1.2. CẤU TRÚC SINH THÁI HỌC
Cấu trúc sinh thái học có thể biểu diễn theo không gian 3 chiều như những chiếc bánh tròn, dẹt, xếp chồng lên nhau, tương ứng với các mức độ tổ chức sinh học khác nhau, từ cá thể (CT), qua quần thể (QT), quần xã (QX) đến hệ sinh thái (HST). Nếu bổ dọc chồng bánh này theo trục tâm thì chia cấu trúc ra thành 5 nhóm chức: Hình thái, chức năng, phát triển, điều hòa và nhóm thích nghi (Hình 1.1).
1. Nhóm hình thái
2. Nhóm chức năng
3. Nhóm phát triển
4. Nhóm điều hòa
5. Nhóm thích nghi
3
2
5
15
4
HST
QX
QT
CT
Hình 1.1. Cấu trúc sinh thái học
N ếu quan sát tất cả các nhóm ở cùng một mức độ sinh học là quần xã chúng ta thấy:
Hình 1.2. Cấu trúc các nhóm chức ở mức độ sinh học là quần xã
Nhóm hình thái: Nội dung cơ bản của nhóm nói lên số lượng và mật độ tương đối của các loài.
Nhóm chức năng: Nói lên mối quan hệ giữa các quần thể thú dữ - con mồi và sự cạnh tranh khác loài.
Nhóm phát triển: Nói lên quá trình diễn thế của các loài trong QX
Nhóm điều hòa: Nói lên sự tự điều chỉnh của các loài để tiến tới sự cân bằng.
Nhóm thích nghi: Nói lên quá trình tiến hóa, khả năng chọn lọc sinh thái, chống kẻ thù.
Nếu như chọn một chồng nhóm (ví dụ nhóm chức năng) ở 4 mức độ sinh học khác nhau thì:

Hình 1.3. Cấu trúc nhóm chức năng trong 4 mức độ sinh học
Ở mức độ hệ sinh thái: Nội dung nhóm nói lên chu trình vật chất và năng lượng của hệ.
Ở mức độ quần xã: Nội dung nhóm nói lên mối quan hệ giữa các quần thể vật dữ và con mồi cùng với sự cạnh tranh giữa các loài.
Mức độ quần thể: Nội dung nhóm nói lên vấn đề sinh sản, tử vong, di cư và nhập cư.
Mức độ cá thể: Nội dung nhóm chỉ nói lên tập tính, sinh lý của các cá thể.
Như vậy, mỗi mức độ tổ chức sinh học có đặc điểm cấu trúc, chức năng riêng biệt của mình. Mỗi nhóm trên mỗi mức độ tổ chức sinh học đều được đặc trưng bởi tập hợp có tính thống nhất các hiện tượng quan sát. Tập hợp đó thể hiện bằng tính quy luật hình thành trên cơ sở của các hiện tượng. Những quy luật đó chính là đối tượng nghiên cứu của sinh thái học, nằm trên các đơn vị cụ thể của tự nhiên là hệ sinh thái (ecosystem).
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |