QuyÕt ®Þnh cña Bé trëng
Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n
Sè 120/2001/Q§-BNN, ngµy 21 th¸ng 12 n¨m 2001
v/v Ban hµnh Tiªu chuÈn vÒ c©y ¨n qu¶
Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n
- C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 73 / CP ngµy 01/ 11 / 1995 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n ;
- C¨n cø NghÞ ®Þnh 86/CP ngµy 8 th¸ng 12 n¨m 1995 cña ChÝnh phñ “Quy ®Þnh ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng hµng ho¸”;
- C¨n cø QuyÕt ®Þnh sè 135/Q§/BNN-KHCN cña Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT ban hµnh ngµy 1/10/1999 vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ lËp, xÐt duyÖt vµ ban hµnh tiªu chuÈn ngµnh;
- XÐt ®Ò nghÞ cña ¤ng Vô trëng Vô Khoa häc C«ng nghÖ vµ CLSP,
QuyÕt ®Þnh
§iÒu 1. Nay ban hµnh c¸c Tiªu chuÈn vÒ c©y ¨n qu¶:
- 10TCN 480-2001 Quy tr×nh kü thuËt trång, ch¨m sãc vµ thu ho¹ch c©y nh·n ë c¸c tØnh phÝa Nam.
- 10TCN 481-2001 Quy tr×nh kü thuËt trång, ch¨m sãc vµ thu ho¹ch c©y cã mói ë c¸c tØnh phÝa Nam
- 10TCN 487-2001 Quy tr×nh kü thuËt trång, ch¨m sãc vµ thu ho¹ch c©y xoµi ë c¸c tØnh phÝa Nam.
§iÒu 2. QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy ký.
§iÒu 3. C¸c ¤ng Ch¸nh v¨n phßng Bé, Vô trëng Vô Khoa häc C«ng nghÖ vµ CLSP, ViÖn trëng ViÖn c©y ¨n qu¶ miÒn Nam, Thñ trëng c¸c ®¬n vÞ liªn quan chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh QuyÕt ®Þnh nµy.
KT. Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Thø trëng Bïi B¸ Bæng : §· ký
Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
=======o0o======
tiªu chuÈn ngµnh
10TCN 480 - 2001
Quy tr×nh trång, ch¨m sãc
vµ thu ho¹ch nh·n
(ë c¸c tØnh phÝa Nam)
Hµ Néi 2001
C¬ quan biªn so¹n: ViÖn c©y ¨n qu¶ miÒn Nam
C¬ quan ®Ò nghÞ ban hµnh: ViÖn c©y ¨n qu¶ miÒn Nam
C¬ quan tr×nh duyÖt: Vô Khoa häc C«ng nghÖ vµ CLSP
C¬ quan xÐt duyÖt, ban hµnh: Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT
QuyÕt ®Þnh sè 120/2001/ Q§ ngµy 21 th¸ng 12 n¨m 2001 cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n.
TI£U CHUÈN NGµNH 10tcn 480-2001
QUY TR×NH Kü THUËT TRåNG, ch¨m sãc vµ thu ho¹ch nh·n
The technical procedure for planting, caring, harvesting of longan
1- Ph¹m vi ¸p dông: Quy tr×nh nµy ®îc ¸p dông cho c©y nh·n nhiÖt ®íi (Dimocarpus Longan (Lour.) steud ) trång tõ Qu¶ng Nam - §µ N½ng trë vµo phÝa Nam.
2- Yªu cÇu sinh th¸i:
2.1. NhiÖt ®é:
NhiÖt ®é b×nh qu©n hµng n¨m 21-27° C thÝch hîp cho c©y sinh trëng vµ ph¸t triÓn. C©y nh·n cÇn mét thêi gian ng¾n víi nhiÖt ®é 15-22°C trong vµi tuÇn ®Ó tiÕn hµnh ph©n hãa mÇm hoa vµ sau ®ã lµ ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é cao h¬n kho¶ng 25-32° C cho hoa nh·n ph¸t triÓn.
2.2. ¸nh s¸ng:
Nh·n cÇn ¸nh s¸ng, ¸nh s¸ng ph©n bè ®iÒu bªn trong t¸n gióp c©y ra nhiÒu ®ät non. Trong qu¸ tr×nh sinh trëng vµ ph¸t triÓn thÝch ¸nh s¸ng t¸n x¹ h¬n ¸nh s¸ng trùc x¹.
2.3. Níc:
Nh·n lµ c©y a Èm nhng kh«ng chÞu óng, nÕu ngËp 48 giê c©y sÏ chÕt, ngîc l¹i gÆp kh« h¹n kÐo dµi lµm cho c©y sinh trëng chËm, ra hoa vµ ®Ëu tr¸i khã kh¨n.
2.4. §Êt ®ai:
§Êt c¸t pha thÞt, ®Êt ®á, ®Êt phï sa cã thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ thÝch hîp cho viÖc trång nh·n h¬n trªn c¸c lo¹i ®Êt kh¸c. C©y nh·n sinh trëng tèt trong ®iÒu kiÖn ®Êt tho¸t níc, t¬i xèp, pH kcl kho¶ng 5,5-6,5; ®é mÆn thÊp nhá h¬n 0,2%.
3. ThiÕt kÕ vên:
3.1. §µo m¬ng lªn lÝp (luèng):
Vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long cÇn ph¶i ®µo m¬ng lªn lÝp nh»m x¶ phÌn, mÆn vµ n©ng cao tÇng canh t¸c. LÝp cã chiÒu réng trung b×nh 7-8 m, m¬ng réng 2-3 m, s©u 1-1,5 m. Vïng ®Êt cao ph¶i chän n¬i cã nguån níc hoÆc níc ngÇm ®Ó tíi cho c©y nh·n vµo mïa n¾ng.
3.2. Trång c©y ch¾n giã:
Khi qui ho¹ch vên nh·n tríc hÕt ph¶i trång c©y ch¾n giã. C©y ch¾n giã thêng lµ c©y cã th©n to, kháe nh MÝt, Xoµi, Cãc, Dõa... , ®îc trång däc theo phÝa ngoµi, th¼ng gãc víi híng giã chÝnh.
3.3. MËt ®é vµ Kho¶ng c¸ch trång:
Trång c©y trong vên theo kiÓu sau: h×nh vu«ng, h×nh ch÷ nhËt hoÆc h×nh nanh sÊu.
B¶ng 1: MËt ®é vµ kho¶ng c¸ch trång theo vïng
Vïng trång
MËt ®é trång (c©y/ha)
Kho¶ngc¸ch trång (m)
§ång B»ng S«ng Cöu Long §«ng Nam Bé
MiÒn trung vµ Duyªn h¶i Nam Trung Bé
320
330
300
5 x 5
5 x 6
5 x 6,5
4. Chän gièng trång:
Chän mét sè gièng nh·n ®¹t n¨ng suÊt cao, phÈm chÊt ngon lµ: Nh·n xuång c¬m vµng, Nh·n Super(nhãm nh·n long), Tiªu da bß (tiªu HuÕ).
5. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc:
5.1. Thêi vô trång:
Vïng §BSCL, §«ng Nam Bé vµ T©y Nguyªn b¾t ®Çu trång nh·n khi mïa ma æn ®Þnh, thêng tõ th¸ng 6-7.
Vïng Duyªn H¶i Nam Trung Bé b¾t ®Çu trång nh·n vµo ®Çu mïa ma, thêng vµo th¸ng 8-9.
5.2. ChuÈn bÞ hè vµ c¸ch trång:
- MiÒn §«ng, vïng Duyªn H¶i Nam Trung Bé vµ T©y Nguyªn: hè trång nh·n cã kÝch thíc dµi x réng x s©u(1:1: 0,7 m), trén ®Òu 20-40 kg ph©n chuång hoai, 1 kg super l©n vµ 0,5 kg v«i víi ®Êt mÆt råi g¹t xuèng hè. Khi trång ®Æt c©y gi÷a hè, mÆt bÇu cÇn cao h¬n mÆt ®Êt vên 20 cm, dïng dao c¾t ®¸y bÇu, r¹ch theo chiÒu däc cña bÇu ®Ó kÐo bao nilon lªn, nÐn ®Êt xung quanh bÇu, c¾m cäc gi÷ c©y con, dïng r¬m hay cá kh« ®Ëy kÝn, tíi níc ®ñ Èm.
- §ång B»ng S«ng Cöu Long: nªn lµm m« trªn ®Êt ®· ®îc lªn lÝp, m« ®Êt ®¾p thµnh h×nh trßn ®êng kÝnh kho¶ng 0,6-0,8 m, ®é cao thêng lµ 0,3-0,6 m, ®Êt ®¾p m« ®îc trén víi hçn hîp 200-300 g super l©n; 0,5 kg v«i, 15-20 kg ph©n chuång hoai vµ tro trÊu. Khi trång dïng dao c¾t ®¸y bÇu, ®Æt c©y xuèng gi÷a m« vµ mÆt bÇu b»ng víi mÆt m«, r¹ch theo chiÒu däc cña bÇu ®Ó kÐo bao nilon lªn vµ ®¾p ®Êt l¹i nÐn ®Êt xung quanh, c¾m cäc gi÷ c©y con, dïng r¬m hay cá kh« ®Ëy kÝn, tíi níc ®ñ Èm.
5.3. Tñ gèc gi÷ Èm:
H»ng n¨m nªn ®¾p thªm ®Êt vµo ch©n m«, vµo mïa n¾ng cÇn phñ kÝn xung quanh t¸n c©y b»ng r¬m, th©n ®Ëu hay cá kh«. Phñ c¸ch xa gèc nh·n 20 cm ®Ó phßng nÊm bÖnh g©y h¹i.
5.4. Lµm cá vµ trång xen:
Khi c©y nh·n cha khÐp t¸n cÇn lµm s¹ch cá xung quanh gèc theo ®êng kÝnh t¸n c©y, th«ng thêng lµm 4-5 ®ît/n¨m, kÕt hîp bãn ph©n. Nªn trång xen c©y hä ®Ëu ®Ó c¶i t¹o ®Êt vµ t¹o nguån ph©n h÷u c¬ cho c©y ¨n qu¶.
5.5. Tíi níc:
Thêi gian tõ khi b¾t ®Çu ra hoa, qu¶ ph¸t triÓn vµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cµnh sau khi thu ho¹ch cÇn ph¶i tíi níc cho c©y ®Þnh kú 2 ngµy/ lÇn nÕu trêi kh«ng ma.
5.6. TØa cµnh vµ t¹o t¸n:
5.6.1. T¹o t¸n: Khi c©y cßn nhá cÇn tØa bá ngän c©y c¸ch mÆt ®Êt kho¶ng 0,8-1 m vµ nh÷ng cµnh dÇy, cµnh vît, cµnh ®an chÐo trªn th©n c©y. TuyÓn chän l¹i 3-4 cµnh ph©n bè ®Òu theo c¸c híng, c¸ch nhau 10-20 cm. Cµnh thø nhÊt nªn c¸ch mÆt ®Êt 50-80 cm.
Sau khi trång 12-18 th¸ng tiÕn hµnh tØa bá nh÷ng cµnh mäc th¼ng ®øng, cµnh híng vµo gi÷a t¸n c©y, cµnh bÞ che khuÊt mäc gÇn gèc..., ®Þnh híng t¹o d¸ng c©y cã bé khung c¬ b¶n th«ng tho¸ng.
5.6.2. TØa cµnh: Hµng n¨m viÖc tØa cµnh bao gåm: cµnh mang hoa vô tríc, cµnh vµ l¸ bÞ s©u bÖnh, cµnh mäc n»m bªn trong t¸n vµ nh÷ng cµnh giµ. ViÖc tØa cµnh nµy ®îc thùc hiÖn ngay sau khi thu ho¹ch.
5.7. Bãn ph©n:
Lîng ph©n bãn cho nh·n cÇn c¨n cø vµo ®é lín cña c©y, s¶n lîng qu¶ hµng n¨m, gièng vµ ®é mµu më cña ®Êt ®Ó bãn ph©n.
5.7.1. Bãn ph©n thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n:
§èi víi c©y 1-3 n¨m tuæi: sau khi trång c©y nh·n b¾t ®Çu ra ®ît ®ät non thø 2 th× bãn ph©n. N¨m ®Çu tiªn c©y cßn nhá nªn pha ph©n vµo níc ®Ó tíi, ph¶i c¸ch gèc 20-25 cm ®Ó tr¸nh ph©n lµm ch¸y rÔ, hµng n¨m bãn thªm ph©n h÷u c¬ hoai môc 5-10kg/c©y.
B¶ng 2: LiÒu lîng ph©n bãn cho c©y nh·n ë thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n
Tuæi c©y (n¨m)
Sè §ît bãn (§ît/n¨m)
LiÒu lîng (g/c©y/n¨m)
N
T¬ng ®¬ng Urª
P2O5
T¬ng ®¬ng
Super l©n
K2O
T¬ng ®¬ng KCl
1
2
3
4 - 5
3 - 4
3
100
200
300
217
435
652
50
70
100
303
424
606
100
150
200
167
250
333
5.7.2. Bãn ph©n thêi kú khai th¸c
§èi víi c©y trªn 3 n¨m tuæi, sè lîng ph©n bãn trªn (thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n) t¨ng dÇn tõ 20-30% mçi n¨m vµ sè lÇn bãn trong n¨m ®îc chia ra nh sau:
LÇn 1: Sau khi thu ho¹ch qu¶ mét tuÇn bãn: 60%N + 60%P2O5 +25% K2O.
LÇn 2: Tríc khi c©y ra hoa 5 tuÇn bãn: 40% P2O5 + 25% K2 O.
LÇn 3: §êng kÝnh qu¶ kho¶ng 1cm bãn: 40%N + 25% K2O.
LÇn 4: Tríc khi thu ho¹ch qu¶ 1 th¸ng bãn: 25% K2O.
Hµng n¨m cÇn bãn thªm ph©n chuång hoai môc kho¶ng 10-20kg/ gèc/ n¨m hoÆc bãn ph©n tro trÊu, x¸c th©n ®Ëu, vá ®Ëu. Tïy t×nh h×nh sinh trëng, n¨ng suÊt nh·n cña vô tríc mµ ®iÒu chØnh lîng ph©n bãn NPK cho vô nh·n kÕ tiÕp.
5.7.3. Ph¬ng ph¸p bãn ph©n:
Vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long: §µo r·nh xung quanh gèc theo h×nh chiÕu t¸n c©y, s©u 10-20 cm cho ph©n vµo lÊp ®Êt l¹i, tíi níc ®ñ Èm.
Vïng §«ng Nam Bé, Duyªn H¶i Nam Trung Bé: §µo r·nh xung quanh t¸n c©y réng 20-30 cm s©u 10-10 cm, lîng ph©n bãn ®îc cho vµo r·nh sau ®ã lÊp ®Êt l¹i, tíi níc ®ñ Èm.
5.8. Xö lý ra hoa:
5.8.1. Nh·n tiªu da bß:
Nh·n tiªu da bß 2 n¨m cã thÓ cho ®îc 3 vô qu¶: sau khi thu ho¹ch qu¶ vô tríc tiÕn hµnh bãn ph©n, lo¹i bá nh÷ng cµnh c»n cçi, cµnh v« hiÖu. Khi l¸ nh·n cña ®ît thø 2 cã mµu xanh ®ät chuèi (thêng gäi l¸ lôa) th× dïng dao hay nøa khoanh vá vßng trßn quanh th©n cµnh. ChØ khoanh vá trªn nh÷ng cµnh chÝnh vµ nªn ®Ó l¹i 1-2 cµnh thêng ®îc gäi lµ nh¸nh thë ®Ó tiÕp tôc quang hîp nu«i c©y. VÕt khoanh réng kho¶ng 1,5-2 mm (®èi víi cµnh nhá), 3-5 mm (®èi víi cµnh lín), dïng d©y nilon quÊn kÝn nhiÒu vßng vµo chç ®· kh¾c. Tõ lóc khoanh vá ®Õn khi nh·n ra hoa kho¶ng 20-35 ngµy (tïy vµo tuæi c©y), thêi gian nµy kh«ng ®îc tíi níc cho c©y. Khi thÊy ph¸t hoa nh·n ®· nhó ra ®îc kho¶ng 5 cm th× th¸o bá d©y vµ b¾t ®Çu tíi níc trë l¹i.
QUI TR×NH Xö Lý RA HOA TR£N C¢Y NH·N TI£U DA Bß
Thu ho¹ch qu¶ TØa cµnh, t¹o t¸n L¸ non ( c¬i 1)
bãn ph©n lÇn 1
Tríc khi thu ho¹ch 1 th¸ng L¸ giµ
Bãn ph©n lÇn 4 Bãn ph©n lÇn 2
§Ëu qu¶
Bãn ph©n lÇn 3
vµ phßng ngõa s©u bÖnh L¸ non (c¬i 2)
Phun thuèc t¨ng ®Ëu qu¶
L¸ lôa (khoanh vá)
Th¸o d©y khi ph¸t hoa dµi 5 cm
Phun Schultz:20 g/8lníc
hay MKP:50g/8lníc
C¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh ra hoa cã thÓ tãm t¾t nh sau
- TØa cµnh - Khoanh cµnh: 60-90 ngµy (2-3 c¬i ®ät)
- Khoanh cµnh - chuÈn bÞ në hoa : 30-35 ngµy.
- Ra hoa - §Ëu qu¶ : 25-30 ngµy.
- §Ëu qu¶ - Thu ho¹ch : 90-105 ngµy.
Tæng céng: Thêi gian tõ lóc khoanh vá ®Õn thu ho¹ch tr¸i nh·n: 5- 5.5 th¸ng.
5.8.2. Nh·n xuång c¬m vµng vµ xuång c¬m tr¾ng:
Nh·n Xuång c¬m vµng, c¬m tr¾ng mçi n¨m cho mét vô qu¶. Khi thu ho¹ch xong cÇn tØa cµnh. Bãn ph©n ®Çy ®ñ theo quy tr×nh t¹i môc 5.7.2, nªn phun thuèc ngõa s©u ph¸ h¹i l¸ ®ång thêi kÕt hîp phun mét sè lo¹i ph©n bãn l¸ cã hµm lîng NPK, ®¹m cao nh (30-10-10) 10g/8-10 lÝt níc ®Ó nu«i bé l¸ ®ät cho tèt. B¾t ®Çu ngng tíi níc khi l¸ cña ®ît ®ät thø 2 trë nªn giµ vµ b¾t ®Çu cho ®ît ®ät thø 3. §Õn khi c©y võa nhó hoa th× tiÕn hµnh tíi níc trë l¹i. Trong thêi gian ngng tíi thÊy cã triÖu chøng c©y thiÕu níc th× cã thÓ tíi nhÑ cho c©y.
5.8.3. Nhãm nh·n long, nh·n super:
Mét n¨m cã thÓ cho ®îc 2 vô: vô thuËn, vô nghÞch.
- Vô thuËn: Kho¶ng gi÷a ®Õn cuèi th¸ng 12 hoÆc ®Çu th¸ng 1 th× tiÕn hµnh bãn ph©n, tØa cµnh, söa t¸n c©y, th«ng thêng tØa ®ät (®· thu qu¶) chØ ®Ó l¹i 3 ®«i l¸ kÐp cña cµnh mang qu¶, cã thÓ phun thªm c¸c lo¹i ph©n bãn l¸ cã hµm lîng NPK, ®¹m cao nh (30-10-10) 10g/8-10 lÝt níc. Khi l¸ ®ät thø 2 tõ mµu ®á chuyÓn sang xanh nh¹t lµ thêi ®iÓm ph¸t hoa xuÊt hiÖn th× tiÕn hµnh tíi níc trë l¹i.
- Vô nghÞch: Sau thu ho¹ch nh·n vô chÝnh kho¶ng th¸ng 6-7 d¬ng lÞch th× tØa cµnh vµ tiÕn hµnh bãn ph©n ®iÒu khiÓn cho c©y ra mét ®ît ®ät non. §Ó cho c©y ra hoa ®ång lo¹t cã thÓ phun bæ sung thªm c¸c lo¹i ph©n bãn l¸ cã tØ lÖ NPK nh sau: 0-52-34; 10-60-10; 6-30-30 víi lîng 10g/8-10 lÝt níc. Sau khi chïm hoa xuÊt hiÖn tiÕn hµnh tíi níc trë l¹i.
5.9. T¨ng ®Ëu qu¶, h¹n chÕ rông qu¶ non
- T¨ng ®Ëu qu¶: Dïng Progibb (GA3) nång ®é 10 ppm hoÆc H3 BO3 víi 100 ppm phun vµo c¸c thêi ®iÓm: tríc khi c©y ra hoa, 30% hoa në vµ c©y võa ®Ëu qu¶ sÏ lµm t¨ng tû lÖ ®Ëu qu¶.
- Kh¾c phôc rông qu¶ non: vên ph¶i trång c©y ch¾n giã, tíi níc, bãn ph©n ®Çy ®ñ, phßng trõ s©u bÖnh vµ phun c¸c chÕ phÈm chèng rông qu¶ non nh:CRT, Thiªn n«ng... phun vµo lóc tríc khi c©y ra hoa, 50% hoa në vµ sau ®Ëu qu¶.
5.10. Bao qu¶
Dïng líi, tói chuyªn dïng ®Ó bao qu¶ hoÆc tói nhùa PE cã ®ôc nh÷ng lç nhá, sao cho níc kh«ng ®äng ë ®¸y tói trong qu¸ tr×nh bao qu¶. Thêi ®iÓm bao tèt nhÊt lµ tr¸i cã ®êng kÝnh 1cm, chó ý phßng trõ s©u bÖnh tríc khi bao qu¶.
6-Phßng trõ s©u, bÖnh:
6.1. Phßng trõ s©u h¹i:
6.1.1. S©u ®ôc g©n l¸ (Acrocercops hierocosma Meyr)
S©u ®ôc g©n l¸ lµ lo¹i g©y h¹i quan träng trªn nh·n, s©u non g©y h¹i vµo giai ®o¹n l¸ non, b»ng c¸ch ®ôc ¨n vµo g©n chÝnh cña l¸, lµm cho g©n l¸ bÞ h, l¸ kh«ng ph¸t triÓn ®îc hoÆc mÐo mã. Khi bÞ g©y h¹i ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c ®ît léc, lµm rông hoa, rông qu¶.
BiÖn ph¸p phßng trõ: tØa cµnh ®Ó c¸c ®ît ®ät ra tËp trung, t¹o ®iÒu kiÖn cho ong kÝ sinh ph¸t triÓn ®Ó h¹n chÕ s©u h¹i vµ tiÕn hµnh phun thuèc sím khi c©y võa ra ®ät non. Cã thÓ phun c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Actara 25 WG 1g/b×nh 8 lÝt, Karate 2.5 EC liÒu lîng 20 ml/ b×nh 8 lÝt; Supracide 40 ND10 ml/ b×nh 8 lÝt; Match 0.50 ND7-10 ml/ b×nh 8 lÝt, Cyper 25 ND 10 ml/ b×nh 8 lÝt.
6.1.2- Bä xÝt (Tessaratoma papilosa):
G©y h¹i chñ yÕu vµo giai ®o¹n c©y ra ®ät non, ra hoa, ®Ëu qu¶. Bä xÝt trëng thµnh vµ Êu trïng ®Òu tËp trung chÝch hót lµm chÕt ®ät non, rông hoa, rông qu¶, lµm chÕt c¸c cµnh ph¸t hoa, ¶nh hëng lín ®Õn n¨ng suÊt vµ sinh trëng cña c©y.
BiÖn ph¸p phßng trõ: cÇn tØa cµnh ®Ó c¸c ®ît hoa vµ ®ît ®ät non ra tËp trung, dïng vît b¾t con trëng thµnh vµo s¸ng sím. C¸c loµi thiªn ®Þch nh kiÕn vµng, ong kÝ sinh cã thÓ tÊn c«ng trªn trøng, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ong kÝ sinh ph¸t triÓn nh»m h¹n chÕ sù g©y h¹i cña bä xÝt, ®ång thêi phun thuèc khi mËt ®é bä xÝt cao, cã thÓ dïng c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Supracide 40 ND liÒu lîng 10 ml/ b×nh 8 lÝt; Match 0.50ND liÒu lîng 10 ml/ b×nh 8 lÝt; Alphan 5EC 0,3-0,5lÝt/ha, Bian 40EC 1-2 lÝt/ha, Fastac 5 EC 5-7 ml/ b×nh 8 lÝt.
6.1.2. S©u ®ôc tr¸i(Conogethes punctiferalis vµ Acrocerops cramerella snellen)
§©y lµ lo¹i g©y h¹i rÊt quan träng, Êu trïng g©y h¹i c¶ giai ®o¹n qu¶ non ®Õn qu¶ trëng thµnh. Khi ®ôc vµo bªn trong qu¶ lµm cho qu¶ bÞ h, thèi vµ rông, c©y cã qu¶ chïm thêng bÞ g©y h¹i nÆng.
BiÖn ph¸p phßng trõ: dïng bÈy ®Ìn ¸nh s¸ng ®Ó bÉy s©u trëng thµnh, c¾t bá nh÷ng qu¶ bÞ h¹i ®em tiªu hñy, tØa qu¶ trªn chïm vµ phun c¸c lo¹i thuèc: Karate 2.5 EC liÒu lîng 20 ml/ b×nh 8 lÝt; Basudin 40EC 1,2-1,8lit/ha Match 0.50 ND7-10 ml/ b×nh 8 lÝt.
6.1.3. KiÕn v¬ng (Orytic Rhinoceros):
KiÕn v¬ng g©y h¹i b»ng c¸ch c¾n ph¸ qu¶ lµm cho qu¶ bÞ h hoÆc rông ¶nh hëng ®Õn n¨ng suÊt c©y. KiÕn v¬ng g©y h¹i ë giai ®o¹n trëng thµnh, trøng ®îc ®Î díi ®Êt n¬i cã nhiÒu chÊt h÷u c¬ hoai môc.
BiÖn ph¸p phßng trõ: vÖ sinh vên s¹ch sÏ, lÊp c¸c hè chøa r¸c, lo¹i trõ c¸c ký chñ trung gian nh c©y ®ñng ®Ønh (Caryota sp.), chµ lµ (Phoenix sp.), bu«ng (Corypha sp.) trång c©y che ch¾n h¹n chÕ kiÕn trëng thµnh tõ n¬i kh¸c bay ®Õn.
6.2. Phßng trõ bÖnh h¹i:
6.2.1. BÖnh ®èm rong l¸:
BÖnh nµy do rong Cephaleuros virescens g©y bÖnh h¹i kh¸ nghiªm träng trªn l¸, nhÊt lµ nh÷ng th¸ng ma Èm, ®èm bÖnh cã h×nh trßn lóc ®Çu nhá kho¶ng 3-5 mm h¬i nh« lªn trªn mÆt l¸, do rong ph¸t triÓn thµnh líp nhung mÞn, mµu xanh h¬i vµng. §èm bÖnh trßn cã thÓ ph¸t triÓn h¬n 1 cm khi ®ã ®èm bÖnh cã mµu n©u, gi÷a cã phÊn mµu vµng n©u, mÆt díi cña vÕt bÖnh cã mµu n©u nh¹t ®Õn sËm. Trªn mét l¸ cã thÓ cã nhiÒu ®èm lµm cho l¸ bÞ vµng vµ rông sím.
Phßng trÞ bÖnh b»ng phun c¸c lo¹i thuèc nh: Score 250 ND liÒu lîng 3- 5 ml/b×nh 8 lÝt ; Tilt super300ND 3-5 ml/ b×nh 8 lÝt.
6.2.2. BÖnh ®èm bå hãng:
BÖnh ®èm bå hãng do nÊm Meliola sp. g©y h¹i chñ yÕu ë mÆt díi l¸, ®èm bÖnh h×nh h¬i trßn víi viÒn kh«ng ®Òu, kÝch thíc 1-3 mm, trªn bÒ mÆt ®èm bÖnh mµu ®en h¬i sÇn sïi, mÆt díi l¸ cã thÓ cã nhiÒu ®èm nhng thêng rêi nhau.
Phßng trÞ bÖnh nµy cã thÓ sö dông c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång ë nång ®é 0,2%, Bonaza 5-10 ml/ b×nh 8 lÝt, Score 250 ND liÒu lîng 3- 5 ml/b×nh 8 lÝt.
6.2.3. BÖnh kh« ch¸y hoa (do nÊm Phyllostista sp. g©y ra):
Khi c©y bÞ bÖnh, c¸nh hoa cã nh÷ng vÕt ®en nhá b»ng ®Çu kim, hoa bÞ vµng sau ®ã kh« vµ rông. Phßng trÞ b»ng c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång hoÆc Benomyl nång ®é 0.1%, Tilt super 300ND 3-5 ml/ b×nh 8 lÝt.
6.2.4. BÖnh phÊn tr¾ng (do nÊm Oidium sp. g©y ra):
Khi c©y bÞ bÖnh, hoa bÞ xo¾n vÆn, kh« ch¸y, qu¶ non bÞ nhiÔm bÖnh qu¶ sÏ nhá, cã mµu n©u, vá qu¶ bÞ ®ãng phÊn tr¾ng, nhÊt lµ ë vïng gÇn cuèng. Qu¶ lín h¬n nÕu nhiÔm bÖnh thêng bÞ thèi n©u lan dÇn toµn qu¶, phÇn thÞt tr¸i bÞ thèi nhòn, ch¶y níc.
Vên ®îc c¾t tØa tho¸ng, ¸nh s¸ng mÆt trêi xuyªn qua ®îc t¸n l¸ sÏ h¹n chÕ ®îc sù ph¸t triÓn cña bÖnh. Phßng trÞ bÖnh b»ng c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Bayfidan 250 EC; Nustar 40EC; Kumulus DF 80 8-10g/ b×nh 8 lÝt.
6.2.5. BÖnh thèi tr¸i (do nÊm Phytophthora sp. g©y ra):
BÖnh xuÊt hiÖn vµ g©y h¹i nÆng trªn qu¶ nh·n trëng thµnh, ®Æc biÖt lµ trong mïa ma, bÖnh ph¸t triÓn vµ l©y lan rÊt nhanh. Qu¶ bÖnh thêng bÞ thèi n©u, lan dÇn tõ cuèng qu¶ xuèng phÝa díi, thÞt qu¶ bÞ thèi nhòn, ch¶y níc, h¬i chua vµ cã thÓ thÊy t¬ nÊm tr¾ng ph¸t triÓn trªn ®ã.
Phßng trÞ bÖnh: c¾t bá vµ thu gom c¸c qu¶ bÖnh bÞ r¬i rông trong vên ®em ®i tiªu hñy, phun c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Tilt Super 300 ND 3-5 ml/b×nh 8 lÝt; Ridomyl MZ-72 BHN 20-25g/ b×nh 8 lÝt; Mataxyl 25WP 20 g/ b×nh 8 lÝt; Aliette 80WP 10g/ b×nh 8 lÝt.
7.Thu ho¹ch
Khi thu ho¹ch dïng kÐo c¾t c¶ chïm mang qu¶.
Dïng bao nilon PE (Poly ethylene) cã 15-25 lç nhá/dm2 ®Ó b¶o qu¶n nh·n
KT. Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Thø trëng Bïi B¸ Bæng : §· ký
Bé N«ng nghiÖp vµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
ph¸t triÓn n«ng th«n §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
------------------------- -------------------------
Tiªu chuÈn ngµnh: 10 TCN 481-2001
QUI TR×NH TRåNG, CH¡M SãC Vµ THU HO¹CH C¢Y Cã MóI
ë c¸c tØnh phÝa Nam
The technical procedure for planting, caring, harvesting of citrus in South part
1. Ph¹m vi ¸p dông:
Qui tr×nh nµy ¸p dông cho c©y cã mói (cam, chanh, quýt, bëi...) ®îc nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p ghÐp vµ trång ë c¸c tØnh tõ Qu¶ng Nam- §µ N¼ng trë vµo phÝa Nam.
2. Yªu cÇu sinh th¸i:
2.1. NhiÖt ®é:
C©y cã mói cã nguån gèc nhiÖt ®íi vµ ¸ nhiÖt ®íi, nhiÖt ®é thÝch hîp nhÊt tõ 23-29° C, ngõng sinh trëng díi 13°C vµ chÕt -5°C.
2.2. ¸nh s¸ng:
Cêng ®é ¸nh s¸ng thÝch hîp lµ 10.000-15.000 lux (t¬ng ®¬ng n¾ng s¸ng lóc 8 giê hoÆc n¾ng chiÒu lóc 16 giê) khi thµnh lËp vên cÇn trång c©y che n¾ng híng §«ng - T©y.
2.3. Níc:
C©y cã mói cÇn nhiÒu níc, nhÊt lµ trong thêi kú ra hoa vµ kÕt qu¶, nhng kh«ng cã kh¶ n¨ng chÞu óng. Èm ®é ®Êt thÝch hîp nhÊt lµ70- 80%. Lîng ma cÇn kho¶ng 1000-2000mm/n¨m. Trong mïa n¾ng cÇn ph¶i tíi níc vµ lîng muèi NaCl trong níc tíi kh«ng qu¸ 3 g/lÝt níc.
2.4. §Êt ®ai:
§Êt ph¶i cã tÇng canh t¸c dÇy Ýt nhÊt lµ 0,6 m vµ thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ hoÆc trung b×nh. §Êt t¬i xèp, th«ng tho¸ng, tho¸t níc tèt, ®é chua pHKCl tõ 5,5-7, cã hµm lîng chÊt h÷u c¬ cao h¬n 3,0%, kh«ng bÞ nhiÔm mÆn, mùc níc ngÇm thÊp díi 0,8m.
3. ThiÕt kÕ vên:
3.1. §µo m¬ng lªn lÝp:
Vïng §ång B»ng S«ng Cöu Long cÇn ph¶i ®µo m¬ng lªn lÝp ®Ó x¶ phÌn vµ n©ng cao tÇng canh t¸c: m¬ng réng 1-2 m, lÝp réng 6-7 m. Vïng ®Êt cao ph¶i chän n¬i cã nguån níc tíi hoÆc níc ngÇm ®Ó tíi vµo mïa kh«.
3.2. Trång c©y ch¾n giã vµ bê bao:
C©y mÝt, xoµi, dõa... ®îc trång th¼ng gãc víi híng giã ®Ó ng¨n chÆn sù di chuyÓn cña s©u bÖnh vµ lµm gi¶m thiÖt h¹i cña giã b·o. Vïng §BSCL thêng cã lò vµo th¸ng 9 -11 d¬ng lÞch, cÇn ®¾p bê bao ®Ó b¶o vÖ c©y trång.
3.3. Kho¶ng c¸ch trång:
Tïy theo gièng vµ lo¹i ®Êt ®Ó bè trÝ kho¶ng c¸ch trång cho phï hîp. C©y cam sµnh lµ 3 m x 4 m; quýt tiÒu lµ 4 m x 5 m, chanh 3 m x 3 m vµ bëi 5 x 6 m.
3.4. Trång c©y che m¸t:
Cam quýt thÝch hîp ¸nh s¸ng t¸n x¹, nªn trång c¸c c©y nh: c©y cãc, mËn, m·ng cÇu, so ®òa, cau, trµm... ®Ó che m¸t cho c©y cã mói. C©y che m¸t thêng ®îc trång xen gi÷a hai hµng c©y cã mói hoÆc trång däc theo m¬ng.
4. Gièng trång:
Tïy vïng ®Êt vµ nhu cÇu tiªu thô cña thÞ trêng ®Ó chän gièng trång cho thÝch hîp. Vïng §BSCL nªn trång cam sµnh, quýt tiÒu, quýt ®êng, bëi da xanh, bëi n¨m roi.... .Vïng miÒn §«ng, Duyªn H¶i Nam Trung bé vµ T©y Nguyªn nªn trång bëi ®êng l¸ cam, bëi thanh trµ, bëi ®êng da l¸ng...
5. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc:
5.1. Thêi vô trång:
Trång ®Çu mïa ma ®Ó tiÕt kiÖm c«ng tíi hoÆc trång cuèi mïa ma.
- §BSCL, §«ng Nam Bé vµ T©y Nguyªn b¾t ®Çu trång thêng tõ th¸ng 6-7.
- Vïng Duyªn H¶i Nam Trung Bé, b¾t ®Çu trång thêng vµo th¸ng 8 - 9
5.2. ChuÈn bÞ hè trång vµ c¸ch trång:
- Vïng §BSCL: Nªn lµm m« (ô ®Êt) tríc khi trång Ýt nhÊt 4 tuÇn, ®Êt lµm m« trång thêng lµ ®Êt mÆt ruéng hoÆc ®Êt b·i båi ven s«ng ph¬i kh«. M« nªn cao 40 cm-60 cm vµ ®êng kÝnh 80 cm-100 cm, gi÷a m« ®Êt sÏ ®µo hè cã kÝch thíc nhá h¬n ®Ó trång c©y. Trén ®Òu ®Êt mÆt víi 20-30kg ph©n chuång hoai 1kg ph©n super l©n vµ 0,5kg v«i cho vµo hè. Khi trång, dïng dao c¾t ®¸y bÇu, ®Æt c©y xuèng gi÷a hè ®· ®µo tríc ®ã sao cho mÆt bÇu ngang mÆt m«, r¹ch theo chiÒu däc cña bÇu ®Ó kÐo bao nilon lªn vµ lÊp ®Êt, tíi níc ®ñ Èm.
- Vïng MiÒn §«ng, Duyªn H¶i Nam Trung Bé vµ T©y Nguyªn: §µo hè tríc khi trång 4 tuÇn, kÝch thíc hè dµi x réng x s©u(1 x 1 x 0,7m). Trén ®Òu líp ®Êt mÆt víi 20-40 kg ph©n chuång hoai, 1kg ph©n super l©n vµ 0,5 kg v«i cho vµo hè vµ gom ®Êt mÆt ®Êp mÆt hè thµnh m« cao 20-40 cm ®Ó tr¸nh ®äng níc vµo mïa ma. C¸ch trång còng t¬ng tù nh ë §BSCL.
- Khi ®Æt c©y ph¶i xoay cµnh ghÐp híng vÒ chiÒu giã ®Ó tr¸nh g·y nh¸nh,. sau khi trång cÇn c¾m cäc gi÷ chÆt c©y con.
- Kh«ng ®îc lÊp ®Êt ®Õn vÞ trÝ m¾t ghÐp.
5.3. Tñ gèc gi÷ Èm:
CÇn ph¶i tñ gèc ®Ó gi÷ Èm trong mïa hÌ b»ng r¬m r¹ kh« vµ c¸ch gèc kho¶ng 20 cm, tr¸nh cá d¹i ph¸t triÓn ®ång thêi khi r¬m r¹ bÞ ph©n hñy sÏ cung cÊp mét lîng dinh dìng cho ®Êt. Trong thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n nªn trång hoa mµu ®Ó tr¸nh ®Êt bÞ xãi mßn.
5.4. Mùc níc trong m¬ng:
Vïng §BSCL: Mùc níc c¸ch mÆt lÝp 50-60 cm. Mïa n¾ng nªn ®Ó níc vµo ra tù nhiªn ®Ó röa phÌn, vµo mïa ma gi÷ mùc níc trong vên thÊp nhÊt vµ c¸ch mÆt lÝp 70-80 cm.
5.5. VÐt bïn båi lÝp:
Vïng §BSCL: Cã thÓ vÐt bïn kÕt hîp víi viÖc t¹o kh« h¹n ®Ó xö lý ra hoa. VÐt bïn vµo th¸ng 2-3 d¬ng lÞch hoÆc sau mïa ma, líp bïn dµy kho¶ng 2-3 cm lµ tèt, thêng vÐt bïn hai n¨m/lÇn.
5.6. Ph©n bãn:
Tïy theo lo¹i ®Êt, gièng, giai ®o¹n sinh trëng mµ bãn lîng ph©n cho c©y thÝch hîp.
5.6.1. Thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n:
Thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n (c©y 1-3 n¨m tuæi), ph©n bãn ®îc chia lµm nhiÒu ®ît (3-5 ®ît). Trong 6 th¸ng ®Çu sau khi trång cã thÓ dïng 40 g Urª pha trong 8 lÝt níc tíi gèc mçi th¸ng /1 lÇn.
B¶ng 1: LiÒu lîng bãn ph©n cho c©y cã mói ë thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n
Ph©nbãn
N¨m
LiÒu lîng (g/c©y/n¨m)
N
T¬ng ®¬ng Urª
P2O5
T¬ng ®¬ng Super l©n
K2O
T¬ng ®¬ng KCl
1
2
3
50-90
100-150
150-250
108-195
217-326
326-543
20-40
50-70
80-100
121-242
303-424
484-606
20-40
50-90
100-140
33-66
83-150
166-233
5.6.2. Thêi kú khai th¸c:
+ C©y chanh: thêi kú bãn ph©n ®îc chia lµm 3 lÇn:
- Sau khi thu ho¹ch qu¶ mét tuÇn bãn: 25% ®¹m +25 % l©n + 10 kg ph©n h÷u c¬.
- Bãn ph©n bèn tuÇn tríc khi c©y ra hoa: 25% ®¹m + 50 % l©n + 30% kali.
- Sau khi ®Ëu qu¶ vµ giai ®o¹n ph¸t triÓn qu¶ bãn: 50% ®¹m + 25 % l©n + 70% kali.
Giai ®o¹n nu«i qu¶, lîng ph©n nªn chia lµm 2-3 lÇn ®Ó bãn tïy theo møc ®é ph¸t triÓn cña qu¶.
+ C©y cam, quýt vµ bëi: C¸c thêi kú bãn ph©n nh sau:
-Sau khi thu ho¹ch mét tuÇn bãn: 25% ®¹m + 25% l©n + 5-20 kg h÷u c¬ / gèc / n¨m.
- Bãn ph©n bèn tuÇn tríc khi c©y ra hoa bãn: 25% ®¹m + 50% l©n + 30% kali.
-Sau khi qu¶ ®Ëu vµ giai ®o¹n qu¶ ph¸t triÓn bãn: 50% ®¹m + 25% l©n + 50% kali.
- Mét th¸ng tríc thu ho¹ch bãn : 20% kali.
Giai ®o¹n qu¶ ph¸t triÓn, lîng ph©n nªn bãn lµm nhiÒu lÇn vµ tïy theo møc ®é ®Ëu qu¶ vµ sù ph¸t triÓn cña qu¶. Hµng n¨m nªn bãn bæ sung canxi (d¹ng ph©n Ca(NO3 )2) ®Ó t¨ng thªm phÈm chÊt cña qu¶.
B¶ng 2: LiÒu lîng bãn ph©n cho c©y cã mói ë thêi kú khai th¸c
(bãn theo n¨ng suÊt thu ho¹ch cña vô qu¶ tríc, kg /c©y)
Ph©n bãn
N¨ng
suÊt thu
ho¹ch
vô tríc
LiÒu lîng (g/c©y/n¨m)
N
T¬ng ®¬ng
Urª
P2O5
T¬ng ®¬ng Super l©n
K2O
T¬ng ®¬ng
KCl
20kg/c©y/n¨m
300
652
150
909
225
375
40kg/c©y/n¨m
500
1086
250
1515
375
625
60kg/c©y/n¨m
600
1304
300
1818
450
705
90kg/c©y/n¨m
800
1739
400
2424
600
1000
120kg/c©y/n¨m
1000
2173
500
3030
750
1250
150kg/c©y/n¨m
1200
2608
600
3636
900
1500
5.6.3. Ph¬ng ph¸p bãn:
- Vïng §BSCL: §µo r·nh xung quanh gèc theo chiÒu réng cña t¸n c©y, r·nh s©u 10-15 cm, réng 10- 20 cm cho ph©n vµo, lÊp ®Êt vµ tíi níc.
- MiÒn §«ng, Duyªn h¶i Nam Trung bé vµ T©y Nguyªn: dùa theo h×nh chiÕu t¸n c©y ®µo nh÷ng hè xung quanh gèc, s©u 20- 30 cm, réng 20- 30 cm, cho ph©n vµo lÊp ®Êt l¹i vµ tíi níc hoÆc ¸p dông bãn r·nh nh vïng §BSCL.
Khi c©y giao t¸n kh«ng cÇn ®µo r·nh mµ cã thÓ dïng cuèc síi nhÑ líp ®Êt chung quanh t¸n c©y, bãn ph©n vµ lÊp ®Êt, tíi níc ®ñ Èm.
Cã thÓ sö dông ph©n chÕ biÕn tõ s¶n phÈm phô cña t«m, c¸, ph©n d¬i ®Ó tíi hoÆc bãn cho c©y cã mói. Ph©n bãn l¸ nªn phun 4 -5 lÇn/vô, ë giai ®o¹n sau khi qu¶ ®Ëu vµ giai ®o¹n qu¶ b¾t ®Çu ph¸t triÓn nhanh, mçi lÇn phun c¸ch nhau 15 ngµy.
5.7. Xö lý ra hoa:
C©y cã mói thêng ph©n hãa mÇm hoa trong ®iÒu kiÖn kh« h¹n. T¹o kh« h¹n b»ng c¸ch kh«ng tíi níc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh gióp cho c©y ph©n ho¸ mÇm hoa tèt.
5.7.1. Xö lý ra hoa trªn c©y cam quýt:
Sau khi thu ho¹ch xong tiÕn hµnh vÖ sinh vên nh: c¾t tØa cµnh giµ, cµnh s©u bÖnh, lµm cá, quÐt v«i gèc, phun thuèc phßng ngõa s©u bÖnh... Sau ®ã bãn ph©n lÇn 1 víi liÒu lîng tïy thuéc vµo sù sinh trëng vµ tuæi c©y.
Chó ý: lîng níc tíi võa ph¶i, nÕu tíi qu¸ thõa c©y sÏ ra ®ät non ¶nh hëng ®Õn viÖc xö lý ra hoa sau nµy (hoa sÏ ra muén h¬n).
C¸ch 1: (¸p dông cho vïng miÒn §«ng, Duyªn H¶i Nam Trung bé vµ T©y Nguyªn). Sau khi bãn ph©n lÇn 2, tõ kho¶ng 15/2 ngõng tíi níc cho tíi 5/3 (20 ngµy) th× b¾t ®Çu tíi trë l¹i, mçi ngµy 2-3 lÇn vµ tíi liªn tôc 3 ngµy liÒn, ®Õn ngµy thø 4, tíi mçi ngµy/1lÇn, 7-15 ngµy sau khi tíi trë l¹i c©y sÏ ra hoa, thêi gian nµy tíi c¸ch ngµy.
C¸ch 2: (¸p dông cho vïng §BSCL): C©y cÇn bãn ph©n lÇn hai tríc 15/2 , lÝp ®îc tíi ®Ém níc (cã thÓ kÕt hîp víi vÐt bïn lªn lÝp mét líp dµy 2-3 cm), mùc níc trong m¬ng ë møc thÊp nhÊt trong n¨m (chó ý: mùc níc ph¶i trªn tÇng phÌn tiÒm tµng), kho¶ng 20-25 ngµy (nÕu vÐt bïn th× biÓu hiÖn mÆt bïn kh«, nøt nÎ) th× tiÕn hµnh tíi trë l¹i gièng nh c¸ch 1, sau khi tíi trë l¹i 7-15 ngµy c©y sÏ ra hoa víi biÖn ph¸p kü thuËt nµy sÏ cho thu ho¹ch vµo th¸ng 1-2 cña n¨m sau (TÕt Nguyªn §¸n).
5.7.2. Xö lý ra hoa trªn c©y chanh :
a/ T¹o sù kh« h¹n ®Ó xö lý ra hoa: Chanh cã thÓ ra hoa quanh n¨m nhng tËp trung vµo mïa xu©n (mïa thuËn), muèn chanh cã qu¶ mïa nghÞch th× ph¶i tiÕn hµnh ch¨m sãc bãn ph©n ®Ó c©y ra hoa th¸ng 9,10.
Qui tr×nh cã thÓ tãm t¾t nh sau:
- §Çu th¸ng 7 d¬ng lÞch bãn ph©n: 0,5-1 kg (Urª+ DAP+Kali)/gèc (tïy theo tuæi vµ t×nh tr¹ng sinh trëng) theo tû lÖ: 1 Urª +2 DAP +2 Kali, tíi níc ®ñ Èm. Kho¶ng 15 ngµy sau khi bãn ph©n sÏ rông kho¶ng 20- 30% tæng sè l¸ trªn c©y chanh, ngõng tíi níc kÐo dµi kho¶ng 15- 20 ngµy.
- §Õn cuèi th¸ng 7 th× tiÕn hµnh tíi níc trë l¹i, hai ngµy ®Çu tíi 2- 3 lÇn/ngµy sau ®ã gi¶m 1lÇn/ ngµy.
- Nh÷ng ngµy ®Çu th¸ng 8 c©y sÏ træ hoa, kho¶ng 20 ngµy sau qu¶ ®Ëu. Khi qu¶ lín ®êng kÝnh kho¶ng 0,5 cm -1 cm th× bãn ph©n vµ liÒu lîng cho mçi gèc 0,.2-0,5 kg (Urª+DAP+ kali) còng theo tû lÖ 1:1:1. Sau ®ã mçi th¸ng bãn 2 lÇn: vµo ngµy 15 vµ 30 cña th¸ng (bãn 2 th¸ng nh vËy).
b/ Sö dông Urea phun lªn l¸: Giai ®o¹n ®Çu còng ch¨m sãc nh c¸ch1, tuy nhiªn cã sö dông 1 kg Ure pha trong b×nh 8 lÝt níc xÞt th¼ng lªn l¸, sau vµi ngµy l¸ sÏ rông kho¶ng 30- 50% tæng sè l¸ trªn c©y, sau ®ã còng ngng tíi nh c¸ch trªn.
Kho¶ng cuèi th¸ng 7 phun Flower-95 hoÆc Thiªn n«ng (kÝch thÝch ra hoa, qu¶) lªn l¸ (liÒu lîng theo híng dÉn ghi trªn nh·n ph©n bãn l¸). Sau ®ã tíi níc nh c¸ch 1.
¸p dông ph¬ng ph¸p trªn th× thu ho¹ch qu¶ tõ th¸ng 1 - 3 cña n¨m sau.
5.7.3. Xö lý ra hoa trªn c©y bëi:
Bëi cÇn thêi gian kh« h¹n ®Ó ph©n ho¸ mÇm hoa, cÇn t¹o sù kh« h¹n ®Ó bëi ra hoa trong thêi gian cÇn thiÕt. Thêi gian t¹o kh« h¹n kÐo dµi 20- 30 ngµy vµo th¸ng 12 vµ th¸ng 01 n¨m sau, thu ho¹ch qu¶ vµo TÕt Trung Thu (vô nghÞch kho¶ng th¸ng 7-8 d¬ng lÞch) hoÆc xö lý th¸ng 4-6 d¬ng lÞch thu ho¹ch qu¶ vµo tÕt Nguyªn §¸n (vô thuËn kho¶ng th¸ng 12 vµ th¸ng 01 n¨m sau). Tríc khi t¹o sù kh« h¹n nh©n t¹o, c©y còng ®· ®îc bãn ph©n lÇn 2 (tríc khi ra hoa). Trong mïa ma, dïng v¶i nylon phñ chung quanh gèc còng cã thÓ t¹o sù kh« h¹n ®Ó xö lý ra hoa.
5.8. Neo tr¸i
§Õn thêi ®iÓm thu ho¹ch vÉn cã thÓ neo qu¶ ®îc trªn c©y tõ 15-30 ngµy, b»ng c¸ch dïng Urª hoÆc c¸c lo¹i ph©n bãn l¸ trong thµnh phÇn cã c¸c kÝch thÝch tè thuéc nhãm Auxin, Gibberellin phun th¼ng lªn qu¶.
5.9. TØa cµnh vµ t¹o t¸n
5.9.1. T¹o t¸n: T¹o c©y cã d¹ng h×nh tim më tù nhiªn sÏ cho n¨ng suÊt cao vµ æn ®Þnh l©u dµi, c¸c bíc t¹o t¸n nh sau:
Tõ vÞ trÝ m¾t ghÐp (trªn gèc ghÐp) trë lªn kho¶ng 50-80 cm th× bÊm bá phÇn ngän, môc ®Ých ®Ó c¸c cµnh bªn ph¸t triÓn. Chän 3 cµnh khoÎ, th¼ng mäc tõ th©n chÝnh vµ ph¸t triÓn theo ba híng t¬ng ®èi ®ång ®Òu nhau lµm cµnh cÊp 1. Cµnh cÊp 1 cïng víi th©n chÝnh t¹o thµnh mét gãc 35-40°. Tõ cµnh cÊp 1 sÏ ph¸t triÓn c¸c cµnh cÊp 2 vµ chØ gi÷ l¹i 2-3 cµnh. Cµnh cÊp 2 ®Ó c¸ch th©n chÝnh 15-30 cm vµ cµnh nµy c¸ch cµnh kh¸c 20-25cm vµ cïng cµnh cÊp 1 t¹o thµnh mét gãc 30-35°. Tõ cµnh cÊp 2 sÏ h×nh thµnh nh÷ng cµnh cÊp 3. Cµnh cÊp 3 kh«ng h¹n chÕ vÒ sè lîng vµ chiÒu dµi nhng cÇn lo¹i bá c¸c cµnh mäc qu¸ dµy hoÆc yÕu. Sau 3 n¨m c©y sÏ cã bé t¸n c©n ®èi, thuËn lîi ch¨m sãc, phßng ngõa s©u bÖnh vµ thu ho¹ch.
5.9.2. TØa cµnh: Hµng n¨m, sau khi thu ho¹ch cÇn ph¶i lo¹i bá nh÷ng ®o¹n cµnh ®· mang qu¶ (thêng rÊt ng¾n kho¶ng 10-15 cm), cµnh bÞ s©u bÖnh, cµnh yÕu, cµnh n»m bªn trong t¸n kh«ng cã kh¶ n¨ng mang qu¶, c¸c cµnh ®an chÐo nhau; ®ång thêi còng cÇn lo¹i bá nh÷ng cµnh vît trong thêi gian c©y ®ang mang qu¶. Chó ý cÇn ph¶i khö trïng dông cô b»ng níc Javel hoÆc cån 90o tríc khi tØa cµnh, t¹o t¸n.
6. Phßng trõ s©u, bÖnh h¹i:
6.1. Phßng trÞ s©u h¹i:
6.1.1. S©u vÏ bïa (Phyllocnistis citrella Stainton).
BiÖn ph¸p phßng trõ: Ch¨m sãc cho c©y sinh trëng tèt, tØa cµnh ®Ó c¸c ®ît ra léc tËp trung, chãng thµnh thôc, h¹n chÕ ®îc ph¸ h¹i cña s©u. Sö dông Actara 25 WG víi liÒu lîng 1g/b×nh 8 lÝt; dÇu D.C. Tron Plus nång ®é 0,5-0,75% hoÆc Karate 2.5 EC liÒu lîng 20ml/ b×nh 8lÝt; Lannate 40 SP 20g/ b×nh 8 lÝt; Selecron 500 EC phun lªn l¸.
6.1.2. RÇy mÒm (Toxoptera sp.).
BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun ®Þnh kú c¸c ®ît léc cña c©y b»ng c¸c thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Supracide 40 ND liÒu l¬ng1-15 ml/ b×nh 8lÝt; Actara 25 WG 1g/b×nh 8 lÝt; Trebon 10 ND 10-15ml/ b×nh 8lÝt; Bassa 50 ND 20ml/ b×nh 8 lÝt phun lªn l¸.
6.1.3. RÇy chæng c¸nh (Diaphorina citri Kuwayama).
RÇy chæng c¸nh lµ t¸c nh©n truyÒn bÖnh vµng l¸ greening g©y h¹i trÇm träng trªn c©y cã mói.
BiÖn ph¸p phßng trõ: Dïng bÉy mµu vµng ®Ó ph¸t hiÖn sù hiÖn diÖn cña rÇy trong vên. Trång c©y ch¾n giã ®Ó h¹n chÕ rÇy tõ n¬i kh¸c x©m nhËp vµo vên. TØa cµnh ®Ó c¸c ®ît ®ät non ra tËp trung, sö dông c¸c thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Supracide 40 ND liÒu lîng 1-15 ml/ b×nh 8lÝt; Actara 25 WG, 1g/b×nh 8 lÝt; Confidor, Trebon 10 ND 10-15ml/ b×nh 8lÝt; Bassa 50 ND 20ml/ b×nh 8 lÝt phun lªn l¸.
6.1.3. NhÖn:
BiÖn ph¸p phßng trõ: Phun dÇu D.C Tron Plus nång ®é 0,5-0,7%, hoÆc sö dông c¸c thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Pegasus 500 DD 10 ml/b×nh 8 lÝt Vertimec 1.8 ND 10 ml/ b×nh 8 lÝt; Rufast 3 ND; Nissorun 5 EC; Kumulus 80 DF phun lªn l¸.
6.2.Phßng trÞ bÖnh h¹i:
6.2.1. BÖnh Vµng l¸ greening:
BÖnh do vi khuÈn gram ©m (Liberibacter asiaticus) lµm ph¸ hñy m¹ch dÉn libe. BÖnh lan truyÒn chñ yÕu do c©y gièng ®· nhiÔm bÖnh (chiÕt, th¸p, lÊy m¾t ghÐp tõ c©y bÞ bÖnh). MÇm bÖnh kh«ng lu truyÒn qua trøng rÇy hay h¹t gièng.
BiÖn ph¸p phßng ngõa: Trång c©y s¹ch bÖnh, phßng trõ rÇy chæng c¸nh ë nh÷ng lÇn c©y ra ®ät non. Kh«ng nh©n gièng tõ nh÷ng c©y bÞ bÖnh, trång c©y ch¾n giã ®Ó ng¨n chÆn rÇy tõ n¬i kh¸c ®Õn.
6.2.2. BÖnh thèi gèc ch¶y nhùa:
BÖnh do nÊm Phytopthora sp. g©y ra.
BiÖn ph¸p phßng trÞ: §Êt trång ph¶i tho¸t níc tèt, kh«ng tñ cá r¸c hay båi bïn s¸t gèc, trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc tr¸nh g©y th¬ng tÝch vïng gèc vµ rÔ. Theo dâi ph¸t hiÖn bÖnh sím, c¹o s¹ch vïng bÖnh, b«i c¸c thuèc b¶o vÖ thùc vËt nh: Ridomyl MZ-72 BHN pha thuèc 20-25g/ b×nh 8 lÝt; Mataxyl 25 WP 20g/ b×nh 8 lÝt; Aliette 80 WP 10g/ b×nh 8lÝt. Thu gom, r¶i v«i vµ ch«n s©u c¸c qu¶ rông do bÖnh ®Ó h¹n chÕ sù l©y lan.
6.2.3. BÖnh LoÐt (Canker):
BÖnh do vi khuÈn Xanthomonas campestris pv. citri g©y h¹i.
BiÖn ph¸p phßng trÞ: Thêng xuyªn vÖ sinh, c¾t vµ tiªu hñy nh÷ng cµnh, l¸ bÖnh, nhÊt lµ trong mïa kh«.
Sö dông c¸c thuèc nh: Kasuran BTN; Copper Hydrocide, Kocide 53.8 DF; COC-85WP, ë giai ®o¹n c©y chê ®©m léc ra hoa vµ khi 2/3 hoa ®· rông c¸nh, tiÕp tôc phun ®Þnh kú lªn l¸ 2 tuÇn/lÇn cho ®Õn khi qu¶ chÝn.
6.2.4. BÖnh ghÎ (Scab):
BÖnhdo nÊm Elsinoe fawcetii g©y h¹i.
C¸ch phßng trÞ:
- Thêng xuyªn vÖ sinh, c¾t tØa vµ tiªu hñy ngay c¸c cµnh, l¸, qu¶ bÞ bÖnh.
- Phun c¸c thuèc b¶o vÖ thùc vËt: Zineb, Bordeaux; Kasuran BNT; Copper-zin, Benomyl, Kocide 53.8 DF; COC-85WP.
Chó ý: Khi thu ho¹ch cÇn b¶o ®¶m thêi gian c¸ch ly theo híng dÉn sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt.
7. Thu ho¹ch:
7.1. Thêi ®iÓm thu ho¹ch:
C©y cã mói tõ khi ra hoa ®Õn thu ho¹ch kho¶ng 8 -10 th¸ng, tïy theo gièng, tuæi c©y, t×nh tr¹ng sinh trëng... Nªn thu ho¹ch vµo lóc trêi m¸t vµ nhÑ taykh«ng nªn thu qu¶ sau c¬n ma hoÆc cã s¬ng mï nhiÒu v× qu¶ dÔ bÞ Èm thèi khi b¶o qu¶n.
7.2. C¸ch thu ho¹ch:
Dïng dao c¾t c¶ cuèng qu¶, lau s¹ch cho vµo giá hoÆc sät tre ®Ó n¬i tho¸ng m¸t. Trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng thêi gian b¶o qu¶n kh«ng nªn qu¸ mét tuÇn.
KT. Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Thø trëng Bïi B¸ Bæng : §· ký
Bé N«ng nghiÖp vµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
ph¸t triÓn n«ng th«n §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
------------------------- -------------------------
Tiªu chuÈn ngµnh: 10 TCN 487-2001
QUI TR×NH TRåNG, CH¡M SãC Vµ THU HO¹CH C¢Y xoµi
ë c¸c tØnh phÝa Nam
The technical procedure for planting, caring, harvesting of Mango in South part
1. Ph¹m vi ¸p dômg:
Quy tr×nh nµy ¸p dông cho c©y xoµi ®îc nh©n gièng b»ng ph¬ng ph¸p ghÐp ë c¸c tØnh phÝa Nam.
2. Yªu cÇu sinh th¸i :
Vïng trång xoµi ph¶i ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
2.1. NhiÖt ®é:
NhiÖt ®é trung b×nh n¨m tõ 150C - 360C.
2.2. Lîng ma vµ Èm ®é kh«ng khÝ:
Lîng ma trung b×nh tõ 1000 mm ®Õn 1200 mm, Èm ®é kh«ng khÝ t¬ng ®èi tõ 55 - 70%.
2.3. ChÕ ®é giã vµ ®é cao:
Vïng trèng xoµi ph¶i chän n¬i tr¸nh ¶nh hëng trùc tiÕp cña b·o, lèc xo¸y, giã m¹nh trªn cÊp 4 - ®Æc biÖt lµ trong kho¶ng thêi gian tõ 12/4 lµ thêi gian c©y ®ang mang tr¸i. N¬i chÞu ¶nh hëng cña giã to theo c¸c ®ît giã mïa hµng n¨m th× ph¶i bè trÝ hÖ thèng c©y ch¾n giã hîp lý tríc khi trång. §é cao cña vïng trång xoµi kh«ng ®îc vît qu¸ 600 m trªn mùc níc biÓn.
2.4. §iÒu kiÖn ®Êt ®ai:
§Êt trång xoµi ph¶i tho¶ m·n c¸c yÕu tè sau: §é dÇy tÇng canh t¸c Ýt nhÊt 1m tÝnh tõ mÆt ®Êt trång, cã thµnh phÇn c¬ giíi lµ ®Êt thÞt pha c¸t hay thÞt nhÑ víi tû lÖ sÐt kh«ng qu¸ 50%, t¬i xèp , mùc níc ngÇm thÊp h¬n 80cm. §é pHkcl ®Êt tõ 5,5 - 7,2
2.5. Yªu cÇu tíi tiªu:
HÖ thèng tíi tiªu ph¶i ®¶m b¶o ®iÒu tiÕt lîng níc cho nhu cÇu sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y xoµi t¬ng ®¬ng nh lîng ma nªu phÇn 2.2. ChÊt lîng níc tíi ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu theo TCVN 5294-95 tiªu chuÈn chÊt lîng níc mÆt.
3. ThiÕt kÕ vên trång:
- Nªn phèi hîp bè trÝ hÖ thèng bê bao (®èi víi vïng cã nguy c¬ bÞ ngËp níc) vµ c©y ch¾n giã sao cho ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu nh sau:
Bê bao cao h¬n ®Ønh lò cña trung b×nh nhiÒu n¨m trong vïng
C©y ch¾n giã chØ cÇn thiÕt cho vên cã quy m« lín (vµi tr¨m ha), n»m trong vïng kh«ng cã hÖ thèng ch¾n giã tù nhiªn.
Lµm ®Êt ph¶i ®îc tiÕn hµnh Ýt nhÊt 1- 2 th¸ng tríc vô trång
Kho¶ng c¸ch trång cho mét sè gièng trång nh sau:
Gièng
B¸n th©m canh
Th©m canh cao
Kho¶ng c¸ch (m)
Sè c©y/ha
Kho¶ng c¸ch (m)
Sè c©y/ha
C¸t Hoµ Léc
6 x 6
277
4 x 6
416
C¸t Chu
6 x 6
277
4 x 6
416
Xoµi Xiªm nóm
6 x 6
277
4 x 6
416
Xoµi Canh n«ng
6 x 8
200
6 x 6
277
Xoµi C¸t Bå
6 x 8
200
6 x 6
277
- Cã thÓ bè trÝ 2 hµng c©y trªn lÝp theo kiÓu ch÷ chi (hay kiÓu dÝch-d¾c). NÕu trång trªn vïng ®Êt ph¼ng th× bè trÝ hµng kÐp ba theo kiÓu ch÷ ngò
Ngay sau khi chuÈn bÞ ®Êt vµ ho¹ch ®Þnh kiÓu trång, kho¶ng c¸ch trång ph¶i tiÕn hµnh c¸c c«ng ®o¹n nh sau:
- C¾m cäc x¸c ®Þnh vÞ trÝ trång.
- M« trång ph¶i ®îc chuÈn bÞ ngay sau khi lµm ®Êt trªn c¸c vÞ trÝ ®· c¾m cäc s½n...
- Vïng ®ång b»ng nªn ¸p dông m« trång cho tõng c©y trªn lÝp. M« trång ®îc vun tõ líp ®Êt mÆt, cao 0,3m-0,4m, ®êng kÝnh ch©n m« 1m-1,2m, ®êng kÝnh mÆt m« 0,8m.
- Vïng ®Êt cao ph¶i ®µo bån n«ng, ®êng kÝnh 2m, s©u 0,3m. Gi÷a bån cã m« nh trªn. LÊp ®Çy bån chung quanh ch©n m« b»ng c¸c vËt liÖu h÷u c¬ (cá kh«, x¸c b· thùc vËt, ph©n chuång...)
- ChuÈn bÞ hè trång: ®µo hè trång ®êng kÝnh 0,5m, s©u 0,5m ngay gi÷a m« vµ ph¬i ®Êt 1 - 2 th¸ng tríc khi trång. Hè trång ®îc lÊp ®Çy l¹i b»ng c¸c hçn hîp ®Êt mÆt ph¬i kh«, ph©n h÷u c¬ tû lÖ 1: 1 (theo thÓ thÓ tÝch) hoÆc tèi thiÓu 20 kg ph©n chuång hoai môc/c©y. Bãn thªm vµo hçn hîp cña mçi c©y 500 g Super l©n, 100g NPK (20 - 20 - 15), 50g Basudin 10H, 1000g v«i bét.
4. Chän gièng trång vµ c©y gièng.
C¸c gièng xoµi ®îc khuyÕn c¸o cho c¸c tØnh phÝa Nam lµ: Xoµi C¸t Hoµ Léc, Xoµi C¸t Chu, Xoµi Xiªm nóm, Xoµi Canh n«ng, Xoµi C¸t bå.
Nªn cã 10% sè c©y kh¸c gièng ®îc bè trÝ ®Òu trong vên ®Ó t¨ng tû lÖ ®Ëu tr¸i.
5. Kü thuËt trång vµ ch¨m sãc:
5.1. Thêi vô trång: Tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 9.
5.2. §Æt c©y con: §µo lç trång võa vÆn víi kÝch thíc bÇu ®Êt cña c©y gièng, dïng dao s¾c c¾t chung quanh ®¸y bÇu ®Êt ®Ó lo¹i bá m¶nh nilon cña ®¸y bÇu ®Êt. §Æt c©y gièng th¼ng ®øng vµo lç trång, rót bÇu nilon ra khái læ, Ðm ®Êt chÆt võa ph¶i.
5.3. Tíi tiªu níc: Nhu cÇu tæng lîng níc trung b×nh cung cÊp cho 1 ha xoµi/n¨m kho¶ng 11000 m3 kÓ c¶ lîng ma.
- Sau khi trång: nªn che phñ chung quanh gèc c©y b»ng c¸c lo¹i vËt liÖu h÷u c¬ s½n cã nh r¬m, vá ®Ëu... ®Ó gi÷ Èm vµ h¹n chÕ bÞ xãi ®Êt khi tíi. Trong mïa n¾ng tíi 1 - 2 lÇn/tuÇn, 20 - 40 lit níc/c©y/lÇn tíi.
- Sau khi thu ho¹ch: Tíi thêng xuyªn ®Ó duy tr× Èm ®é ®Êt kho¶ng 50 - 60% ®é Èm b·o hoµ.
- Tríc khi ra hoa: Ngõng tíi, gi÷ ®Êt kh« 1 -2 th¸ng tríc khi xö lý ra hoa.
- Sau khi xö lý ra hoa vµ trong thêi kú c©y mang tr¸i: Tíi liªn tôc nh sau khi thu ho¹ch.
- Tríc khi thu ho¹ch ngõng tíi 2 tuÇn tríc khi thu ho¹ch.
5.4. TØa cµnh t¹o t¸n : Thêi kú x©y dùng c¬ b¶n:
- Bíc 1: Kho¶ng 1 -3 th¸ng sau khi trång (Khi c©y cã dÊu hiÖu b¾t ®Çu ®©m chåi míi) c¾t ngän c©y c¸ch mÆt ®Êt tõ 60 - 70 cm. Khi chåi míi h×nh thµnh,nªn lo¹i bá bít chØ ®Ó l¹i 3-4 chåi khoÎ m¹nh ,ph©n bè ®Òu trªn c©y gäi lµ cµnh cÊp 1
- Bíc 2: Khi chiÒu cao cµnh 1 tõ 60-70cm, c¾t ngän mçi cµnh cÊp 1 nh bíc 1. ChØ ®Ó l¹i 3-4 chåi m¹nh khoÎ, ph©n bè ®Òu trªn cµnh cÊp 1 vµ híng ra phÝa ngoµi t¸n gäi lµ cµnh cÊp 2.
- Bíc 3: t¬ng tù nh bíc 2 ®Ó h×nh thµnh bé cµnh cÊp 3,
Thêi kú kinh doanh: ViÖc tØa cµnh t¹o t¸n trong thêi kú kinh doanh thùc hiÖn sau mçi lÇn thu ho¹ch b»ng c¸ch tØa bá c¸c ph¸t hoa cò, cµnh vît, cµnh s©u bÖnh, …
5.5. Bãn ph©n: Lîng ph©n bãn theo tuæi c©y
Tuæi c©y
§¹m nguyªn chÊt (N)
(g/c©y)
L©n dÔ tiªu (P2O5)
(g/c©y)
Kali
(K2O)
(g/c©y)
Ph©n h÷u c¬
(kg)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
h¬n 10
70
140
210
280
350
420
490
560
630
700
1000-2000
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
500-1000
70
140
210
280
350
420
490
560
630
700
1000-2000
20
30
40
50
60
70
80
90
100
150
150-300
Thêi kú bãn:
- Thêi kú x©y dùng c¬ b¶n: Lîng ph©n cña n¨m 1 nªn ®îc chia ®Òu thµnh 5-6 lÇn bãn vµ cung cÊp cho c©y díi d¹ng dung dÞch tíi xung quanh gèc c©y. Lîng ph©n cña n¨m thø 2 còng nªn ®îc chia ®Òu 5-6 lÇn bãn.
- Thêi kú kinh doanh: Tõ khi c©y b¾t ®Çu cho tr¸i viÖc cung cÊp ph©n bãn nªn t¬ng øng víi c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c©y.
- LÇn 1: Bãn ngay sau ®ît tØa cµnh sau thu ho¹ch, bãn 60% lîng N, 60% lîng P vµ 40% K.
- LÇn 2: Bãn vµo ®Çu th¸ng 11: 40% lîng ph©n l©n, 30% lîng ph©n kali.
- LÇn 3: Kho¶ng 3 tuÇn sau khi ®Ëu tr¸i: 20% lîng ph©n ®¹m, 15% lîng ph©n kali.
- LÇn 4: Kho¶ng 8-10 tuÇn sau khi ®Ëu tr¸i: bãn hÕt lîng ph©n cßn l¹i.
- Tíi ®Ém cho c©y sau mçi lÇn bãn ph©n
- Lîng v«i bãn tõ 5-8 t¹/ha/n¨m; Bãn v«i vµo cuèi mïa n¾ng, r¶i v«i ®Òu trªn mÆt ®Êt sau ®ã cµy ®Êt bªn ngoµi t¸n c©y s©u 20-25cm cho v«i ph©n t¸n ®Òu vµo tÇng mÆt. Xíi nhÑ s©u ®Õn 5-7cm bªn trong t¸n c©y.
- C¸c nguyªn tè vi lîng nh kÏm, Boric, M¨ng-gan, M«-lip-®en, §ång… ph¶i ®îc cung cÊp hµng n¨m cho c©y díi d¹ng phun qua l¸ 4 lÇn/n¨m:
LÇn 1: Sau khi thu ho¹ch, khi ®ît tråi míi ph¸t sinh võa thuÇn thôc, l¸ ®· chuyÓn sang ®Ëm.
LÇn 2: Khi c©y ®· ra hoa ®Òu, ph¸t hoa dµi 10 cm.
LÇn 3 vµ 4: 1 vµ 2 th¸ng sau khi ®Ëu tr¸i.
- Nång ®é cña dung dÞch phun kh«ng ®îc vît qu¸ 0,5% .
5.6 Xö lý ra hoa:
Quy tr×nh ®iÒu tiÕt ra hoa trªn xoµi cã thÓ ¸p dông nh sau:
- TØa cµnh vµ bãn ph©n sau khi thu ho¹ch nh ®· tr×nh bÇy ë phÇn trªn.
- Th¸o kiÖt níc trong kho¶ng gi÷a th¸ng 8 - 10.
- Phun KNO3 1%, ®Òu trªn t¸n l¸ vµo kho¶ng th¸ng 10.
- ChØ ®iÒu tiÕt cho c©y ra hoa vµ hoa në vµo thêi ®iÓm thêi tiÕt hanh kh« Èm ®é kh«ng khÝ thÊp (70 - 80%), nhiÖt ®é cao nhÊt trong ngµy tõ 25 - 280C, kh«ng ma.
5.7. Phßng trõ cá d¹i:
Nªn diÖt s¹ch cá d¹i trong ph¹m vi t¸n c©y. Cá d¹i gi÷a 2 hµng c©y nªn khèng chÕ ë møc ®é ph¸t triÓn giíi h¹n b»ng c¸ch phun c¸c lo¹i thuèc diÖt cá kh«ng chän läc (ch¼ng h¹n thuèc cã gèc Glyphosat) ®Þnh kú 4 - 6 th¸ng 1 lÇn.
§èi víi vên trªn vïng ®Êt cao vµ cã quy m« lín tõ 20 ha trë lªn, ph¶i cÇy óp cá gi÷a 2 hµng c©y Ýt nhÊt 1 lÇn/n¨m vµo ®Çu mïa kh« ®Ò phßng nguy c¬ ch¸y.
5.8. B¶o vÖ thùc vËt trªn mét sè lo¹i s©u bÖnh h¹i quan träng:
5.8.1. Phßng trõ bÖnh h¹i
- BÖnh th¸n th (Colletotrichum gleoesporioides)
Phßng trõ: trong c¸c thêi kú nh¹y c¶m (g©y h¹i nÆng trong c¸c thêi kú ma nhiÒu, Èm ®é kh«ng khÝ cao, c¸c bé phËn nh ®ät non vµ trong c¸c thêi kú c©y në hoa) nªn phun c¸c lo¹i thuèc cã gèc ®ång nh Copper oxychloride (4g/l), Copper hidroxide (2g/l),... ®Þnh kú 2 tuÇn/lÇn trªn toµn bé c©y, b¾t ®Çu phun tõ th¸ng 6.
§Ó b¶o vÖ tr¸i tríc khi thu ho¹ch, phun c¸c lo¹i thuèc nh Copper oxychloride (4g/l), Copper hidroxide (2g/l), Mancozeb,...®Þnh kú 2 tuÇn lý tr¸i sau khi thu ho¹ch b»ng dung dÞch níc nãng 46 - 520C trong 5 - 10 phót vµ hon/lÇn vµo thêi ®iÓm 3 vµ 5 tuÇn sau ®Ëu tr¸i b¸o tr¸i sau 4 - 6 tuÇn sau khi ®Ëu tr¸i.xö kh« tr¸i tríc khi ®ãng bao b×.
- BÖnh ®èm ®en (Xanthomonas campestris pv. magiferaindicae)
C¾t bá vµ mang ra khái vên, thiªu huû nh÷ng l¸ bÖnh, chåi vµ cµnh bÞ nhiÔm bÖnh. H¹n chÕ viÖc g©y th¬ng tÝch cho c©y ®Æc biÖt trong mïa ma ®Ó ng¨n chÆn sù x©m nhiÔm cña vi khuÈn g©y bÖnh vµo trong c©y.
Phun c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång ngay sau c¸c trËn ma b·o lín ®Ó phßng ngõa bÖnh cho c©y.
- BÖnh phÊn tr¾ng (Oidium mangiferae)
Phßng trõ: trong c¸c thêi kú: nhËy c¶m (thêi kú nhiÖt ®é ban ®ªm thÊp - kho¶ng th¸ng 11, 12 vµ th¸ng giªng, trªn c¸c bé phËn nh ®ét non vµ ®Æc biÖt lu ý trong thêi kú c©y træ hoa, tr¸i non), nªn phun c¸c lo¹i thuèc cã gèc ®ång nh: Copper oxychloride (4g/l), Copper hidroxide (2g/l),... ®Þnh kú 2 tuÇn/lÇn trªn toµn bé c©y, b¾t ®Çu tõ th¸ng 11.
- BÖnh nÊm hång (Botryobasidium salmonicolor)
C¾t bá vµ tiªu huû c¸c nh¸nh nhiÔm bÖnh, ph¸t hiÖn bÖnh sím vµ ®¸nh ch¶i vïng bÖnh b»ng dung dÞch thuèc ho¸ häc gèc ®ång.
5.8.2. Phßng trõ s©u bÖnh h¹i.
- RÇy b«ng xoµi (Idiocerus niveoparsus)
Sau khi thu ho¹ch, tiÕn hµnh tØa c¾t cµnh t¹o ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng ®Ó h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña rÇy. Phun c¸c lo¹i thuèc khi cÇn thiÕt (ph¸t hiÖn cã rÇy).
- Ruåi ®ôc tr¸i (Bactrcera vµ Bactrocera dorsalis)
Mét sè biÖn ph¸p ®· ®îc dïng ®Ó phßng, trÞ ruåi ®ôc tr¸i:
VÖ sinh vên thêng xuyªn ®Ó lo¹i bá c©y d¹i trong vên, thu lîm tÊt c¶ nh÷ng tr¸i bÞ h¹i trong vên ®em tiªu huû b»ng c¸ch ®èt hoÆc ®em ch«n s©u Ýt nhÊt 15 cm trong ®Êt.
Bao tr¸i: vµo 4 - 6 tuÇn sau khi ®Ëu tr¸i ®Ó tr¸nh cho ruåi ®Î trøng trªn tr¸i.
Sö dông thuèc ho¸ häc: Thuèc ho¸ häc thêng ®îc dïng ®Ó phßng trõ ruåi b»ng c¸ch phun phñ toµn c©y hoÆc tíi vµo ®Êt.
- S©u ®ôc tr¸i: (Noorda alibizonalis):
Thu lîm nh÷ng tr¸i bÞ h¹i ®em tiªu huû ®Ó bá nguån s©u trong tr¸i.
Phun thuèc theo nång ®é khuyÕn c¸o khi thÊy s©u trëng thµnh xuÊt hiÖn.
- S©u ®ôc cµnh non (Alcicodes sp)
C¾t vµ ®em tiªu huû cµnh bÞ chÕt ®Ó lo¹i trõ nhéng.
Phun thuèc theo liÒu lîng khuyÕn c¸o khi c©y ra ®ät non.
- S©u c¾n l¸ (Deporaus marginatus):
Thu dän c¸c l¸ bÞ bÖnh trong vên ®em tiªu huû.
Phun thuèc khi thÊy thµnh s©u non xuÊt hiÖn trong vên.
Lu ý:
TuyÖt ®èi ngõng phun thuèc b¶o vÖ thùc vËt Ýt nhÊt 15 ngµy tríc khi thu ho¹ch.
5.9. Thu ho¹ch:
- Ngõng tíi 1 - 2 ngµy tríc khi thu ho¹ch
- Thu ho¹ch tr¸i trong lóc trêi hanh kh«, m¸t.
- Thu ho¹ch tr¸i víi cuèng dµi kho¶ng 5 cm (®Ó tr¸nh chÈy nhùa vµo tr¸i)
- Kh«ng ®Ó tr¸i tiÕp xóc víi ®Êt, bôi bÈn,... tríc khi ®ãng gãi.
- Chøa tr¸i trong thïng, giá tre cã lãt ®Öm r¬m, giÊy ®Ó tr¸nh x©y x¸t.
- Kh«ng nªn chÊt qu¸ 6 - 8 líp tr¸i trong dông cô chøa
- VËn chuyÓn tr¸i tr¸nh d»n xèc m¹nh vµ b¶o qu¶n trong ®iÒu kiÖn m¸t kho¶ng 8 - 150C.
KT. Bé trëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Thø trëng Bïi B¸ Bæng : §· ký
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |