Lời nói đầu tcvn 2703 : 2007 thay thế tcvn 2703 : 2002. tcvn 2703 : 2007

XÁC ĐỊNH TRỊ SỐ OCTAN NGHIÊN CỨU CHO NHIÊN LIỆU ĐỘNG CƠ ĐÁNH LỬA

Tiêu chuẩn này được xây dựng trên cơ sở chấp nhận ASTM D 2699 - 06a Standard Test Method for Research Octane Number of Spark-lgnition Engine Fuel, không bao gồm 7.1.1; Phụ lục A.2 Hướng dẫn lắp đặt thiết bị; Phụ lục X.1 Thiết bị phụ và Phụ lục X.2 Thiết bị và qui trình pha trộn nhiên liệu thể tích chuẩn, với lý do sau: Nội dung chính của tiêu chuẩn này là quy trình xác định trị số ốc tan nghiên cứu cho nhiên liệu động cơ đánh lửa, trong đó thiết bị thử áp dụng cho phương pháp được nhập khẩu đồng bộ và lắp sẵn nguyên chiếc, do vậy các nội dung nêu trong 7.1.1, Phụ lục A.2, Phụ lục X.1 và Phụ lục X.2 không cần đề cập trong nội dung của TCVN này. Tham khảo thêm ASTM D 2699.

Test method for reseach octane number of spark-ignition engine fuel

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau là cần thiết khi áp dụng tiêu chuẩn. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm ban hành thì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm ban hành thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các bản sửa đổi (nếu có).

TCVN 6777 : 2000 (ASTM D 4057) Dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ - Phương pháp lấy mẫu thủ công.

ASTM D 1193 Specification for reagent water (Yêu cầu kỹ thuật đối với nước dùng trong thử nghiệm).

ASTM D 1744 Test method for water in liquid petroleum products by Karl Fischer Reagent (Phương pháp xác định hàm lượng nước trong các sản phẩm dầu mỏ dạng lỏng bằng thuốc thử Karl Fischer).

ASTM D 2268 Test method for analysis of high-purity n-heptane and isooctan by capillary gas chromatography (Phương pháp phân tích n-Heptan và isooctan có độ tinh khiết cao bằng sắc ký khí mao quản).

ASTM D 2360 Test method for trace impurities in monocyclic aromatic hydrocarbons by gas chromatography (Phương pháp xác định các vết tạp chất của các hydrocacbon thơm vòng đơn bằng sắc ký khí).

ASTM D 2700 Test method for motor octance number of spark ignition engine fuel (Phương pháp xác định trị số octan môtơ(MON) của nhiên liệu động cơ đánh lửa).

ASTM D 2885 Test method for determination of octan number of spark-ignition engine fuel by on line direct comparision technique (Phương pháp xác định trị số octan của nhiên liệu động cơ bằng kỹ thuật so sánh trực tuyến).

ASTM D 3703 Test method for peroxide number of aviation turbine fuels (Phương pháp xác định trị số peroxit của nhiên liệu tuốc bin hàng không).

ASTM D 4175 Terminology relating to petroleum, petroleum products, and lubricants (Thuật ngữ liên quan đến dầu mỏ, sản phẩm dầu mỏ và dầu bôi trơn).

ASTM D 4177 Practice for automatic sampling of petroleum and petroleum products (Dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ - Phương pháp lấy mẫu tự động).

ASTM D 4814 Specification for automotive spark-ignition engine fuel (Yêu cầu kỹ thuật của nhiên liệu động cơ đánh lửa của ôtô).

ASTM D 5842 Practice for sampling and handling of fuels for volatility measurement (Phương pháp lấy mẫu và bảo quản các loại nhiên liệu cho phép đo độ bay hơi).

ASTM E 344 Terminology relating to thermometry and hydrometry (Các thuật ngữ liên quan đến phép đo nhiệt độ và phép đo khối lượng chất lỏng bằng tỷ trọng kế).

ASTM E 456 Terminology relating to quality and statistics (Các thuật ngữ liên quan đến chất lượng và kỹ thuật thống kê).

ASTM E 542 Practice for calibration of laboratory volumetric apparatus (Phương pháp hiệu chuẩn các dụng cụ đong trong phòng thí nghiệm).

ANSI C-39.1 Requirements for electrical analog indicating instruments (Các yêu cầu đối với các thiết bị đo điện hiển thị tương tự).

IP 224/02 Determination of low lead content of light petroleum distilates by dithizone extraction and colorimetric method (Phương pháp xác định hàm lượng chì thấp của sản phẩm chưng cất dầu mỏ nhẹ bằng phương pháp so màu và chiết xuất bằng dithizone).

3. Thuật ngữ

3.1. Định nghĩa

3.1.1. Giá trị chuẩn chấp nhận (accepted reference value)

Giá trị chuẩn đồng thuận dùng để so sánh, giá trị này được rút ra từ: (1) giá trị lý thuyết hay giá trị được xác lập dựa trên các nguyên tắc khoa học, (2) giá trị ấn định hoặc giá trị được chứng nhận, dựa trên các thực nghiệm của một số tổ chức quốc gia hoặc quốc tế, (3) giá trị được nhất trí hoặc được chứng nhận dựa trên các hợp tác thực nghiệm dưới sự bảo trợ của một nhóm nhà khoa học hoặc kỹ sư.

Nhiên liệu dùng cho động cơ đánh lửa có các đặc tính lựa chọn, có trị số octan chuẩn chấp nhận (O.N._ARV) dựa theo phương pháp thử nghiệm chéo trong các điều kiện của độ tái lập.

Vị trí thẳng đứng tương đối của xy lanh động cơ so với pittông tại điểm chết trên (tdc) hay bề mặt đỉnh của hộp cacte.

Số chỉ chiều cao của xylanh, được chỉ số hóa ỏ mức cài đặt cơ bản tại áp suất nén quy định khi động cơ hoạt động, hiển thị đến 1/1000 inch.

Thiết bị biến đổi tín hiệu nhận tín hiệu điện từ bộ cảm biến tiếng nổ và cung cấp tín hiệu đầu ra cho bộ hiển thị.

Bộ cảm ứng từ tính, được lắp trong xylanh động cơ và chịu áp suất của buồng đốt để cung cấp tín hiệu điện, tỷ lệ với tốc độ thay đổi áp suất của xylanh.

Qui trình thử nghiệm trong đó tỷ lệ nhiên liệu và không khí để đạt cường độ gõ cực đại cho các nhiên liệu chuẩn và mẫu được xác định bằng việc sử dụng kỹ thuật hạ dần mức nhiên liệu làm thay đổi mức nhiên liệu trong bộ chế hòa khí theo một tốc độ không đổi, từ điều kiện tỷ lệ hỗn hợp cao hoặc giầu xuống điều kiện tỷ lệ hỗn hợp thấp hoặc nghèo, gây cho cường độ gõ tăng tới điểm cực đại và sau đó giảm dần, do vậy có thể quan sát được số đọc cực đại của đồng hồ đo độ gõ.

Qui trình thử nghiệm trong đó tỷ lệ nhiên liệu - không khí để đạt cường độ gõ cực đại cho các nhiên liệu chuẩn và mẫu được xác định bằng việc tiến hành các bước tăng dần mức nhiên liệu trong bộ chế hoà khí, quan sát cường độ gõ cân bằng cho từng bước và lựa chọn mức nhiên liệu để có số đọc cường độ gõ cực đại.

Vận hành động cơ CFR bằng nhiên liệu và đánh lửa

Tỷ lệ của nhiên liệu với không khí tạo ra cường độ gõ cực đại cho mỗi loại nhiên liệu trong thiết bị thử nghiệm độ gõ với điều kiện tỷ lệ này xuất hiện trong những giới hạn xác định của mức nhiên liệu trong bộ chế hòa khí.

Tương quan giữa chiều cao xy lanh (tỷ số nén) và trị số octan ở cường độ gõ tiêu chuẩn ứng với các hỗn hợp nhiên liệu chuẩn đầu được thử nghiệm trong điều kiện áp suất chuẩn hóa áp suất khí quyển xác định.

Sự đốt cháy bất thường, thường sinh ra tiếng động có thể nghe thấy, được gây ra bởi sự tự đánh lửa của hỗn hợp không khí/nhiên liệu (ASTM D 4175).

Phép đo mức độ tiếng gõ.

Đồng hồ chỉ vạch chia từ 0 đến 100 hiển thị tín hiệu cường độ gõ do đồng hồ đo kích nổ cung cấp.

Sự vận hành của động cơ không cần nhiên liệu với bộ phận đánh lửa tắt.

Một trong những chỉ số thể hiện khả năng chống độ gõ thu được bằng cách so sánh với các nhiên liệu chuẩn trong động cơ được chuẩn hóa hoặc các thử nghiệm trên các loại xe (ASTM D 4175)

Số chỉ khả năng chống độ gõ thu được bằng cách so sánh cường độ gõ của nhiên liệu với các nhiên liệu chuẩn đầu khi cả hai được tiến hành thử trên cùng một động cơ CFR chuẩn dưới các điều kiện xác định của phương pháp này.

Hợp chất hữu cơ chứa oxy, có thể được sử dụng như nhiên liệu hay thành phần nhiên liệu, ví dụ các loại rượu hay ete (ASTM D 4175).

Hỗn hợp tỷ lệ thể tích của isooctan và n - heptan, hoặc các hỗn hợp tetraetyl chì trong isooctan tạo nên thang đo trị số octan.

Phần trăm thể tích của isooctan trong một hỗn hợp với heptan tạo nên trị số octan của hỗn hợp này, isooctan được quy ước có trị số octan là 100 và heptan có trị số octan là 0.

Các điều kiện mà tại đó các kết quả thử nghiệm độc lập nhận được khi thử theo cùng một phương pháp, cho các nhiên liệu thử như nhau, trong cùng một phòng thí nghiệm, do cùng một thí nghiệm viên, tiến hành thử trên cùng một thiết bị trong những khoảng thời gian ngắn (ASTM E 456).

Trong phạm vi của phép thử này, khoảng thời gian ngắn giữa hai lần đánh giá trên một mẫu nhiên liệu được hiểu là không nhỏ hơn thời gian để nhận được một lần đánh giá về một mẫu nhiên liệu khác, nhưng không lâu đến mức để thấy được bất kỳ một sự thay đổi đáng kể nào trong mẫu nhiên liệu, trong thiết bị thử nghiệm hay môi trường.

Các điều kiện mà tại đó các kết quả thử nghiệm nhận được khi thử theo cùng một phương pháp cho các nhiên liệu thử như nhau, trong các phòng thí nghiệm khác nhau, với những thí nghiệm viên khác nhau, tiến hành thử trên các thiết bị khác nhau (ASTM E 456).

Độ nhạy của đồng hồ đo kích nổ biểu thị bằng số vạch chia của đồng hồ trên một trị số octan.

3.2. Các chữ viết tắt

O.N trên đường = (k₁ x RON) + (k₂ x MON) + k₃ (1)

Các giá trị k₁, k₂ và k₃ khác nhau tùy loại xe, số người dùng xe và dựa trên các phép xác định O.N trên đường.

5.2.2. Trị số octan nghiên cứu (RON) cùng với trị số octan môtơ (MON) xác định chỉ số chống gõ của các nhiên liệu động cơ đánh lửa, theo tiêu chuẩn qui định. Chỉ số chống gõ của một nhiên liệu gần bằng O.N trên đường đối với nhiều xe cộ và tham khảo trong các sổ tay hướng dẫn sử dụng xe:

Chỉ số chống gõ = 0,5 RON + 0,5 MON + 0 (2)

Hoặc được viết ở dạng thông dụng hơn:

Chỉ số chống gõ = (R + M)/2 (3)

6. Các yếu tố cản trở

7. Thiết bị, dụng cụ

Các dụng cụ đó bao gồm bộ phận nối trung gian với máy tính và các hệ thống phần mềm, cũng như phần cứng thông dụng, ống nối, các khoa, các chi tiết điện và điện tử. Trong một số trường hơp, việc lựa chọn kích thước đặc biệt hoặc các tiêu chuẩn kỹ thuật là quan trọng để đạt được các điều kiện đúng cho thiết bị thử độ gõ.

Chú giải

A - Ống chống ẩm không khí B - Thiết bị làm nóng không khí vào C – Bộ ngưng chất làm lạnh D - Cacbuaratơ bốn bình E - Mô tơ thay đổi tỷ số nén (C.R)

F - Hộp cacte CFR - 48 G - Thiết bị lọc dầu H - Thiết bị đo kích nổ J - Thiết bị đo độ gõ K – Bộ đếm bằng số của tỷ số nén (C.R)