Phạm tội nhiều lần

Qua thực tiễn áp dụng tình tiết “ phạm tội nhiều lần” trong tội Mua bán trái phép chất ma túy theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 194 Bộ luật hình sự còn có những quan điểm khác nhau dẫn đến việc thực hiện không thống nhất. Ở bài viết này, qua một số vụ án có thật và thường gặp xảy ra trong thực tiễn công tác, xin được trao đổi về nhận thức tình tiết này và một số phân tích để vận dụng cho phù hợp trong các vụ án về Mua bán trái phép chất ma túy.

Xoay quanh các vụ án nêu trên có nhiều quan điểm khác nhau về việc có áp dụng hay không áp dụng tình tiết “ phạm tội nhiều lần” theo điểm b khoản 2 Điều 194 Bộ luật hình sự. Xin nêu ra đây một số quan điểm như sau:

Song cũng có quan điểm ngược lại cho rằng tại điểm 2.3 Mục 2 Thông tư liên tịch số 17/2007/TTLT ngày 24/12/2007 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ tư pháp, Bộ Công an hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Chương XVIII “ Các tội phạm về ma túy” của Bộ luật hình sự năm 1999 ( sau đây gọi là Thông tư 17) hướng dẫn thì bán nhiều lần tức là hai lần bán ( chứ không phải nhằm để bán) trái phép chất ma túy trở lên mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 tương ứng ..... Việc quy định “mục đích bán” ở tội Mua bán trái phép chất ma túy chỉ có ý nghĩa định tội danh giữa tội mua bán với các tội còn lại trong cùng một điều luật như tàng trữ và vận chuyển trái phép chất ma túy vì về hành vi khách quan các tội này thường giống nhau. Ở đây L chỉ có mục đích bán chứ chưa bán nên không thể coi là lần phạm tội thứ hai được.

Như vậy qua ba vụ án nêu trên có thể thấy:

- Xét về tính chất nguy hiểm của các hành vi bán trái phép chất ma túy trong các tình huống nêu có thể thấy hành vi của Đinh Văn L, Vũ Đức C và Nguyễn Đình T đều nguy hiểm hơn là hành vi chỉ mang ma túy với mục đích bán hoặc hành vi bán ma túy cho một người ( nhận tiền một lần, đưa ma túy một lần và với ý thức bán cho một người) nên nếu chỉ xử lý những đối tượng này theo khoản 1 Điều 194 ( có thể nói là 1 lần) thì không đánh giá hết tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội và không công bằng đối với những người chỉ bán ma túy một lần. Tính chất hành vi ở tình huống 2 và 3 thực chất cân bằng với hành vi nhận tiền từ hai người và giao hai gói ma túy cho hai người ( hành vi này thuộc trường hợp phạm tội nhiều lần). Mặt khác đó cũng sẽ là kẻ hở cho những kẻ buôn bán ma túy “ lách luật”, chúng có thể chỉ nhận tiền từ một người và đưa ma túy cho một người trong những trường hợp như tình huống 2 và 3 như đã nêu trên để chỉ bị xử lý thuộc trường hợp phạm tội một lần.

- Xét về quy định của pháp luật: Theo hướng dẫn tại Thông tư 17 thì tình tiết phạm tội nhiều lần được hiểu là có từ hai lần phạm tội trở lên ( ... hai lần bán trái phép chất ma túy trở lên ...) mà mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 điều luật tương ứng. Tuy nhiên để hiểu và vận dụng được như thế nào là “ lần “ phạm tội lại còn có nhiều ý kiến trái chiều, mà nếu áp dụng vào các tình huống như đã nêu trên thì xử lý theo khoản 1 hay khoản 2 người áp dụng đều cảm thấy chưa thực sự thỏa mãn.