Nghiên cứu tỷ LỆ nhiễm giun đƯỜng ruộT Ở phụ NỮ tuổi từ 15 ĐẾN 49 Ở TỈnh thừa thiên huế Hoàng Văn Hội, Nguyễn Võ Hinh, Bùi Thị Lộc và cs

Việt Nam là mäüt nước nằm trong vùng nhiệt đới và là nước đang phát triển. Điều kiện tự nhiên, xã hội, tập quán ăn uống sinh hoạt thuận lợi cho sự phát triển và lưu hành bệnh giun sán. Qua điều tra của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng khu vực miền Trung-Tây nguyên và Trung ương, tình hình nhiểm giun đũa chiếm tỷ lệ 70-95% dân số cả nước; giun tóc chiếm 30-60%; giun móc chiếm 40-70%. Riêng nhiễm sán, theo thông báo thời gian gần đây của Cục Y tế dự phòng Việt Nam bệnh sán lá gan có chiều hướng gia tăng phân bố tại 45/64 tỉnh, thành phố trên phạm vi toàn quốc đặc biệt là khu vực Miền trung-Tây Nguyên chiếm tỷ lệ cao. Đây là một thực trạng đáng lo ngại, nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng ráút cao.

Xuất phát từ thực trạng đó, việc điều tra, nghiên cứu tình hình nhiễm giun sán của cộng đồng ở Thừa Thiên Huế là cần thiết và cấp bách. Vì vậy, Trung tâm Phòng chống sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng tỉnh Thừa Thiên Huế triển khai âiãöu tra tçnh hçnh nhiãùm giun, sán năm 2007 tại mäüt säú âån vë cuía tỉnh åí âäúi tæåüng phuû næî trong âäü tuäøi tæì 15 âãún 49 nhàòm coï biãûn phaïp âiãöu trë këp thåìi, giảm nhẹ hậu quả do giun sán gây ra. Mục tiêu của đề tài đó là:

1. Xác định tỷ lệ nhiễm giun åí âäúi tæåüng phuû næî trong âäü tuäøi tæì 15 âãún 49 tại Thừa Thiên Huế.

2. Tìm sự khác biệt giữa tỷ lệ nhiễm giun đường ruột với các vùng, miền ngoại vi Thành phố Huế.

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

Nhiều công trình nghiên cứu điều tra tình hình nhiễm giun, sán ở Việt Nam đã được tiến hành từ lâu. Qua các công trình nghiên cứu gần đây cho thấy tỷ lệ nhiễm giun sán là rất cao. Theo thống kê năm 2005, ước tính cả nước nhiễm giun đũa khoảng 60 triệu người, giun móc khoảng 40 triệu người, giun tóc 40 triệu người ngoài ra còn nhiễm các loại giun sán khác.

Các bệnh giun sán đã và đang gây tác hại rộng lớn trong nhân dân, làm chậm sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ em, ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng như thiếu máu ở trẻ em và phụ nữ có thai, cũng như khả năng lao động. Một số trường hợp có thể gây nguy hiểm đến tính mạng như sinh non, áp xe phổi, não thậm chí viêm não màng não do giun.

Tỷ lệ nhiễm giun đường ruột tập trung chiếm tỷ lệ cao ở các vùng cư dân nghèo, vùng xa nơi có tập quán ăn, uống, sinh hoạt, vệ sinh kém.

Phụ nữ có độ tuổi từ 15 đến 49 ở vùng ngoại vi thành phố được phân chia thành 3 khu vùng miền: miền núi, đồng bằng và trung du ven biển.

- Phụ nữ mới sinh trong vòng 12 tháng.

- Phụ nữ đã dùng thuốc tẩy giun trong vòng 3 tháng gần đây.

- Đang mắc các bệnh cấp tính.

Mỗi huyện tiến hành điều tra một đến hai xã với đặc điểm : đông dân cư, kinh tế trung bình, tập quán sinh hoạt, vệ sinh phòng bệnh đặc trưng cho huyện và vùng.

- Phân chia vùng dựa trên cơ sở địa lý, tương đồng trong sinh hoạt và điều kiện sống, cụ thể có 3 khu vực đó là:

- Miền núi: Nam Đông và A Lưới.

- Đồng bằng: Hương Thuỷ và Hương Trà.

- Trung du và ven biển: Phú Lộc và Phong Điền.

- Miền núi: Hương Hữu, Hương Sơn của Nam Đông; Hồng Trung và Thị trấn A Lưới của A Lưới.

- Đồng bằng: Thuỷ Lương của Hương Thuỷ; Hương Văn của Hương Trà

- Trung du miền núi và ven biển: Lộc Trì, Lộc Hoà của Phú Lộc; Phong Hoà của Phong Điền.

* Các bước tiến hành:

- Dùng que tre lấy khoảng 60-70mg phân(bằng hạt đậu đen) cho lên phiến kính.

- Đậy mãnh Cellophane đã được ngâm trong dung dịch có malachite lên trên.

- Dùng nút cao su ấn dàn đều ra đến rìa của mãnh cellophane, để tiêu bản khô.

- Xét nghiệm dưới kính hiển vi vật kính 10, thị kính 10.

- Tỷ lệ nhiễm giun chung theo từng độ tuổi.

- Tỷ lệ nhiễm từng loại giun theo từng độ tuổi và từng vùng miền

- Tỷ lệ nhiễm nhiều loại giun theo từng vùng miền

- Chọn ngẫu nhiên các đối tượng là phụ nữ từ 15-49 tuổi tại các xã điều tra

- Thu thập số mẫu, phân chia theo từng độ tuổi, mô tả cắt ngang

3.5.5. Xử lý số liệu : Số liệu được xử lý theo phương pháp thống kê y học và chương trình phần mềm EPI-InFO 6.04.

- So sánh kết quả thu được, Dùng phương pháp so sánh 2 tỷ lệ bằng nghiệm pháp Z để xác minh độ tin cây và ý nghĩa thống kê.

Z= | P₁- P₂| / [ P₀(1-p₀)(1/n₁ + 1/n₂)]^½

P₀ = (Số lượng 1 + số lượng2)/ (n₁ + n₂ )

P₁ = Số lượng 1 / n₁

P₂= Số lượng 2 / n₂

+ Khi Z > 2,56 tức p < 0,01

+ Khi Z< 2,56 tức p> 0,05

+ Khi 1,96 ≤ Z ≥ 2,56 tức p< 0,05

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN

Bảng 4.1 Phân bố số lượng mẫu và từng độ tuổi ở các vùng miền
Tuổi Vùng	15-20	21-30	31-40	41-49
	n=218	n=284	n=308	n=251
Miền núi	100	187	114	86
Đồng bằng	69	68	121	103
Trung du ven biển	39	29	73	62
	> 0,05	> 0,05	> 0,05	> 0,05

- Trong 3 loại giun đường ruột, số người nhiễm giun móc chiếm tỷ lệ cao nhất 38,92% so với giun đũa 17,25% và giun tóc 9,71%. Sự khác biệt giữa nhiễm giun móc và giun đũa, giun tóc mang ý nghĩa thống kê p<0,05.

- Tỷ lệ nhiễm giun móc cao nhất ở độ tuổi 21-30 chiếm 49,29%. Đây là điều cần đặc biệt quan tâm bởi lẽ độ tuổi kết hôn và sinh con đầu lòng nhiều nhất ở người Việt Nam nói chung và Huế nói riêng( theo thống kê của UBDSGĐ và TE 2006).

- Việc can thiệp bằng thuốc tẩy giun cần được quan tâm ở đối tượng này nhằm nâng cao chất lượng phát triển của thai nhi và trẻ em.

Tình trạng nhiễm giun móc cao ở khu vực miền núi trong tất cả các độ tuổi, nhưng đặc biệt cao nhất là độ tuổi 21-30(59,35) và độ tuổi 15-20(57%); độ tin cậy mang ý nghĩa thống kê( p<0,05). Tỷ lệ này thấp ở khu vực trung du ven biển; Đây là một điều khá lạ so với các nghiên cứu khác và vùng dịch tễ. Điều này có thể lý giải bởi đời sống kinh tế vùng đồng bằng và trung du ven biển đã khá hơn trước đây nhiều, bên cạnh đó các loại hình dịch vụ y tế đã tiếp cận sâu hơn vào người dân, hơn nữa trình độ đân trí cũng như kiến thức y học của 2 vùng trên đã được cải thiện nhiều so với miền núi. Nói tóm lại tình trạng nhiễm giun móc ở 2 độ tuổi 15-20 và 21-30 cần được đặc biệt quan tâm không những trên phương diện dịch tễ mà ngay cả trên phương diện lâm sàng, sự đầu tư kinh phí điều tra, điều trị là tối cần thiết.

Tỷ lệ nhiễm giun tóc ở các vùng miền và giữa các độ tuổi không có sự khác biệt đáng kể, không mang ý nghĩa thống kê và tỷ lệ này là thấp nhất trong 3 loại giun được nghiên cứu.

Tỷ lệ nhiễm giun đường ruột (đũa, móc, tóc) trong cộng đồng cho đến nay vẫn còn cao ở tất cả các độ tuổi và giới. Tuy nhiên bóc tách chỉ tính riêng với đối tượng phụ nữ 15-49 chúng ta càng thấy bộc lộ rõ hơn ở điểm: độ tuổi nhiễm giun móc cao nhất vẫn là 21-30 và 31-40 ở cả 3 vùng miền mà đặc biệt hơn cả là khu vực miền núi. Đây là vấn đề mà cả những nhà lâm sàng và dịch tễ cần ngồi lại bàn bạt kỷ lưỡng nhằm đưa ra giải pháp hợp lý nâng cao chất lượng sống của đối tượng người mẹ trong độ tuổi sinh đẻ cũng như trẻ em sau sinh.

Qua công tác điều tra phân lấy mẫu xét nghiệm và kết quả đã phân tích ở trên. Chúng tôi xin có một vài kiến nghị sau:

- Cần có sự đầu tư kinh phí thích hợp trong công tác điều tra để thẩm định lại kết quả trên với một số lượng mẫu lớn hơn trong cộng đồng và nhiều địa phương.

- Cần đầu tư kinh phí mua thuốc tẩy giun cho đối tượng này nhằm góp phần tránh hoặc hạn chế tỷ lệ tai biến sản khoa cũng như giúp cho sự phát triển thai nhi tốt, làm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em trên phạm vi toàn tỉnh.

- Tăng cường vận động nhân dân có thói quen tốt trong khâu vệ sinh ăn uống, ý thức bảo vệ sức khoẻ và thường xuyên tiếp cận các dịch vụ y tế để can thiệp kịp thời.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Trương Quang Ánh và cọng sự (2005),”Nghiên cứu tình hình nhiễm giun tròn đường ruột trong cộng đồng dân cư tại một số xã thuộc huyện Nghĩa hành tỉnh Quảng Ngãi”, Y học thực hành, số 524/2005, tr51-53.

2. Trần Xuân Mai(1982), “ Ký sinh trùng y học”. NXB Y học Đà Nẵng 1998, tr.117-160.

3. Bộ Y tế (1998), Đặc điểm dịch tể, bệnh học, điều trị và kỹ thuật chẩn đoán trong phòng chống một số bệnh giun sán, tài liệu tập huấn, Hà Nội-1998.

4. Lê Thị Tuyết (2006),” Thực trạng nhiễm ký sinh trùng đường ruột ở sinh viên khối Y1 năm học 2005 tại Đại học Y Thái Bình”. Tạp chí phòng chống bệnh sốt rét và bệnh ký sinh trùng, ISN0868-3735 số 3 năm 2006. Viện Sốt rét-KST-CT Trung Ương. Tr81-88.