Lê Xuân Khởi*, Nguyễn Kim Lương**

Lê Xuân Khởi^*, Nguyễn Kim Lương^**

* Thông tin chung: tuổi, giới, nghề nghiệp, thời gian phát hiện bệnh, biến chứng

* Chỉ tiêu lâm sàng: đo huyết áp, BMI, điên tim, soi đáy mắt.

* Chỉ tiêu cận lâm sàng: lấy máu lúc đói để định lượng HbA1c, glucose, cholesterol toàn phần, triglycerid, HDL- C, LDL– C, creatinin, SGOT, SGPT, protein, bilirubin, CK-MB. Xét nghiệm protein niệu.

* Phương pháp sử dụng thuốc hạ glucose máu:

- Đơn trị liệu: insulin, sulfonylurea, biguanid

- Phối hợp thuốc: Sulfonylurea + Biguanid; Sulfonylurea + Insulin; Biguanid + Insulin.

* Đánh giá kết quả thu được theo các tiêu chuấn sau: Phân loại thể trạng theo chỉ số khối cơ thể áp dụng cho người châu Á. Phân loại tăng huyết áp theo JNC VI - 1997. Tiêu chuẩn đánh giá kết quả kiểm soát chuyển hóa cho người bệnh ĐTĐ theo WHO năm 2002 và khuyến cáo của Hội nội tiết đái tháo đường 2009 .

Chỉ số Mức độ	Glucose (mmol/l)		HbA1c (%)
	n	Tỷ lệ (%)	n	Tỷ lệ (%)
Tốt	54	20,6	51	19,5
Chấp nhậm	72	27,5	66	25,2
Kém	136	51,9	145	55,3
Tổng số	262	100	262	100
± SD	7,96 ± 2,44		6,80 ± 0,87

1. 
   Kết quả kiểm soát ĐTĐ điều trị ngoại trú.
   

Nghiên cứu của chúng tôi phù hợp với kết quả nghiên cứu của các tác giả trên và đặc điểm chung đều là kiểm soát glucose máu ở mức kém đều rất cao. Để dự phòng biến chứng mạn tính, vấn đề kiểm soát glucose máu cho bệnh nhân ngoại trú cần được chặt chẽ hơn nữa.

Rối loạn lipid máu tham gia vào sự tạo thành các mảng xơ vữa làm tăng nguy cơ biến chứng mạch máu. Đái tháo đường đi thường đi kèm với rối loạn chuyển hóa lipid, đây cũng có thể là hậu quả của tình trạng kháng insulin ở bệnh nhân đái tháo đường. Theo nghiên cứu của Tô Văn Hải và Nguyễn Thị Phúc tỷ lệ bệnh nhân tăng Cholesterol chiếm 41,67%, tăng Triglycerid 38,89%; tăng LDL-C chiếm 25% và giảm HDL-C chiếm 26,39%. Nghiên cứu của Hoàng Trung Vinh (2006) cho thấy tỷ lệ Cholesterol tăng 61,9%, tăng Triglycerid 59,04 LDL-C tăng 68,57%. Nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Khang tại bệnh viện C Thái Nguyên cho thấy kết quả bệnh lý là Cholesterol tăng 67,2%, tăng triglycerid 59,0%, HDL-C 36,9%, LDL-C 52,5% [4].

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi có 122/262 (46,6%) bệnh nhân rối loạn ít nhất 1 thành phần lipid, tỷ lệ kiểm soát kém ở các thông số lần lượt là Cholesterol 41,2%, Triglycerid 45,4%, HDL-C 23,3% và LDL-C là 28,6%.

Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy ở những người thường xuyên luyện tập thể dục thể thao thì tỷ lệ kiểm soát glucose máu dựa vào HbA1c rất cao ở mức tốt, chấp nhận và rất thấp ở mức kém. Vận động thể lực là một trong những biện pháp điều trị không dùng thuốc cho bệnh nhân đái tháo đường, hoạt động thể lực giúp cho việc tiêu thụ đường dễ dàng do đó làm giảm lượng đường máu, mặt khác tiêu thụ năng lượng tăng làm giảm nguy cơ béo phì.

Trong nhóm nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ đối tương được điều trị phối hợp thuốc là 59,6%, cao nhất là tỷ lệ điều trị phối hợp 2 loại thuốc uống chiếm 38,9%; thấp nhất là đơn trị liệu bằng insulin chiếm 6,9%.

Nghiên cứu của tác giả Lê Văn Chi, Trần Quang Trung tại bệnh viện trung ương Huế cho kết quả kiểm soát HbA1c ở các phác đồ điều trị như sau: Insulin đơn trị liệu tốt 13,33%; chấp nhận 13,33%; kém 73,34; thuốc uống đơn trị liệu tốt 17,39%; chấp nhận 47,83%; kém 34,78%; phối hợp 2 thuốc uống kiểm soát HbA1c các mức tốt, chấp nhận, kém lần lượt là 38,1%; 33,33%; 28,57%. Phối hợp thuốc uống và insulin tốt 44,9%; chấp nhận 30,61% và kém là 24,49% [2]. Nghiên cứu của Nguyễn Thị Khang (2009) sau khi theo dõi ở 122 bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị bằng Diamicron kết hợp với Metformin có kết quả HbA1C kiểm soát tốt tăng từ 2,5% lên 20,5%; kiểm soát kém giảm từ 86,9% xuống còn 50,8% sau điều trị 3 tháng và các triệu chứng lâm sàng đều giảm rõ rệt so với trước điều trị [4]. Nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Minh (2011) cho kết quả nhóm điều trị phối hợp Gliclazid với Metformin kiểm soát HbA1c tốt hơn nhóm điều trị bằng Gliclazid đơn thuần [6].

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi phù hợp với các nghiên cứu trên và cùng chung nhận định kiểm soát HbA1c ở nhóm điều trị phối hợp tốt hơn ở nhóm đơn trị liệu, trong nghiên cứu của chúng tôi kiểm soát HbA1c tốt nhất ở nhóm phối hợp Diamicron + Insulin 32,0%; sau đó đến nhóm điều trị bằng Metformin + Diamicron 30,4%; phác đồ Metformin +Insulin là 23,3%. Vì vậy trong công tác điều trị lâm sàng cần chú trọng đến phối hợp sử dụng các thuốc hạ đường huyết trong điều trị đái tháo đường ngoại trú

KẾT LUẬN

1. Kết quả kiểm soát đái tháo đường điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc:

- Tỷ lệ bệnh nhân có biến chứng là 120 bệnh nhân có ít nhất 1 biến chứng là 48,5%, cao nhất là nhóm trên 70 tuổi 71,7%; thấp nhất là nhóm dưới 40 tuổi 22,2%. Biến chứng tim mạch 18,7%; biến chứng mắt 18,3%.

- Hàm lượng Glucose trung bình của nhóm nghiên cứu là 7,96 ± 2,44; kiểm soát glucose máu lúc đói ở mức độ tốt là 20,6% và mức độ kém là 51,9%.

Hàm lượng trung bình của HbA1C là 6,80 ± 0,87; kiểm soát HbA1C ở mức tốt là 19,5% và mức kém là 55,3%.

1. 
   Tạ Văn Bình (2006), “Bệnh đái đường tăng glucose máu”, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
   
2. 
   Lê Văn Chi, Trần Quang Trung (2010), “Tình hình sử dụng thuốc hạ glucose máu ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học, Hội nghị NT-ĐTĐ-RLCH miền trung tây nguyên lần thứ VII, tr. 377-388.
   
3. 
   Nguyễn Ngọc Chất (2010), “ Đánh giá hiệu quả điều trị dựa vào glucose, HbA1c và một số chỉ số khác ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2 tại bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định”, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học, Hội nghị NT-ĐTĐ-RLCH miền trung tây nguyên lần thứ VII, tr. 377-388.
   
4. 
   Nguyễn Thị Khang (2009), "Đánh giá kết quả điều trị bệnh nhân đái tháo đường typ 2 bằng Diamicron kết hợp Metformin tại bệnh viện C Thái Nguyên". Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học, Hội nghị NT-ĐTĐ-RLCH miền trung tây nguyên lần thứ VII, tr. 187-197.
   
5. 
   Nguyễn Thị Ngọc Lan (2011), “Đánh giá kết quả điều trị ngoại trú bệnh nhân đái tháo đường tại Bệnh viện A Thái Nguyên”. Luận văn thạc sĩ Y học, tr. 31-33.
   
6. 
   Nguyễn Thị Thu Minh (2011), “Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh nhân đái tháo đường typ 2 trên 60 tuổi bằng Gliclazid đơn thuần và phối hợp Metfomin tại bệnh viện đa khoa trung ương Thái Nguyên”. Luận văn bác sỹ chuyên khoa cấp 2, tr.55-56.
   
7. 
   G. Scherthaner. Et al (2004), Guide study: double - blind comparison of one - daily gliclazide MR and glimepiride in typ 2 diabetes patients, European journal of clinical investigation, pp. 535 -542.
   
8. 
   Saenz A. et al (2005), Metformin monotherapy for typ 2 diabetes mellitus, the cochrane collaboration cochrane review, issue 3.