Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Luật học, Tâ
̣p 31, Số 4 (2015) 50-55
50
Bàn về tội loạn luân và các trường hợp phạm tội có tính chất
loạn luân trong luật hình sự Việt Nam
Nguyễn Thị Lan*
Khoa Luật, ĐHQGHN, 144 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam
Nhận ngày 24 tháng 10 năm 2015
Chỉnh sửa ngày 16 tháng 11 năm 2015; Chấp nhận đăng ngày 15 tháng 12 năm 2015
Tóm tắt: Bằng việc phân tích các đặc điểm pháp lý của tội loạn luân trong luật hình sự Việt Nam
và vấn đề trách nhiệm hình sự đối với từng trường hợp phạm tội có yếu tố loạn luân, bài viết đã chỉ
ra một số bất cập trong pháp luật hình sự và đề xuất một vài kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả đấu
tranh với các tội phạm này bằng pháp luật hình sự.
Từ khóa: Tội loạn luân, Bộ luật hình sự.
Ở
hầu hết các nước trên thế giới, loạn luân
vốn bị coi là một dạng hành vi nguy hiểm, diễn
ra trong gia đình giữa những người có quan hệ
gần gũi và bí mật. Loạn luân dẫn đến sự hành
động biến thái của các thành viên trong gia
đình, đồng thời cũng làm rối loạn các mối quan
hệ trong gia đình vì nó gây ra sự lẫn lộn giữa
các vai trò trong gia đình. Sự lẫn lộn này dẫn
đến kết quả là sự hủy diệt cấu trúc một đơn vị
hạt nhân của xã hội là gia đình, đồng thời kìm
hãm sự phát triển của xã hội khiến cho đất nước
lạc hậu dần so với xu thế phát triển. Vì vậy loạn
luân cần được xem là kẻ thù của xã hội và phải
đấu tranh bằng pháp luật hình sự.
Trong lịch sử luật hình sự Việt Nam, tội
loạn luân đã từng bị xếp vào nhóm tội thập ác
và có thể bị trừng trị bằng hình phạt tử hình.
Hiện nay, Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999
_______
Tác giả liên hệ. ĐT.: 84-4-37547512
Email: lanntkl@vnu.edu.vn
(đang còn hiệu lực) và Bộ luật hình sự năm
2015 (vừa được Quốc hội thông qua ngày
27/11/2015) cũng quy định loạn luân là một
trong các tội phạm có mức độ nguy hiểm cao
nhất xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình,
song hình phạt tương ứng thì có phần ít nghiêm
khắc hơn so với thời kỳ phong kiến. Hai đạo
luật hình sự này đều quy định một (01) tội loạn
luân ở Chương Các tội xâm phạm chế độ hôn
nhân và gia đình và năm (05) tội xâm hại tình
dục có tính chất loạn luân ở Chương Các tội
xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm,
danh dự của con người. Theo đó, hành vi loạn
luân có lúc được quy định là tội nghiêm trọng
và bị trừng trị bằng hình phạt tối đa là 5 năm tù,
song cũng có trường hợp được quy định là tội
đặc biệt nghiêm trọng và bị trừng trị bằng hình
phạt cao nhất là 20 năm tù. Điều này cho phép
khẳng định trình độ lập pháp của Việt Nam có
bước tiến vượt trội khi đã phân hóa trách nhiệm
hình sự giữa hành vi loạn luân xâm hại chế độ
N.T. Lan / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Luật học, Tâ
̣p 31, Số 4 (2015) 50-55
51
hôn nhân và gia đình với hành vi loạn luân xâm
hại sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con
người. Theo đó, người thực hiện hành vi loạn
luân sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự tương
xứng với tính chất nguy hiểm của hành vi trong
mỗi trường hợp khác nhau. Tuy nhiên, để có cơ
sở định tội đối với mỗi trường hợp loạn luân cụ
thể, chúng ta cần có sự nhận thức đúng đắn về
các dấu hiệu pháp lý của tội loạn luân và
đánh giá chính xác tính chất nguy hiểm các
hành vi này .