QUỐc hội khóa XIII kỳ HỌp thứ 10 BẢn tổng hợp thảo luận tại hội trưỜNG

Buổi chiều ngày 18/11/2015

Nội dung:

Thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ trì

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu chủ trì điều khiển nội dung
Uông Chu Lưu - Phó Chủ tịch Quốc hội

Kính thưa Quốc hội,

Theo chương trình kỳ họp, chiều nay Quốc hội thảo luận và cho ý kiến vào Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Xin kính mời Ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.
Nguyễn Văn Hiện - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự - Có văn bản.

Kính thưa Quốc hội,

Dự án Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự đã được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 9. Qua ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, Đoàn thư ký đã chuẩn bị một số nội dung gợi ý thảo luận về dự án luật này. Về vấn đề cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, trong quá trình thảo luận về Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi) thì ý kiến tập trung là chỉ nên bổ sung cơ quan kiểm ngư, còn các cơ quan khác thì không nên. Nhưng vẫn có ý kiến đề nghị bổ sung thêm cơ quan thuế hoặc Ủy ban chứng khoán nhà nước.

Vấn đề thứ hai, về tổ chức bộ máy của cơ quan cảnh sát điều tra. Trong dự án Luật tại Điều 18 có tách cơ quan điều tra về tội phạm kinh tế và chức vụ để nhập với Cục điều tra về phòng, chống tham nhũng, tôi phạm tham nhũng. Ở đây có thành lập thêm Cục điều tra tội phạm về tham nhũng kinh tế và chức vụ, tách một số điều ở trong nhiệm vụ của cơ quan điều tra thành Cục cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, sản xuất buôn bán hàng giả, hàng cấm, xâm phạm sở hữu trí tuệ, gọi chung là Cục điều tra về tội phạm buôn lậu.

Về trách nhiệm của Công an xã, phường, thị trấn, Đồn công an quy định tại Điều 44. Đa số ý kiến các vị đại biểu Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 9 nhất trí với dự thảo.

Về điều tra và cán bộ điều tra, ở đây quy định cụ thể tiêu chuẩn, điều kiện để được bổ nhiệm điều tra viên sơ cấp, trung cấp và cao cấp, nhất trí là phải thi vào ngạch điều tra viên.

Về những vấn đề khác, đề nghị các vị đại biểu Quốc hội quan tâm phát biểu, để hoàn chỉnh thêm dự án luật. Xin mời các vị đại biểu Quốc hội phát biểu ý kiến. Bây giờ, đã có 16 vị đại biểu Quốc hội đăng ký.
Đỗ Văn Đương - TP Hồ Chí Minh

Kính thưa Quốc hội,

Trước hết, tôi nhất trí với dự thảo luật là bổ sung cơ quan kiểm ngư và cơ quan cảnh sát phòng, chống tội phạm công nghệ cao là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra để phúc đáp những yêu cầu thực tiễn đặt ra đấu tranh đối với loại tội phạm rất nghiêm trọng về công nghệ cao từ đánh bạc, lừa đảo, thậm chí tham nhũng cũng sử dụng công nghệ cao và phúc đáp yêu cầu phát triển kinh tế biển gắn với việc giữ vững chủ quyền biển đảo, tôi đồng ý bổ sung hai cơ quan này.

Riêng đối với cơ quan thuế, đây không phải là vấn đề mới, vấn đề này đã được nhiều cơ quan, tổ chức nghiên cứu bằng rất nhiều đề án, vì người ta rất lo ngại có nhiều cơ quan điều tra thì liên quan đến việc khởi tố, liên quan đến việc bắt người, đặc biệt trong điều kiện cải cách tư pháp thì cần phải chú ý đến bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Cho nên Đảng ta đã có chủ trương thu gọn đầu mối cơ quan điều tra, không phát sinh thêm những cơ quan điều tra ở trong nội địa mà địa bàn hoạt động của họ gắn liền với cơ quan điều tra chuyên trách.

Cơ quan thuế hiện nay tình hình trốn thuế, tình hình chiếm đoạt tiền thuế giá trị gia tăng có thể nói tới hàng ngàn tỷ mà qua 2-3 ngày vừa rồi chúng ta thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội chây ỳ, trốn thuế, các cơ quan thuế cũng đã nêu tên ở trên các phương tiện thông tin đại chúng thì thử hỏi rằng thực hiện Điều 26 của Bộ luật tố tụng hình sự 2003 từ trước đến nay tôi hỏi các cơ quan thuế có chuyển được vụ nào sang cho cơ quan điều tra chuyên trách hay không. Đã là điều tra thì thứ nhất, anh phải tinh thông về luật pháp để tránh oan sai. Thứ hai, anh phải có tính chuyên nghiệp. Hai yếu tố này rất quan trọng để vừa đấu tranh phòng, chống kịp thời và hiệu quả khám phá nhanh, có tính chuyên nghiệp, nhưng đồng thời cũng để tránh oan sai là nhu cầu rất bức xúc mà các đại biểu Quốc hội đặt ra.

Tôi thấy nhà nước và ai cũng vậy thôi không thể quản lý bằng hành vi được mà phải quản lý bằng một cơ cấu tổ chức xã hội chặt chẽ, phải quản lý bằng một cơ chế luật pháp để bảo đảm rằng phải tập trung tinh thông, không nên tràn lan mở rộng các cơ quan điều tra, không ai có thể nắm tay từ sáng đến tối được. Bây giờ giao quyền như thế mà đặt tình huống là cán bộ cấp dưới ở các địa phương lại đi dung dọa các doanh nghiệp, tôi cho không nên, phải theo một cơ chế luật pháp. Nếu ai vi phạm pháp luật thì người đó chịu trách nhiệm, đấy là rất sòng phẳng như thế. Chính vì vậy, tôi chỉ đề nghị bổ sung hai cơ quan, đó là cơ quan kiểm ngư và đó là cảnh sát phòng, chống công nghệ cao để kịp thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra. Tôi đề nghị Bộ Tài chính tăng cường chăm lo, củng cố để lực lượng hải quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số điều tra là có một số cán bộ thật tinh thông về nghiệp vụ, nắm chắc luật pháp. Ngay trong Bộ luật tố tụng hình sự, tới đây Quốc hội đã giao quyền rất cụ thể cho các cán bộ, có quyền như điều tra viên lập hồ sơ vụ án, có quyền lấy lời khai để hoàn thiện làm điều tra một số loại tội ít nghiêm trọng đến cùng, chuyển thẳng cho Viện kiểm sát truy tố. Đối với trường hợp phức tạp, thì khởi tố vụ án và chuyển cơ quan điều tra chuyên trách. Vấn đề ở chỗ Bộ Tài chính phải chăm lo củng cố lực lượng hải quan để chống gian lận thương mại trong điều kiện hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của đất nước là quan trọng. Không nên thêm một cơ quan thuế cũng là cơ quan điều tra thì hóa ra trong Bộ Tài chính có tới 2 cơ quan điều tra, phức tạp quá, rối rắm không cần thiết. Nên tập trung và tinh gọn. Thà tinh mà sắc còn hơn tràn lan. Tôi kính đề nghị Quốc hội như vậy. Xin hết ý kiến. Cám ơn Quốc hội.

Kính thưa Quốc hội

Qua nghiên cứu dự án luật, tôi xin tham gia một số vấn đề cụ thể sau đây:

Điều 8 nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra. Tôi đề nghị bổ sung trách nhiệm giải thích cho người bị bắt, tạm giam, tạm giữ về quyền bào chữa, quyền được trợ giúp pháp lý như sau. Giải thích cho người bị bắt tạm giam tạm giữ quyền được bào chữa, quyền được trợ giúp pháp lý, nếu thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý và có trách nhiệm thông báo cho trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước biết để thực hiện trợ giúp pháp lý bởi 3 lý do sau đây:

Một là bảo đảm thể chế hóa quyền bào chữa của người bị bắt, tạm giam, tạm giữ. Tại Khoản 4, Điều 31 Hiến pháp năm 2013 đã ghi nhận: "Người bị bắt tạm giam tạm giữ, khởi tố điều tra, truy tố xét xử có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa cho mình".

Hai là việc giải thích quyền được trợ giúp pháp lý nhiều nơi chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa thấu đáo cho các đối tượng được trợ giúp pháp lý. Đồng thời, việc phối hợp thông báo cho trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước biết nhu cầu trợ giúp pháp lý của người được trợ giúp pháp lý tại một số nơi chưa đầy đủ. Mặt khác, việc bảo đảm quyền bào chữa của người bị bắt tạm giữ bị can được ghi nhận tại Thông tư liên tịch số 11 của Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao đã quy định trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng trong việc giải thích cho các đương sự biết về quyền được trợ giúp pháp lý, vì vậy cần quy định về trách nhiệm giải thích bảo đảm quyền bào chữa, quyền được trợ giúp pháp lý, tránh bỏ sót nhu cầu có người bào chữa của người được trợ giúp pháp lý.

Ba là hầu hết mọi đối tượng được hưởng trợ giúp pháp lý là những người thuộc nhóm yếu thế trong xã hội, có hoàn cảnh đặc biệt, không có tiền trình độ dân trí thấp, thậm chí không biết chữ, thường ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số họ không có tiền thuê luật sư, không có khả năng tự bào chữa cho mình. Như vậy, quyền bào chữa, nguyên tắc tranh tụng trong xét xử mà Hiến pháp quy định những người thuộc nhóm yếu thế sẽ khó được đảm bảo nếu không có cơ chế thực hiện.

Về các diễn đạt trong Điều 8, tôi nhận thấy quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan điều tra thành một đoạn văn bao gồm 5 nội dung chưa phù hợp, chưa khoa học, tôi đề nghị tách các nội dung trong điều luật thành các khoản quy định nội hàm chi tiết cụ thể để tạo điều kiện cho việc áp dụng, tổ chức thực hiện trong thực tiễn, tôi đề nghị sửa đổi bổ sung Điều 8 gồm có 6 khoản như sau:

Một, tiếp nhận, giải quyết tố giác tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Hai, tiếp nhận hồ sơ vụ án do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra chuyển giao.

Ba là tiến hành điều tra các tội phạm áp dụng mọi biện pháp do luật định để phát hiện xác định tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội.

Bốn là lập hồ sơ đề nghị truy tố.

Năm tìm ra nguyên nhân, điều kiện phạm tội và yêu cầu các cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và ngăn ngừa.

Sáu là giải thích cho người bị bắt tam giam, tạm giữ quyền được bào chữa, quyền được trợ giúp pháp lý nếu thuộc đối tượng trợ giúp pháp lý, có trách nhiệm thông báo cho trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước biết để thực hiện trợ giúp pháp lý.

Về Điều tra viên và tiêu chuẩn Điều tra viên quy định tại Chương VII, từ Điều 45 đến Điều 49, việc quy định tiêu chuẩn bổ nhiệm điều tra viên trung cấp và Điều tra viên cao cấp quy định tại Điều 48, 49, tôi chưa hoàn toàn nhất chí. Tại Khoản 2, Điều 48 quy định về tiêu chuẩn điều tra viên đã có thời gian công tác pháp luật từ 9 năm trở nên có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên trung cấp. Khoản 2 Điều 49 quy định đã có thời gian công tác pháp luật từ 14 năm trở nên có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên cao cấp. Theo tôi quy định như dự thảo luật chưa hợp lý, chưa đảm bảo yêu cầu làm chuyên môn nghiệp vụ của các ngạch điều tra viên, mặt khác việc quy định 9 năm, 14 năm làm công tác pháp luật còn chung chung chưa cụ thể, ở đây công tác pháp luật bao gồm nhiều lĩnh vực như giảng viên luật, cán bộ, công chức làm công việc trong các cơ quan tư pháp, luật sư.v.v... vì vậy, tôi đề nghị.

Thứ nhất, Ban soạn thảo làm rõ khái niệm công tác pháp luật là những công việc, lĩnh vực gì.

Thứ hai, Ban soạn thảo quy định chi tiết những trường hợp được đặc cách bổ nhiệm Điều tra viên trung cấp, cao cấp ở các Điều 48, 49, không nên quy định một cách chung chung như trong dự thảo luật, hơn nữa để tránh tình trạng áp dụng pháp dụng pháp luật một cách tùy tiện thì tôi đề nghị quy định chi tiết ngay trong dự thảo luật.

Thứ ba, về Điều 50, bổ nhiệm Điều tra viên trong trường hợp đặc biệt. Tại Điều 50 quy định "Trong trường hợp đặc biệt có thể được bổ nhiệm làm Điều tra viên sơ cấp, Điều tra viên trung cấp, Điều tra viên cao cấp". Đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ trường hợp đặc biệt ở đây là những trường hợp nào để tránh tình trạng áp dụng pháp luật một cách tùy tiện. Nếu như Ban soạn thảo muốn giữ nguyên như dự thảo luật thì tôi đề nghị bổ sung quy định giao cho Chính phủ hoặc Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết điều này.

Thứ tư, về Điều 51, nhiệm kỳ của Điều tra viên, Điều 51 quy định "Điều tra viên được bổ nhiệm lần đầu có thời hạn là 5 năm, trường hợp được bổ nhiệm lại hoặc nâng ngạch thì thời hạn là 10 năm". Tôi đề nghị bỏ quy định về nhiệm kỳ của điều tra viên bởi 4 lý do sau đây.

Một là, việc được nâng ngạch, lên ngạch điều tra viên cao hơn được quy định rất chặt chẽ và phải trải qua một kỳ thi nâng ngạch điều tra viên từ sơ cấp lên trung cấp lên cao cấp. Như vậy, sau khi được bổ nhiệm lần đầu là 5 năm lần bổ nhiệm sau có phải thi nâng ngạch nữa hay không.

Hai là, để được nâng ngạch điều tra viên lên ngạch cao hơn thì các điều tra viên phải cố gắng nỗ lực hết mình về chuyên môn, nghiệp vụ theo quy định tại các điều 46, 47, 48, 49 trong dự thảo luật, thế mà cứ sau 5 năm đối với lần đầu bổ nhiệm, 10 năm đối với bổ nhiệm lại và nâng ngạch lại phải làm thủ tục bổ nhiệm lại. Như vậy, chưa đúng với tinh thần cải cách hành chính của nước ta hiện nay và ảnh hưởng đến tâm lý, quá trình công tác liên tục, thường xuyên của các điều tra viên.

Ba là, nếu trong quá trình công tác của mình mà điều tra viên vi phạm pháp luật liên quan, vi phạm đạo đức công vụ thì đã được các văn bản quy phạm pháp luật quy định điều chỉnh, tùy vào mức độ vi phạm mà bị xử lý hành chính hay hình sự về từng hành vi cụ thể, việc quy định nhiệm kỳ của điều tra viên trong dự thảo luật này là không cần thiết.

Bốn là, theo tôi đây là bổ nhiệm hoặc nâng ngạch điều tra viên là một trong những ngạch công chức của nhà nước liên quan đến lương và các chế độ liên quan đến ngạch công chức, chứ không phải là bổ nhiệm các chức danh, chức vụ lãnh đạo, nên cũng không cần thiết phải quy định nhiệm kỳ. Tôi xin hết ý, xin cảm ơn Quốc hội.
Lê Đông Phong - TP Hồ Chí Minh

Kính thưa Quốc hội,

Kính thưa Chủ tọa kỳ họp,

Tôi thống nhất rất cao với nhiều nội dung như giải trình, tiếp thu của Ủy ban thường vụ Quốc hội và xin phát biểu cụ thể thêm 4 nội dung như sau:

Thứ nhất, tôi thống nhất rất cao với các nguyên tắc được nêu trong Điều 3 của dự thảo bộ luật. Trong đó có nguyên tắc là chỉ cơ quan điều tra, người có thẩm quyền quy định trong luật này mới được tiến hành hoạt động điều tra hình sự. Thông qua quy định này, để đảm bảo sự chặt chẽ, thống nhất trong mối quan hệ của luật này với luật khác, cụ thể như Bộ luật tố tụng hình sự thì đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội chỉ đạo Ban soạn thảo rà soát để đảm bảo đúng theo nguyên tắc như trên. Không nên quy định người tham gia tố tụng được thu thập, kiểm tra, đánh giá chứng cứ. Vấn đề này nằm trong dự thảo của Bộ luật tố tụng hình sự.

Thứ hai, tôi thống nhất cao với việc bổ sung Cục cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu, phòng cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu thuộc hệ thống tổ chức cơ quan điều tra, như đã quy định tại Khoản 1, Khoản 2, Điều 18. Quy định như vậy phù hợp với yêu cầu đấu tranh đối với tội phạm buôn lậu hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ trong tình hình hiện nay. Thực tế, trong thời gian tới tội phạm này sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp với thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Tương tự như vậy, tôi rất thống nhất với việc bổ sung quy định cơ quan cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Từ đó sẽ góp phần nâng cao được hiệu quả công tác phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm sử dụng công nghệ cao trong tình hình hiện nay và đáp ứng được yêu cầu hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này. Việc bổ sung 2 cơ quan này cũng không làm tăng thêm đầu mối cơ quan điều tra.

Vấn đề thứ ba, Điều 44 về trách nhiệm công an xã, phường, thị trấn, tôi thống nhất như giải trình của Ủy ban thường vụ Quốc hội và dự thảo đã nêu. Vì trong thực tiễn thì cơ quan điều tra có chức năng tiếp nhận và xử lý tin báo tố giác về tội phạm. Nhưng thực tế công tác tôi thấy rằng tin báo đến với công an cơ sở rất nhiều, tỷ lệ này rất cao. Do đó, quy định như dự thảo là phù hợp. Tuy nhiên, ở Khoản 3, Điều 44 tôi đề nghị có một số điều chỉnh như sau:

Thứ nhất, không dùng cụm từ "bắt giữ" ở trong dự thảo, bởi vì sẽ gây ngộ nhận là vừa có biện pháp ngăn chặn bắt và vừa có giữ đối với công an cơ sở và không thống nhất với biện pháp ngăn chặn được quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự. Do đó chỉ ghi "lập biên bản bắt người" là đủ. Thực tế hiện nay người ta lập biên bản bắt người phạm tội quả tang chứ không có gọi là bắt giữ, còn sau đó có giữ hay không thì do cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Thứ hai, đề nghị không dùng cụm từ "dẫn giải" người bị bắt ở trong trường hợp này và nên sử dụng cụm từ ở biện pháp "áp giải", bởi vì theo Khoản 15, Điều 4, dự thảo Bộ luật tố tụng hình sự thì "dẫn giải" không có điều chỉnh loại đối tượng này và đề nghị bổ sung đối tượng người bị bắt vào Khoản 14 giải thích về biện pháp áp giải thì phù hợp hơn với thực tế công tác và đối tượng phải chịu các biện pháp cưỡng chế.

Về cán bộ điều tra, tôi thống nhất bổ sung cán bộ điều tra như quy định tại Điều 59 của dự thảo luật và thực tiễn cho thấy cán bộ điều tra ở các cơ quan điều tra có vai trò rất quan trọng, giúp việc rất nhiều cho đội ngũ điều tra viên và việc bổ sung chức danh cán bộ điều tra ở cơ quan điều tra thì cũng phù hợp với quy định về chức danh kiểm tra viên trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) và thẩm tra viên giúp việc cho thẩm phán trong Luật tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua ngày 24/11/2014. Tôi cũng thống nhất không có quy định chức danh cán bộ điều tra trong các cơ quan được giao một số nhiệm vụ tiến hành điều tra. Tôi xin cảm ơn Quốc hội.

Kính thưa Quốc hội.

Qua nghiên cứu tôi thấy dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự trình Quốc hội lần này theo tôi đã thể chế hóa được đầy đủ chủ trương cải cách tư pháp của Đảng và Hiến pháp năm 2013. Thể hiện rõ sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, khắc phục được những bất cập, hạn chế, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động điều tra của các cơ quan điều tra trong quá trình hoạt động tố tụng hình sự. Cơ bản tôi thống nhất với nhiều nội dung dự thảo luật và xin góp ý thêm một số vấn đề như sau:

Một là về tổ chức bộ máy của cơ quan cảnh sát điều tra quy định ở Điều 18. Tôi hoàn toàn thống nhất như dự thảo luật quy định. Tôi nhận thấy việc quy định như vậy là hợp lý, rõ ràng, rành mạch, phù hợp với yêu cầu của cuộc đấu tranh phòng ngừa, chống tội phạm trên tất cả các lĩnh vực. Trong đó, tôi ủng hộ cao việc bổ sung Cục cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu của Tổng cục cảnh sát Bộ Công an đã được thành lập vào tháng 4 năm 2015. Phòng cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu của cơ quan công an cấp tỉnh sẽ thành lập trong thời gian tới, thuộc hệ thống tổ chức cơ quan điều tra trong công an nhân dân được quy định tại Khoản 1, Khoản 2, Điều 18, dự thảo luật.

Việc quy định này sẽ khắc phục được tình trạng yếu kém từ nhiều năm nay trong công tác phòng ngừa đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Trong nhiều hành vi vi phạm pháp luật, trong lĩnh vực này đã được phát hiện nhiều nhưng xử lý chủ yếu là xử lý hành chính, còn xử lý hình sự thì rất ít, khoảng trên dưới 12%. Về số vụ đối tượng chủ mưu cầm đầu vẫn còn tồn tại ngoài vòng pháp luật, hiện nay và trong thời gian tới tình hình tội phạm về buôn lậu, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp với nhiều phương thức thủ đoạn tinh vi và có xu hướng tăng. Nếu không quy định, Cục cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu và Phòng cảnh sát điều tra về buôn lậu trong hệ thống tổ chức cơ quan điều tra công an nhân dân thì sẽ khó khăn trong việc đầu tư kinh phí, phương tiện, lực lượng xây dựng cơ quan này trở thành cơ quan chuyên trách đủ mạnh để phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm buôn lậu.

Thứ hai, về trách nhiệm của Công an xã, phường, thị trấn, Đồn công an tôi thống nhất như phân tích của đại biểu Phan. Tôi xin góp ý thêm một số ý thế này. Theo tôi từ thực tiễn cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, bảo đảm an ninh trật tự ở cơ sở, lực lượng Công an xã, phường, thị trấn, Đồn công an luôn giữ vai trò vị trí rất quan trọng. Vì đây là lực lượng thường xuyên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ công tác công an ở cơ sở. Luôn gắn bó mật thiết với nhân dân, tổ chức nắm chắc diễn biến tình hình, quản lý chặt các loại đối tượng. Trực tiếp tiếp nhận tất cả các vụ việc liên quan đến an ninh trật tự xảy ra ở cơ sở hoặc do nhân dân trình báo để xử lý hoặc báo cáo công an cấp trên xử lý theo thẩm quyền và theo đúng quy định của pháp luật. Là lực lượng được quản lý chỉ đạo chặt chẽ toàn diện của công an cấp huyện về các mặt công tác công an và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ Tổ quốc. Được đào tạo cơ bản về nghiệp vụ công an và trình độ pháp luật chính trị như là công an xã. Từ nhiều năm nay được đào tạo trung cấp công an xã do các trường trung cấp của Bộ Công an đào tạo. Công an phường, thị trấn, đồn công an là lực lượng công an chính quy được đào tạo bài bản về trình độ trung cấp cao đẳng, đại học công an tại các trường công an nhân dân. Nhờ đó lực lượng công an xã, thị trấn, phường, đồn công an đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao theo Pháp lệnh công an xã và Luật công an nhân dân.

Hiện tại lực lượng Công an xã, phường, thị trấn, Đồn công an tiếp tục phát huy tốt chức trách nhiệm vụ được giao. Cơ bản đáp ứng tốt yêu cầu công tác phòng ngừa đấu tranh chống tội phạm, bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở được nhân dân tin cậy. Từ phân tích đó, tôi thống nhất với quy định trách nhiệm của công an xã, phương, thị trấn, đồn công an như quy định tại Điều 44 dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự trình Quốc hội lần này. Tuy nhiên tại Điều 44, dự án luật này tôi đề nghị cần nghiên cứu bổ sung thêm quyền hạn của Công an xã, phường, thị trấn, Đồn công an để cho lực lượng này đủ điều kiện hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thứ ba, về bổ sung quy định cán bộ điều tra, quy định tại Điều 59 của dự thảo luật. Tôi cho rằng quy định này hợp lý, sát với thực tiễn. Tháo gỡ được những khó khăn bất cập của cơ quan điều tra trong quá trình hoạt động tố tụng hình sự. Tôi thấy rằng để bổ nhiệm được một điều tra viên thì buộc cán bộ làm công tác điều tra phải qua thời gian trực tiếp làm công tác pháp luật hiện nay quy định là 4 năm và phải có khả năng trình độ nghiệp vụ điều tra hình sự. Do đó cần phải có cán bộ giúp việc cho Điều tra viên tại cơ quan điều tra để tạo điều kiện cho cán bộ này vừa tiếp xúc với công việc điều tra, giúp cho điều tra viên giải quyết những công việc giản đơn mà không nhất thiết do điều tra viên thực hiện, như việc lấy lý lịch các bị can, chụp ảnh bị can, lập danh bản, chỉ bản, lập hồ sơ giải quyết tố giác tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và hỗ trợ cho điều tra viên trong quá trình khám nghiệm hiện trường v.v... Trong thực tiễn việc này thực hiện có hiệu quả, góp phần giải quyết nhanh vụ án, do vậy tôi thống nhất bổ sung chức danh cán bộ điều tra ở cơ quan điều tra như quy định trong dự thảo luật. Theo tôi việc bổ sung này phù hợp với quy định, chức danh kiểm tra viên giúp cho kiểm sát viên được quy định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) và thẩm tra viên giúp việc cho thẩm phán được quy định trong Luật tổ chức Tòa án nhân dân đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9 năm 2014. Tôi xin hết ý kiến, xin cảm ơn Quốc hội.

Kính thưa Chủ tọa kỳ họp,

Kính thưa Quốc hội,

Tôi cơ bản nhất trí cao với Báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự của Ủy ban thường vụ Quốc hội. Về những vấn đề chung tôi xin có ý kiến như sau.

Thứ nhất, về dự án Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự, tôi tán thành rất cao với nhiều nội dung đã nêu trong tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp. Tôi cho rằng Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự có liên quan chặt chẽ với nhiều vấn đề đối với Bộ luật hình sự và Bộ luật tố tụng hình sự. Tuy nhiên trong quy định ở các vấn đề có liên quan hiện nay chưa thật thống nhất, do vậy đề nghị Ban soạn thảo cần phối hợp với nhau để đảm bảo việc quy định cho thống nhất pháp luật.

Thứ hai, trong kỳ họp Quốc hội cho ý kiến rất nhiều các đạo luật quan trong hệ thống pháp luật quốc gia và có rất nhiều những vấn đề nội dung mới, lớn còn có ý kiến khác nhau. Do vậy tôi đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội có thể tổ chức cho phát phiếu thăm dò để có cơ sở tiếp thu chỉnh lý bước đầu tiếp tục thảo luận trong thời gian tới.

Về những vấn đề cụ thể, tôi xin nêu một số ý kiến cần xem xét cụ thể như sau:

Thứ nhất, về mở rộng các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Qua giám sát trên thực tế cho thấy rất nhiều năm qua và không có một cơ quan nào được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, điều tra trọn vẹn một vụ án đơn giản nhân thân và chứng cứ rõ ràng để trong vòng 20 ngày kết luận điều tra chuyển cho Viện kiểm sát truy tố và còn lại phần lớn chuyển bằng thẩm quyền thứ hai là trong thời gian 7 ngày chuyển cho cơ quan chuyên trách, vấn đề này đặt ra về tội phạm ít nghiêm trọng thì thường xử lý hành chính cho nên dễ dẫn đến tình trạng hành chính hóa vi phạm tội, bỏ lọt tội phạm. Do vậy, chúng tôi đề nghị Quốc hội xem xét chỉ giao cho cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra, một thẩm quyền duy nhất là trong vòng 7 ngày khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm sẽ khởi tố, tiến hành một số hoạt động điều tra ban đầu và chuyển cho cơ quan điều tra chuyên trách để điều tra toàn diện.

Thứ hai, tôi tán thành đối với nội dung quy định của luật là bổ sung cơ quan kiểm ngư, Cục cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao của Bộ công an là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra về phân tích như trong báo cáo thẩm tra và tờ trình của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về dự án Bộ luật tố tụng hình sự, đồng thời tôi cũng tán thành việc mở rộng phạm vi điều tra một số tội danh cho bộ đội biên phòng ở vùng sâu vùng xa là cần thiết.

Thứ ba, điều tra đối với một số trường hợp phát hiện tội phạm ngoài nhiệm vụ, quyền hạn của mình, tôi tán thành với dự thảo khi cơ quan điều tra tiến hành điều tra tội phạm thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của mình mà phát hiện người phạm tội thực hiện một tội phạm khác. Như vậy, cơ quan điều tra đó được khởi tố điều tra để đảm bảo tính liên tục, khắc phục tình trạng kéo dài thời gian điều tra vụ án. Tuy nhiên, tôi đề nghị chỉ nên quy định với trường hợp khó tách vụ án hoặc tách vụ án sẽ không đảm bảo cho việc điều tra đầy đủ, toàn diện, khách quan về một người phạm nhiều tội.

Thứ tư, về tổ chức bộ máy cơ quan điều tra. Tôi tán thành sáp nhập Cục điều tra cảnh sát tội phạm về chống tham nhũng với Cục điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế, chức vụ về tội tham nhũng thường liên quan đến kinh tế, chức vụ khắc phục được tranh chấp nhau về thẩm quyền, đồng thời đảm bảo tập trung lực lượng, sử dụng lực lượng trinh sát trong Cục đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng, phát hiện và điều ta các loại tội phạm.

Sau khi Chính phủ trình dự án Bộ luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự và được Ủy ban Tư pháp của Quốc hội thẩm tra, Cục phòng chống tội phạm tham nhũng được sát nhập vào Cục cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ, đồng thời thành lập thêm Cục điều tra tội phạm về buôn lậu, trên cơ sở tách từ Cục điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ ra. Hiện nay, tổng số Cục điều tra của Bộ công an không thay đổi cho nên chúng tôi đề nghị Ban soạn thảo nêu rõ hơn về nội dung thành lập mới và nhập Cục phòng chống tội phạm về tham nhũng trong báo cáo trước Quốc hội.

Thứ năm, về Cục cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu, đây sẽ là cục thành lập mới cũng rất cần thiết trên cơ sở yêu cầu nhiệm vụ của công tác chống buôn lậu hiện nay, bản thân lực lượng này cũng đã tồn tại từ lâu, từ trung ương đến cấp huyện, nhưng nằm ở các đơn vị cảnh sát kinh tế, ma túy, hình sự. Nếu thành lập mới cũng không tăng mô hình tổ chức biên chế của ngành công an. Tôi đề nghị nên thành lập ở bộ và công an cấp tỉnh. Đối với cấp huyện, tôi đồng tình phương án được quy định tại dự thảo luật này.

Thứ sáu, tôi đồng ý với việc quy định lực lượng cảnh sát phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao là cơ quan tiến hành một số hoạt động điều tra. Vì cũng như Cục chống buôn lậu, căn cứ vào việc triển khai đề án mô hình tổ chức Bộ Công an và yêu cầu chống tội phạm công nghệ cao. Lực lượng này đã hình thành ở Bộ, nay gọi là C50, còn thí điểm ở phòng, một số địa phương thành lập các đội nằm ở phòng cảnh sát hình sự của công an địa phương. Hơn nữa, trong Luật tố tụng hình sự cũng đã quy định các tài liệu chứng cứ thu thập được trong công tác đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này, công nhận là chứng cứ pháp lý chứng minh cho loại tội phạm này. Chúng ta đừng nghĩ đơn thuần là xử lý một vài tên tội phạm mà phải nghĩ đó là một biện pháp bảo vệ vững mạnh của một chế độ trong tình hình phát triển khoa học công nghệ hiện nay.

Thứ bảy, về bổ sung các cán bộ điều tra. Tôi tán thành với việc bổ sung chức danh này, nhưng cần điều chỉnh lại nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ điều tra để tránh trùng dẫm với nhiệm vụ điều tra viên và phù hợp với nhiệm vụ giúp việc cho điều tra viên, thủ trưởng cơ quan điều tra, phó thủ trưởng cơ quan điều tra như quy định tại dự thảo của Bộ luật tố tụng hình sự. Tuy nhiên, tôi tán thành với việc bổ sung các chức danh cán bộ điều tra, kiểm tra viên, thẩm tra viên là chức danh tư pháp như trong dự án Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi). Vì trong Bộ luật tố tụng hình sự (sửa đổi) đã quy định những người này chỉ có trách nhiệm giúp cho điều tra viên, kiểm sát viên và thẩm phán trong việc ghi biên bản, lập hồ sơ tống đạt giấy tờ, tống đạt các quyết định tố tụng, kiểm tra hồ sơ, thẩm tra hồ sơ và báo cáo kết quả cho Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân quyết định. Không có thẩm quyền ra bất cứ một quyết định tố tụng nào. Những hoạt động của họ không dẫn đến hậu quả pháp lý để buộc tội, gỡ tội, làm xấu tình trạng của bị can, bị cáo.

Những hoạt động điều tra, truy tố xét xử theo tố tụng phải do điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán thực hiện và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Nếu quy định cán bộ điều tra, kiểm tra viên, thẩm tra viên là những người tiến hành tố tụng sẽ dẫn đến hậu quả dễ dàng hợp lý hóa hành vi pháp luật của một số điều tra viên không tiến hành hỏi cung nhưng cùng một thời điểm lại ký nhiều biên bản hỏi cung do nhiều cán bộ điều tra lập đối với nhiều bị can ở các địa điểm khác nhau, thậm chí các vụ án khác nhau mà điều tra viên đó phụ trách. Đặc biệt, hiện nay có một số thẩm phán, kiểm sát viên vì một lý do nào đó không được tái bổ nhiệm làm thẩm phán, kiểm sát viên, nhưng khi được chuyển sang làm kiểm tra viên, thẩm tra viên lại trở thành người tiến hành tố tụng, chúng tôi cho rằng như vậy là không hợp lý. Xin cảm ơn Quốc hội. Xin hết.