Macro photography

Traàn Ñaéc Thoï

Khi chuïp aûnh, ñeå cho hình ñöôïc roû neùt ta luoân luoân phaûi ñieàu chænh oáng kính tôùi lui -focus- tuøy theo vaät ôû xa hay gaàn maùy aûnh. Nhôù laïi baøi hoïc veà quang hoïc töø thôøi trung hoïc, khi vaät ôû voâ cöïc thì aûnh naèm caùch quang taâm 1 khoaûng baèng vôùi tieâu cöï, neáu vaät caøng ñeán gaàn thì aûnh roû seõ taäp hoïp ôû xa quang taâm hôn. Tieâu cöï cuûa caùc oáng kính maùy aûnh phoå thoâng töông ñoái ngaén -50mm cho phim 35 ly, 75mm cho phim 4x6 hay 6x6- khi vaät di chuyeån töø voâ cöïc ñeán tröôùc maùy aûnh 1-2 feet thì oáng kính chæ caàn di chuyeàn khoaûng 1/5 tieâu cöï laø ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cho aûnh roû, do ñoù gaàn nhö taát caû maùy aûnh thoâng duïng ñeàu ñöôïc cheá taïo ñeå focus trong khoaûng naày,vì vaäy chæ coù theå chuïp côû chaân dung laø toái ña coøn neáu muoán chuïp caän hôn thì khoâng theå ñöôïc.

Muoán coù aûnh baèng vôùi vaät thì khoaûng caùch töø vaät ñeán quang taâm = khoaûng caùch töø quang taâm ñeán aûnh = 2 laàn tieâu cöï, nhö vaäy khoaûng di chuyeån phaûi taêng nhieàu hôn, vieäc cheá taïo khoù khaên hôn vaø toán keùm hôn.

Chaéc caùc anh chò coøn nhôù maùy aûnh ôû caùc tieäm chuïp hình ngaøy xöa, giöûa oáng kính vaø phim laø moät maøn xeáp nhö ñaøn accordeon, maáy oâng thôï chuïp hình chæ vieäc keùo maøn naày daøi ra laø chuïp macro ñöôïc ngay. Moät soá oáng kính Zoom cho maùy SLR coù ghi laø macro, nhöng thaät ra chæ coù giaù trò töông ñoái - focus gaàn hôn moät chuùt neáu so saùnh vôùi caùc oáng kính khaùc chôù khoâng thaät söï laø macro.

Vaäy muoán chuïp macro vôùi caùc camera phoå thoâng thì sao?

1. Chuïp close-up vôùi maùy aûnh SLR (single lens reflex) film hay digital.

Ñaëc ñieåm cuûa maùy SLR laø khi ngaém qua maùy hình aûnh thaáy sao laø ñöôïc ghi leân phim ñuùng y nhö vaäy neân coù nhieàu caùch ñeå chuïp macro.


MACRO LENSES-

Moãi haõng maùy aûnh hay haûng cheá taïo oáng kính ñoäc laäp thöôøng coù saûn xuaát 1 vaøi oáng kính ñaëc bieät coù khaû naêng focus lieân tuïc töø voâ cöïc ñeán thaät gaàn ñeå coù aûnh baèng vôùi hoaëc baèng 1/2 vaät. - 1:1 hay 1:2 - goïi laø MACRO LENSES (rieâng haûng Nikon thì goïi laø Micro).

Xin chuù yù ñaây laø kích thöôùc cuûa aûnh hieän treân phim so vôùi kích thöôùc cuûa vaät - khoâng phaûi laø kích thöôùc cuûa aûnh sau khi phoùng ñaïi - Caùc oáng kính naày vì khoâng ñöôïc thoâng duïng neân giaù khaù maéc- khoaûng 400-1000 dollars -


Vaøi ñieåm kyû thuaät caàn chuù yù khi chuïp macro.

Moãi rung ñoäng nhoû cuõng aûnh höôûng nhieàu ñeán aûnh neân aûnh deå bò nhoøe - neân gaén maùy treân tripod. Ñoä saâu cuûa aûnh roû (depht of field) raát ngaén khi chuïp macro neân phaûi ñoùng diaphragm laïi thaät nhoû vaø thöôøng phaûi duøng theâm flash. Vì ñoä phoùng ñaïi khaù lôùn ôû macro neân ñoä saùng giaûm ñi raát nhieàu - thöôøng laø giaûm ñi 2 naác - thí duï nhö oáng kính set vaøo khaåu ñoä 4 thì khaåu ñoä thaät söï chæ coøn 8 maø thoâi- neáu set manual thì phaûi laøm baøi toaùn gia giaûm naày, coøn neáu duøng caùc maùy coù boä phaän ño saùng sau oáng kính TTL -through the lens- vaø set Auto thì maùy coù theå töï ñieàu chænh compensate duøm ñôõ phaõi laøm toaùn.

Neáu khoâng muoán boû ra moät soá tieàn khaù lôùn cho macro lenses thì close up set laø moät alternate ñeå chuïp macro. Close up set laø moät boä kính luùp coù ñoä diopter +1 +2 vaø +4 ñöôïc gaén tröôùc oáng kính gioáng nhö filter- ghi theo ñöôøng kính - thí duï 49mm hay 52mm, giaù caû töông ñoái nheï nhaøng khoaûng 20 dollars / set. Maëc duø khoaûng di chuyeån cuûa oáng kính khoâng thay ñoåi nhöng tieâu cöï cuûa taäp hôïp "lens + close up" ñaõ ngaén laïi hôn, tính töông ñoái oáng kính di chuyeån khoaûng caùch daøi hôn neân coù theå chuïp aûnh ôû gaàn hôn, soá diopter caøng lôùn thì chuïp ñöôïc caøng gaàn - coù theå gaén choàng nhieàu close up choàng leân nhau ñeå taêng ñoä diopter - coù moät vaøi lôøi khuyeân laø khi gaén nhieàu close-up lens thì neân gaén caùi coù soá lôùn saùt oáng kính roài caùi coù soá nhoû hôn ôû beân ngoaøi. Neáu khoâng coù close-up lenses thì kính luùp hay kính laõo cuõng thay theá ñöôïc, chæ coù baát tieän laø khoâng gaén chaët ñöôïc phaûi caàm tay.

Duïng cuï naày laø caùc oáng hay maøn xeáp accordeon gaén giöûa maùy aûnh vaø oáng kính, duïng cuï naày chæ thích hôïp cho caùc maùy aûnh xöa hoaøn toaøn manual, nhöng vôùi caùc maùy aûnh hieän nay auto focus, auto everthing oáng kính coù nhieàu contact noái vôùi thaân maùy thì thaät chaúng tieän lôïi vaø giaù caû khoâng reû chuùt naøo.

Coù moät adapter giuùp cho gaén quay ngöôïc oáng kính leân thaân maùy cuõng giuùp chuïp ñöôïc macro. Coù theå giaûi thích nhö sau- trong caùc oáng kính maùy aûnh, quang taâm thöôøng naèm veà phía sau nhieàu hôn neân khi quay ngöôïc oáng kính, khoaûng caùch töø quang taâm ñeán phim daøi hôn neân coù theå chuïp aûnh gaàn hôn.

Vì heä thoáng ñieàu chænh khoaûng caùch vaø laáy khung ôû maùy auto focus PS, rangefinder cuõng nhö maùy TLR khaùc vôùi heä thoáng ghi aûnh, neân bò parallax. Khi gaén theâm phuï tuøng vì khoâng coù preview neân khoâng theå xaùc ñònh ñöôïc luùc naøo aûnh roû... Vì vaäy ôû caùc maùy naày gaàn nhö khoâng theå chuïp macro ñöôïc.

Môùi ñaây ñoïc trong baùo coù ngöôøi ñaõ thaønh coâng trong vieäc chuïp SUPER MACRO vôùi maùy digital PS baèng caùch aùp saùt moät oáng kính normal 50mm quay ngöôïc phía tröôùc oáng kính cuûa maùy digital vaø zoom maùy ñeán heát möùc tele.

Scanner cuõng giuùp cho ta coù ñöôïc aûnh macro ñeïp maø khoâng caàn ñeán caùc maùy moùc ñaéc tieàn. thích hôïp nhaát laø cho tem thö, ñoàng tieàn, voû oác... v.v..