vuõng buøn nhô nhôùp, maø vaãn toûa ra muøi höông thanh khieát. Ñoù laø ñaëc tính khoâng theå tìm ñöôïc trong caùc loaøi hoa khaùc. Naèm giöõa vuõng buøn nhô nhôùp, maø khoâng bò laây nhieãm muøi hoâi haùm, traùi laïi coøn ñaày ñuû höông vò thôm tho, ñoù môùi thaät laø thanh tònh. Vì caùi thanh tònh ngay giöõa choã oâ ueá, môùi chaân thaät thanh tònh. Neáu hoa sen moïc giöõa baõi caùt traéng phau, hay treân goø ñaát khoâ saïch seõ, daàu coù höông saéc gaáp maáy laàn hôn vaãn khoâng ñöôïc quyù troïng. Bôûi noù chui töø vuõng buøn hoâi haùm maø leân, laïi giöõ ñöôïc taùnh caùch thanh khieát, neân môùi ñöôïc moïi ngöôøi haâm moä. Ñöùc Phaät cuõng theá, tröôùc kia Ngaøi cuõng laø moät con ngöôøi nhö chuùng ta, cuõng coù gia ñình, cuõng höôûng giaøu sang sung söôùng, nhöng con ngöôøi aáy khoâng bò duïc laïc laøm oâ nhieãm, khoâng bò sôïi daây gia ñình troùi buoäc. ÔÛ trong caûnh nhieãm oâ duïc laïc maø taâm hoàn Ngaøi trinh baïch, ngoài trong tuø nguïc gia ñình maø chí Ngaøi ñaõ vöôït ra ngoaøi vuõ truï meânh moâng. Ñöùc taùnh trinh baïch vaø sieâu vieät aáy, chæ coù hoa sen môùi ñuû söùc töôïng tröng.

Baéc toâng Phaät giaùo ñaët troïng yù nghóa “thanh tònh trong oâ nhieãm” neân chuû tröông “phieàn naõo töùc Boà-ñeà”, “sanh töû töùc Nieát-baøn”. Khoâng theå tìm Boà-ñeà ngoaøi phieàn naõo, khoâng theå coù Nieát-baøn ngoaøi sanh töû. Cöù ngay trong phieàn naõo chuùng ta kheùo chuyeån seõ thaønh Boà-ñeà, trong sanh töû kheùo chuyeån seõ thaønh Nieát-baøn. Khoâng chaùn sôï troán traùnh, khoâng mô öôùc mong caàu nôi naøo khaùc. Vì theá, ñi ñeán chuû tröông “tích cöïc nhaäp theá”. Bôûi vì khoâng theå coù ñöùc Phaät ngoaøi chuùng sanh, khoâng theå coù coõi Cöïc-laïc thanh tònh ngoaøi coõi Ta-baø ueá tröôïc.

Ñoâi maét ñöùc Phaât ñaâm chieâu nhìn xuoáng laø bieåu thò quaùn saùt noäi taâm. Giaùo lyù Phaät daïy laø giaùo lyù noäi quan luoân luoân phaûn chieáu noäi taâm ñeå töï giaùc töï ngoä. Taâm mình laø chuû nhaân oâng cuûa moïi haønh ñoäng, moïi nghieäp quaû. Ngoä ñöôïc töï taâm laø thaáy ñöôïc nguoàn goác vuõ truï vaø nhaân sanh. Vì theá, Phaät giaùo chuû tröông con ngöôøi laøm chuû moïi quaû baùo an laïc hay ñau khoå cuûa mình. Muoán traùnh quaû khoå ñau, caàu quaû an laïc, con ngöôøi phaûi töï söûa ñoåi haønh vi trong taâm nieäm maø haønh ñoäng nôi töï thaân mình. Moät taâm nieäm laønh, moät haønh ñoäng toát seõ ñeán cho ta keát quaû an vui haïnh phuùc. Ngöôïc laïi, moät taâm nieäm aùc, moät haønh ñoäng xaáu seõ chuoác laáy keát quaû khoå ñau veà nôi mình. Chæ coù ta môùi ñuû thaåm quyeàn ban phuùc giaùng hoïa cho ta. Söï caàu caïnh, söï van xin nôi tha nhaân hay thaàn linh, neáu coù chæ laø phaàn phuï thuoäc khoâng ñaùng keå. Cho neân, ta phaûi quaùn saùt laïi ta, ñeå luyeän loïc taâm taùnh vaø söûa ñoåi haønh ñoäng cuûa mình. AÙch yeáu cuûa söï tu haønh laø phaûn quaùn töï taâm. Vua Traàn Nhaân Toâng hoûi veà boån phaän, toâng chæ Thieàn, Tueä Trung Thöôïng Só ñaùp:

“Phaûn quan töï kyû boån phaän söï, baát tuøng tha ñaéc”. (Tam Toå Thöïc Luïc) (soi laïi nôi mình laø vieäc boån phaän, khoâng töø nôi ngöôøi maø ñöôïc). Nhöõng phuùt soáng laïi noäi taâm ñöông nhieân ñoâi maét ñaâm chieâu nhìn xuoáng nhö khi chuùng ta muoán kieåm soaùt laïi taâm tö hay haønh ñoäng cuûa mình, duø ñi, ñöùng, ngoài ñoâi maét chuùng ta nhaát ñònh phaûi nhìn xuoáng. Khi chuùng ta muoán van xin ñieàu gì vôùi nhöõng ngöôøi ñaùng kính beân ngoaøi dó nhieân ñoâi maét phaûi troâng leân vò aáy. Vì theá, khi nhìn leân ñoâi maét ñöùc Phaät, ñoâi maét caùc vò Thaùnh cuûa toân giaùo khaùc, chuùng ta coù theå nhaän bieát toân giaùo naøo chuû tröông noäi quan, toân giaùo naøo chuû tröông ngoaïi quan.

Treân ñaûnh ñöùc Thích Ca coù cuïc thòt noåi cao goïi laø nhuïc keá (cuïc thòt ñoû), ñeå bieåu thò cho trí tueä tuyeät vôøi. Theo caùc kinh Phaùp Hoa, Hoa Nghieâm... Treân ñaûnh ñöùc Phaät coù töôùng khoâng theå thaáy, töôùng aáy baäc Boà-taùt töø sô ñòa trôû leân chæ thaáy ñöôïc ñoâi phaàn, tröø Phaät vôùi Phaät môùi thaáy troïn veïn. Töôùng aáy bieåu thò cho Phaùp thaân vì chuùng sanh khoâng theå thaáy neân goïi laø “voâ kieán ñaûnh töôùng”.

Chung quanh töôïng Phaät coù nhöõng tia haøo quang saùng chieáu ñeå tieâu bieåu aùnh saùng trí tueä cuûa Phaät luùc naøo cuõng soi saùng theá gian. Theo trong kinh noùi chung quanh ñöùc Phaät luoân luoân coù haøo quang soi saùng moät taàm. Bôûi vì con ngöôøi luoân luoân coù moät lôùp nghieäp bao quanh, neáu nghieäp aùc thì hieän leân vaàng haéc aùm, chuùng sanh troâng thaáy kinh sôï, neáu nghieäp thieän thì hieän ra aùnh saùng trong laønh, chuùng sanh troâng thaáy sanh taâm kính meán. Vì maét thòt chuùng ta quaù thoâ thieån neân khoâng theå troâng thaáy roõ raøng, song neáu tinh teá nhaän xeùt cuõng coù theå nhaän bieát phaàn naøo. Nhö ngöôøi hieàn laønh ñeán tröôùc chuùng ta nhìn thoaùng göông maët laø ta coù caûm tình ngay. Neáu ngöôøi döõ ñeán tröôùc chuùng ta, nhìn sô qua ta töï nhieân naûy sanh aùc caûm lieàn. Caùi linh caûm aáy khoâng phaûi caên cöù vaøo hình thöùc, maø noù sieâu hình thöùc. Thieát thöïc nhaát laø caùc anh ñoà teå khi vaøo xoùm laøng bò choù theo ñuoåi suûa khoâng thoâi, duø hoï chæ ñi tay khoâng cuõng theá. Cho neân ngaøy xöa caùc vò tu haønh ñaéc ñaïo, coù ai ñeán tham hoïc, moät phen nhìn qua laø caùc Ngaøi bieát phöôùc duyeân keû aáy moûng hay daøy, roài tuøy caên cô giaùo hoùa. Ñöùc Phaät laø con ngöôøi thuaàn thieän taâm thanh tònh, trí saùng suoát thì aùnh haøo quang bao boïc chung quanh laø leõ ñöông nhieân.

Phaät giaùo Baéc toâng thöôøng thôø töôïng Phaät Thích Ca sô sanh. Töôïng naøy hình moät haøi nhi ñöùng treân hoa sen, tay maët chæ leân, tay traùi chæ xuoáng. Ñoù laø bieåu thò moät baäc Thaùnh nhaân xuaát theá, vöøa loït loøng meï ñaõ coù nhöõng haønh ñoäng sieâu phaøm. Vaø caâu Ngaøi thoát ra luùc aáy laø:

Treân trôøi döôùi trôøi,

Chæ ta hôn heát,

Taát caû theá gian

Sanh, giaø, beänh, cheát.

Nghóa laø töø nhaân gian ñeán caùc coõi trôøi, ñoái vôùi vaán ñeà sanh, giaø, beänh, cheát chæ coù Ngaøi laø ngöôøi vöôït ra vaø cöùu thoaùt taát caû. Song Baéc toâng Phaät giaùo thöôøng thöôøng daãn hai caâu ñaàu thoâi, ñeå nhaán maïnh vaøo chöõ “ta” aùm chæ Phaùp thaân tuyeät ñoái, treân trôøi döôùi ñaát khoâng gì bì kòp.

Ñaây chæ löôïc giaûi thích vaøi ñaëc ñieåm trong hình töôïng ñöùc Phaät Thích Ca. Mong raèng nhöõng khi ñeán leã döôùi chaân töôïng Ngaøi, moãi ngöôøi ñeàu yù thöùc ñöôïc mình phaûi laøm gì ñoái vôùi hình aûnh bieåu thò aáy. Söï höõu ích cuûa vieäc leã Phaät goác ôû choã nhaän ñöôïc thaâm yù roài theå theo ñoù soáng moät cuoäc ñôøi cao ñeïp nhö Ngaøi.



TÖÔÏNG PHAÄT A DI ÑAØ

(Buddha Amita)

DANH HIEÄU. - Ñöùc Phaät A Di Ñaø laø vò giaùo chuû ôû coõi Cöïc-laïc phöông taây A Di Ñaø coù nghóa voâ löôïng quang, voâ löôïng thoï. Nghóa laø haøo quang vaø tuoåi thoï cuûa Ngaøi khoâng theå löôøng ñöôïc.

TIEÀN THAÂN. - Thôøi ñöùc Phaät Theá Töï Taïi Vöông, coù vò quoác vöông teân Kieàu Thi Ca nghe Phaät thuyeát phaùp lieàn boû ngoâi vua xuaát gia laøm Tyø-kheo hieäu laø Phaùp Taïng. Moät hoâm, Ngaøi ñaûnh leã Phaät caàu xin chöùng minh cho Ngaøi phaùt 48 lôøi nguyeän. Do nguyeän löïc aáy, sau naøy Ngaøi thaønh Phaät hieäu A Di Ñaø ôû coõi Cöïc-laïc. (Kinh Ñaïi A Di Ñaø)

Laïi, moät thuôû xa xöa ôû coõi San Ñeà Lam coù oâng vua teân Voâ Traùnh Nieäm. Do ñaïi thaàn Baûo Haûi khuyeán tieán, nhaø vua gaëp ñöùc Phaät Baûo Taïng, thaønh taâm cuùng döôøng, quy y thoï giaùo. Nhaø vua phaùt nguyeän sau naøy thaønh Phaät seõ laøm giaùo chuû moät coõi cöïc kyø trang nghieâm thanh tònh ñeå giaùo hoùa chuùng sanh. Ñöùc Phaät Baûo Taïng thoï kyù cho Ngaøi sau naøy seõ thaønh Phaät hieäu A Di Ñaø, coõi nöôùc teân Cöïc-laïc ôû phöông Taây. Hieän giôø Ngaøi ñaõ thaønh Phaät vaø ñang thuyeát phaùp taïi ñoù. (Kinh Bi Hoa)

HAÏNH NGUYEÄN. - Ñöùc Phaät A Di Ñaø xöa phaùt 48 lôøi nguyeän lôùn, trong ñoù coù lôøi nguyeän saün saøng tieáp daãn chuùng sanh naøo nieäm danh hieäu cuûa Ngaøi. Duø ngöôøi aáy chæ nieäm möôøi caâu danh hieäu Ngaøi, Ngaøi cuõng tieáp daãn vaõng sanh veà coõi Cöïc-laïc.

BIEÅU TÖÔÙNG. - Ñöùc Phaät A Di Ñaø thöôøng thôø coù hai töôïng: Töôïng ngoài kieát giaø treân toøa sen, tay kieát ñònh aán, töông töï töôïng Thích Ca. Töôïng ñöùng treân hoa sen lô löûng trong hö khoâng, beân döôùi laø beå caû soùng daäy chaäp choàng, maét Ngaøi nhìn xuoáng, tay maët ñöa leân ngang vai, tay traùi duoãi xuoáng nhö saün saøng chôø ñôïi tieáp cöùu nhöõng ngöôøi ñang traàm mòch. Töôïng aáy goïi laø töôïng Di Ñaø phoùng quang.

THAÂM YÙ. - Chuùng ta caàn tìm hieåu yù nghóa töôïng phoùng quang naøy. Theo trong maät giaùo giaûi thích: tay maët Phaät ñöa leân bieåu thò töù thaùnh (Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt, Phaät), tay traùi duoãi xuoáng bieåu thò luïc phaøm (Thieân, nhôn, A-tu-la, suùc sanh, ngaï quæ, ñòa nguïc). Nghóa laø Ngaøi saün saøng tieáp ñoä luïc phaøm ñöa leân quaû vò töù thaùnh. YÙ nghóa hình töôïng naøy, chuùng ta thaáy roõ hôn, qua boán caâu keä taùn döông Ngaøi:

AÙi haø thieân xích laõng,

Khoå haûi vaïn truøng ba;

Duïc thoaùt luaân hoài loä,

Taûo caáp nieäm Di Ñaø.

Taïm dòch:

Soâng aùi soùng ngaøn thöôùc,

Beå khoå daäy muoân truøng;

Kieáp luaân hoài muoán thoaùt,

Sôùm gaáp nieäm Di Ñaø.

Chuùng ta laø nhöõng chuùng sanh ñang ñaém chìm trong soâng aùi, nöôùc maét ñau thöông thoáng khoå traøn treà nhö beå caû. Ñöùc Phaät Di Ñaø ñang ñöùng chöïc trong hö khoâng, ñaõ duoãi caùnh tay vaøng chôø ñôïi cöùu vôùt chuùng ta. Nhöng chuùng ta coù chòu ngoi ñaàu leân khoûi doøng soâng aùi, ñöa tay cho Ngaøi cöùu vôùt hay khoâng ? Hay cöù maõi laën huïp trong soâng meâ beå aùi, ñeå ñöùc Phaät maõi ñôïi chôø maø khoâng coù moät söï ñaùp öùng naøo ? Caùnh tay vaøng kia cöù duoãi thaúng ñôïi chôø, maø ñaøn con daïi naøy maõi say meâ loäi ñuoåi baét nhöõng hoøn boït, laën moø boùng traêng. Ñeå roài bò soùng cuoán nöôùc troâi caøng ngaøy caøng ra khôi, khieán ngöôøi meï hieàn kia ñaõ laïc gioïng keâu goïi. Kinh cheùp:

Caùc ñöùc Nhö Lai trong möôøi phöông nhôù thöông chuùng sanh nhö meï nhôù con. Neáu con troán meï thì caùi nhôù aáy cuõng khoâng ích gì. Neáu con nhôù meï nhö meï nhôù con thì meï vaø con trong ñôøi naøy, trong caùc ñôøi sau quyeát khoâng xa nhau. Neáu taâm chuùng sanh nhôù Phaät nieäm Phaät thì trong hieän taïi vaø ôû töông lai nhaát ñònh thaáy Phaät, caùch Phaät khoâng xa...”

(Kinh Laêng Nghieâm, chöông Ñaïi Theá Chí nieäm Phaät).

Hai ngöôøi cuøng höôùng maët veà nhau maø ñi, duø ñieåm phaùt xuaát caùch xa theá maáy, nhöng cuõng ñöôïc gaëp nhau. Neáu hai ngöôøi trôû löng maø ñi, duø khi khôûi haønh hoï ôû beân caïnh nhau, song caøng ñi hoï caøng xa nhau. Ñöùc Phaät luoân luoân höôùng veà chuùng ta, neáu chuùng ta cöù neù troán Ngaøi thì laøm sao gaëp ñöôïc Phaät. Ñaùng lyù chuùng ta coù caûm thì Phaät môùi öùng song ôû ñaây ñöùc Phaät saün saøng öùng, maø chuùng ta khoâng chòu caûm, thaät ñuùng caâu Phaät quôû: “caùc oâng laø ngöôøi meâ muoäi ñaùng thöông”.

Ngöôøi phaùt taâm tu Tònh ñoä tin chaéc ñöùc Phaät ñang chôø ñôïi tieáp ñoùn chuùng ta veà coõi Cöïc-laïc (tín), gaéng coâng nieäm Phaät (haïnh), mong moûi ñöôïc sanh veà coõi Phaät (nguyeän). Coù ñuû ba yeáu toá naøy nhaát ñònh seõ vaõng sanh veà Cöïc-laïc.

Hình aûnh ñöùc Phaät A Di Ñaø laø hình aûnh mong chôø ñoùn tieáp. Chuùng ta phaûi sôùm thöùc tænh nhaän chaân söï khoå ñau, trong khi ñang ñaém chìm trong beå aùi, ñeå quay veà vôùi ñöùc Töø bi. Phaät laø hieän thaân cöùu khoå, chuùng ta laø thöïc theå khoå ñau. Moät ngaøy naøo chuùng ta khoâng coøn ñau khoå, ngaøy aáy ñöùc Phaät seõ khoâng coøn duoãi tay chôø ñôïi cöùu vôùt chuùng sanh.



TÖÔÏNG ÑÖÙC DI LAËC

(Maitreya)

LÖÔÏC SÖÛ. - Boà-taùt Di Laëc ngöôøi Nam AÁn, sanh trong nhaø Baø-la-moân, sau theo Phaät Thích Ca xuaát gia tu haønh. Phaät thoï kyù: sau khi Phaät Nieát-baøn, Boà-taùt Di Laëc sanh veà cung trôøi Ñaâu Suaát, truï treân ñoù boán ngaøn naêm (4000) - tính theo naêm thaùng ôû theá gian laø saùu möôi öùc baûy ngaøn muoân naêm (6070000000) sau ñoù sanh xuoáng theá giôùi naøy tu haønh ôû trong vöôøn Hoa Laâm, döôùi coäi caây Long Hoa thaønh Phaät hieäu Di Laëc.

COÂNG HAÏNH. - Ngaøi tu phaùp quaùn caùc phaùp Duy thöùc. Taát caû chuùng sanh meâ laàm chaáp caùc phaùp theá gian laø thaät coù (bieán keá sôû chaáp), neân bò sanh töû luaân hoài, söï thaät caùc phaùp ñeàu do nhaân duyeân sanh khôûi (y tha khôûi), in tuoàng nhö coù; maø khoâng thaät coù. Chung qui caùc phaùp khoâng ngoaøi taùnh chaân thaät vieân maõn (vieân thaønh thaät), luùc naøo cuõng troøn ñaày saùng suoát khoâng bieán hoaïi. Quaùn nhö theá, phaù ñöôïc caùi chaáp meâ laàm cuûa phaøm phu, nhaän thaáy hieän töôùng caùc phaùp do nhaân duyeân sanh khôûi, thaáu ñaït chaân taùnh caùc phaùp laø chaân thaät troøn ñaày. Ñoù laø giaùc ngoä chöùng quaû.

BIEÅU TÖÔÙNG. - Töôïng Ngaøi thôø theo loái Tam Theá Phaät cuõng töông töï töôïng Phaät Thích Ca. Chæ ñaùng chuù yù nhaát böùc töôïng hình moät vò Hoøa thöôïng maäp maïp, mieäng cöôøi toe toeùt, maëc aùo phôi ngöïc, baøy caùi buïng to töôùng, chung quanh coù saùu ñöùa beù quaáy nhieåu, ñöùa choïc tay vaøo muõi, ñöùa moùc mieäng ñöùa chìa vaøo hoâng..., Ngaøi vaãn cöôøi töï nhieân. Töôïng naøy cuõng goïi töôïng Boà-taùt Di Laëc. Ñaây laø y cöù vaøo ñieån tích Boá Ñaïi Hoøa thöôïng - Hoøa thöôïng mang ñaõi lôùn maø toâ töôïng.

Boá Ñaïi Hoøa thöôïng xuaát hieän vaøo ñôøi nhaø Löông ôû Trung Hoa, Ngaøi aên maëc xoác xeách, ñi ñaâu thöôøng mang caùi bò lôùn, gaëp ai coù moùn gì xin moùn aáy doàn vaøo bò, gaëp nhöõng boïn treû con ñem ra phaân phaùt cho chuùng. Boïn treû con thích Ngaøi laém. Hoâm saép tòch, Ngaøi ngoài treân taûng ñaù beân chuøa Nhaïc Laâm, noùi baøi keä:

Di Laëc chôn Di Laëc,

Phaân thaân thieân baùch öùc;

Thôøi thôøi thò thôøi nhaân,

Thôøi nhaân töï baát thöùc.

Dòch:

Phaân thaân traêm, ngaøn, öùc;

Luoân luoân chæ ngöôøi ñôøi,

Ngöôøi ñôøi töï chaúng bieát.

THAÂM YÙ. - Pho töôïng naøy vöøa caên cöù vaøo hoùa thaân Boà-taùt, vöøa haøm chöùa yù nghóa saâu xa. Di Laëc Boà-taùt laø hieän thaân cuûa ñöùc taùnh hyû xaû. Bôûi vì, Ngaøi ñaõ thaáy caùc phaùp do nhaân duyeân sanh khôûi, khoâng thaät chæ coù giaû danh, neân khoâng chaáp caùc phaùp. Caùc phaùp aáy khoâng rôøi chaân taùnh vieân maõn, neân duø sanh dieät bieán hoaïi vaãn khoâng thaáy maát coøn taêng giaûm. Moät hoâm Hoøa thöôïng Baûo Phöôùc gaëp Hoøa thöôïng Boá Ñaïi lieàn hoûi:

- Ñaïi yù Phaät phaùp laø theá naøo ?

Boá Ñaïi buoâng bò lôùn xuoáng ñaát, ñöùng thaúng khoanh tay.

Hoûi tieáp:

- Chæ laø nhö vaäy, hay laïi coù vieäc höôùng thöôïng ?

Boá Ñaïi mang bò leân vai, ñi.

Qua haønh ñoäng treân, chuùng ta thaáy haïnh chaùnh yeáu cuûa Ngaøi laø xaû. Ñaïi yù Phaät phaùp laø buoâng boû taát caû. Coøn ñeo ñaúng, coøn chaáp chaët thì khoâng theå naøo thaáu ñaït ñöôïc Phaät phaùp. Nhöng, xaû baèng caùch gaéng göôïng, xaû maø vaãn coøn luyeán tieác thì caùi xaû aáy cuõng chöa thaät laø xaû. Phaûi xaû baèng caùch vui veû thích thuù, thì caùi xaû aáy môùi thaät laø hyû xaû. Khi xaû taát caû, ngöôøi ta töôûng nhö khoâng coøn gì nöõa, nhöng khoâng. Seõ coøn ñaïi Boà-ñeà, laø phaùp höôùng thöôïng. Cho neân, ñeán caâu hoûi thöù hai, Ngaøi mang bò leân vai ñi. Laáy ñöùc hyû xaû laøm chaùnh yeáu, neân pho töôïng Ngaøi luùc naøo nôi mieäng cuõng nôû nuï cöôøi hyû haû. Do vui veû maø xaû, cuõng do xaû neân ñöôïc vui. Vì theá, Ngaøi vui cöôøi maõi maõi, duø baát cöù ôû hoaøn caûnh naøo. Ñeán nhö saùu ñöùa beù chôi nghòch ngôïm, ñöùa moùc mieäng, ñöùa chæ tay vaøo maét, ñöùa ngoaùy loã tai, ñöùa choït vaøo muõi, ñöùa ñaâm voâ ngöïc, ñöùa loùi vaøo hoâng, maø Ngaøi vaãn nôû nuï cöôøi töï taïi. Saùu ñöùa beù aáy ñöôïc meänh danh laø Luïc taëc. Nghóa laø saùu ñöùa giaëc haèng theo quaáy nhieãu nhöõng keû tu haønh. Chuùng noù töôïng tröng cho maét, tai, muõi, löôõi, thaân vaø yù cuûa con ngöôøi. Taïi sao maét, tai, muõi, löôõi, thaân yù cuûa chuùng ta maø goïi laø saùu ñöùa giaëc ? Neáu muoán gieát heát giaëc töùc laø phaûi tieâu dieät chuùng heát sao ?

- Vì saùu cô quan naøy tieáp xuùc vôùi ngoaïi caûnh, sanh nhieãm aùi, gaây ra toäi loãi ñau khoå, neân goïi chuùng laø giaëc. Nhö maét thaáy saéc sanh ñaém tröôùc, duïc voïng daáy khôûi, roài muoân ngaøn toäi loãi theo ñoù maø hình thaønh. Khi tai nghe tieáng hay, sanh say meâ, taâm hoàn xao xuyeán, chaïy ñuoåi theo tieáng hay maø queân heát nhöõng gì cao thöôïng thanh bai. Luùc muõi ngöûi muøi höông sanh loøng öa thích, caøng öa thích caøng kieám tìm, ñeå thoûa maõn loøng öa thích, ngöôøi ta khoâng ngaïi gì toäi loãi, do ñoù toäi loãi chaäp choàng. Löôõi neám vò, thaân xuùc chaïm, yù nghó phaùp cuõng nhö theá. Ñoù laø noùi veà chieàu thuaän cuûa noù. Neáu veà chieàu nghòch, maét thaáy saéc xaáu sanh chaùn gheùt, muõi ngöûi muøi hoâi sanh gôùm nhôøm, tai nghe tieáng dôû sanh böïc boäi... laø goác khieán saân haän noåi leân. Toùm laïi, tieáp xuùc caùi thích vôùi noù thì sanh tham, caùi khoâng thích thì sanh saân caû hai ñieàu laø coäi nguoàn toäi loãi, neân goïi noù laø saùu ñöùa giaëc.

Tuy nhieân, khoâng phaûi phaù hoaïi saùu cô quan aáy goïi laø gieát heát giaëc. Phaù hoaïi noù, chuùng ta seõ thaønh keû taät quyeàn, khoâng lôïi gì cho söï tu taäp. Chuùng ta phaûi hoïc theo göông ñöùc Di Laëc, xaû taát caû chaáp ngaõ, chaáp phaùp. Ngaõ phaùp ñaõ xaû heát, chuùng ta seõ töï taïi tröôùc moïi caûnh, chöøng aáy duø boïn luïc taëc phaù phaùch ñeán ñaâu cuõng khoâng laøm naõo loaïn taâm ta. Ta ñaõ thaéng ñöôïc chuùng vaø haøng phuïc chuùng trôû thaønh tay sai ñaéc löïc cuûa ta. Luùc chuùng ta coøn laø phaøm phu saùu cô quan aáy laø saùu ñöùa giaëc haèng phaù hoaïi ta, khi chuùng ta chöùng ñöôïc quaû thaùnh saùu cô quan aáy trôû thaønh saùu thöù thaàn thoâng (thieân nhaõn thoâng, thieân nhó thoâng, thaàn tuùc thoâng, tha taâm thoâng, tuùc maïng thoâng, laäu taän thoâng). Theá laø, saùu cô quan aáy thaønh giaëc thuø hay thaéng duïng ñeàu do taâm chaáp ngaõ phaùp hay xaû ngaõ phaùp cuûa chuùng ta maø ra. Noù khoâng phaûi toäi loãi, khoâng phaûi coâng ôn, toäi loãi hay coâng ôn goác ôû taâm chaáp hay xaû cuûa chuùng ta maø thoâi.

Bieát nhö vaäy, chuùng ta gaéng taäp ñöùc hyû xaû cuûa ngaøi Di Laëc buoâng boû taát caû haän thuø, buoâng boû moïi coá chaáp, buoâng boû loøng tham tröôùc... Taát caû ñeàu buoâng boû thì loøng chuùng ta nheï nhaøng nhö quaû boùng ñöùt daây, theânh thang nhö hö khoâng bao haøm vaïn töôïng, vui veû hoàn nhieân nhö ñöùa treû thô nhìn vaøo oáng kính vaïn hoa. Ñöôïc theá, coøn gì laøm ta ñau khoå, coøn gì khieán ta phaûi böïc boäi ñaém meâ. Ñeán ñaây, taâm nhö beå roäng meânh moâng, trôøi cao thaêm thaúm, maëc tình thuyeàn beø qua laïi maø khoâng löu laïi moät veát tích gì trong beå, tuøy duyeân traêm ngaøn maây noåi maø khoâng ngaïi nhau trong hö khoâng.

Thôø töôïng ñöùc Di Laëc hay leã baùi Ngaøi, chuùng ta phaûi nhôù haïnh hyû xaû laø phaùp tu chaùnh yeáu ñeå giaûi thoaùt moïi khoå ñau. Coù haïnh hyû xaû laø coù giaûi thoaùt, coù an vui. Hyû xaû laø thaàn döôïc trò laønh moïi beänh chaáp tröôùc cuûa chuùng sanh. Nuï cöôøi cuûa ñöùc Di Laëc laø nuï cöôøi muoân thuôû, khoâng bao giôø bieán ñoåi.

