Ñöøng queân Ñaïo Sö
Haõy luoân luoân caàu nguyeän Ngaøi.
Chôù ñeå nieäm töôûng cuoán huùt
Haõy nhìn vaøo baûn taùnh cuûa taâm.
Ñöøng queân caùi cheát
Haõy kieân trì trong Phaùp.
Ñöøng queân chuùng sinh
Haõy hoài höôùng coâng ñöùc cuûa baïn cho hoï vôùi loøng bi maãn.
HAØNH TRÌNH ÑI TÔÙI GIAÙC NGOÄ
Cuoäc Ñôøi vaø Theá giôùi cuûa Khyentse Rinpoche, Ñaïo Sö Taâm linh Taây Taïng
Vôùi moät hoài töôûng cuûa ÑÖÙC ÑAÏT LAI LAÏT MA
Caùc trích daãn töø nhöõng taùc phaåm cuûa
KHYENTSE RINPOCHE VAØ NHÖÕNG ÑAÏO SÖ KHAÙC
Hình aûnh vaø töôøng thuaät cuûa
MATTHIEU RICARD
Baûn dòch tieáng Anh cuûa
NHOÙM DÒCH THUAÄT PADMAKARA
Baûn dòch Vieät ngöõ cuûa Thanh Lieân
1
GHI CHUÙ CUÛA TAÙC GIAÛ
Quyeån saùch naøy laø moät moùn cuùng döôøng. Noù laø vaät cuùng döôøng cho Thaày toâi, Dilgo Khyentse Rinpoche, cho nhöõng baèng höõu taâm linh cuûa toâi, vaø cho taát caû nhöõng ai coù theå ñeå maét moät laùt vaøo nhöõng hình aûnh naøy.
Naêm 1967, toâi du haønh tôùi Darjeeling ôû AÁn Ñoä vaø gaëp vò Thaày ñaàu tieân cuûa toâi laø Kyabje Kangyur Rinpoche. Toâi thöôøng xuyeân soáng trong vuøng nuùi Himalaya töø naêm 1972. Sau khi Kangyur Rinpoche töø boû theá giôùi naøy, toâi traûi qua möôøi hai naêm vôùi Khyentse Rinpoche ôû Bhutan, AÁn Ñoä, vaø Nepal, hoïc taäp vôùi ngaøi vaø phuïng söï ngaøi. Trong thôøi gian naøy, toâi trôû thaønh moät tu só Phaät Giaùo. Toâi coù may maén ñöôïc hoä toáng Khyentse Rinpoche ba laàn sang Taây Taïng.
Trong nhieàu naêm, toâi ñaõ chuïp nhöõng böùc hình caùc vò Thaày cuûa toâi vaø theá giôùi xung quanh caùc ngaøi. Nguyeän öôùc chính cuûa toâi khi laøm coâng vieäc naøy laø ñeå chia seû veû ñeïp, söùc maïnh, vaø chieàu saâu phi thöôøng cuûa theá giôùi cuûa caùc ngaøi.
Theo giaùo lyù ñaïo Phaät, Phaät taùnh hieän dieän trong moãi chuùng sinh, vaø traïng thaùi töï nhieân cuûa theá giôùi hieän töôïng thì hoaøn toaøn vieân maõn khi khoâng bò hieåu sai do aûnh höôûng cuûa nhöõng tö töôûng tieâu cöïc. Nhöõng phaåm tính tích cöïc, chaúng haïn nhö loøng toát, ñöôïc tin laø phaûn chieáu caáu truùc chaân thöïc vaø caên baûn cuûa con ngöôøi. Vì theá, trong ngheä thuaät nhieáp aûnh, toâi hy voïng laø toû loä ñöôïc veû ñeïp cuûa baûn taùnh con ngöôøi. Ngay caû trong söï khoå ñau cuøng cöïc cuõng coù theå coù phaåm caùch vaø caùi ñeïp; ngay caû trong khuoân maët cuûa söï huûy dieät vaø khuûng boá vaãn coù theå coù nieàm hy voïng. Ñieàu naøy ñaëc bieät chaân thöïc ñoái vôùi xöù sôû vaø daân toäc Taây Taïng, nhöõng ngöôøi ñaõ thaønh coâng khi vaãn giöõ ñöôïc
söï hæ laïc, söùc maïnh noäi taâm, vaø söï xaùc tín ngay trong nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên nhaát cuûa hoï.
Sau khi Khyentse Rinpoche vieân tòch vaøo naêm 1991, chaùu ngoaïi vaø vò keá thöøa taâm linh cuûa ngaøi laø Shechen Rabjam Rinpoche, vôùi söï trôï giuùp cuûa nhieàu ñeä töû cuûa oâng ngoaïi mình, ñaõ nguyeän seõ tieáp tuïc söï nghieäp vaø duy trì caùc giaùo lyù cuûa ngaøi taïi caùc Tu vieän Shechen ôû Nepal vaø Taây Taïng vaø caùc toå chöùc chi nhaùnh cuûa chuùng taïi nhöõng quoác gia khaùc treân theá giôùi. Chính nhôø söï baûo trôï cuûa Quyõ Taøi trôï Shechen maø quyeån saùch naøy ñaõ ñöôïc chuaån bò.
Tieåu söû coâ ñoïng cuûa Khyentse Rinpoche ñöôïc bieân soaïn töø töï truyeän vieát tay cuûa chính ngaøi (noù bao goàm nhöõng naêm ñaàu ñôøi cuûa ngaøi), moät vaøi cuoän baêng thu aâm trong ñoù ngaøi thuaät laïi moät vaøi giai ñoaïn cuûa ñôøi ngaøi ôû Taây Taïng, vaø nhöõng cuoäc phoûng vaán vôï ngaøi cuøng nhöõng ñeä töû cuûa ngaøi. Chuùng toâi cuõng voâ cuøng bieát ôn Erik Pema Kunzang ñaõ cho pheùp chuùng toâi keát hôïp nhöõng ñoaïn trích daãn töø baûn dòch hai töôøng thuaät cuûa Tulku
Orgyel Topgyal veà cuoäc ñôøi Khyentse Rinpoche.
2
Nhöõng yeáu toá khaùc nhau cuûa baûn vaên ñöôïc dòch töø tieáng Taây Taïng hay ñöôïc bieân soaïn vaø bieân taäp bôûi Nhoùm Dòch thuaät Padmakara, moät nhoùm caùc dòch giaû quoác teá laø nhöõng ngöôøi ñaõ thöïc haønh vaø nghieân cöùu Phaät giaùo trong vaøi thaäp nieân döôùi söï höôùng daãn cuûa nhöõng Ñaïo sö Taây Taïng loãi laïc. Nhoùm naøy taän tuïy trong vieäc dòch thuaät chính xaùc vaø uyeân baùc nhöõng baûn vaên Phaät Giaùo vaø nhöõng giaùo lyù khaåu truyeàn sang caùc ngoân ngöõ Taây phöông. Ñöôïc ñaët truï sôû taïi Dordogne, Phaùp quoác, Nhoùm Dòch thuaät Padmakara ñöôïc höôùng daãn bôûi Pema Wangyal Rinpoche vaø Jigme Khyentse Rinpoche, vaø ñoái vôùi quyeån saùch naøy thì coøn coù John Canti, Ani Jimba, Daniel Staffler, Wulstan Fletcher, vaø baûn thaân toâi. Toâi ñaëc bieät caûm ôn Jill Heald, Wendy Byrne, vaø Vivian Kurz veà söï ñoùng goùp voâ giaù ñoái vôùi döï aùn naøy.
Toâi ñaëc bieät bieát ôn Henri Cartier-Bresson ñaõ mang laïi cho toâi nhöõng söï khích leä, caûm höùng vaø hoã trôï cho nhöõng muïc ñích cuûa quyeån saùch naøy, vaø Michael Hoffman maø neáu khoâng coù söï nhieät taâm, trí tueä, vaø kinh nghieäm cuûa oâng thì quyeån saùch naøy coù theå chaúng bao giôø trôû haønh hieän thöïc. Cuoái cuøng, toâi xin baøy toû loøng bieát ôn saâu xa tôùi Ñöùc Ñaït Lai Laït Ma, ngöôøi ñaõ luoân luoân ñoái xöû vôùi caùc ñeä töû cuûa Khyentse Rinpoche vôùi moät thieän taâm vó ñaïi, ñaõ chaáp thuaän chia seû vôùi chuùng toâi nhöõng hoài töôûng vaø caûm xuùc cuûa rieâng
ngaøi nhö moät lôøi noùi ñaàu cuûa quyeån saùch naøy.
Matthieu Ricard
3
HOÀI TÖÔÛNG
Khyentse Rinpoche laø moät trong nhöõng vò Thaày toân quyù nhaát cuûa toâi. Toâi ñaõ nhaän töø ngaøi nhieàu giaùo lyù quan troïng, nhaát laø töø Coå Phaùi (Nyingma) lieân quan tôùi kinh nghieäm trong Giaùc taùnh, hay rigpa.
Ngay töø laàn ñaàu chuùng toâi gaëp nhau, toâi ñaõ coù moät aán töôïng raát toát veà ngaøi. Sau ñoù trong nhöõng kinh nghieäm vaø giaác moäng saâu xa, toâi coù nhöõng bieåu thò roõ raøng cho thaáy chuùng toâi coù moät vaøi moái lieân heä nghieäp ñaëc bieät. Keát quaû laø toâi baét ñaàu nhaän töø ngaøi nhöõng giaùo lyù. Giôø ñaây toâi caûm thaáy voâ cuøng bieát ôn ngaøi veà moïi söï giuùp ñôõ maø ngaøi ñaõ ban cho toâi.
Khyentse Rinpoche khoâng baét ñaàu baèng moät vò trí cao caáp trong Giaùo hoäi, nhöng ñaõ trôû thaønh moät vò Thaày vó ñaïi baèng vieäc phaùt trieån nhöõng thaønh töïu vieân maõn vaø ñích thöïc. Laø moät Hoaù Thaân cuûa Ñaïo sö Taây Taïng theá kyû möôøi chín Jamyang Khyentse Wangpo, ngay töø khi coøn nhoû ngaøi ñaõ baét ñaàu bieåu loä khaû naêng taâm linh maø ngaøi ñaõ keá thöøa töø nhöõng ñôøi tröôùc. Ngaøi nhaän nhöõng giaùo lyù töø nhieàu Ñaïo sö, vaø thay vì hoaøn toaøn ñeå nhöõng giaùo lyù aáy naèm yeân trong nhöõng trang saùch, ngaøi ñaõ thöïc söï ñöa chuùng vaøo thöïc haønh vaø gaët haùi kinh nghieäm tröïc tieáp töø chuùng.
Khi coøn khaù treû, ngaøi ñaõ soáng cuoäc ñôøi cuûa moät aån só vaø daâng hieán toaøn boä thôøi gian ñeå thieàn ñònh nhöõng giaùo lyù vaø chöùng nghieäm yù nghóa thöïc söï cuûa chuùng. Ngaøi ñaõ ñaït ñöôïc yeáu nghóa vaø ñieåm troïng yeáu cuûa thöïc haønh thieàn ñònh, vaø keát quaû laø trôû thaønh moät vò naém giöõ truyeàn thoáng ñang toàn taïi – nhöõng quaùn ñaûnh, söï truyeàn daïy, vaø nhöõng giaùo huaán coát tuûy – cuûa taùm doøng truyeàn taâm linh chính yeáu ñaõ phaùt trieån ôû Taây Taïng vaø bao goàm nhöõng truyeàn thoáng Kinh ñieån vaø tantra.
Chöa keå nhöõng phaåm tính aån maät khaùc cuûa ngaøi, roõ raøng ngaøi laø moät hoïc giaû vaø haønh giaû vó ñaïi. Toâi ñaëc bieät caûm kích quan ñieåm khoâng boä phaùi saâu xa cuûa ngaøi. ÔÛ Taây Taïng ñaõ hieän dieän moät soá nhöõng truyeàn thoáng taâm linh khaùc nhau, töông öùng vôùi nhöõng phöông phaùp thöïc haønh khaùc nhau, moãi truyeàn thoáng ñöôïc moâ taû bôûi nhöõng ñieåm ñaëc tröng duy nhaát naøo ñoù: moät phöông dieän cuûa söï thöïc haønh coù theå ñöôïc nhaán
maïnh nhieàu hôn hay ít hôn, hay moät vaøi vaán ñeà quan troïng cuûa giaùo lyù coù theå ñöôïc giaûi
4
thích trong moät caùch theá ñaëc bieät. Neáu ta nghieân cöùu nhöõng truyeàn thoáng khaùc nhau naøy, ta seõ nhaän ra raèng chuùng boå tuùc laãn nhau. Do ñoù moät söï tieáp caän khoâng boä phaùi raát ích lôïi cho söï thöïc haønh cuûa rieâng ta, cuõng nhö ñeå hoã trôï cho vieäc duy trì giaùo lyù ñaïo Phaät.
Maëc duø noåi tieáng vaø coù ñoà chuùng ñoâng ñaûo, Khyentse Rinpoche luoân luoân soáng raát deã thöông vaø khieâm toán. Kinh nghieäm taâm linh saâu xa cuûa ngaøi thaät hieån nhieân, nhöng ngaøi khoâng bao giôø kieâu ngaïo veà söï hieåu bieát cuûa ngaøi. Ñaây laø ñieàu raát ñaùng löu yù. Ngaøi ñoái xöû toát laønh vôùi taát caû moïi ngöôøi nhö nhau, duø hoï ôû ñòa vò cao hay thaáp, vaø thaät ñuùng ñaén khi noùi raèng chöa bao giôø ngöôøi ta nghe thaáy ngaøi noùi ñieàu gì xuùc phaïm hay laøm buoàn loøng ngöôøi khaùc.
Ngaøi ñaõ laøm vieäc khoâng meät moûi ñeå giöõ gìn vaø truyeàn baù nhöõng giaùo lyù cuûa Ñöùc Phaät vì lôïi ích cuûa taát caû chuùng sinh, cöùu vaõn vaø sao cheùp laïi nhöõng Kinh ñieån hieám coù haàu nhö ñaõ bieán maát, truøng tu nhöõng tu vieän ñaõ bò phaù huûy vaø ñaëc bieät laø giaûng daïy. Ngay caû khi ñaõ giaø, baát kyø luùc naøo ngaøi luoân luoân saün saøng ñeå ban nhöõng bình giaûng döïa treân nguyeân taùc, nhöõng quaùn ñaûnh, vaø nhöõng giaùo huaán coát tuûy cho baát kyø ai coù theå trôû thaønh moät ngöôøi naém giöõ chaân thöïc cuûa doøng truyeàn thöøa. Moïi söï ngaøi laøm chæ nhaém vaøo vieäc giuùp ñôõ ngöôøi khaùc vaø gìn giöõ nhöõng giaùo lyù. Ngaøi cuõng bieân soaïn raát nhieàu luaän vaên vaø caùc bình giaûng.
Khyentse Rinpoche laø moät maãu möïc cho taát caû nhöõng vò naém giöõ giaùo lyù khaùc. Chuùng ta khoâng neân chæ ngöôõng moä söï hieåu bieát, trí tueä, vaø thaønh töïu khoâng theå nghó baøn cuûa ngaøi, maø quan troïng hôn nöõa, chuùng ta neân noi theo göông maãu cuûa ngaøi vaø töï ganh ñua ñeå ñaït ñöôïc nhöõng phaåm tính ñoù. Nhöõng giaùo lyù cuûa Ñöùc Phaät coù giaù trò lôùn lao ñoái vôùi moïi ngöôøi, khoâng chæ vôùi nhöõng haønh giaû hoaøn toaøn hieán mình maø coøn caû vôùi caùc cö só, vaø taát caû chuùng ta phaûi noã löïc heát söùc mình ñeå thöïc haønh vaø thöïc hieän chuùng, vaø ñeå ganh ñua vôùi nhöõng vò Thaày vó ñaïi laø nhöõng ngöôøi ñaõ noi theo göông maãu cuûa Ñöùc Phaät. Ñoù laø caùch thöùc toát ñeïp nhaát ñeå hoaøn thaønh nhöõng öôùc nguyeän cuûa vò Thaày cuûa chuùng ta, söï cuùng döôøng toái haûo maø chuùng ta coù theå thöïc hieän cho ngaøi. Trong möùc ñoä hieåu bieát cuûa toâi, toâi coù caûm töôûng raèng vieäc cuùng döôøng söï thöïc haønh vaø thaønh töïu taâm linh cuûa toâi cho Thaày toâi laø caùch thöùc toát ñeïp nhaát ñeå laøm vui loøng ngaøi, vaø toâi khaån caàu moïi baèng höõu taâm linh cuûa toâi cuõng phaùt trieån nguyeän öôùc naøy. Toâi tin töôûng raèng nhöõng haønh giaû hieän taïi coù theå ruùt ra ñöôïc nhöõng lôïi laïc to lôùn töø vieäc hoïc taäp caùch thöùc caùc haønh giaû vó ñaïi trong quaù khöù ñaõ noã löïc treân con ñöôøng.
Laø ñeä töû cuûa Khyentse Rinpoche, toâi muoán chia seû caûm xuùc cuûa toâi vôùi nhöõng ñeä töû khaùc cuûa ngaøi raèng chuùng ta ñaõ raát may maén khi ñöôïc gaëp ngaøi vaø nhaän nhöõng giaùo lyù cuûa ngaøi. Nhöõng gì chuùng ta nhaän laõnh töø ngaøi thì voâ giaù. Nhö theá, giôø ñaây ñieàu coát yeáu laø chuùng ta phaûi thöïc hieän caùc giaùo lyù cuûa ngaøi trong ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa ta, ñeå
chuùng ta trôû thaønh nhöõng ñeä töû toát laønh cuûa moät Laït Ma toát laønh nhö theá.
5
Nhöõng kinh nghieäm taâm linh saâu xa, laø nhöõng gì döôøng nhö sieâu vöôït söï giaûng giaûi luaän lyù, thì khoâng deã daøng dieãn taû baèng ngoân töø hay ñöôïc trao truyeàn baèng phöông tieän giaûng daïy khaåu truyeàn. Ñuùng hôn, chuùng phuï thuoäc vaøo söï höùng khôûi vaø nhöõng söï ban phöôùc ñöôïc nhaän laõnh töø doùng truyeàn taâm linh qua vò Thaày cuûa ta. Ñoù laø lyù do taïi sao trong Phaät Giaùo (vaø ñaëc bieät laø Kim Cöông thöøa), söï thöïc haønh Guru Yoga – “söï hôïp nhaát vôùi baûn taùnh cuûa vò Thaày” – ñöôïc coi laø coù moät taàm quan troïng nhö theá. Bôûi thöïc haønh Guru Yoga cöïc kyø quan troïng neân nhöõng phaåm tính cuûa baûn thaân vò Thaày cuõng quan troïng khoâng keùm. Nhöõng phaåm tính caàn thieát ñoái vôùi moät vò Thaày chaân chính ñaõ ñöôïc chính Ñöùc Phaät moâ taû chi tieát trong nhieàu Kinh ñieån vaø tantra. Taát caû nhöõng phaåm tính naøy toâi ñeàu tìm thaáy ôû Khyentse Rinpoche.
Khi nhöõng giaùo lyù ñaïo Phaät baét ñaàu nôû roä ôû Taây Taïng, nhöõng söï ban phöôùc cuûa Guru Padmasambhava, ngöôøi ñaõ ñöa Phaät Giaùo vaøo Taây Taïng, laø moät taùc nhaân heát söùc quan troïng. Nhöõng lôøi nguyeän vaø loøng bi maãn cuûa Ngaøi ñaõ thieát laäp moät söï noái keát raát ñaëc bieät giöõa Ngaøi vaø xöù Taây Taïng. Giôø ñaây chuùng ta ñang soáng trong moät thôøi ñaïi trong ñoù, theo moät quan ñieåm taâm linh, nhöõng ñieàu kieän ñaõ bò hö hoaïi. Con ngöôøi raát thoâng minh vaø ñaày saùng taïo; nhöng phaåm tính maø hoï thöôøng thieáu laø thieän taâm thöïc söï cuûa con ngöôøi. Trí thoâng minh cuûa hoï caøng ngaøy caøng ñöôïc söû duïng trong nhöõng caùch theá huûy dieät. Baûn thaân nhöõng ngöôøi Taây Taïng ñaõ töøng traûi qua moät thôøi kyø heát söùc khoù khaên, vôùi söï huûy dieät roäng khaép khieán ñaát nöôùc vaø Phaät Giaùo Taây Taïng phaûi chòu ñau khoå. Vaø ôû khaép nôi treân theá giôùi, moïi loaïi bieán ñoäng vaø baát haïnh ñaõ phaùt sinh. Trong nhöõng thôøi ñaïi khoù khaên nhö theá, nhöõng söï ban phöôùc cuûa Guru Padmasambhava raát caàn thieát, vaø toâi coù caûm töôûng raèng söï ban phöôùc cuûa Khyentse Rinpoche thì cuõng y nhö vaäy, bôûi ngaøi coù moät moái lieân heä ñaëc bieät vôùi Guru Padmasambhava.
Nhö theá, ñaây laø ñieàu toâi suy nghó veà Thaày toâi.
Toâi raát haøi loøng veà vieäc xuaát baûn quyeån Haønh trình ñi tôùi Giaùc ngoä, tieåu söû cuûa Khyentse Rinpoche ñöôïc minh hoïa baèng nhöõng böùc aûnh tuyeät ñeïp. Vôùi nhöõng lôøi caàu nguyeän trí tueä cuûa Thaày toâi coù theå thaám ñaãm taâm thöùc chuùng ta, toâi muoán caûm ôn nhieáp aûnh gia, Thöôïng toïa Konchok Tenzin (Matthieu Ricard), nhaø xuaát baûn, vaø taát caû
nhöõng ai ñaõ coäng taùc trong taùc phaåm naøy.
6
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |