Lê Tự Hạnh, Trần Chí Thanh, Lê Mai Hoàng Thy Trung tâm y tế dự phòng tỉnh Thừa Thiên Huế TÓm tắT

Nghiên cứu dịch tễ học mô tả, phân tích, điều tra cắt ngang đánh giá các chỉ số muỗi, bọ

gậy, tìm hiểu phân bố muỗi, bọ gậy và ổ bọ gậy nguồn gây dịch Sốt xuất huyết tại hai huyện miền núi Nam Đông, A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2011. Kết quả cho thấy đã xác định được 2 loài muỗi gây dịch SXHD thuộc giống Aedes (Culicidae). Đó là loài Aedes aegypti và loài Aedes albopictus. Chỉ số mật độ muỗi thấp nhất là 0,02 con/nhà, cao nhất là 0,42 con/nhà. Chỉ số nhà có muỗi thấp nhất là 2%, cao nhất là 22%. Chỉ số nhà có bọ gậy thấp nhất là 3%, cao nhất là 28%. Chỉ số dụng cụ chứa nước có bọ gậy thấp nhất là 0,12%, cao nhất là 21,05%. Chỉ số BI thấp nhất là 4, cao nhất là 56. Phân bố bọ gậy và ổ bọ gậy nguồn: Muỗi Aedes có thể đẻ trứng vào tất cả các loại DCCN, trong đó bể xây, phuy, chum lu, vại chứa nước sinh hoạt, bể cảnh và các dụng cụ phế thải là ổ bọ gậy chủ yếu của loài muỗi này tại hai huyện miền núi Nam Đông và A Lưới. Ngành Y tế và các cấp, ngành cần có sự phối hợp tích cực hơn nữa tìm ra những giải pháp tối ưu trong công tác tiêu diệt véc tơ truyền bệnh Sốt xuất huyết, xây dựng chiến lược phòng chống dịch SXHD chủ động, phù hợp đối với từng địa phương, tiết kiệm ngân sách Nhà nước, tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe cộng đồng về phòng chống bệnh SXHD.

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Đối với tỉnh Thừa Thiên Huế, trong những năm gần đây, tình hình bệnh dịch sốt xuất huyết Dengue không ổn định và diễn biến khá phức tạp, Bệnh không chỉ tập trung ở các vùng thành thị đông dân mà đã lan tới các vùng nông thôn đồng bằng, trung du, miền núi.

Trước tình hình đó, chúng tôi tiến hành đề tài nhằm các mục tiêu sau đây:

1. Đánh giá các chỉ số muỗi, bọ gậy gây bệnh sốt xuất huyết tại hai huyện miền núi Nam Đông, A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế.

2. Tìm hiểu phân bố muỗi, bọ gậy và ổ bọ gậy nguồn tại hai huyện miền núi Nam Đông, A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế.

II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Các loài muỗi và bọ gậy thuộc giống Aedes (Culicidae) gây bệnh sốt xuất huyết Dengue ở hai huyện miền núi Nam Đông, A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2011.

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: sử dụng phương pháp dịch tễ học mô tả, phân tích, điều tra cắt ngang. Mẫu điều tra được lựa chọn theo phương pháp ngẫu nghiên hệ thống. Chọn vùng nghiên cứu: theo phương pháp mẫu ngẫu nhiên tầng. Chọn xã nghiên cứu: theo phương pháp mẫu ngẫu nhiên đơn. Chọn hộ gia đình: chọn mẫu theo phương pháp ngẫu nhiên đơn hệ thống.

- Cỡ mẫu:

_­­­­­­² x P (1- P)

N = ------------------------

C²

Trong đó:

Sử dụng phương pháp mồi người, bắt muỗi trong nhà từ 7 giờ sáng tới 8 giờ tối. Ghi nhận số lượng muỗi hoạt động hút máu theo đơn vị tính thời gian là giờ. Kỹ thuật điều tra các chỉ số muỗi và bọ gậy Aedes truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue theo mẫu in sẵn và theo hướng dẫn của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương (bằng phương pháp bắt muỗi đậu nghỉ, điều tra bọ gậy tại 100 hộ gia đình của mỗi xã.

Định loại muỗi và bọ gậy, theo dõi chu kỳ vòng đời, số lượng trứng đẻ và chu kỳ sinh thực của muỗi Aedes.

Số liệu được xử lý bằng phần mềm Microsoft Office Excel 2003, Epi-info 6.04 và SPSS.

Đợt I (Tháng 5/2011)

Đợt I (Tháng 5/2011)

Đợt I (Tháng 5/2011)

Đợt II (Tháng 8/2011)

Đợt I (Tháng 5/2011)

Đợt I (Tháng 5/2011)

Nghiên cứu thời gian từ khi nở đến khi đẻ trứng của muỗi Aedes gây dịch SXHD tại La bô Côn trùng Trung tâm Y tế dự phòng cho kết quả:

Theo dõi số lượng trứng đẻ của 34 muỗi cái của mỗi loài tại phòng thí nghiệm cho thấy.