Tác giả phạm hồng thái bài giảng ngôn ngữ LẬp trình c/C++



tải về 1.98 Mb.
trang33/55
Chuyển đổi dữ liệu07.07.2016
Kích1.98 Mb.
#80
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   55

Phép toán gán cấu trúc


Cũng giống các biến mảng, để làm việc với một biến cấu trúc chúng ta phải thực hiện thao tác trên từng thành phần của chúng. Ví dụ vào/ra một biến cấu trúc phải viết câu lệnh vào/ra từng cho từng thành phần. Nhận xét này được minh họa trong ví dụ sau:

struct Sinhvien {

char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;

float diem ;

} x, y;

cout << " Nhập dữ liệu cho sinh viên x:" << endl ;



cin.getline(x.hoten, 25);

cin >> x.ns.ng >> x.ns.th >> x.ns.nam;

cin >> x.gt;

cin >> x.diem

cout << "Thông tin về sinh viên x là:" << endl ;

cout << "Họ và tên: " << x.hoten << endl;

cout << "Sinh ngày: " << x.ns.ng << "/" << x.ns.th << "/" << x.ns.nam ;

cout << "Giới tính: " << (x.gt == 1) ? "Nam": "Nữ ;

cout << x.diem
Tuy nhiên, khác với biến mảng, đối với cấu trúc chúng ta có thể gán giá trị của 2 biến cho nhau. Phép gán này cũng tương đương với việc gán từng thành phần của cấu trúc. Ví dụ:

struct Sinhvien {

char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;

float diem ;

} x, y, *p ;

cout << " Nhập dữ liệu cho sinh viên x:" << endl ;

cin.getline(x.hoten, 25);

cin >> x.ns.ng >> x.ns.th >> x.ns.nam;

cin >> x.gt;

cin >> x.diem


y = x ; // Đối với biến mảng, phép gán này là không thực hiện được

p = new Sinhvien[1] ; *p = x ;


cout << "Thông tin về sinh viên y là:" << endl ;

cout << "Họ và tên: " << y.hoten << endl;

cout << "Sinh ngày: " << y.ns.ng << "/" << y.ns.th << "/" << y.ns.nam ;

cout << "Giới tính: " << (y.gt = 1) ? "Nam": "Nữ ;

cout << y.diem
Chú ý: không gán bộ giá trị cụ thể cho biến cấu trúc. Cách gán này chỉ thực hiện được khi khởi tạo. Ví dụ:

Sinhvien x = { "NVA", {1,1,1980}, 1, 7.0}, y ; // được

y = { "NVA", {1,1,1980}, 1, 7.0}; // không được

y = x; // được


Các ví dụ minh hoạ


Dưới đây chúng ta đưa ra một vài ví dụ minh hoạ cho việc sử dụng kiểu cấu trúc.

: Cộng, trừ, nhân chia hai phân số được cho dưới dạng cấu trúc.

#include

#include

struct Phanso {

int tu ;


int mau ;

} a, b, c ;


void main()

{

clrscr();



cout << "Nhập phân số a:" << endl ; // nhập a

cout << "Tử:"; cin >> a.tu;

cout << "Mẫu:"; cin >> a.mau;

cout << "Nhập phân số b:" << endl ; // nhập b

cout << "Tử:"; cin >> b.tu;

cout << "Mẫu:"; cin >> b.mau;

c.tu = a.tu*b.mau + a.mau*b.tu; // tính và in a+b

c.mau = a.mau*b.mau;

cout << "a + b = " << c.tu << "/" << c.mau;

c.tu = a.tu*b.mau - a.mau*b.tu; // tính và in a-b

c.mau = a.mau*b.mau;

cout << "a - b = " << c.tu << "/" << c.mau;

c.tu = a.tu*b.tu; // tính và in axb

c.mau = a.mau*b.mau;

cout << "a + b = " << c.tu << "/" << c.mau;

c.tu = a.tu*b.mau; // tính và in a/b

c.mau = a.mau*b.tu;

cout << "a + b = " << c.tu << "/" << c.mau;

getch();

}
: Nhập mảng K41T. Tính tuổi trung bình của sinh viên nam, nữ. Hiện danh sách của sinh viên có điểm thi cao nhất.


#include

#include

void main()

{

struct Sinhvien {



char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;

float diem ;

} x, K41T[60];

int i, n;

// nhập dữ liệu

cout << "Cho biết số sinh viên: "; cin >> n;

for (i=1, i<=n, i++)

{

cout << "Nhap sinh vien thu " << i);



cout << "Ho ten: " ; cin.getline(x.hoten);

cout << "Ngày sinh: " ; cin >> x.ns.ng >> x.ns.th >>x.ns.nam ;

cout << "Giới tính: " ; cin >> x.gt ;

cout << "Điểm: " ; cin >> x.diem ;

cin.ignore();

K41T[i] = x ;

}

}
// Tính điểm trung bình



float tbnam = 0, tbnu = 0;

int sonam = 0, sonu = 0 ;

for (i=1; i<=n; i++)

if (K41T[i].gt == 1) { sonam++ ; tbnam += K41T[1].diem ; }

else { sonu++ ; tbnu += K41T[1].diem ; }

cout << "Điểm trung bình của sinh viên nam là " << tbnam/sonam ;

cout << "Điểm trung bình của sinh viên nữ là " << tbnu/sonu ;
// In danh sách sinh viên có điểm cao nhất

float diemmax = 0;

for (i=1; i<=n; i++) // Tìm điểm cao nhất

if (diemmax < K41T[i].diem) diemmax = K41T[i].diem ;


for (i=1; i<=n; i++) // In danh sách

{

if (K41T[i].diem < diemmax) continue ;



x = K41T[1] ;

cout << x.hoten << '\t' ;

cout << x.ns.ng << "/" << x.ns.th << "/" << x.ns.nam << '\t' ;

cout << (x.gt == 1) ? "Nam": "Nữ" << '\t' ;

cout << x.diem << endl;

}

}


Hàm với cấu trúc

Con trỏ và địa chỉ cấu trúc


Một con trỏ cấu trúc cũng giống như con trỏ trỏ đến các kiểu dữ liệu khác, có nghĩa nó chứa địa chỉ của một biến cấu trúc hoặc một vùng nhớ có kiểu cấu trúc nào đó. Một con trỏ cấu trúc được khởi tạo bởi:

Gán địa chỉ của một biến cấu trúc, một thành phần của mảng, tương tự nếu địa chỉ của mảng (cũng là địa chỉ của phần tử đầu tiên của mảng) gán cho con trỏ thì ta cũng gọi là con trỏ mảng cấu trúc. Ví dụ:


struct Sinhvien {

char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;


float diem ;

} x, y, *p, lop[60];

p = &x ; // cho con trỏ p trỏ tới biến cấu trúc x

p®diem = 5.0; // gán giá trị 5.0 cho điểm của biến x

p = &lop[10] ; // cho p trỏ tới sinh viên thứ 10 của lớp

cout << p®hoten; // hiện họ tên của sinh viên này

*p = y ; // gán lại sinh viên thứ 10 là y

(*p).gt = 2; // sửa lại giới tính của sinh viên thứ 10 là nữ



Chú ý: thông qua ví dụ này ta còn thấy một cách khác nữa để truy nhập các thành phần của x được trỏ bởi con trỏ p. Khi đó *p là tương đương với x, do vậy ta dùng lại cú pháp sử dụng toán tử . sau *p để lấy thành phần như (*p).hoten, (*p).diem, …

Con trỏ được khởi tạo do xin cấp phát bộ nhớ. Ví dụ:


Sinhvien *p, *q ;

p = new Sinhvien[1];

q = new Sinhvien[60];
trong ví dụ này *p có thể thay cho một biến kiểu sinh viên (tương đương biến x ở trên) còn q có thể được dùng để quản lý một danh sách có tối đa là 60 sinh viên (tương đương biến lop[60], ví dụ khi đó *(p+10) là sinh viên thứ 10 trong danh sách).

Đối với con trỏ p trỏ đến mảng a, chúng ta có thể sử dụng một số cách sau để truy nhập đến các trường của các thành phần trong mảng, ví dụ để truy cập hoten của thành phần thứ i của mảng a ta có thể viết:

p[i].hoten

(p+i)®hoten

*(p+i).hoten

Nói chung các cách viết trên đều dễ nhớ do suy từ kiểu mảng và con trỏ mảng. Cụ thể trong đó p[i] là thành phần thứ i của mảng a, tức a[i]. (p+i) là con trỏ trỏ đến thành phần thứ i và *(p+i) chính là a[i]. Ví dụ sau gán giá trị cho thành phần thứ 10 của mảng sinh viên lop, sau đó in ra màn hình các thông tin này. Ví dụ dùng để minh hoạ các cách truy nhập trường dữ liệu của thành phần trong mảng lop.

:

struct Sinhvien {



char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;

float diem ;

} lop[60] ;

strcpy(lop[10].hoten, "NVA");

lop[10].gt = 1; lop[10].diem = 9.0 ;

Sinhvien *p ; // khai báo thêm biến con trỏ Sinh viên

p = &lop ; // cho con trỏ p trỏ tới mảng lop

cout << p[10].hoten ; // in họ tên sinh viên thứ 10

cout << (p+10) ® gt ; // in giới tính của sinh viên thứ 10

cout << (*(p+10)).diem ; // in điểm của sinh viên thứ 10


Chú ý: Độ ưu tiên của toán tử lấy thành phần (dấu chấm) là cao hơn các toán tử lấy địa chỉ (&) và lấy giá trị (*) nên cần phải viết các dấu ngoặc đúng cách.

Địa chỉ của các thành phần của cấu trúc


Các thành phần của một cấu trúc cũng giống như các biến, do vậy cách lấy địa chỉ của các thành phần này cũng tương tự như đối với biến bình thường. Chẳng hạn địa chỉ của thành phần giới tính của biến cấu trúc x là &x.gt (lưu ý độ ưu tiên của . cao hơn &, nên &x.gt là cũng tương đương với &(x.gt)), địa chỉ của trường hoten của thành phần thứ 10 trong mảng lớp là lop[10].hoten (hoten là xâu kí tự), tương tự địa chỉ của thành phần diem của biến được trỏ bởi p là &(p®diem).

Ví dụ:


struct Sinhvien {

char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;


float diem ;

} lop[60], *p, x = { "NVA", {1,1,1980}, 1, 9.0) };

lop[10] = x; p = &lop[10] ; // p trỏ đến sinh viên thứ 10 trong lop

char *ht; int *gt; float *d; // các con trỏ kiểu thành phần

ht = x.ht ; // cho ht trỏ đến thành phần hoten của x

gt = &(lop[10].gt) ; // gt trỏ đến gt của sinh viên thứ 10

d = &(p®diem) ; // p trỏ đến diem của sv p đang trỏ

cout << ht ; // in họ tên sinh viên x

cout << *gt ; // in giới tính của sinh viên thứ 10

cout << *d ; // in điểm của sinh viên p đang trỏ.


Đối của hàm là cấu trúc


Một cấu trúc có thể được sử dụng để làm đối của hàm dưới các dạng sau đây:

Là một biến cấu trúc, khi đó tham đối thực sự là một cấu trúc.

Là một con trỏ cấu trúc, tham đối thực sự là địa chỉ của một cấu trúc.

Là một tham chiếu cấu trúc, tham đối thực sự là một cấu trúc.

Là một mảng cấu trúc hình thức hoặc con trỏ mảng, tham đối thực sự là tên mảng cấu trúc.

: Ví dụ sau đây cho phép tính chính xác khoảng cách của 2 ngày tháng bất kỳ, từ đó có thể suy ra thứ của một ngày tháng bất kỳ. Đối của các hàm là một biến cấu trúc.

Khai báo

struct DATE { // Kiểu ngày tháng

int ngay ;

int thang;

int nam ;

};

// Số ngày của mỗi tháng



int n[13] = {0,31,28,31,30,31,30,31,31,30,31,30,31};
Hàm tính năm nhuận hay không nhuận, trả lại 1 nếu năm nhuận, ngược lại trả 0.
int Nhuan(int nm)

{

return (nam%4==0 && nam%100!=0 || nam%400==0)? 1: 0;



}

Hàm trả lại số ngày của một tháng bất kỳ. Nếu năm nhuận và là tháng hai số ngày của tháng hai (28) được cộng thêm 1.


int Ngayct(int thang, int nam)

{

return n[thang] + ((thang==2) ? Nhuan(nam): 0);



}

Hàm trả lại số ngày tính từ ngày 1 tháng 1 năm 1 bằng cách cộng dồn số ngày của từng năm từ năm 1 đến năm hiện tại, tiếp theo cộng dồn số ngày từng tháng của năm hiện tại cho đến tháng hiện tại và cuối cùng cộng thêm số ngày hiện tại.

long Tongngay(DATE d)

{

long i, kq = 0;



for (i=1; i

for (i=1; i

kq += d.ngay;

return kq;

}
Hàm trả lại khoảng cách giữa 2 ngày bất kỳ.

long Khoangcach(DATE d1, DATE d2)

{

return Tongngay(d1)-Tongngay(d2);



}
Hàm trả lại thứ của một ngày bất kỳ. Qui ước 1 là chủ nhật, 2 là thứ hai, … Để tính thứ hàm dựa trên một ngày chuẩn nào đó (ở đây là ngày 1/1/2000, được biết là thứ bảy). Từ ngày chuẩn này nếu cộng hoặc trừ 7 sẽ cho ra ngày mới cũng là thứ bảy. Từ đó, tính khoảng cách giữa ngày cần tính thứ và ngày chuẩn. Tìm phần dư của phép chia khoảng cách này với 7, nếu phần dư là 0 thì thứ là bảy, phần dư là 1 thì thứ là chủ nhật …

int Thu(DATE d)

{

DATE curdate = {1,1,2000}; // ngày 1/1/2000 là thứ bảy



long kc = Khoangcach(d, curdate);

int du = kc % 7; if (du < 0) du += 7;

return du;

}

Hàm dịch một số dư sang thứ



char* Dich(int t)

{

char* kq = new char[10];



switch (t) {

case 0: strcpy(kq, "thứ bảy"); break;

case 1: strcpy(kq, "chủ nhật"); break;

case 2: strcpy(kq, "thứ hai"); break;

case 3: strcpy(kq, "thứ ba"); break;

case 4: strcpy(kq, "thứ tư"); break;

case 5: strcpy(kq, "thứ năm"); break;

case 6: strcpy(kq, "thứ sáu"); break;

}

return kq;



}
Hàm main()

void main()

{

DATE d;


cout << "Nhap ngay thang nam: " ;

cin >> d.ngay >> d.thang >> d.nam ;

cout << "Ngày " << d.ngay << "/" << d.thang << "/" << d.nam ;

cout << " là " << Dich(Thu(d));

}

: Chương trình đơn giản về quản lý sinh viên.



Khai báo.

struct Sinhvien { // cấu trúc sinh viên

char hoten[25] ;

Ngaythang ns;

int gt;

float diem ;

} ;

Sinhvien lop[3]; // lớp chứa tối đa 3 sinh viên



Hàm in thông tin về sinh viên sử dụng biến cấu trúc làm đối. Trong lời gọi sử dụng biến cấu trúc để truyền cho hàm.

void in(Sinhvien x)

{

cout << x.hoten << "\t" ;



cout << x.ns.ng << "/" << x.ns.th << "/" << x.ns.nam << "\t" ;

cout << x.gt << "\t";

cout << x.diem << endl;

}

Hàm nhập thông tin về sinh viên sử dụng con trỏ sinh viên làm đối. Trong lời gọi sử dụng địa chỉ của một cấu trúc để truyền cho hàm.



void nhap(Sinhvien *p)

{

cin.ignore();



cout << "Họ tên: "; cin.getline(p®hoten, 25) ;

cout << "Ngày sinh: ";

cin >> (p®ns).ng >> (p®ns).th >> (p®ns).nam ;

cout << "Giới tính: "; cin >> (p®gt) ;

cout << "Điểm: "; cin >> (p®diem) ;

}

Hàm sửa thông tin về sinh viên sử dụng tham chiếu cấu trúc làm đối. Trong lời gọi sử dụng biến cấu trúc để truyền cho hàm.



void sua(Sinhvien &r)

{

int chon;



do {

cout << "1: Sửa họ tên" << endl ;

cout << "2: Sửa ngày sinh" << endl ;

cout << "3: Sửa giới tính" << endl ;

cout << "4: Sửa điểm" << endl ;

cout << "0: Thôi" << endl ;

cout << "Sửa (0/1/2/3/4) ? ; cin >> chon ; cin.ignore();

switch (chon) {

case 1: cin.getline(r.hoten, 25) ; break;

case 2: cin >> r.ns.ng >> r.ns.th >> r.ns.nam ; break;

case 3: cin >> r.gt ; break;

case 4: cin >> r.diem ; break;

}

} while (chon) ;



}

Hàm nhapds nhập thông tin của mọi sinh viên trong mảng, sử dụng con trỏ mảng Sinhvien làm tham đối hình thức. Trong lời gọi sử dụng tên mảng để truyền cho hàm.

void nhapds(Sinhvien *a)

{

int sosv = sizeof(lop) / sizeof(Sinhvien) -1; // bỏ phần tử 0



for (int i=1; i<=sosv; i++) nhap(&a[i]) ;

}

Hàm suads cho phép sửa thông tin của sinh viên trong mảng, sử dụng con trỏ mảng Sinhvien làm tham đối hình thức. Trong lời gọi sử dụng tên mảng để truyền cho hàm.



void suads(Sinhvien *a)

{

int chon;



cout << "Chọn sinh viên cần sửa: " ; cin >> chon ; cin.ignore();

sua(a[chon]) ;

}

Hàm inds hiện thông tin của mọi sinh viên trong mảng, sử dụng hằng con trỏ mảng Sinhvien làm tham đối hình thức. Trong lời gọi sử dụng tên mảng để truyền cho hàm.



void hien(const Sinhvien *a)

{

int sosv = sizeof(lop) / sizeof(Sinhvien) -1; // bỏ phần tử 0



for (int i=1; i<=sosv; i++) in(a[i]) ;

}

Hàm main() gọi chạy các hàm trên để nhập, in, sửa danh sách sinh viên.



void main()

{

nhapds(lop) ;



inds(lop);

suads(lop);

inds(lop);

}

Giá trị hàm là cấu trúc


Cũng tương tự như các kiểu dữ liệu cơ bản, giá trị trả lại của một hàm cũng có thể là các cấu trúc dưới các dạng sau:

là một biến cấu trúc.

là một con trỏ cấu trúc.

là một tham chiếu cấu trúc.

Sau đây là các ví dụ minh hoạ giá trị cấu trúc của hàm.

: Đối và giá trị của hàm là cấu trúc: Cộng, trừ hai số phức.

Khai báo kiểu số phức

struct Sophuc // Khai báo kiểu số phức dùng chung

{

float thuc;



float ao;

};


Hàm cộng 2 số phức, trả lại một số phức

Sophuc Cong(Sophuc x, Sophuc y)

{

Sophuc kq;



kq.thuc = x.thuc + y.thuc ;

kq.ao = x.ao + y.ao ;

return kq;

}

Hàm trừ 2 số phức, trả lại một số phức



Sophuc Tru(Sophuc x, Sophuc y)

{

Sophuc kq;



kq.thuc = x.thuc + y.thuc ;

kq.ao = x.ao + y.ao ;

return kq;

}

Hàm in một số phức dạng (r + im)



void In(Sophuc x)

{

cout << "(" << x.thuc << "," << x.ao << ")" << endl ;



}
Hàm chính

void main()

{

Sophuc x, y, z ;



cout << "x = " ; cin >> x.thuc >> x.ao ;

cout << "y = " ; cin >> y.thuc >> y.ao ;

cout << "x + y = " ; In(Cong(x,y)) ;

cout << "x - y = " ; In(Tru(x,y)) ;

}

: Chương trình nhập và in thông tin về một lớp cùng sinh viên có điểm cao nhất lớp.



Khai báo kiểu dữ liệu Sinh viên và biến mảng lop.
struct Sinhvien {

char *hoten ;

float diem ;

} lop[4] ;


Hàm nhập sinh viên, giá trị trả lại là một con trỏ trỏ đến dữ liệu vừa nhập.
Sinhvien* nhap()

{

Sinhvien* kq = new Sinhvien[1]; // nhớ cấp phát vùng nhớ



kq->hoten = new char[15]; // cho cả con trỏ hoten

cout << "Họ tên: "; cin.getline(kq->hoten,30);

cout << "Điểm: "; cin >> kq->diem; cin.ignore();

return kq; // trả lại con trỏ kq

}
Hàm tìm sinh viên có điểm cao nhất, giá trị trả lại là một tham chiếu đến sinh viên tìm được.
Sinhvien& svmax()

{

int sosv = sizeof(lop)/sizeof(Sinhvien)-1; // bỏ thành phần thứ 0



float maxdiem = 0;

int kmax; // chỉ số sv có điểm max

for (int i=1; i

if (maxdiem < lop[i].diem)

{

maxdiem = lop[i].diem ;



kmax = i;

}

return lop[kmax]; // trả lại sv có điểm max



}
Hàm in thông tin của một sinh viên x
void in(Sinhvien x)

{

cout << x.hoten << "\t";



cout << x.diem << endl;

}
Hàm chính


void main()

{

clrscr();



int i;

int sosv = sizeof(lop)/sizeof(Sinhvien)-1; // bỏ thành phần thứ 0

for (i=1; i<=sosv; i++) lop[i] = *nhap(); // nhập danh sách lớp

for (i=1; i<=sosv; i++) in(lop[i]); // in danh sách lớp

Sinhvien &b = svmax(); // khai báo tham chiếu b và cho

// tham chiếu đến sv có điểm max

in(b); // in sinh viên có điểm max

getch();

}


Каталог: wp-content -> uploads -> 2015
2015 -> TRƯỜng đẠi học ngân hàng tp. Hcm markerting cơ BẢn lớP: mk001-1-111-T01
2015 -> Hãy là người đầu tiên biết
2015 -> Có chiến lược toàn diện về việc truyền phát tin tức
2015 -> BỘ TÀi chính
2015 -> THỦ TƯỚng chính phủ
2015 -> SỞ lao đỘng thưƠng binh và XÃ HỘI
2015 -> CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam trưỜng đẠi học cần thơ Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
2015 -> Dapandethi. Blogspot. Com lịch sử BÁo chí thế GiỚI
2015 -> Dapandethi. Blogspot. Com đẠi học quốc gia hà NỘi trưỜng đẠi học khoa học xã HỘi và nhân văn khoa báo chí
2015 -> Tài liệu đang trong quá trình chỉnh sửa, không phải là giá trình chính thức Dân số và sự gia tăng dân số

tải về 1.98 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   55




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương