Ngữ Văn 12 – chương trình chuẩn

HS : - Đọc mục I (SGK)

GV hỏi: Hãy cho biết những nét cơ bản về hoàn cảnh lịch sử của xã hội Việt Nam từ 1945 đến 1975 ?

Hs : trả lời

GV hỏi: Căn cứ vào SGK, cho biết văn học thời kì này chia làm mấy giai đoạn? Gồm những giai đoạn nào?

- 3 giai đoạn phát triển là:

+ 1945 - 1954. + 1955 - 1964. + 1965 - 1975.

TT4 - Hãy kể tên một số tác phẩm tiêu biểu thuộc các thể loại thơ ca, văn xuôi, kịch, lí luận, nghiên cứu, phê bình văn học mà anh (chị) biết.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: (SGK)

TT5 - Hiện thực được nhà văn tập trung phản ánh trong các tác phẩm là gì? Nêu những cảm hứng chính trong văn học giai đoạn này?


TT6 - Trong thời kì này xuất hiện những tác phẩm có hướng khai thác những vấn đề mới. Đó là những tác phẩm nào?

- Tác phẩm: Đi bước nữa (Nguyễn Thế Phương), Mùa lạc (Nguyễn Khải), Sống mãi với thủ đô (Nguyễn Huy Tưởng), Cao điểm cuối cùng (Hữu Mai), Trước giờ nổ súng (Lê Khâm)...

- Giống nhau:

+ Đều tập trung ca ngợi lòng yêu nước, thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần lạc quan.

+ Khác nhau: Giai đoạn sau, văn xuôi mở rộng đề tài thể hiện nhiều về công cuộc chủ nghĩa xã hội, thơ ca phát triển mạnh hơn.

a - Chủ đề bao trùm văn học giai đoạn 1965 đến 1975 là gì?

b - Kể tên một số tác phẩm văn xuôi viết ở miền Nam (trong máu lửa chiến tranh) và ở miền Bắc (xây dựng cuộc sống mới XHCN).

c - Phong cách giọng điệu chung của thơ giai đoạn này?

d - Những thành tựu đã đạt được của thơ ca.
TT9 - Trong vùng địch tạm chiếm ở miền Nam, ngoài những sáng tác chính thống và phản động, còn có những tác phẩm yêu nước và tiến bộ. Hãy kể tên những tác phẩm đó.

Những tác phẩm yêu nước và tiến bộ trong vùng địch tạm chiếm:

(Nhà văn Sơn Nam- ông già Nam bộ, Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê vừa qua đời vào hồi 12h20' 13/08/08)

- Nền văn học mới ra đời phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản nên thống nhất về khuynh hướng tư tưởng, tổ chức và quan niệm.

- Hình thành kiểu nhà văn mới: nhà văn - chiến sĩ.

- Đất nước trải qua nhiều sự kiện lớn:

+ Xây dựng cuộc sống mới.

+ Chống thực dân Pháp.

+ Chống đế quốc Mĩ.

- Hình thành những tư tưởng, tình cảm rất riêng.

- Do ảnh hưởng của chiến tranh nên văn học có đặc điểm riêng.

2. Quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu

a) Chặng đường từ năm 1945 đến 1954
- Ca ngợi Tổ quốc và quần chúng cách mạng, kêu gọi tinh thần đoàn kết, cổ vũ phong trào Nam tiến.

- Thể hiện lòng yêu nước và tinh thần dân tộc, tinh thần lạc quan.

- Tính đại chúng, gắn bó đại chúng "quần chúng hoá sinh hoạt".

- Gắn bó sâu sắc với đời sống kháng chiến.

- Thể hiện hình ảnh nhân dân và anh bộ đội Cụ Hồ.

- Truyãûn ngàõn vaì kyï laì hai thãí loaûi cå âäüng måí âáöu cho vàn xuäi caïch maûng.

* Tiãu biãøu: truyãûn kyï cuía Tráön Âàng( Mäüt láön tåïi thuí âä, mäüt cuäüc chuáøn bë). Nam Cao(Âäi Màõt, Nháût Kyï åí ræìng). Kim Lán ( Laìng). Tæì nàm 1950 tråí âi xuáút hiãûn nhiãöu taïc pháøm vàn xuäi coï giaï trë, coï taïc pháøm âaût giaíi truyãûn kyï 51- 52- 54- 55 caïc taïc pháøm coï tênh sæí thi træî tçnh.

 Haûn chãú: chæa âi sáu phaín aïnh nhæîng màût khaïc nhau trong cuäüc säúng, êt miãu taí tám lyï nhán váût

- Thå ca: coï nhiãöu thaình tæûu âaïng kãø:

+ Viãút vãö non säng âáút næåïc: Häö Chê Minh, Täú Hæîu,Quang Duîng, Hoaìng Cáöm, Nguyãùn Âçnh Thi våïi mäüt caím hæïng yãu næåïc näöng naìn, loìng càm thuì giàûc sáu sàõc: hçnh aính nhán dán khaïng chiãún miãu taí âáûm neït bàòng tçnh caím sáu sàõc âàòm thàõm cuía caïc nhaì thå.

+ Caïc baìi thå kheïo kãút håüp giæîa håi thåí cäø truyãön vaì tênh hiãûn âaûi.

b) Chặng đường từ năm 1955 đến 1964

- Hiện thực trong văn học:

+ Xây dựng CNXH ở miền Bắc.

+ Đấu tranh thống nhất nước nhà.

- Cảm hứng chính:

+ Ca ngợi sự đổi thay của đất nước và con người.

+ Tinh thần lạc quan tinh tưởng.

+ Nói chung đó là cảm hứng hiện thực và lãng mạn.

- Vần đề mới: ý nghĩa nhân văn, phản ánh phần nào những hi sinh mất mát.

- Vàn xuäi måí räüng âãö taìi vãö nhiãöu phaûm vi âåìi säúng:

• 
  Âãö taìi khaïng chiãún chäúng thæûc dán Phaïp tiãúp tuûc mang caím hæïng låïn(säúng maîi våïi thuí âä - Nguyãùn HuyTæåíng, Cao âiãøm cuäúi cuìng- H.Mai. , Træåïc giåì näø suïng.
  
• 
  Viãút vãö säú pháûn con ngæåìi trong xaî häüi cuî( Quaï Khæï), Cæía Biãøn- Nguyãn Häöng, Våî Båì- Nguyãùn Âçnh Thi.
  
• 
  Âãö taìi vãö cuäüc säúng xáy dæûng xaî häüi chuí nghéaâãö taìi naìy háúp dáùn nhiãöu nhaì vàn: Caïi sán gaûch - Âaìo Vuî, Muìa Laûc - Nguyãùn Khaíi).,
  
• 
  Âãö taìi vãö miãön Nam: TP cuía Âoaìn Gioíi, Nguyãùn Quang Saïng, “Mäüt truyãûn cheïp åí bãûnh viãûn”- Buìi Âæïc AÏi.
  

+ Viãút vãö âáút næåïc: måí ra nhiãöu hæåïng khai thaïc saïng taûo vaì måïi meí, caïc nhaì thå táûp trung ca ngåüi cuäüc säúng måïi, an sinh måïi åí miãön Bàõc xaî häüi chuí nghéa.

( Huy Cáûn, Täú Hæîu, Chãú Lan Viãn, Nguyãùn Âçnh Thi...)

+ Viãút vãö näùi nhåï miãön Nam

( Tãú Hanh,Thanh Haíi, Giang Nam)

Dáùn chæïng:

Yãu biãút máúy nhæîng doìng säng

Giæîa âäi båì daìo daût luïa ngä non

Yãu biãút máúy nhæîng con âæåìng ca haït

Qua cäng træåìng måïi dæûng maïi nhaì son

( Muìa thu måïi- Täú Hæîu)

Nhæîng ngaìy täi säúng âáy laì nhæîng ngaìy âeûp hån táút caí.

Duì mai sau âåìi muän vaûn láön hån

(Täø quäúc bao giåì âeûp thãú naìy chàng -Chãú Lan Viãn.)

- Chủ đề bao trùm: ca ngợi tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

- Một số tác phẩm văn xuôi viết ở miền Nam: Người mẹ cầm súng (Nguyễn Thi), Rừng xà nu (Nguyễn Trung Thành), Giấc mơ ông lão vườn chim (Anh Đức), Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng), Hòn đất (Anh Đức), Rừng U Minh (Trần Hiếu Minh...).

- Một số tác phẩm văn xuôi viết ở miền Bắc: Cái sân gạch và Vụ lúa chiêm (Đào Vũ), Bão biển (Chu Văn), Vùng trời (Hữu Mai)...

- Phong cách giọng điệu chung của thơ : Trẻ trung, sôi nổi, thông minh, lạc quan, yêu đời...

- Những thành tựu đã đạt được của thơ ca : Đánh dấu một bước tiến mới của nền thơ Việt Nam hiện đại; tập trung thể hiện cuộc ra quân của toàn dân tộc, khám phá sức mạnh của con người Việt Nam, khái quát tầm vóc dân tộc trong thời đại mới, tăng cường chất suy tưởng chính luận tạo âm vang rộng lớn mang hơi thở thời đại.