MĂng tây xanh (asparagus) KỸ thuật trồng & chăm sóc câY

MĂNG TÂY XANH (ASPARAGUS)

KỸ THUẬT TRỒNG & CHĂM SÓC CÂY

Tính ra, mỗi ngày hái Măng tươi cả hai anh đều có thể thu được 200.000-300.000 đồng trên 1.000 m2 đất trồng cây Măng tây xanh. Các bà nội trợ chắc không ai ngạc nhiên khi chúng tôi nêu giá bán sản phẩm Măng tây xanh tươi nhập khẩu hiện nay ở các siêu thị lớn tại TP Hồ Chí Minh mà các khách hàng và các nhà hàng, khách sạn vẫn mua vào hàng ngày để phục vụ thực khách của mình: 120.000-150.000 đồng/kg (giá thị trường TPHCM, tháng 12-2008).

Trước đó, từ giữa năm 2008, Thông tấn xã Việt Nam và các báo trong nước đã đồng loạt đưa tin từ Hội nghị sơ kết mô hình trồng cây Măng tây xanh của Trung tâm Khuyến nông - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Hồ Chí Minh: “Từ năm 2005, một số hộ nông dân ở các xã Phước Vĩnh An, Trung Lập Hạ, Nhuận Đức (huyện Củ Chi TPHCM) trồng thử nghiệm 4 hecta cây Măng tây xanh, đến nay đã mang lại hiệu quả kinh tế rất cao: Trồng cây Măng tây xanh thu nhập 300-400 triệu đồng/hecta/năm. TPHCM đang phấn đấu để đến năm 2010 có thể trồng được 100 ha Măng tây xanh”.

Thế nhưng, việc trồng cây Măng tây xanh ở nước ta dễ hay khó ? Thực tế cho thấy, bên cạnh các nông dân thành công như đã nêu trên cũng có không ít người đã bị thất bại khi trồng giống cây mới này ! Là những người đã đi nghiên cứu, tìm hiểu học tập kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Măng tây xanh ở Trung Quốc và ở Thái Lan, đồng thời theo dõi sát sườn các vườn rẫy trồng cây Măng tây xanh ở phía Nam nước ta trong thời gian qua, chúng tôi nhận thấy:

- Cây Măng tây xanh rất khó trồng với những ai không chuyên tâm chí thú công việc nhà nông và không thích nghi được với cường độ lao động cao, ngày nào cũng phải ra đất rẫy trồng cây Măng tây xanh đúng giờ, đúng việc như công nhân công nghiệp phải tuân thủ kỷ luật nghiêm ngặt trong khi làm nghề;

- Nhưng, cây Măng tây xanh cũng rất dễ trồng đối với bà con nông dân đã từng chịu thương chịu khó sinh sống với nghề trồng rẫy rau màu, thật sự chuyên tâm chí thú làm nông nghiệp đúng giờ, đúng việc theo tác phong công nghiệp, biết tìm hiểu nghiên cứu kỹ lưỡng tài liệu kỹ thuật trồng cây Măng tây xanh để học hỏi và biết kết hợp vận dụng nhuần nhuyễn kinh nghiệm truyền thống về trồng trọt và điều kiện thổ nhưỡng, thời tiết riêng có lâu đời của từng vùng đất khi quyết định trồng cây Măng tây xanh thì hy vọng vẫn sẽ thành công mỹ mãn và sẽ vượt lên thoát nghèo (từ 20 năm nay, ở Thái Lan các nông hộ trồng cây Măng tây xanh ai cũng giàu lên thấy rõ).

Ngoài ra, việc trồng cây Măng tây xanh hiện nay còn có một cơ hội thuận lợi có một không hai, đó là: Trong khi người trồng các loại nông sản đang vất vả tìm đầu ra, thì ở TP. Hồ Chí Minh có các doanh nghiệp là Công ty Cẩm Hon, Công ty Thiên Phú Long, Công ty Việt Hoa Mỹ sẵn sàng cung cấp giống và bao tiêu, thu mua số lượng lớn sản phẩm Măng tây xanh do bà con nông dân sản xuất ra để xuất khẩu.

Tập tài liệu nhỏ này ra đời với mục đích giới thiệu phần nào những kinh nghiệm ban đầu mà chúng tôi đã tích luỹ được với mong muốn giúp đỡ bà con nông dân một nắng hai sương dầm mưa dãi nắng trồng cây Măng tây xanh hạn chế những rủi ro, thất bại có thể có khi muốn trồng loại cây mới này. Dẫu vậy, kinh nghiệm thực tiễn sinh động của người trồng lúc nào cũng ngồn ngộn và rất phong phú, mỗi người mỗi địa phương đều có cách làm và kinh nghiệm hay khác nhau, chúng tôi rất mong được mọi người quan tâm tiếp tục đóng góp thêm ý kiến để những lần tái bản sau tài liệu được hoàn chỉnh hơn.

PHẦN DẪN NHẬP

Cây Măng tây (Asparagus), có tên khoa học là Asparagus Officinalis L., thuộc họ Măng tây Asparagaceae, là một loại cây trồng để thu hoạch lấy chồi non Măng tây xanh làm rau thực phẩm cao cấp, đã được du nhập vào nước ta từ những năm 1960. Đến thập niên 1970, nhiều vùng trong nước đã trồng được cây Măng tây để lấy Măng tươi như Đông Anh (Hà Nội), Kiến An (Hải Phòng), Đức Trọng (Lâm Đồng),…

Ở nước ngoài, Măng tây xanh là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng được người tiêu dùng sử dụng phổ biến như rau xanh trong bữa ăn hàng ngày; họ còn đóng hộp xuất khẩu đi khắp nơi trên thế giới. Thị trường nhập khẩu Măng tây xanh của thế giới cũng tăng cao từng năm, hiện nay đã lên đến hàng triệu tấn/năm, chủ yếu là thị trường các nước châu Âu, Nhật Bản, Thái Lan, Singapore, Đài Loan, Korea,...

Ở các nước láng giềng, tính đến năm 2007 người Thái Lan đã trồng được khoảng 2.000 hecta và ở Trung Quốc (các tỉnh Sơn Đông, Sơn Tây, Phúc Kiến, Giang Tô,…) nông dân đã trồng được khoảng 65.000 hecta cây Măng tây xanh với sản lượng trên 500.000 tấn/năm (tăng 25% so với năm 2006).

Để tiếp tục duy trì, phát triển thêm sản lượng đang cung cấp cho thị trường xuất khẩu trên thế giới, hiện nay tại 65 quốc gia có trồng cây Măng tây xanh vẫn còn đang tiếp tục mở rộng thêm diện tích trồng cây trên đất mới mỗi năm để luân phiên trẻ hóa, thay thế dần dần từng phần các diện tích đất cũ đã trồng cây Măng tây xanh 4-6 năm trước đây nay phải bỏ đi vì đã kết thúc một vòng đời chu kỳ thu hoạch măng 4-6 năm của cây.

Ở nước ta, bước vào thời hội nhập kinh tế hiện nay, các nhà hàng và khách sạn cũng đã bắt đầu có nhu cầu tiêu thụ sản phẩm Măng tây xanh ngày càng tăng lên rất nhiều.

Năm 1988, một Việt kiều ở Ðức đã mang 500 gr giống cây Măng tây xanh Mary Washington (F1) của Hoa Kỳ về trồng ở Ðà Lạt. Nhưng khi cây Măng tây xanh vừa được 2-3 tháng tuổi, người trồng đã cắt những cành lá kim xinh tươi mơn mởn làm kiểng đem bán kèm với hoa hồng và các loại hoa cắt cành để lấy tiền, khiến dự án lúc ấy bị thất bại.

Mười bảy năm sau, năm 2005 cây Măng tây xanh lại được Trung tâm Khuyến nông TPHCM và Công ty Cẩm Hon (chuyên cung cấp giống và thu mua, xuất khẩu sản phẩm Măng tây xanh) phối hợp tổ chức đưa về trồng thí điểm 4 hecta tại các xã Phước Vĩnh An, Trung Lập Hạ và Nhuận Đức (huyện Củ Chi, TPHCM). Sau gần 3 năm trồng, kết quả cho thấy cây Măng tây xanh có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt trên đất xám Củ Chi, bước đầu chuyển đổi cây trồng đã mang lại hiệu quả kinh tế rất khả quan, có triển vọng mở ra thị trường tiêu thụ lớn ở trong và ngoài nước.

Với vốn đầu tư chi dần trong 5 tháng đầu tiên khoảng 80-100.000.000 đ/ha, người trồng cây Măng tây xanh ở Củ Chi hiện nay đã có thể thu hoạch năng suất ổn định 80-150 kg măng tươi/ngày/ha x bình quân 20.000 đ/kg = >2.000.000 đ/ngày/ha x khoảng 200 ngày thu hoạch/năm = doanh thu khoảng >400.000.000 đ/năm/ha. Sau khi trừ chi phí sản xuất, người trồng còn thu nhập khoảng >300.000.000 đ/năm/ha.

Giá thu mua sản phẩm Măng tây xanh của Công ty Cẩm Hon, thị trường 2008 tại TPHCM: Loại 1: Đường kính gốc >10-30mm, dài 25cm = 24.000 đ/kg. Loại 2: Đường kính gốc 5-10mm, dài 22cm = 15.000 đ/kg).

Cây Măng tây xanh là loại cây trồng lâu năm, dạng bụi, thân thảo, lá kim, rễ chùm trải rộng. Cây có hoa đơn tính, màu vàng hoặc lục nhạt. Quả măng khi chín màu đỏ, có 3 ngăn, mỗi ngăn có 5-6 hạt màu đen, vỏ hạt rất cứng. Một lon hạt giống trọng lượng 1pound = 453,6 gr ước lượng có khoảng 24.000-26.750 hạt, tỉ lệ nảy mầm đạt 85-90% với khoảng 20.000-24.000 cây, đủ để gieo trồng ra đất được 1ha cây Măng tây xanh (khoảng 18.000 cây/ha).

Sản phẩm của cây Măng tây xanh là các chồi măng non, có tên thương mại là Măng tây xanh. Măng tây xanh là nơi tập trung các chất dinh dưỡng của cây măng. Trước khi nhú khỏi mặt đất, các chồi Măng tây xanh có thân màu trắng mềm, khi mọc cao khỏi mặt đất, nhờ tiếp xúc với ánh nắng chiếu xạ nên chúng có màu xanh (lục hoá) và phát sinh nhiều cành lá, khi thành cây trưởng thành có thể cao tới 1,5-2 mét.

Cây Măng tây xanh trồng một lần, nhưng có thể cho thu hoạch từ 4 đến 6 năm (cây có thể sống thọ đến 20-25 năm, bộ rễ khô héo trong đất mùa nắng vẫn có thể phục hồi lại khi mùa mưa tới). Tuy nhiên, sản lượng măng thu hoạch cao nhất thường tập trung ở các năm thứ 3 đến năm thứ 5. Sang năm thứ 6 - thứ 7, tuỳ theo đất trồng, khi năng suất và chất lượng măng đã giảm thì cần phá bỏ cây cũ đi để trồng cây mới.

+ Chú ý: Muốn trồng lại cây Măng tây xanh trên đất đã trồng cây Măng tây xanh vụ trước, cần phải thay đổi ít nhất một vụ cây trồng khác (như bắp, đậu,…) để cải tạo đất.

Bài 2

CÁC LOẠI GIỐNG CÂY MĂNG TÂY

Thế giới có nhiều giống cây Măng tây khác nhau như: Măng tây tím, Măng tây trắng, Măng tây xanh,…

Ngày xưa, các giống cây Măng tây chỉ trồng thích hợp ở các vùng cao khoảng 600-900 mét so với mặt biển, khí hậu trung bình 15*C-20*C. Ngày nay, nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong công nghệ sinh học và lai tạo giống, các nước tiên tiến đã tạo ra được những giống cây Măng tây có thể sinh trưởng và phát triển tốt trong vùng khí hậu nhiệt đới, có nhiệt độ trung bình cao 20*C-30*C như ở nước ta.

+ Cần biết thêm, hiện nay ở Hoa Kỳ, cây Măng tây vẫn phát triển tốt trong thời tiết băng giá khắc nghiệt –40*F = -40*C ở vùng Minnesota và trong thời tiết nắng nóng khắc nghiệt 115*F = 47*C ở vùng Imperial Valley (Southern California). Thật ra, cây Măng tây trồng thích hợp với rất nhiều loại đất và thời tiết rất khác nhau nếu có đầy đủ dinh dưỡng, nước tưới để giữ độ ẩm cần thiết trong đất và có nắng toàn phần để bảo đảm quang hợp thật tốt cho cây.

Cần lưu ý, trên thị trường mua bán hiện nay thường thấy có 3 dạng hạt giống:

+ Hạt giống thuần (dòng F1): Năng suất và chất lượng măng rất cao, dễ trồng và dễ thu hoạch, nhưng giá bán rất đắt.

+ Hạt giống lai (dòng F2): Năng suất và chất lượng cao, cây dễ trồng và dễ thu hoạch, giá cả dễ chịu hơn (khoảng >50%) các loại giống dòng F1.

+ Hạt giống lai tạp (sau dòng F2): Người trồng lấy trái chín đỏ của các dòng cây sau đời F2 làm hạt giống để trồng cây Măng (còn gọi là cây Dương) cắt lấy lá làm kiểng bán kèm với hoa cắt cành, cho thu nhập cũng khá cao. Loại hạt giống này trồng vẫn thu hoạch được sản phẩm Măng tây xanh, nhưng thân măng rất nhỏ không có giá trị thương phẩm. Để tránh nhầm lẫn gây thiệt hại kinh tế, người trồng cần thận trọng trước khi quyết định mua hạt giống nếu không có căn cứ xác nhận xuất xứ nguồn giống rõ ràng, minh bạch.

Cây Măng tây xanh nhập khẩu vào Việt Nam hiện nay có nguồn giống F2 lai tạo từ dòng F1, được sản xuất tại Hoa Kỳ, phổ biến có các thương hiệu sau: Martha Washington, Mary Washington, California 301, California 500, UC-72, UC-157, UC-309, Jersey King, Jersey Titan, Greenwich, Apollo, Atlas, Grande, Dulce Verde, Sweet Purple, Purple Passion (Măng tây tím)…

Giống cây Măng tây xanh đang trồng ở Củ Chi là giống UC 157 Bonanza (dòng F2) được lai tạo từ dòng F1 sản xuất tại Hoa Kỳ. Quá trình trồng thử nghiệm 3 năm qua ở nước ta cho thấy giống UC 157 F2 cho cây sinh trưởng, phát triển tốt và cho năng suất, chất lượng măng khá cao: Năm thứ 1 đạt 10-15 tấn/hecta; năm thứ 2 đạt 15-20 tấn/hecta; năm thứ 3 đến năm thứ 5 có thể đạt trên 25-30 tấn/hecta, tùy theo chế độ dinh dưỡng và chăm sóc cây của người trồng.

Để trồng mật độ 18.000-20.000 cây/ha, cần chuẩn bị một lon hạt giống trọng lượng 1pound = 0,4536 kg, nguồn gốc nhập khẩu rõ ràng, sạch bệnh, an toàn.

Mỗi hecta đất trồng cần chuẩn bị khoảng 400-500m2 nơi có thế đất cao ráo, thoát nước tốt, lấy được nắng tốt để làm vườn ươm. Nếu ươm giống trong mùa mưa, cần phải chuẩn bị sẵn nhà lưới nilon mắt nhuyễn màu trắng để lấy được nắng toàn phần + tránh được trời mưa lớn và ngăn được côn trùng, sâu bệnh hại cây con vốn có thân nhỏ như cọng cỏ chỉ non mềm rất yếu ớt.

Hạt giống cây Măng tây xanh có thể nảy mầm ở nhiệt độ 20*C, nhưng thích hợp nhất là 30*C-50*C. Ngay sau khi hạt nảy mầm, rễ chính rất ngắn sẽ tự hủy để thay vào đó là một rễ trụ thẳng đứng, từ rễ trụ này các rễ con sẽ mọc quanh thành một bộ rễ chùm khi trưởng thành có thể trải rộng đến 65-75cm, thậm chí có thể rộng đến 90cm. Sau đó, trên các đốt của rễ trụ ở gần mặt đất sẽ hình thành các thân mầm mới, đó là các chồi Măng tây xanh.

Do vỏ hạt giống cây Măng tây xanh rất cứng, trước khi ươm giống cần ngâm 1 ngày 1 đêm trong nước ấm 3 sôi 2 lạnh (nhiệt độ khoảng 50*C-60*C). Người trồng có thể cẩn thận tiến hành ươm thử trước với 100 hạt giống để lấy mẫu.

+ Cách ươm giống: Khoảng 5-6 giờ sáng hôm nay bắt đầu ngâm hạt, đến 11-12 giờ trưa vớt hạt ra chà xát thật sạch rồi thay 1 lần nước 3 sôi 2 lạnh (nhiệt độ khoảng 50*C-60*C); đến khoảng 17-18 giờ chiều và 23-24 giờ khuya lại vớt hạt ra chà xát thật sạch rồi lần lượt thay thêm 2 lần nước ấm 2 sôi 2 lạnh (nhiệt độ khoảng 40*C-50*C). Đến 5-6 giờ sáng hôm sau, vớt hạt ra chà rửa thật sạch mùi chua của hóa chất bảo quản giống, hạt giống từ màu xám mờ sẽ trở về màu đen bóng, để ráo nước rồi đem ủ ẩm trong khăn vải sạch buộc lỏng, cách 2-3 giờ/lần đem bọc hạt giống nhúng vào nước ấm uống được (30*C-35*C) để giữ ẩm hạt giống ở nhiệt độ bình quân 25*C (có thể hỗ trợ bằng biện pháp xông bóng đèn tròn 60watt). Làm được 6-8 lần (khoảng 18-24 giờ) hạt giống sẽ nảy nanh mầm rễ con. Ở xứ lạnh, thời gian nảy mầm của hạt giống có thể kéo dài đến 4 tuần hoặc lâu hơn.

+ Chú ý: Mỗi lần nhúng bọc hạt giống vào nước ấm, cần phải nhớ mở bọc ra để kiểm tra, gấp lấy những hạt đã nảy mầm đem gieo ươm trước vào bầu ươm giống.

Sau đó chọn những hạt giống đã nảy mầm, xử lý với chế phẩm GA3 hoặc Auxin để kích thích phát triển rễ, rồi đem gieo vào bầu ươm giống làm bằng bao nilon đen có good luckc lỗ thoát nước kích thước 12cm x 18cm (ươm 2,5-3 tháng, trồng 4,5-5 tháng trổ măng), hoặc bao nilon kích thước 18cm x 25cm (ươm 3-3,5 tháng, trồng khoảng 4-4,5 tháng trổ măng, tuỳ chế độ dinh dưỡng và chăm sóc).

Dùng nhíp gấp hạt giống nảy mầm đã xử lý kích thích phát triển rễ ấn nhẹ tay đặt hạt sâu khoảng 1cm vào giữa mặt bầu giá thể rồi lấp nhẹ bằng một lớp tro trấu cho khuất hạt. Đem các bầu ươm giống đặt vào nhà lưới nilon mắt nhuyễn màu trắng lấy được 100% nắng + tránh được trời mưa + ngăn được côn trùng và sâu bệnh hại cây rồi tưới nước phun sương giữ ẩm mỗi ngày.

Những hạt còn lại đem ủ tiếp như trên, chờ hạt giống nảy mầm để gieo ươm vào những đợt sau.

+ Vật liệu (giá thể trộn đều) cho vào bầu ươm giống gồm: 30% đất sạch sàng nhuyễn (hoặc đất cát pha nhẹ) & một ít lân + 20% bã xơ dừa & 10% tro trấu đã xử lý nước vôi hoặc sulfat đồng + 40% phân trùn quế (hoặc phân chuồng ủ hoai) có xử lý chế phẩm Dual diệt mầm cỏ + chế phẩm Sincosin khử tuyến trùng, nấm bệnh + chế phẩm nấm vi sinh đối kháng Trichoderma.

+ Sau 7-10 ngày ươm hạt, cây giống con sẽ mọc lên. Khi cây cao khoảng 10cm, tiến hành tưới thúc 15 ngày/lần với dung dịch phân DAP + Kali hoặc NPK 15-15-15 pha loãng 1% và/hoặc hay phân bón lá sinh học Atonik, Agrostim, kết hợp nhổ cỏ dại (nếu giá thể ươm giống đã sử dụng phân trùn quế, bầu giống đã đủ dinh dưỡng trong suốt thời gian ươm giống 3 tháng). Khi cây được 10-12 tuần tuổi (cao 40-50cm), chọn những cây khỏe mạnh, sạch bệnh đem ra đất trồng rồi cắt hạ bớt ngọn giữ cây cao 25cm-30cm, căng dây nilon đôi kẹp cây măng vào giữa đôi dây để tránh gió quật đổ ngả cây.

+ Cần lưu ý: Cây giống khi đem ra đất trồng bộ rễ phải có đủ ít nhất từ 9 cọng rễ trở lên thì cây mới đủ điều kiện để sinh trưởng và phát triển tốt.

Bài 3

CÁCH TRỒNG CÂY MĂNG TÂY XANH

Măng tây xanh là cây trồng cần có ánh nắng toàn phần, sinh trưởng và phát triển rất mạnh với các loại đất trồng tơi xốp, giàu dinh dưỡng, cùng với chế độ chăm sóc thật chu đáo như trồng rẫy rau màu loại khó tính.

Trồng cây Măng tây xanh ở nơi bị bóng cây che rợp, hoặc vùng đất có mật độ mưa nhiều, hiệu suất quang hợp với ánh nắng thấp, cây sẽ kém phát triển, năng suất và chất lượng măng sẽ giảm đáng kể.

Trong vùng khí hậu nhiệt đới, nhiệt độ trung bình cao 20*C-35*C như ở nước ta, các loại đất thích hợp để trồng cây Măng tây xanh là đất cát pha, đất đỏ bazan, đất phù sa, đất xám, đất thịt nhẹ hoặc các loại đất có độ tơi xốp cao, giàu chất hữu cơ, có mật độ mưa ít, thế đất cao ráo, tiêu thoát nước tốt, có tầng canh tác dày 40-50cm, mực nước ngầm sâu dưới mặt đất 50-60cm, độ ẩm của đất trung bình 60-70%, độ pH 6,5-7,5, không bị phèn chua, không bị ngập úng trong mùa mưa hoặc triều cường, đồng thời chủ động được nước tưới trong mùa nắng.

Cây Măng tây xanh có thể chịu hạn ngắn ngày, nhưng nếu rét dưới 15*C nhiều ngày thì cây sẽ tạm ngủ đông không phát triển và không trổ măng. Cũng không nên chọn thế đất dốc quá >10% để tránh bị xói mòn trong quá trình canh tác cây măng kéo dài 4-6 năm.

+ Đất đã trồng qua cây cao su, cây thuốc lá, đất nhiễm dioxin (chất độc da cam) hoặc chất thải công nghiệp độc hại thì không nên trồng cây Măng tây xanh vì các chồi măng non rất dễ bị nhiễm độc tố.

Đất trồng cây Măng tây xanh cần được cải tạo bằng phẳng, có độ dốc thoát nước tưới và phải có mương thoát nước bao quanh để chống ngập, hoặc nếu cần thiết phải sử dụng bơm để tháo nước. Trước khi trồng, phải cày sâu 20cm-30cm hai lần cách nhau khoảng 10 ngày. Tuỳ theo chất đất, mỗi ha đất trồng cần dùng 1.200-1.500 kg vôi + 10-20 tấn trấu mục và bã vụn xơ dừa đã xử lý sunfat đồng khử mầm nấm bệnh rải đều, rồi bừa, xới đất 2-3 lần cho thật tơi xốp, kết hợp làm cỏ thật sạch, phun thuốc diệt mầm cỏ và thuốc phòng trừ sâu hại, mầm bệnh thật kỹ. Ban phẳng mặt đất trồng, rồi tùy theo mật độ trồng đã định trước (18.000 cây/ha = 120 cm x 45 cm), căng dây lấy mực cho thẳng để vét rãnh thoát nước rộng 20cm x sâu 20 cm (đủ để thoát nước trời mưa lớn), lấy đất lên liếp rộng 100 cm x cao 20 cm, rồi phơi nắng 30 ngày để hạn chế mầm bệnh, sâu hại. Cần tạo mặt liếp đất trồng cao hơn mặt đất tự nhiên khoảng 20-30cm và dốc nghiêng về 2 bên mép liếp để không ứ đọng nước mưa, nước tưới.

Ở giữa mặt liếp đất trồng đã chuẩn bị sẵn cao cách mặt đất tự nhiên khoảng 20cm, tiến hành cuốc đất thành một rãnh dài hố trồng rộng 50 cm x sâu 50 cm, rồi đảo trộn đều đất với 20-30 tấn/ha phân trùn quế bón lót trong hố. Cẩn thận rạch bỏ bao nilon bầu giống, giữ nguyên bầu giá thể cây con đặt ngay ngắn vào hố trồng, cây cách cây 45 cm, mặt bầu ngang mặt đất trồng, nhưng cổ rễ cây măng không cao hơn mặt đất tự nhiên quá 20 cm để bộ rễ khi trưởng thành có thể ăn sâu vào mặt đất tự nhiên khoảng 15-20 cm để lấy vi chất dinh dưỡng cây.

Sau khi trồng cây xong, cần lấy đất 2 bên mép liếp đất trồng để phủ một lớp đất mặt dày khoảng 10 cm cho những gốc cây đã trồng để bảo vệ bộ rễ và giữ cây măng đứng thẳng, kết hợp tạo mặt liếp đất trồng dốc nghiêng về hai bên mép liếp để thoát nước, rồi tiến hành tưới nước hàng ngày bằng phương pháp tưới thấm qua rãnh hoặc tưới phun sương để giữ ẩm.

Cần theo dõi cây trồng thường xuyên hàng ngày, nếu thấy có cây bị hư hỏng, sâu bệnh hoặc chết thì phải kịp thời tiến hành trồng giặm bổ sung ngay.

Cần thận trọng khi trồng cây ra đất sản xuất vào mùa mưa vì mưa to có thể sẽ làm hỏng cây con chưa kịp bắt rễ xuống đất.

Cây Măng tây xanh trồng hàng cách hàng 120cm, cây cách cây 45cm, mật độ 18.000 cây/ha. Nếu trồng mật độ dày hơn 20.000-25.000 cây/ha, thời gian đầu cây có thể cho thu hoạch cao, nhưng sau đó năng suất, chất lượng măng sẽ giảm.

+ Chú ý: Cổ rễ cây măng sau khi trồng không nên cao hơn mặt đất tự nhiên quá 20cm để bộ rễ cây trưởng thành có thể ăn sâu vào đất tự nhiên khoảng 20cm lấy vi chất dinh dưỡng cây.

Năm (05) lao động chuyên nghiệp, khoẻ mạnh có thể chăm sóc được 1ha đất trồng cây Măng tây xanh (một (01) lao động có thể chăm sóc được 2.000m2 đất trồng).

Bài 4

CÁCH BÓN PHÂN & CHĂM SÓC

CÂY MĂNG TÂY XANH

 

Tương tự như nuôi bò sữa cần phải cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho bò ăn để có thể vắt được sữa tốt mỗi ngày, để bảo đảm ổn định năng suất và chất lượng măng cao cho rẫy măng người trồng cần phải tiến hành thường xuyên, đầy đủ và đều đặn việc cung cấp nước tưới và dinh dưỡng cho cây: Cứ 15 ngày/lần phải bón phân NPK (khi cần thiết có thể bổ sung thêm DAP + Kali), và cứ 3 tháng/lần phải bón phân hữu cơ (phân trùn quế) cho cây Măng tây xanh.

Việc sử dụng phân trùn quế (hoặc phân chuồng ủ hoai) kết hợp chế phẩm sinh học Trichoderma có chứa nấm vi sinh đối kháng khử tuyến trùng, sẽ giúp hạn chế mầm bệnh gây hại cho cây; giúp thúc đẩy quá trình cung cấp dinh dưỡng cho cây phát triển bến vững hơn, thời gian thu hoạch măng kéo dài hơn, sản lượng và chất lượng măng cũng tốt hơn; giảm bớt đáng kể chi phí sử dụng phân hóa học. Tính ra hiệu quả kinh tế, bón nhiều phân hữu cơ vẫn có lợi hơn phân hóa học.

Lượng phân bón dùng cho 1 ha đất trồng cây Măng tây xanh như sau:

1. Bón lót

Ngay từ đầu khi trồng cây, cần bón lót với lượng phân hỗn hợp: 20-30 tấn phân trùn quế đã tạo tơi xốp với tro trấu, bã xơ dừa, mạt cưa (hoặc phân chuồng ủ hoai) kết hợp với chế phẩm Trichoderma + 150 kg NPK 16-16-8.

2. Bón thúc

- Sau khi trồng 15 ngày: Xới đất làm sạch cỏ non (cây dưới 5 tháng tuổi có thể trồng rau ăn lá hoặc phủ bạt nilon để hạn chế cỏ non). Bón thúc 150 kg NPK 15-15-15. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

Trên cùng một hàng với cây trồng, chen giữa các cây măng, cắm các cọc tre đường kính khoảng 5cm, cao 120cm, cách nhau 3-4m, rồi dùng dây cước nilon bền chắc (chịu được mưa nắng) giăng thành một hàng đôi để kẹp lỏng cây măng vào giữa đôi dây, cách mặt liếp ở độ cao khoảng 20-30cm để chống đổ ngả cây.

- Sau khi trồng 30 ngày (1 tháng): Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 150 kg NPK 16-16-8. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

- Sau khi trồng 45 ngày: Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già và cây nhỏ. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 200 kg NPK 15-15-15. Vđất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc ngừa nấm bệnh, sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

- Sau khi trồng 60 ngày (2 tháng): Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già và cây nhỏ. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 200 kg NPK 16-16-8. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

- Sau khi trồng 75 ngày: Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già và cây nhỏ. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 250 kg NPK 15-15-15. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc ngừa nấm bệnh, sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

- Sau khi trồng 90 ngày (3 tháng): Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già và cây nhỏ. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 250 kg NPK 16-16-8. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

Tuỳ theo độ cao và độ lớn của cây, cần giăng thêm hoặc nâng dần hàng đôi dây cước nilon (kẹp lỏng cây Măng vào giữa đôi dây) lên các độ cao khoảng 50cm, 75cm, 90cm, 100cm để chống đổ ngả cây.

- Sau khi trồng 105 ngày: Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khỏe mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già và cây nhỏ. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 12-15 tấn phân trùn quế (hoặc phân chuồng ủ hoai) kết hợp với chế phẩm sinh học Trichoderma + 300 kg NPK 15-15-15. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

- Sau khi trồng 120 ngày (4 tháng): Cây phát triển thêm nhiều thân mới. Chọn giữ lại 4-6 cây mẹ khoẻ mạnh trên 1 bụi, tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già và cây nhỏ. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 300 kg NPK 16-16-8. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy đầy đủ nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

- Sau khi trồng 135 ngày (>4,5 tháng): Nếu chăm sóc đủ dinh dưỡng và đúng kỹ thuật, từ giai đoạn này cây sẽ bắt đầu trổ măng.

Đón đầu lứa măng tơ này, khi quan sát thấy cây mẹ phát triển tốt, đường kính thân cây đạt >10-12mm (lớn hơn điếu thuốc lá, cỡ gần bằng ngón tay út) + lá chuyển sang màu xanh đậm thì chọn giữ lại 2-3 cây mẹ khoẻ mạnh, tiến hành tỉa bỏ cây bị sâu bệnh, cây già, cây nhỏ và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50cm để thông gió phòng tránh bệnh hại, cắt hạ bớt ngọn cây măng ở độ cao 1,20m để kích thích mạnh việc trổ măng, đồng thời kết hợp dưỡng cành lá thật sum suê để lấy ánh nắng quang hợp nuôi dưỡng cây măng. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 400 kg NPK 21-7-14. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

+ Sau khi cắt hạ bớt ngọn 5-10 ngày, cây bắt đầu trổ măng tơ. Cần tiến hành thu hoạch cho bằng hết lứa măng tơ này (bất kể đạt hay không đạt chất lượng) để cây măng có chỗ trống chuẩn bị cho ra đời lứa măng kế tiếp nhiều hơn và khoẻ mạnh hơn.

Thu hoạch lứa măng tơ mỗi ngày, được 12-15 ngày thì bón thúc 300 kg NPK 21-7-14; thu hoạch tiếp 12-15 ngày nữa thì phải tạm ngưng thu hoạch măng ngay.

+ Không nên thu hoạch lứa măng tơ kéo dài quá 25-30 ngày (1 tháng) để tránh cho cây không bị mất sức, suy kiệt, làm ảnh hưởng năng suất, chất lượng các lứa măng sau.

+ Khi cây trưởng thành và đã bắt đầu cho măng thu hoạch, tuyệt đối không nên dùng bạt nilon phủ gốc cây măng để hạn chế cỏ dại nữa vì làm như vậy cỏ sẽ không phát triển được nhưng vô tình cũng sẽ hạn chế sự phát triển bộ rễ cây măng, đồng thời cũng làm hạn chế sự phát triển của các lứa măng sau này mà trước mắt ta chưa thể thấy ngay hậu quả của nó.

3. Bón phân trong chu kỳ dưỡng cây mẹ thay thế

Sau khi tạm ngưng thu hoạch lứa măng tơ 12-15 ngày, khi quan sát thấy cây mẹ thay thế vừa đủ lớn, bắt đầu bung tàn cành lá thì tiến hành tỉa bỏ cây mẹ già, cây bị sâu bệnh, cây nhỏ và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50cm để thông gió phòng tránh bệnh hại. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 400 kg NPK 15-15-15. Vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

Khoảng 15-20 ngày sau, khi quan sát thấy đường kính thân cây mẹ thay thế đạt >10-12mm (lớn hơn điếu thuốc lá, cỡ ngón tay út) + bộ lá chuyển sang màu xanh đậm thì tiến hành cắt hạ bớt ngọn cây măng ở độ cao 1,20m để kích thích mạnh việc trổ măng, đồng thời kết hợp dưỡng cành lá cho thật sum suê để quang hợp với ánh nắng nuôi dưỡng cây. Xới đất làm sạch cỏ non. Bón thúc 12-15 tấn phân trùn quế (hoặc phân chuồng ủ hoai) kết hợp chế phẩm vi sinh Trichoderma + 400 kg NPK 21-7-14. Vun đất cao 10cm đậy gốc. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

+ Sau khi cắt hạ ngọn 5-10 ngày, cây sẽ cho lứa măng mới, bắt đầu thu hoạch lứa măng thứ 2 kéo dài khoảng 2 tháng; sau đó nghỉ dưỡng cây mẹ thay thế khoảng 1 tháng, rồi thu hoạch lứa măng thứ 3 kéo dài khoảng 3 tháng. Cứ thế, tiếp tục dưỡng cây mẹ và thu hoạch các lứa măng tiếp theo.

(Chú ý: Chu kỳ khai thác măng dài hay ngắn, nhiều hay ít, chất lượng măng tốt hay xấu tuỳ thuộc rất nhiều vào kết quả chăm sóc cây tốt hay xấu).

Sau khi thu hoạch các lứa măng trong năm thứ 1, ở mỗi bụi cây măng chỉ cần giữ lại khoảng 2-3 chồi măng lớn, khỏe mạnh, sạch bệnh để làm cây mẹ thay thế. Ở các lứa măng sau, năm thứ 2 sẽ giữ lại 3-4 chồi măng làm cây mẹ thay thế; năm thứ 3 sẽ giữ lại 4-5 chồi măng làm cây mẹ thay thế; năm thứ 4 sẽ giữ lại 5-6 chồi măng làm cây mẹ thay thế; năm thứ 5 sẽ giữ lại 6-7 chồi măng làm cây mẹ thay thế. Làm như vậy sản lượng và chất lượng măng sẽ tăng dần lên.

+ Trong 1 chu kỳ dưỡng cây mẹ thay thế kéo dài khoảng 1 tháng (30-35 ngày): Cần tiến hành bón thúc 15 ngày/lần với 12-15 tấn phân trùn quế (hoặc phân chuồng ủ hoai) kết hợp với chế phẩm Trichoderma + 300-400 kg NPK 15-15-15. Lượng phân này sẽ tăng dần lên theo sức lớn của các lứa cây sẽ cho măng lớn hơn, nhiều hơn ở các năm sau.

4. Bón phân trong chu kỳ thu hoạch măng

+ Trong 1 chu kỳ thu hoạch măng kéo dài khoảng 3 tháng (80-85 ngày): Cần bón thúc 15 ngày/lần với 300-500 kg NPK 21-7-14. Tùy theo vùng đất trồng và sự phát triển của cây măng, lượng phân bón có thể tăng dần lên tuỳ theo sức lớn của cây. Cây măng càng lớn gốc thì lượng phân bón thúc càng nhiều, năng suất và chất lượng măng sẽ càng cao hơn. Tùy theo sự phát triển của cây, có thể sử dụng thêm các loại chế phẩm phân sinh học bón lá (như Agrostim, Agrispon, Atonik, Wehg…) để kích thích cây măng phát triển và cho nhiều chồi măng có chất lượng tốt hơn.

Nếu chăm sóc kém, không đúng kỹ thuật, thiếu dinh dưỡng, thiếu nước tưới hoặc tiêu thoát nước không tốt, để bộ rễ bị úng nước và để sâu đất, dế nhũi, côn trùng cắn hại bộ rễ, cây măng sẽ chậm phát triển, chồi măng sẽ kém chất lượng, biến dạng hình thù cong vẹo làm mất giá trị thương phẩm.

Ngược lại, nếu chăm sóc thừa dinh dưỡng + thừa nước, cây và chồi măng sẽ bị nứt tét thân không thu hoạch được.

+ Sản lượng và chất lượng măng trong mùa mưa bao giờ cũng kém hơn sản lượng và chất lượng măng trong mùa nắng. Để tránh thất thu kinh tế trong mùa mưa, người trồng cây Măng tây xanh có thể rút ngắn thời gian thu hoạch hoặc tạm ngưng thu hoạch măng (không nhất thiết phải kéo dài thời gian thu hoạch đủ 3 tháng) để tập trung dưỡng cây mẹ, chuẩn bị thu hoạch nhiều măng hơn trong mùa nắng tiếp theo.

 

Bài 5

CÁCH TƯỚI & TIÊU THOÁT NƯỚC

CHO CÂY MĂNG TÂY XANH

 

Măng tây xanh là cây trồng cho thu hoạch chồi non Măng tây xanh mỗi ngày để làm rau ăn thực phẩm cao cấp, vì thế rất cần được cung cấp dinh dưỡng đều đặn, nước tưới đầy đủ hàng ngày ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng. Bên cạnh phân bón, nước tưới là một yếu tố quyết định cho năng suất măng nhiều hay ít. Nếu đất nặng ngậm nước nhiều thì số lần tưới ít, nếu đất nhẹ thì cần tưới thường xuyên hơn. Mùa nắng phải tưới đều đặn 1 lần/ngày, nếu gặp nắng nóng quá hỗn thì cần tưới 2 lần/ngày.

+ Để có Măng ngọt, mềm với năng suất, chất lượng cao, cần phải duy trì và giữ đều độ ẩm của đất khoảng 60%-70%.

Trong mùa mưa, cần phải chú ý tiêu thoát nước cho thật tốt, tuyệt đối không được để ngập úng quá 24 giờ, vì bộ rễ cây măng rất nhát nước, sẽ làm đầu chồi măng biến dạng cong vẹo, gốc rễ cây măng và chồi măng phát bệnh, hư thối, cây sẽ không cho măng, hoặc măng bị giảm chất lượng không thể thu hoạch được. Nếu lỡ trồng cây Măng ở vùng đất thấp, thường ngập nước hay gặp triều cường đột xuất, cần phải sử dụng bơm nước công suất lớn để bơm rút tháo nhanh nước ngập ra khỏi đất trồng càng sớm càng tốt.

Với diện tích sản xuất lớn, cách tưới thấm qua rãnh thường được dùng vì ít tốn kém nhất. Tùy khả năng và điều kiện, cũng có thể dùng biện pháp tưới nhỏ giọt, tưới phun sương, hoặc tưới ngầm. Cách tưới phun sương có thể làm phát sinh nhiều cỏ dại, đến giai đoạn cây cho măng có thể làm hỏng măng chưa thu hoạch nếu không kịp chụp nón bảo vệ các lá đài trên đầu các chồi măng. Cách tưới rãnh có thể hạn chế được nhiều cỏ dại, nhưng sau khi tưới nếu gặp trời mưa to có thể gây ra hiện tượng ngập úng làm hỏng mầm các chồi măng non. Cách tưới nhỏ giọt thường cho năng suất cao hơn.

+ Chú ý: Chồi măng sinh sôi, phát triển chủ yếu vào ban đêm, vì vậy không được tưới nước cho cây Măng tây xanh sau 17 giờ chiều mỗi ngày. Do bộ rễ cây măng rất nhát nước, nếu bị ngập úng nước tưới hoặc nước trời mưa to vào buổi tối sẽ làm ảnh hưởng, ức chế việc sinh sôi nảy nở các chồi măng vào buổi tối hôm đó, có thể làm biến dạng cong vẹo đầu chồi măng, làm giảm hoặc mất sản lượng măng vào buổi sáng hôm sau.

Trong trường hợp này, việc cần làm là cần phải chủ động tổ chức thật tốt việc thoát nước cho rẫy măng.

+ Chỉ nên tưới nước cho cây Măng tây xanh vào các buổi sáng sớm hàng ngày, sau khi đã thu hoạch xong lứa măng tươi mỗi buổi sáng.

 

Bài 6

CÁCH LÀM CỎ CHO CÂY MĂNG TÂY XANH

 

Trồng cây Măng tây xanh trên diện tích lớn, làm cỏ bằng tay sẽ tốn nhiều công sức và mất rất nhiều thời gian. Cần chủ động tính trước việc làm cỏ ngay từ khi chuẩn bị đất trồng, để có thể sử dụng máy làm cỏ kết hợp xới xáo đất, máy xẻ rãnh, bón phân và lấp rãnh bón phân về sau:

- Từ khi chuẩn bị đất trồng, cần làm cỏ thật sạch, phun thuốc diệt mầm cỏ thật kỹ, kết hợp phòng ngừa sâu bệnh.

- Khi chuẩn bị liếp trồng, cần căng dây lấy mực để xẻ rãnh, lên liếp, trồng cây cho thẳng hàng cách nhau 100cm (mặt liếp trồng) và 20cm (mặt rãnh thoát nước). Biện pháp này sẽ giúp ích rất nhiều cho việc làm cỏ bằng máy làm cỏ kết hợp xới xáo đất, đồng thời tạo đường đi thuận lợi để dùng máy xẻ rãnh, bón phân và lấp rãnh bón phân, chăm sóc cây và vận chuyển măng thu hoạch sau này.

- Sau khi trồng, trước mỗi định kỳ bón phân 15 ngày/lần, cần phải làm cỏ thường xuyên, liên tục, dứt điểm ngay từ khi cỏ còn non, không để cỏ già rơi hạt tái sinh lớp cỏ con cháu + Trong mùa mưa không nên dùng rơm, trấu chưa xử lý mầm bệnh (bằng sulfat đồng hoặc nước vôi) để phủ gốc thay việc làm cỏ.

- Cũng có thể trồng rau ăn lá, hoặc dùng trấu, tro trấu đã xử lý mầm bệnh, hoặc dùng bạt nilon phủ gốc cây măng còn nhỏ trong khoảng 1-5 tháng tuổi để hạn chế cỏ, nhưng không nên dùng bạt nilon phủ gốc để khử cỏ khi cây đã trưởng thành và đã cho thu hoạch măng, vô tình sẽ ngăn cản sự quang hợp ánh nắng làm hỏng bộ rễ chùm và ngăn cản sự phát triển của các chồi măng non, sẽ làm ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển của cây măng về sau.

- Sau mỗi lần bón phân, cần lấy lớp đất mặt hai bên mép liếp vun cao 10cm đậy gốc bảo vệ bộ rễ cây măng, giữ cây đứng thẳng, đồng thời tạo độ dốc nghiêng về 2 mép liếp để thoát nước tưới. Cách làm này cũng giúp ích rất nhiều cho việc kiểm tra và hạn chế cỏ dại.

- Cũng có thể cẩn thận dùng thuốc diệt cỏ và sâu hại cây măng trong giai đoạn tạm ngưng thu hoạch măng chờ dưỡng cây mẹ thay thế. Chú ý sử dụng thuốc diệt cỏ và bảo vệ thực vật đúng hướng dẫn theo nguyên tắc “4 đúng” và theo tiêu chuẩn xuất khẩu, không để thuốc ảnh hưởng chồi măng và làm mất sức cây măng, đồng thời phải bảo đảm thời gian cách ly đúng quy định bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Tuy nhiên, chỉ có một số loại thuốc trừ cỏ có thể dùng được cho cây măng như: Napropamide, Dual, Whips, Onecide, Fagon, Agropac, Trifluralin, Terbacil, Dicamba…

+ Cần phải hết sức thận trọng khi dùng thuốc diệt cỏ và thuốc bảo vệ thực vật, vì cây Măng tây xanh rất nhạy cảm khi tiếp xúc với các loại thuốc độc hại này.

Bài 7

CÁCH CẮM CỌC GIĂNG DÂY

CHỐNG ĐỔ NGẢ CÂY MĂNG TÂY XANH

  Trong quá trình sinh trưởng và phát triển của mình, cây Măng tây xanh sẽ cao lớn, tăng dần số lượng thân cây trên một bụi, lứa thân cây thời gian sau sẽ to hơn lứa thân cây thời gian trước, và cây sẽ bung tàn cành lá sum suê có thể rộng đến 1 mét, rất dễ làm đổ ngả cây trồng khi gặp gió to. Để giữ cây măng đứng thẳng, cần phải giăng dây chống đổ ngả cây.

Cách làm: Trên cùng một hàng với cây trồng, chen giữa các cây măng, tiến hành cắm các cọc tre đường kính khoảng 5cm, cao 120cm, cách nhau 3-4m. Dùng dây cước nilon bền chắc (chịu được mưa nắng) giăng thành một hàng đôi cao cách mặt liếp khoảng 40-50cm để kẹp lỏng cây măng vào giữa (chú ý giữ khoảng rộng cần thiết cho 4-6 cây mẹ (trong chu vi đường kính khoảng 20-30cm) để cành lá sum suê của cây trưởng thành có thể bung rộng ra quang hợp với ánh nắng). Sau đó, tuỳ theo độ cao và lớn của cây, có thể giăng thêm dây, hoặc nâng dần đôi dây lên các độ cao 75cm, 90cm, 100cm để giữ cây măng luôn luôn đứng thẳng.

Đứng thẳng là tư thế thuận lợi nhất giúp cho cây Măng tây xanh có thể tiếp nhận đầy đủ, trọn vẹn ánh nắng quang hợp để nuôi dưỡng cây phát triển nhanh chóng bộ gốc, bộ rễ và cho thu hoạch nhiều măng chất lượng cao. 

Bài 8

CÁCH KÍCH THÍCH TRỔ MĂNG

CHO CÂY MĂNG TÂY XANH

  Như trên đã nói, ở thời điểm sau khi trồng khoảng 135 ngày (4,5-5 tháng), khi quan sát thấy đường kính gốc thân cây mẹ đạt >10mm-12mm (lớn hơn điếu thuốc lá, cỡ ngón tay út) + lá cây mẹ chuyển sang màu xanh đậm là những dấu hiệu cho thấy cây sắp đến thời kỳ cho măng thu hoạch.

Để kích thích cây Măng tây xanh phát triển nhanh và trổ nhiều chồi măng, cần phải tiến hành tỉa bỏ cây già, cây bị sâu bệnh, cây nhỏ và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50cm để thông gió phòng tránh bệnh hại + cắt hạ bớt ngọn cây măng ở độ cao 1m20 + dưỡng cành lá cây măng cho thật sum suê để quang hợp tốt ánh nắng nuôi dưỡng cây. Xới đầt làm sạch cỏ non. Bón thúc 400kg NPK 21-7-14. Vun đất đậy gốc bảo vệ cổ rễ. Phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây. Giữ cây đứng thẳng để lấy nắng quang hợp nuôi dưỡng cây và bộ rễ.

Làm như vậy sẽ giúp cho cây mẹ nhanh chóng phát triển bộ gốc và bộ rễ, tạo ra điều kiện cơ bản để cây măng tăng thêm năng suất, chất lượng măng thu hoạch lứa sau nhiều hơn, cao hơn lứa trước.

Bài 9

CÁCH BẢO VỆ CÁC LÁ ĐÀI NON VÀ TẠO RA CÁC CHỒI MĂNG ĐẸP NGỌN CHO CÂY MĂNG TÂY XANH

  Phần ngọn khoảng 10cm trên đầu các chồi măng có phân bố các lá đài non rất mẫn cảm với nước và đất, cát. Nước mưa, nước tưới hoặc đất, cát nếu lọt vào ứ đọng bên trong các lá đài non sẽ làm hư thối các lá đài non, làm hỏng chồi măng hoặc làm giảm chất lượng, mất giá trị thương phẩm của Măng tây xanh.

Khi các chồi măng non xuất hiện trên đất trồng cao khoảng 5cm-6cm, cần dùng màng nhựa nilon tạo ra các mũ hình chóp nón cao khoảng 6cm làm nón chụp trên đầu chồi măng để bảo vệ các lá đài non + kềm hãm sự phát triển già hóa của các lá đài + góp phần hạn chế, làm chậm sự già hóa của chồi măng, nhằm tạo ra các chồi măng đẹp ngọn, có giá trị thương phẩm cao. 

Bài 10

CÁCH THU HOẠCH & PHÂN LOẠI

SẢN PHẨM MĂNG TÂY XANH

 1. Thu hoạch măng

Việc thu hoạch sản phẩm Măng tây xanh khá đơn giản. Người trồng có thể tận dụng lao động nhàn rỗi, lao động nữ, lao động lớn tuổi để thu hoạch và sơ chế sản phẩm, giao hàng theo các điều kiện hợp đồng với đơn vị thu mua. Khi quan sát thấy các chồi măng đã nhô lên cao khỏi mặt đất khoảng 25cm là lúc cần phải thu hoạch ngay để có được sản phẩm Măng tây xanh chất lượng cao.

Thời gian thu hoạch sản phẩm Măng tây xanh thông thường từ 5g30-8g00 giờ sáng mỗi ngày, trước khi mặt trời mọc, khi măng chưa tiếp xúc với ánh nắng. Chọn các chồi măng đã đạt chiều cao >25cm (loại 1) và >22cm (loại 2) theo quy cách hợp đồng thu mua xuất khẩu, dùng tay nắm chặt sát gốc chồi măng, nghiêng 300-450 xoay nhẹ, chồi măng sẽ tách rời khỏi rễ trụ cây măng dễ dàng.

Măng tây xanh ngay sau khi thu hoạch phải đem ngay vào nơi thoáng mát, không để tiếp xúc với ánh nắng, tiến hành sơ chế phân loại Măng loại 1 và Măng loại 2 theo yêu cầu của đơn vị thu mua, cắt cỡ, rửa sạch đất, cát (không để ướt đầu măng vì nước sẽ làm hỏng lá đài, hỏng chồi măng; nếu lỡ để ướt đầu chồi măng thì phải giũ sạch nước đi), xử lý qua thuốc tím khử trùng, để khô ráo rồi bọc đầu chồi măng bằng giấy chuyên dùng hoặc giấy báo sạch, cột lại thành bó 250gr, xếp thẳng đứng nhẹ nhàng vào sọt hoặc xô nhựa. Xong, phải khẩn trương chuyển giao ngay cho đơn vị thu mua trong vòng 4-6 giờ để họ còn kịp thời gian chế biến, bảo quản lạnh và phân phối ra thị trường, hoặc xuất khẩu. Măng tây xanh chưa kịp sử dụng cần phải cắm chân măng vào 3-5cm nước đá lạnh hoặc đưa vào bảo quản trong tủ mát ở nhiệt độ 2*C.

+ Chồi măng sau khi thu hoạch nếu cắm vào nước sẽ làm phát triển thêm chiều cao mỗi ngày khoảng 2cm và đường kính thân măng sẽ ốm bớt đi khoảng 1mm thấy rõ.

+ Nếu để chồi măng tiếp xúc với ánh nắng và xử lý giải nhiệt, kích đông bảo quản lạnh không đúng kỹ thuật bảo quản thực phẩm, Măng tây xanh sẽ bị héo, bị già hóa, có nhiều xơ (xơ hóa), và bị hư hỏng nhanh chóng trong vòng 2 ngày, không thể phân phối cho thị trường được.

Cứ thế, tiếp tục khai thác măng mỗi ngày cho đến hết từng chu kỳ thu hoạch măng, khi thấy cây mẹ có dấu hiệu sắp chuyển lá vàng (lão hóa) thì phải ngưng thu hoạch, chọn giữ lại 4-6 chồi măng khoẻ mạnh làm cây mẹ thay thế (trẻ hóa), bỏ nón chụp đầu chồi măng ra.

Đến khi thấy cây mẹ thay thế vừa đủ lớn, bắt đầu bung tàn cành lá thì tỉa bỏ cây mẹ già cũ, cây bị sâu bệnh, cây nhỏ và cành lá phát sinh ở phần gốc khoảng 40-50cm để thông gió phòng bệnh, xới đất làm sạch cỏ non, đồng thời bón thúc 400 kg NPK 15-15-15, vun đất cao 10cm đậy gốc bảo vệ cổ rễ, giữ cây đứng thẳng, kết hợp phun thuốc phòng ngừa nấm bệnh và sâu hại cây, bắt đầu một chu kỳ mới dưỡng cây mẹ thay thế.

2. Măng tây trắng

Bản thân mầm chồi măng khi sinh ra từ rễ trụ cây măng dưới mặt đất khởi đầu có màu trắng. Khi trồi lên khỏi mặt đất, nhờ tiếp xúc với tia tử ngoại từ ánh nắng mặt trời chiếu xạ nên chồi măng chuyển thành màu xanh lục (hiện tượng lục hoá sinh học thực vật trong tự nhiên). Từ đặc điểm sinh học này, người trồng có thể thu hoạch sản phẩm Măng tây trắng để làm phong phú hoá mặt hàng phục vụ thị trường tiêu dùng và đóng hộp xuất khẩu bằng cách xử lý lấp đất phủ kín chồi măng hoặc trùm bao nilon đen có tráng màng nhôm (alluminium foil) để ngăn cản ánh nắng mặt trời chiếu xạ vào chồi măng cho đến khi chồi măng đạt độ cao tiêu chuẩn thương phẩm 20-25cm thì tiến hành thu hoạch. Cần phải tiến hành việc thu hoạch Măng tây trắng vào lúc sáng sớm khi mặt trời chưa mọc để tránh ánh nắng chiếu xạ. Măng tây trắng thu hoạch xong cần phải tránh không để tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong suốt quá trình lưu thông phân phối hoặc đóng hộp.

3. Phân loại sản phẩm Măng tây xanh

Đường kính gốc và độ dài chồi măng là tiêu chuẩn phân loại sản phẩm Măng tây xanh xuất khẩu:

- Măng loại 1: Đường kính thân măng cỡ >10mm-30mm, dài 25cm, thân thẳng không cong vẹo không sâu bệnh, đạt tiêu chuẩn rau sạch và an toàn cho người.

- Măng loại 2: Đường kính thân măng 5mm-10mm, dài 22cm, thân thẳng không cong vẹo, không sâu bệnh, đạt tiêu chuẩn rau sạch và an toàn cho người. 

Bài 11

CÁCH PHÒNG TRỪ SÂU, BỆNH

HẠI CÂY MĂNG TÂY XANH

  Cây Măng tây xanh khi trồng trên vùng đất cao ráo, tiêu thoát nước tốt, có nhà lưới trắng, chăm sóc đúng kỹ thuật, thì rất ít bị sâu bọ, côn trùng gây hại.

Tuy nhiên, vào mùa mưa cây Măng tây xanh hay bị bệnh thán thư và một số bệnh hại khác làm cho các chồi măng non phát triển kém. Ngoài ra, nếu tiêu thoát nước không tốt, để ngập nước úng rễ, chồi măng sẽ biến dạng hình thù cong vẹo mất giá trị thương phẩm, không thể thu hoạch được, khiến sản lượng và chất lượng măng luôn kém hơn mùa nắng.

1. Các loại sâu hại

Đối với sâu đất, sâu khoang, sâu xanh cắn hại cây măng, có thể dùng các chế phẩm Clorban, Tungrin-50EC, Vertimec, Biocin, Actamec, Abamix,… Đối với bọ trĩ, rầy mềm, có thể dùng Sagomycine, Confidor, Regent,… Đối với dế nhũi, rệp sáp hại rễ có thể dùng các loại thuốc diệt rầy (cũng có thể tưới dung dịch nước rửa chén pha loãng).

2. Các loại bệnh hại

+ Để phòng trừ hiệu quả các loại bệnh hại cây măng tây, cần tiến hành đồng bộ các giải pháp sau đây:

- Chọn hạt giống cây Măng tây xanh sạch bệnh, an toàn, có căn cứ kiểm tra nguồn gốc sản xuất rõ ràng.

- Làm đất thật kỹ, xử lý đầy đủ bằng các loại thuốc diệt tuyến trùng như Sincosin, và các chế phẩm có gốc Antracol, Tilt Super, Chitosan,… để phòng trừ nấm, bệnh hại cây.

- Lên liếp cao 20-30cm đủ để tiêu thoát nước tốt nếu có trời mưa lớn, hoặc gặp triều cường.

- Sử dụng nhiều phân hữu cơ, phân trùn quế hoặc phân chuồng ủ hoai có xử lý chế phẩm Trichoderma chứa nấm vi sinh đối kháng khử tuyến trùng gây hại.

+ Cây Măng tây xanh trồng trên đất sản xuất thường thấy có bệnh thán thư, bệnh thối gốc, bệnh khô cây, bệnh đốm thân cành, bệnh sương mai, bệnh gỉ, một số bệnh do virus và tuyến trùng gây hại chồi măng.

Đối với nấm bệnh Puccinia Asparagi làm khô cành sọc thân, nấm bệnh Cercospora Asparagi hại lá, nấm Fusarium Oxysporum và F. Moniliforme hại rễ làm thối gốc chết cây có thể dùng thay đổi các chế phẩm: Coc 85, Triscophos, Mancozeb, Ridomil, Validan, Carban, Carbenzim, Curzate, Daconil,… phun trong thời gian nghỉ dưỡng cây mẹ thay thế, tạm ngưng thu hoạch măng, hoặc kết hợp cẩn thận phun vào những lúc làm cỏ, bón phân.

Đối với nấm Fusarim hại rễ có thể dùng Wofatox, Dipterex nồng độ 0,1%. Đối với các loại bệnh do vi khuẩn gây ra có thể dùng Kasai, Kasumin,… để diệt trừ.

Khi dùng thuốc bảo vệ thực vật, cần phải đọc kỹ hướng dẫn, bảo đảm thực hiện theo nguyên tắc “4 đúng”, nhất là phải bảo đảm thời gian cách ly ít nhất 10 ngày trước khi thu hoạch đúng như quy định của từng loại thuốc bảo vệ thực vật.

Nếu cây bị bệnh nặng, cần phải tạm ngưng thu hoạch, tiến hành cắt bỏ hoàn toàn, tiến hành xử lý thuốc trị bệnh, bón phân tái tạo lại cây mới, hy vọng có thể khắc phục được bệnh. 

Bài 12

CÓ THỂ LẤY GIỐNG LAI TẠP SAU ĐỜI F2 ĐỂ TRỒNG CÂY LẤY LÁ MĂNG LÀM KIỂNG

  Người trồng không thể dùng hạt trái chín của các dòng cây Măng tây xanh từ đời F2 trở về sau để làm giống lai tạp trồng cây lấy Măng vì các đời cây sau này sẽ cho măng có đường kính thân măng rất nhỏ (khoảng <2mm-3mm), không có giá trị thương phẩm để thu hoạch. Tuy nhiên, người trồng cây Măng tây xanh vẫn có thể tận dụng hạt giống từ các đời cây F2 trở về sau để trồng cây cắt lấy lá măng làm kiểng bán kèm với hoa cắt cành như bà con nông dân xã Bình Phan, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang đã làm từ 20 năm nay, hiện cho thu nhập kinh tế cũng khá cao./.
LƯ CẨM (0903.811.678) & LÊ HỒNG TRIỀU (0984.617.637)

Каталог: Tailieu
Tailieu -> MỘt số thủ thuật khi sử DỤng phần mềm adobe presenter tạo bài giảng e-learning
Tailieu -> Trung tâM ĐÀo tạo mạng máy tính nhất nghệ 105 Bà Huyện Thanh Quan – 205 Võ Thị Sáu, Q3, tp. Hcm
Tailieu -> Céng hßa x· héi chñ nghÜa viÖt nam Độc lập tự do hạnh phúc
Tailieu -> Lê Xuân Biểu giao thông vận tảI ĐẮk lắK 110 NĂm xây dựng và phát triểN (1904 2014) nhà xuất bảN giao thông vận tảI
Tailieu -> ĐỀ thi học sinh giỏi tỉnh hải dưƠng môn Toán lớp 9 (2003 2004) (Thời gian : 150 phút) Bài 1
Tailieu -> A. ĐẠi số TỔ HỢp I. Kiến thức cơ bản quy tắc cộng
Tailieu -> Wikipedia luôn có mặt mỗi khi bạn cần giờ đây Wikipedia cần bạn giúp
Tailieu -> CHÍnh phủ CỘng hòa xã HỘi chủ nghĩa việt nam độc lập Tự do Hạnh phúc
Tailieu -> VĂn phòng cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam

tải về 139.72 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: