Nhãm nghiªn cøu: Hoµng Thuý b ng (M. Sc) NguyÔn V¨n NghÖ (mba) Lª Hoµng Tïng



tải về 1.19 Mb.
trang1/14
Chuyển đổi dữ liệu17.08.2016
Kích1.19 Mb.
#21753
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14


X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh s¶n xuÊt cµ phª robusta cña ViÖt Nam





Nhãm nghiªn cøu:

Hoµng Thuý B»ng (M. Sc)

NguyÔn V¨n NghÖ (MBA)

Lª Hoµng Tïng (MA)

TrÇn ThÞ Quúnh Chi (MA)

môc lôc




C¸c tõ viÕt t¾t


ACPC HiÖp héi c¸c n­íc s¶n xuÊt cµ phª

DANIDA C¬ quan hîp t¸c song ph­¬ng §an M¹ch

DARD Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n

DRC ChØ sè chi phÝ nguån lùc trong n­íc

EPC HÖ sè hiÖu qu¶ b¶o hé

EU Céng ®ång Ch©u ¢u

FAO Tæ chøc L­¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp

GDP Tæng s¶n phÈm quèc néi

GSO Tæng côc Thèng kª

TPHCM Thµnh phè Hå ChÝ Minh

ICA HiÖp ®Þnh cµ phª quèc tÕ

ICARD Trung t©m Th«ng tin N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n

ICO Tæ chøc Cµ phª Quèc tÕ

MARD Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n

NPCI HÖ sè b¶o hé danh nghÜa ®Çu vµo

NPCO HÖ sè b¶o hé danh nghÜa s¶n l­îng

OGB Oxfam Anh

OHK Oxfam Hång K«ng

PAM Ma trËn ph©n tÝch chÝnh s¸ch

SOE Doanh nghiÖp nhµ n­íc

TNC C«ng ty xuyªn quèc gia

VND §ång ViÖt Nam

WTO Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi

SDC C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t­ vÊn ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Lêi c¶m ¬n


Nghiªn cøu nµy ®­îc hoµn thµnh víi sù ®ãng gãp cña rÊt nhiÒu ng­êi, c¬ quan vµ tæ chøc. §Çu tiªn, chóng t«i ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n tíi V¨n phßng dù ¸n nghiªn cøu MISPA-ICARD, c¸c thµnh viªn héi ®ång chÊm thÇu ®· lùa chän ®¬n vÞ chóng t«i lµ c¬ quan triÓn khai ®Ò tµi nghiªn cøu "X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh s¶n xuÊt cµ phª Robusta ViÖt Nam". §©y lµ ®Ò tµi mµ nhãm nghiªn cøu chóng t«i thùc sù mong muèn ®­îc tham gia. Chóng t«i còng xin göi lêi c¶m ¬n cña m×nh tíi c¸c c¸n bé v¨n phßng dù ¸n nghiªn cøu MISPA-ICARD ®· lu«n t¹o thuËn lîi cho chóng t«i vÒ c¸c mÆt tæ chøc vµ tµi chÝnh, gãp phÇn kh«ng nhá ®Ó chóng t«i hoµn thµnh nghiªn cøu nµy víi kÕt qu¶ tèt nhÊt.


Chóng t«i ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n cña m×nh tíi c¸c c¸n bé trÎ lµm viÖc t¹i c¸c phßng Th«ng tin thÞ tr­êng, C«ng nghÖ th«ng tin vµ Th«ng tin Ên phÈm thuéc Trung t©m th«ng tin n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· nhiÖt t×nh cung cÊp c¸c tµi liÖu vµ th«ng tin s½n cã g¾n chÆt víi néi dung cña ®Ò tµi nghiªn cøu.
Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc ®Þa, chóng t«i nhËn ®­îc sù gióp ®ì vµ hîp t¸c chÆt chÏ cña nhiÒu c¸n bé vµ c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh ®Þa ph­¬ng. Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c¸n bé Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n tØnh §¨k L¨k, c¸n bé c¸c huyÖn, x· vµ bu«n lµng, c¸c doanh nghiÖp n¬i ®oµn ®Õn kh¶o s¸t, ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ dµnh thêi gian quÝ b¸u cña m×nh ®Ó trao ®æi víi chóng t«i vÒ c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu. Chóng t«i xin ®Æc biÖt c¶m ¬n mét sè c¸n bé ®Þa ph­¬ng ®· ®i cïng ®oµn trong suèt chuyÕn kh¶o s¸t thùc ®Þa, gióp chóng t«i trao ®æi víi nhiÒu ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng. Chóng t«i còng xin bµy tá nh÷ng lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn hé gia ®×nh nghiªn cøu, ®· chia sÎ th«ng tin cëi më víi chóng t«i vÒ c¸c néi dung ®iÒu tra. NÕu kh«ng cã sù tham gia tÝch cùc cña hä, nghiªn cøu nµy kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc.
Tuy nhiªn, do vÊn ®Ò nghiªn cøu réng, nhiÒu khã kh¨n thùc tiÔn nÈy sinh nªn B¸o c¸o nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái mét sè thiÕu sãt. RÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp cña nh÷ng ng­êi quan t©m.

§¹i diÖn nhãm nghiªn cøu SDC

Hoµng Thuý B»ng

Giíi thiÖu



I. Sù cÇn thiÕt cña nghiªn cøu

Tõ n¨m 1994 ®Õn n¨m 1999, khi gi¸ cµ phª thÕ giíi t¨ng ®ét biÕn do s­¬ng muèi ë Brazil, ngµnh cµ phª ViÖt Nam ®· cã nh÷ng th¨ng tiÕn v­ît bËc. Tõ mét n­íc cã s¶n l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu thÊp nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90, ViÖt Nam dÇn trë thµnh n­íc xuÊt khÈu cµ phª lín thø hai trªn thÕ giíi, chØ ®øng sau Brazil - n­íc cã truyÒn thèng ph¸t triÓn ngµnh cµ phª trong nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 90. NÕu chØ tÝnh riªng cµ phª Robusta, n¨m 2001, ViÖt Nam ®· v­¬n lªn trë thµnh n­íc xuÊt khÈu lín nhÊt thÕ giíi víi 42% thÞ phÇn. Trong c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, cµ phª trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng thø 2 (sau g¹o - c©y l­¬ng thùc truyÒn thèng cña ViÖt Nam) víi kim ng¹ch dao ®éng trong kho¶ng tõ 400 ®Õn 600 triÖu USD/n¨m, gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam1. N¨m 1994, diÖn tÝch cµ phª ViÖt Nam chØ vµo kho¶ng 119300 ha víi kho¶ng 200 ngh×n tÊn xuÊt khÈu, nh­ng ®Õn n¨m 2000, diÖn tÝch cµ phª ®· vµo kho¶ng 513 ngh×n ha vµ h¬n 800 ngh×n tÊn xuÊt khÈu.T¨ng tr­ëng cµ phª ViÖt Nam lµm cho tÊt c¶ c¸c chuyªn gia trong vµ ngoµi n­íc ®Òu ng¹c nhiªn. Ngay c¶ c¸c kÕ ho¹ch l¹c quan nhÊt trong nh÷ng n¨m tr­íc ®ã còng chØ dõng ë møc 350 ngh×n ha vµ 450 ngh×n tÊn.2


Trong giai ®o¹n nµy, mäi ng­êi tõ n«ng d©n, c¸n bé c«ng nh©n viªn ë T©y Nguyªn, nh÷ng ng­êi tõ Nha Trang ®Õn thµnh phè Hå ChÝ Minh ®Òu ®æ x« ®i t×m ®Êt, mua ®Êt lµm v­ên cµ phª. Nh÷ng ng­êi nghÌo vµ ®ång bµo d©n téc Ýt ng­êi më réng diÖn tÝch cµ phª b»ng c¸ch khai hoang, ph¸ rõng. §©y lµ nguyªn nh©n lµm cho diÖn tÝch vµ s¶n l­îng cµ phª t¨ng nhanh.
§¨k L¨k lµ tØnh lín nhÊt ViÖt Nam n»m ë trung t©m vïng T©y Nguyªn víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn 19.599 km2 vµ ®Æc ®iÓm ®Êt ®ai chñ yÕu lµ ®Êt ®á Bazan. KhÝ hËu thêi tiÕt vïng T©y Nguyªn ®· t¹o cho §¨k L¨k ®iÒu kiÖn rÊt thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng lo¹i c©y c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ hµng ho¸ lín nh­ cµ phª, cao su, hå tiªu v.v... Trong giai ®o¹n 1995 - 2000, c©y cµ phª lµ mét c©y c«ng nghiÖp ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho ng­êi d©n nãi riªng vµ cho c¶ tØnh §¨k L¨k nãi chung. Do lîi nhuËn trång cµ phª cao nªn ng­êi d©n ®· giµu lªn nhê nã vµ cã tíi hµng chôc v¹n ng­êi tõ 61 tØnh thµnh ViÖt Nam ®Õn §¨k L¨k ®Ó lËp nghiÖp, trong ®ã phÇn lín lµ d©n di c­ tù do, më réng diÖn tÝch trång cµ phª.3 Nh÷ng ng­êi d©n ®i di c­ tù do nµy ®· g©y ra biÕt bao khã kh¨n cho §¨k L¨k trong qu¶n lý nh©n hé khÈu, an ninh trËt tù vµ thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Hµng ngµn vô tranh chÊp ®Êt ®ai, hµng ngµn vô vi ph¹m l©m luËt ®· x¶y ra. NhiÒu tr­êng häc, c¬ së y tÕ qu¸ t¶i.4
Khi thÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi r¬i vµo khñng ho¶ng trong 4 n¨m gÇn ®©y. Gi¸ cµ phª thÕ giíi gi¶m xuèng møc thÊp kû lôc trong vßng 40 n¨m qua, ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn lîi Ých ngµnh cµ phª nãi chung vµ c¸c ®èi t­îng tham gia s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª nãi riªng. Theo nghiªn cøu cña ICARD, OXFAM Anh vµ OXFAM Hong Kong n¨m 2001, møc sèng cña hÇu hÕt ng­êi trång cµ phª §¨k L¨k ®Òu cã xu h­íng gi¶m, hé giÇu chuyÓn xuèng kh¸, kh¸ xuèng trung b×nh, trung b×nh xuèng nghÌo vµ nghÌo xuèng ®ãi. NhiÒu hé hiÖn nay kh«ng ®ñ l­¬ng thùc ®Ó ¨n vµ nî ng©n hµng do vay tiÒn ®Çu t­ vµo trång cµ phª trong nh÷ng n¨m tr­íc ®ã, b×nh qu©n 4,5 triÖu ®ång. Ng­êi lao ®éng thiÕu viÖc lµm vµ gi¸ thuª lao ®éng gi¶m. NhiÒu c¬ së thu gom vµ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cµ phª ®ang nî ®äng ng©n hµng, b×nh qu©n h¬n 5 tû ®ång. ViÖt Nam lµ mét trong sè nh÷ng n­íc chÞu thiÖt h¹i nhiÒu nhÊt tõ cuéc khñng ho¶ng gi¸.
Kh«ng ph¶i chØ thiÖt h¹i vÒ mÆt kinh tÕ, ngµnh cµ phª ViÖt Nam cßn chÞu thiÖt h¹i c¶ vÒ mÆt m«i tr­êng vµ t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng. Cµ phª ViÖt Nam ban ®Çu chñ yÕu ®­îc trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn phï hîp nh­ng sau ®ã dÇn ®­îc më réng sang c¸c vïng ®Êt Ýt thÝch hîp nh­ ®Êt dèc, ®Êt kh«ng ®ñ n­íc t­íi. VÝ dô, ®µo giÕng ®Ó t­íi cµ phª b¾t ®Çu ®­îc ng­êi d©n chó träng ®Çu t­ tõ n¨m 1987. Theo ­íc tÝnh vµo nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 80, ®é s©u cña c¸c giÕng ®µo chØ vµo kho¶ng 16 mÐt lµ ®ñ ®Ó t­íi n­íc. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1999, giÕng ph¶i cã ®é s©u kho¶ng 25 mÐt th× míi ®ñ n­íc t­íi. HiÖn nay nhiÒu vïng kh«ng cã n­íc t­íi, thËm chÝ ®· thuª m¸y khoan xuèng tõ 60 ®Õn 70 mÐt mµ vÉn kh«ng cã n­íc. Bªn c¹nh víi nguån n­íc ngÇm suy gi¶m, nguån tµi nguyªn rõng còng gi¶m m¹nh do ng­êi d©n ph¸ rõng ®Ó trång cµ phª, g©y ¶nh h­ëng xÊu tíi m«i tr­êng sinh th¸i. Trong 20 n¨m qua, rõng ë §¨k L¨k – tØnh chuyªn canh cµ phª lín nhÊt ViÖt Nam – gi¶m b×nh qu©n 20 ngh×n ha/n¨m. Ph¸ rõng vµ khai th¸c n­íc ngÇm ®Ó trång vµ t­íi cµ phª qu¸ møc ¶nh h­ëng nghiªm träng ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung vµ ngµnh cµ phª ViÖt Nam nãi riªng trong t­¬ng lai.
Nh÷ng thiÖt h¹i cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam nh­ lµ mét minh chøng cho thÊy "thÞ tr­êng tù do" hay "c¬ chÕ thÞ tr­êng" thuÇn tuý kh«ng ph¶i lµ c«ng cô lu«n dÉn d¾t ngµnh cµ phª tíi lîi Ých tèi ®a. T¨ng tr­ëng bÒn v÷ng trong t­¬ng lai cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam cÇn can thiÖp chÝnh s¸ch hiÖu qu¶ cña nhµ n­íc.
Trong nh÷ng n¨m qua, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· vµ ®ang triÓn khai nhiÒu chÝnh s¸ch kh¸c nhau nh»m h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng do cuéc khñng ho¶ng gi¸ g©y ra nh­ thu mua t¹m tr÷ cµ phª, th­ëng xuÊt khÈu, thu mua vµ ph¸ huû c¸c s¶n phÈm cµ phª chÊt l­îng thÊp, gi¶m diÖn tÝch trång cµ phª Robusta, trî cÊp g¹o v¶i cho ng­êi trång cµ phª nghÌo vµ ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, khuyÕn khÝch ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt, t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng nh­ cµ phª Arabica, ca cao, b«ng, chÌ, tiªu, ®iÒu vµ ®iÒu chØnh l¹i qui ®Þnh vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng cµ phª phï hîp víi hÖ thèng tiªu chuÈn quèc tÕ v.v... TÊt c¶ nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong thêi kú khñng ho¶ng gi¸.5
Tuy nhiªn, ®Ó n©ng cao vÞ thÕ hay kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam vµ khai th¸c tèi ®a lîi Ých tõ c©y cµ phª, ViÖt Nam cÇn ph¶i tiÕn hµnh rµ so¸t vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c lîi thÕ c¹nh tranh hiÖn t¹i cña s¶n phÈm cµ phª ®Ó tõ ®ã ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh hiÖn t¹i. §Æc biÖt khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc (AFTA, APEC) vµ thÕ giíi (WTO). Do ®ã, mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch hç trî ngµnh cµ phª ViÖt Nam thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m võa qua cã thÓ kh«ng ®­îc phÐp thùc hiÖn nh­ chÝnh s¸ch thu mua t¹m tr÷, th­ëng xuÊt khÈu v.v… vµ dÉn ®Õn mét biÕn ®éng nhá cña thÞ tr­êng thÕ giíi cã thÓ g©y ra nh÷ng ¶nh h­ëng rÊt xÊu tíi nh÷ng ng­êi tham gia trång, chÕ biÕn vµ tiªu thô cµ phª, ®Æc biÖt khi søc c¹nh tranh cµ phª ViÖt Nam thÊp. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu/®¸nh gi¸ “Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh s¶n xuÊt cµ phª Robusta ViÖt Nam” lµ hÕt søc cÇn thiÕt, ®­a ra nh÷ng gîi ý chÝnh s¸ch trung h¹n vµ dµi h¹n ®Ó ®iÒu chØnh qui m« s¶n xuÊt thÝch hîp, c¶i thiÖn chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh ®Ó tõng b­íc c¶i thiÖn nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam.
2. Tãm t¾t c¸c nghiªn cøu hiÖn hµnh

Cuéc khñng ho¶ng gi¸ cµ phª toµn cÇu tõ cuèi n¨m 1999 ®Õn cuèi n¨m 2002 ®· g©y ¶nh h­ëng xÊu nghiªm träng ®Õn ngµnh cµ phª ViÖt Nam. RÊt nhiÒu nghiªn cøu cña c¸c c¸ nh©n, c¬ quan nghiªn cøu nhµ n­íc, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ®·/®ang hoµn thµnh nh»m t×m gi¶i ph¸p t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cµ phª ViÖt Nam, gi¶m thiÓu nh÷ng ¶nh h­ëng cña xu h­íng biÕn ®éng gi¸ thÕ giíi. Sau ®©y lµ danh môc c¸c nghiªn cøu chÝnh:




  • Trung t©m th«ng tin cña Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n (ICARD) ®· kÕt hîp víi Oxfam Anh vµ Oxfam Hång K«ng tiÕn hµnh nghiªn cøu "§¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®Õn ng­êi trång cµ phª ë tØnh §¨k L¨k".

  • Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n phèi hîp víi Tæ chøc N«ng l­¬ng ThÕ giíi (FAO) tiÕn hµnh nghiªn cøu vÒ "Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong båi c¶nh t¹i Ch©u ¸".

  • Mét nhãm chuyªn gia cña tr­êng Tæng hîp Free, Amsterdam nghiªn cøu "Kh¶ n¨ng ®Ò xuÊt c¸c c«ng cô qu¶n lý rñi ro ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi 3 lo¹i n«ng s¶n chÝnh: hå tiªu, cao su vµ cµ phª".

  • Nghiªn cøu kÕt hîp gi÷a Uû ban Nh©n d©n tØnh §¨k L¨k vµ DANIDA vÒ "§a d¹ng ho¸ c©y trång vµ nghiªn cøu thÞ tr­êng n«ng s¶n phÈm".

  • Mét nhãm nghiªn cøu gåm gi¸o s­ cña tr­êng §¹i häc tæng hîp T©y óc, Australia; gi¸o s­ vµ sinh viªn cña tr­êng §¹i häc tæng hîp Arizona, USA, ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu vÒ "Mét sè th¸ch thøc cña viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng cho mÆt hµng cµ phª ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ ThÞ tr­êng Mü".

  • HiÖp héi Cµ phª Cao cao ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh "Nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt ®Ò ¸n n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña mÆt hµng cµ phª ViÖt Nam".

  • ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ N«ng nghiÖp ®· tiÕn hµnh ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ "Tæng quan Ph¸t triÓn cµ phª ViÖt Nam".

  • ThiÕu tªn B¸o c¸o cña thÇy NguyÔn Th¾ng, viÖn kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ viÖn kinh tÕ th­¬ng m¹i.


C¸c ý t­ëng chÝnh cña c¸c nghiªn cøu kü thuËt

C¸c nghiªn cøu kü thuËt chñ yÕu tËp trung vµo viÖc t×m gi¶i ph¸p c¶i thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trång vµ ch¨m sãc cµ phª, kü thuËt thu h¸i, t¨ng øng dông c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít ®Ó lµm cho cµ phª ®¹t chÊt l­îng tèt h¬n (®é Èm, t¹p chÊt, mÇu s¾c, h­¬ng vÞ) vµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng sinh th¸i. C¸c nghiªn cøu nµy còng khuyÕn c¸o nªn gi¶m diÖn tÝch trång cµ phª ë nh÷ng vïng cã ®Þa h×nh, ®iÒu kiÖn ®Êt vµ n­íc kh«ng phï hîp vµ nªn chuyÓn ®æi sang c¸c lo¹i c©y trång kh¸c phï hîp h¬n.


S¶n l­îng cµ phª ViÖt Nam chñ yÕu lµ cµ phª vèi víi ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn chÝnh lµ chÕ biÕn kh«, cµ phª qu¶ t­¬i ®­îc ph¬i kh« b»ng ¸nh n¾ng mÆt trêi hoÆc sÊy. NhiÒu nghiªn cøu cho thÊy ph­¬ng ph¸p chÕ biÕn kh« víi gi¸ thµnh thÊp nh­ng cµ phª chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p kh« cã phÈm chÊt kÐm h¬n cµ phª chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p ­ít. MÊy n¨m gÇn ®©y, do cung v­ît qu¸ cÇu, gi¸ c¶ gi¶m liªn tôc xuèng møc thÊp nhÊt, ng­êi mua yªu cÇu chÊt l­îng cao h¬n. V× vËy, gÇn ®©y cã nhiÒu nghiªn cøu tËp trung nhiÒu vµo lÜnh vùc t¨ng c­êng øng dông c«ng nghÖ chÕ biÕn ­ít ®Ò lµm cho cµ phª ®¹t chÊt l­îng tèt h¬n b¶o ®¶m vÒ ®é Èm, t¹p chÊt, mµu s¾c, vµ h­¬ng vÞ.
C¸c ý t­ëng chÝnh cña c¸c nghiªn cøu kinh tÕ

C¸c nghiªn cøu kinh tÕ hiÖn cã chñ yÕu tËp trung vµo hai lÜnh vùc lµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ ®¸nh gi¸ ¶nh h­ëng biÕn ®éng gi¸ cµ phª ®Õn ng­êi nghÌo. Trong B¸o c¸o "T×nh h×nh xuÊt khÈu cµ phª vµ c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu n¨m 2002", VICOFA khuyÕn nghÞ ngµnh cµ phª ViÖt Nam ph¶i t¨ng c­êng qu¶ng b¸ s¶n phÈm cµ phª ViÖt Nam th«ng qua c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ, b¸n trùc tiÕp cho c¸c nhµ rang xay, qu¶ng c¸o s¶n phÈm trªn c¸c chuyÕn bay cña Lufthansa. B¸o c¸o còng chØ râ sù cÇn thiÕt ph¶i më réng diÖn tÝch trång cµ phª Arabica vµ tiÕp tôc ch¨m sãc v­ên cµ phª Robusta.


Trong B¸o c¸o nghiªn cøu kÕt hîp gi÷a ICARD, Oxfam Anh vµ Oxfam Hongkong "§¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®Õn ng­êi trång cµ phª nghÌo tØnh §¨k L¨k" cuèi n¨m 2002 vµ ®­îc tr×nh bÇy t¹i Héi th¶o "Toµn cÇu ho¸, th­¬ng m¹i vµ chÝnh s¸ch v­ît qua ®ãi nghÌo" do T¹p chÝ Nghiªn cøu LËp ph¸p tæ chøc ngµy 19/03/2003, nhãm nghiªn chØ râ nh÷ng khã kh¨n chñ quan vµ kh¸ch quan kh¸c nhau vÒ cÊu tróc thÞ tr­êng vµ thÓ chÕ chÝnh s¸ch ®· lµm cho nh÷ng ng­êi trång cµ phª nghÌo, ®Æc biÖt lµ ng­êi d©n téc thiÓu sè ngµy cµng nghÌo h¬n vµ dÔ bÞ tæn th­¬ng d­íi t¸c ®éng lªn xuèng cña gi¸ thÕ giíi. Hai trong nh÷ng gîi ý chÝnh s¸ch quan träng cña B¸o c¸o lµ khuyÕn nghÞ diÖn tÝch trång cµ phª ViÖt Nam nªn ®­îc duy tr× kho¶ng 500 ngh×n ha vµ t¨ng th«ng tin thÞ tr­êng cho nh÷ng ng­êi nghÌo vµ ®ång bµo d©n téc ë vïng s©u vïng xa.
Trong B¸o c¸o nghiªn cøu "Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong bèi c¶nh t¹i Ch©u ¸" kÕt hîp gi÷a MARD vµ FAO cho thÊy tõ khi gia nhËp ASEAN, ViÖt Nam ®· ký mét lo¹t c¸c tho¶ thuËn nh­ khèi mËu dÞch tù do ASEAN, tho¶ thuËn vÒ hiÖu lùc thuÕ quan ­u ®·i chung. Nh÷ng tho¶ thuËn nµy t¹o cho ViÖt Nam nãi chung vµ ngµnh n«ng nghiÖp nãi riªng nh÷ng c¬ héi nh­ng ®ång thêi còng sÏ n¶y sinh nhiÒu th¸ch thøc. §Ó héi nhËp víi thÞ tr­êng khu vùc, chØ cã thÓ b»ng c¸ch n©ng cao lîi thÕ c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ nÒn n«ng nghiÖp cô thÓ lµ hai mÆt hµng chÝnh lµ cµ phª vµ cao su. Môc ®Ých cña nghiªn cøu do Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n phèi hîp víi Tæ chøc N«ng L­¬ng ThÕ giíi vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong bèi c¶nh ASEAN ®· thu thËp c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn ph¸t triÓn cµ phª, nghiªn cøu gi¸ cµ phª t¹i v­ên, gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ thÞ tr­êng nghiªn cøu hiÖn tr¹ng thùc tÕ cña h¹ tÇng vµ hÖ thèng th«ng tin liªn quan ®Õn s¶n xuÊt cµ phª ë ViÖt Nam.
Nghiªn cøu xem xÐt mét sè chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ gîi ý víi chÝnh phñ mét sè thay ®æi thÓ chÕ cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c cam kÕt. Nghiªn cøu cßn ®Ò xuÊt mét sè chÝnh s¸ch ®èi víi cµ phª trong c¸c lÜnh vùc ph¸t triÓn cµ phª tiÓu ®iÒn, qu¶n lý tû gi¸ trao ®æi tiÒn tÖ, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, vµ t¨ng c­êng tiÒm n¨ng kü thuËt vµ khoa häc: c«ng t¸c khuyÕn n«ng, tËp trung vµo c¸c nghiªn cøu vÒ qu¶ng b¸, tiÕp thÞ, ®ãng gãi, bao b× vµ b¶o hé chÊt l­îng cµ phª. T¨ng c­êng c¸c hiÖp héi cµ phª; tæ chøc thÞ tr­êng giao xa, thµnh lËp quü hç trî xuÊt khÈu cµ phª, quü hç trî s¶n xuÊt; c¶i thiÖn vµ duy tr× lîi thÕ so s¸nh cña cµ phª ViÖt Nam ë c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa, thÞ tr­êng ASEAN vµ thÞ tr­êng quèc tÕ.
Trong B¸o c¸o "Kh¶ n¨ng ®Ò xuÊt c¸c c«ng cô qu¶n lý rui ro ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi 3 lo¹i n«ng s¶n chÝnh: hå liªu, cao su vµ cµ phª" do nhãm chuyªn gia tr­êng ®¹i häc Free, Amsterdam thùc hiÖn ®· xem xÐt kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c c«ng cô qu¶n lý rñi ro ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t thùc tÕ cña t¸c gi¶ vµo th¸ng 5 n¨m 2002. Ba b¸o c¸o cho 3 ngµnh hµng chÝnh: hå tiªu, cao su vµ cµ phª ®· ph¸c th¶o nh÷ng nÐt chÝnh vÒ møc ®é phô thuéc vµo c¸c chñ yÕu cña ViÖt Nam, mét ®Êt n­íc cã kho¶ng 80% d©n sè sinh sèng ë vïng n«ng th«n víi kho¶ng 90% d©n sè thuéc diÖn nghÌo. ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vµ ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh thµnh thÞ ho¸. Trong hai thËp kû tíi, s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng n«ng nghiÖp vÉn ®ãng vai trß quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ hé gia ®×nh n«ng th«n, bëi v× hä cßn cã qu¸ Ýt c¸c lùa chän thay thÕ kh¸c.
Nhãm nghiªn cøu thuéc tr­êng ®¹i häc tæng hîp T©y óc vµ Arizona, Mü ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu "Mét sè th¸ch thøc cña viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng cho mÆt hµng cµ phª ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ ThÞ tr­êng Mü" ®· ®­îc tiÕn hµnh víi môc ®Ých lµ xem xÐt ngµnh kinh doanh n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam, träng t©m tËp trung cña nghiªn cøu lµ xem xÐt nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp cã nhiÒu høa hÑn vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho nh÷ng s¶n phÈm nµy. Trong nghiªn cøu nµy, nhãm t¸c gi¶ tËp trung vµo nghiªn cøu s¶n phÈm cµ phª, c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt nhËp khÈu cµ phª, thÞ tr­êng tiÒm n¨ng, vµ vai trß cña kinh doanh n«ng nghiÖp vµ cµ phª ®èi víi thÞ tr­êng vµ ph¸t triÓn.
Nh­ vËy, c¸c nghiªn cøu hiÖn nay ®· ®Ò cËp cïng mét lóc ®Õn nhiÒu kh©u trong ngµnh cµ phª ViÖt Nam tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô hµng ho¸, tõ c¸c yÕu tè kü thuËt ®Õn c¸c yÕu tè kinh tÕ. Tuy nhiªn, c¸c nghiªn cøu nµy ®­a ra c¸c gîi ý chÝnh s¸ch chñ yÕu d­íi d¹ng ®Þnh tÝnh h¬n lµ ®Þnh l­îng. Thªm vµo ®ã, c¸c gîi ý chÝnh s¸ch râ rµng hay kh¶ thi chñ yÕu tËp trung ë kh©u s¶n xuÊt t¹i hé vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Mét nghiªn cøu chi tiÕt h¬n, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam bao gåm tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng tham gia trång, thu mua, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm hiÖn ch­a ®­îc tiÕn hµnh. Do ®ã, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÉn ch­a ®­îc cung cÊp mét bøc tranh toµn c¶nh, chi tiÕt vµ c¸c b­íc ®i cô thÓ ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam trong trung vµ dµi h¹n.
3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu

3.1. Ph­¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu


Thu nhËp th«ng tin cã s½n:

  • C¸c B¸o c¸o nghiªn cøu.

  • C¸c bµi b¸o vµ t¹p chÝ liªn quan.

  • C¸c th«ng tin trªn Internet.

  • Héi th¶o.

  • ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia trong ngµnh.


Thu thËp th«ng tin tõ thùc ®Þa, tØnh §¨k L¨k:

  • §iÒu tra t×nh h×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ tiªu thô t¹i hé.

  • §iÒu tra t×nh h×nh thu mua, vËn chuyÓn vµ tiªu thô cña c¸c ®¹i lý thu mua.

  • §iÒu tra t×nh h×nh thu mua, vËn chuyÓn, chÕ biÕn vµ tiªu thô (trong n­íc vµ xuÊt khÈu) cña c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cµ phª.

3.2. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch th«ng tin


Thèng kª m« t¶. Thèng kª m« t¶ dïng ®Ó m« t¶ hiÖn tr¹ng c¸c th«ng tin thu ®­îc, cè g¾ng lµm næi bËt nh÷ng vÊn ®Ó liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµnh cµ phª ViÖt Nam.
M« h×nh kinh tÕ l­îng. M« h×nh kinh tÕ l­îng dù kiÕn ®­îc sö dông cho 3 môc ®Ých.


    • Thø nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè cña ®­êng cung vµ ®­êng cÇu cµ phª ViÖt Nam. C¸c hÖ sè ­íc tÝnh sÏ lµ ®Çu vµo cho m« h×nh C©n b»ng riªng phÇn.

    • Thø hai ®Ó x¸c ®Þnh mèi t­¬ng t¸c qua l¹i gi÷a s¶n l­îng cµ phª ViÖt Nam vµ gi¸ thÕ giíi.


M« h×nh c©n b»ng riªng phÇn

    • X©y dùng ®­êng cung/cÇu cµ phª Robusta ViÖt Nam.

    • M« pháng ¶nh h­ëng cña c¸c lùa chän chÝnh s¸ch tíi kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngµnh cµ phª Robusta ViÖt Nam.


4. §Þa bµn vµ ®èi t­îng ®iÒu tra

4.1. §Þa bµn ®iÒu tra


Dùa trªn sù ph©n chia cña c¸c c¸n bé Së NN & PTNT §¨k L¨k, tØnh §¨k L¨k ®­îc ph©n thµnh ba vïng sinh th¸i6. Vïng rÊt thÝch hîp víi c©y cµ phª gåm s¸u huyÖn C­mga, Kr«ngana, Kr«ng Buk, Kr«ng N¨ng, EaHleo, §¨k Mil. Vïng thÝch hîp ë møc trung b×nh gåm n¨m huyÖn §¨k L¨k, §¨k N«ng, Bu«n §«n, Kr«ng N«, C­ jut. Vïng Ýt thÝch hîp gåm bèn huyÖn L¨k, Kr«ng B«ng, Easup, Ma®r¨k. Sau khi th¶o luËn víi c¸c chuyªn gia Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n §¨k L¨k, ba huyÖn tiªu biÓu cho ba vïng sinh th¸i ®­îc lùa chän ®iÒu tra. HuyÖn Kr«ng Buk - huyÖn ®¹i diÖn cho vïng thÝch hîp nhÊt. HuyÖn C­ jut - huyÖn ®¹i diÖn cho vïng cã ®iÒu kiÖn thÝch hîp trung b×nh. HuyÖn Kr«ng B«ng - huyÖn ®¹i diÖn cho vïng kÐm thÝch hîp nhÊt.

4.2. §èi t­îng ®iÒu tra


§èi t­îng ®iÒu tra lµ nh÷ng hé trång cµ phª (183 hé), ng­êi thu gom cµ phª, c¸c ®¹i lý thu mua cµ phª (10 c¬ së vµ ®¹i lý) vµ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cµ phª (6 doanh nghiÖp). Sau khi ®oµn tiÕn hµnh ®iÒu tra, c¸c phiÕu hái ë ba huyÖn Kr«ng Buk, C­ Jut vµ Kr«ng B«ng ®· ®­îc tËp hîp l¹i vµ ®­îc ph©n chia lµm 3 lo¹i hé: hé giµu, hé trung b×nh vµ hé nghÌo. Hé giµu cã gi¸ trÞ tµi s¶n trªn 80 triÖu ®ång. Hé trung b×nh cã tµi s¶n tõ 40 ®Õn 80 triÖu ®ång vµ hé nghÌo cã tµi s¶n d­íi 40 triÖu ®ång.
5. Thêi gian thùc hiÖn nghiªn cøu

Giai ®o¹n

Thêi gian thùc hiÖn

C¸c ho¹t ®éng chÝnh

1

Tõ 1 ®Õn 12 th¸ng 6/2003

  • Thu thËp c¸c tµi liÖu nghiªn cøu cã s½n

  • X©y dùng vµ chØnh söa b¶ng hái

  • TËp huÊn ®iÒu tra

2

Tõ 12 ®Õn 30 th¸ng 6/2003

  • §iÒu tra thö.

  • ChØnh söa b¶ng hái.

  • §iÒu tra diÖn réng.

3

Tõ 1 ®Õn 30 th¸ng 7/2003

  • X©y dùng phÇn mÒm vµo vµ xö lý sè liÖu.

  • Vµo sè liÖu.

  • Xö lý sè liÖu lÇn 1.

4

Tõ 1 ®Õn 30 th¸ng 8/2003

  • Xö lý sè liÖu ®ît 2.

  • X©y dùng m« h×nh Causualities.

5

Tõ 1 ®Õn 30 th¸ng 9/2003

  • X©y dùng m« h×nh C©n b»ng riªng phÇn.

  • Tõng thµnh viªn trong nhãm nghiªn cøu hoµn thµnh tõng b¶n th¶o chuyªn ®Ò.

6

Tõ 1 ®Õn 30 th¸ng 10/2003

  • Tr­ëng nhãm nghiªn cøu hiÖu ®Ýnh tõng chuyªn ®Ò vµ viÕt b¶n th¶o B¸o c¸o ®Çu tiªn.

  • Göi b¶n th¶o B¸o c¸o ®Çu tiªn tíi c¸c chuyªn gia ®Ó ®ãng gãp ý kiÕn.

7

Tõ 1 th¸ng 11 ®Õn 30 th¸ng 12 n¨m 2003

  • Thu nhËn ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c ®¹i biÓu tham gia héi th¶o.

  • Hoµn thiÖn B¸o c¸o gi÷a kú.

  • Hoµn thiÖn B¸o c¸o cuèi cïng.


6. CÊu tróc cña B¸o c¸o

B¸o c¸o gåm 5 ch­¬ng chÝnh:



  • Ch­¬ng 1. ThÞ tr­êng cµ phª thÕ giíi: th­êng xuyªn biÕn ®éng vµ th­¬ng m¹i kh«ng c«ng b»ng

  • Ch­¬ng 2. Ngµnh cµ phª Robusta ViÖt Nam: Xu h­íng ph¸t triÓn vµ nh÷ng ®iÒu chØnh trong thêi kú khñng ho¶ng

  • Ch­¬ng 3. C¸c t¸c nh©n tham gia kªnh tiªu thô cµ phª Robusta §¨k L¨k

  • Ch­¬ng 4. M« h×nh c©n b»ng riªng phÇn vµ m« pháng ¶nh h­ëng cña c¸c lùa chän chÝnh s¸ch

  • Ch­¬ng 5. KÕt luËn vµ gîi ý chÝnh s¸ch




Каталог: images -> 2006
2006 -> Lúa gạo Việt Nam Giới thiệu
2006 -> Nghiªn cøu triÓn väng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i viÖt nam – trung quèc ViÖn nghiªn cøu th­¬ng m¹i 2000 Lêi nãi ®Çu
2006 -> B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò Tµi
2006 -> BÁo cáo nghiên cứu khả năng cạnh tranh của các mặt hàng nông sản chính của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập afta
2006 -> NGÀnh lúa gạo việt nam nguyễn Ngọc Quế Trần Đình Thao Hà Nội, 5-2004 MỤc lụC
2006 -> Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2006
2006 -> §inh Xun Tïng Vò träng B×nh TrÇn c ng Th¾ng Hµ NéI, th¸ng 12 N¡M 2003
2006 -> PHÁt triển hệ thống tín dụng nông thôN Ở việt nam1
2006 -> ¶nh h­ëng cña viÖc Trung Quèc vµo wto vµ mét sè bµi häc cho ViÖt Nam1
2006 -> Bé n ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n ng th n B¸o c¸o tæng quan ngµnh chÌ viÖt Nam

tải về 1.19 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14



Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý
    Quê hương
BÁO CÁO
Tài liệu