29/12/2003
B¸O C¸O nÒn
CH¡N NU¤I ë VIÖT NAM
§inh Xu©n Tïng
Vò träng B×nh
TrÇn C«ng Th¾ng
Hµ NéI, TH¸NG 12 N¡M 2003
I. T×nh h×nh S¶n xuÊt ch¨n nu«i ë ViÖt nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y
I.1 T×nh h×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i cña c¶ níc
H¬n 10 n¨m qua, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn m¹nh mÏ, GDP hµng n¨m cña c¶ níc t¨ng trëng t¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh, ®¹t b×nh qu©n 7,68%/n¨m trong giai ®o¹n 1991-2001.
Trong bèi c¶nh ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, khu vùc n«ng nghiÖp víi trªn 70% lao ®éng c¶ níc ®îc coi lµ x¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ còng cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Trong 10 n¨m gÇn ®©y, t¨ng trëng GDP cña khu vùc n«ng nghiÖp kh¸ æn ®Þnh, ®¹t b×nh qu©n hµng n¨m 4,26%/n¨m (B¶ng 1.1). NhiÒu n«ng s¶n ®· trë thµnh nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu mòi nhän cña ViÖt Nam, n©ng tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng l©m thuû s¶n lªn tíi 30% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.
B¶ng 1.1 T¨ng trëng GDP b×nh qu©n hµng n¨m cña c¶ níc vµ khu vùc
|
1991-1995
|
1996-2001
|
1991-2001
|
C¶ níc
|
8,79
|
6,94
|
7,68
|
N«ng l©m nghiÖp thuû s¶n
|
4,58
|
4,05
|
4,26
|
C«ng nghiÖp vµ x©y dùng
|
13,10
|
10,59
|
11,59
|
DÞch vô
|
8,90
|
5,83
|
7,06
|
Nguån: TCTK
Trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh ch¨n nu«i ViÖt Nam còng cã sù ph¸t triÓn ®¸ng kÓ. Trong giai ®o¹n 1990 -2002, sè ®Çu lîn t¨ng b×nh qu©n 5,5 %/n¨m, sè lîng gia cÇm t¨ng 6,73%/n¨m, sè lîng bß t¨ng 2,27 %/n¨m. ChØ riªng tr©u lµ cã sè ®Çu con gi¶m xuèng tõ n¨m 1990 ®Õn nay, trung b×nh gi¶m 0,11%/n¨m. Trong 6 n¨m gÇn ®©y (1997-2002), tèc ®é t¨ng ®Çu con b×nh qu©n hµng n¨m cña lîn lµ 5,39%/n¨m, thÊp h¬n so víi nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 90 lµ 5,61%/n¨m. T¬ng tù, tèc ®é t¨ng ®Çu con cña tr©u bß trong 5 n¨m l¹i ®©y còng cã xu híng gi¶m dÇn. Trong giai ®o¹n 1997-2002, tèc ®é t¨ng b×nh qu©n ®Çu con cña bß chØ ®¹t 1,17%/n¨m, thÊp h¬n so víi so víi møc t¨ng trëng b×nh qu©n trong giai ®o¹n 1990-1996 lµ 3,37%. Kh¸c víi lîn vµ tr©u bß, trong nh÷ng giai ®o¹n gÇn ®©y, sè lîng gia cÇm vÉn t¨ng 7,5%/n¨m, cao h¬n so víi møc t¨ng b×nh qu©n trong giai ®o¹n ®Çu thËp kû 90 lµ 5,58%/n¨m (B¶ng 1.2). §iÒu nµy cho thÊy ch¨n nu«i gia cÇm ngµy cµng ®îc ph¸t triÓn t¹i ViÖt Nam, trong c¸c hé gia ®×nh, ch¨n nu«i gµ th¶ vên cña hé gia ®×nh t¹i ViÖt Nam ®ang ®îc ¸p dông kh¸ réng r·i vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao.
B¶ng 1.2. Sè lîng ®Çu con gia sóc, gia cÇm 1990-2002
Lo¹i |
Sè ®Çu con 2002
(ngµn con)
|
Tèc ®é t¨ng trëng (%)
|
1990-1996
|
1997-2002
|
1990-2002
|
Lîn
|
23 169,5
|
5,61
|
5,39
|
5,50
|
Gia cÇm
|
233287
|
5,96
|
7,50
|
6,73
|
Tr©u
|
2814,452
|
0,58
|
-0,79
|
-0,11
|
Bß
|
4062,966
|
3,37
|
1,17
|
2,27
|
Nguån: TÝnh to¸n dùa trªn sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
Mét ®iÒu ®¸ng chó ý lµ, trong n¨m 2002, mÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n vÒ mÆt thÞ trêng xuÊt khÈu còng nh kh©u tiªu thô trong níc nhng s¶n xuÊt ch¨n nu«i l¹i cã bíc t¨ng trëng ®¸ng kÓ. Theo b¸o c¸o cña Tæng côc Thèng kª, tÝnh ®Õn ngµy 1/10/2002, c¶ níc cã 23,16 triÖu con lîn, t¨ng 1,369 triÖu con so víi cïng kú n¨m 2001; ®µn gia cÇm ®¹t 223,28 triÖu con, t¨ng trªn 15 triÖu con; ®µn bß ®¹t 4,062 triÖu con, t¨ng 163,3 ngµn con so víi cïng kú n¨m 2001.
Cïng víi sù t¨ng lªn vÒ sè ®Çu con, s¶n lîng thÞt h¬i trong c¸c n¨m qua còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ. N¨m 2002, ViÖt Nam cã kho¶ng 1,65 triÖu tÊn thÞt lîn h¬i, 338,4 ngµn tÊn thÞt gµ h¬i vµ trªn 150 ngµn tÊn thÞt tr©u bß h¬i. Nh×n chung, so víi nöa ®Çu thËp kû 90 (1990-1996), trong giai ®o¹n ®Çn ®©y, s¶n lîng thÞt ch¨n nu«i t¨ng víi tèc ®é cao h¬n, trõ lîng thÞt tr©u ngµy cµng cã xu híng gi¶m dÇn (B¶ng 1.3).
B¶ng 1.3. S¶n lîng thÞt h¬i gia sóc, gia cÇm cña ViÖt Nam.
|
SL thÞt h¬i n¨m 2002 (ngµn tÊn)
|
Tèc ®é t¨ng trëng bq hµng n¨m (%)
|
1990-96
|
1997-2002
|
1990-2002
|
Lîn
|
1653,6
|
7,0
|
7,4
|
7,2
|
Gia cÇm
|
338,4
|
5,9
|
8,0
|
6,9
|
Bß
|
102,4
|
4,7
|
6,6
|
5,7
|
Tr©u
|
51,8
|
3,0
|
1,0
|
2,0
|
Nguån: TÝnh to¸n dùa trªn sè liÖu cña Tæng côc Thèng kª
Bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn ch¨n nu«i lÊy thÞt, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ch¨n nu«i lÊy s÷a còng ®îc Nhµ níc quan t©m vµ ®Çu t ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a nh»m cung cÊp s÷a t¬i cho tiªu dïng cña nh©n d©n, nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn, thay thÕ s÷a bét ph¶i nhËp khÈu hµng n¨m. N¨m 2000, s¶n lîng s÷a t¬i s¶n xuÊt trong níc ®¹t kho¶ng 50 ngµn tÊn. Tuy nhiªn, lîng s÷a nhËp khÈu vÉn chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng nhu cÇu s÷a cña ViÖt Nam, trªn 90%. Ch¨n nu«i bß s÷a trong d©n hiÖn nay ®ang cã l·i, d©n rÊt mong ph¸t triÓn. ViÖt Nam ®Æt kÕ ho¹ch ®Õn n¨m 2010, s¶n lîng s÷a s¶n xuÊt trong níc sÏ ®¹t kho¶ng 500 ngµn tÊn, chiÕm 38% tiªu thô c¶ níc (B¶ng 1.4). Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bß s÷a cña ViÖt Nam cßn nhiÒu thuËn lîi, khã kh¨n chÝnh hiÖn nay lµ thiÕu gièng tèt, d©n thiÕu vèn ®Ó ®Çu t ch¨n nu«i.
B¶ng 1.4. T×nh h×nh vµ kÕ ho¹ch ch¨n nu«i lÊy s÷a.
|
§¬n vÞ tÝnh
|
N¨m 1990
|
N¨m 1995
|
N¨m 2000*
|
N¨m 2005*
|
Bß s÷a
|
con
|
5100
|
18700
|
32000
|
190000
|
Nhu cÇu s÷a t¬i
|
1000 tÊn
|
70,8
|
533
|
847
|
1300
|
S÷a nhËp khÈu (qui t¬i)
|
1000 tÊn
|
65
|
512
|
800
|
800
|
Sl s÷a t¬i s¶n xuÊt trong níc
|
1000 tÊn
|
5,8
|
21
|
50
|
500
|
% sxt trong níc
|
%
|
8,1
|
3,9
|
5,9
|
38,4
|
Chó ý: íc tÝnh
Nguån: NguyÔn v¨n C¸t, "B¸o c¸o ®iÒu tra t×nh t×nh chñ tr¬ng ph¸t triÓn ch¨n nu«i", Hµ néi, 5/2000.
MÆc dï cã sù ph¸t triÓn t¬ng ®èi æn ®Þnh trong nh÷ng n¨m qua nhng thu nhËp d©n c n«ng th«n cßn rÊt thÊp, lao ®éng trong n«ng nghiÖp d thõa, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ chËm. §Êt ®ai cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt l¹i cã h¹n, t¨ng s¶n lîng n«ng nghiÖp dùa vµo t¨ng diÖn tÝch diÖn tÝch kh«ng thÓ duy tr× l©u dµi. Bªn c¹nh ®ã, n¨ng suÊt lao ®éng trong khu vùc n«ng nghiÖp cßn thÊp vµ cã chiÒu híng gi¶m xuèng. Tû träng GDP cña n«ng nghiÖp trong tæng GDP cña c¶ níc n¨m 2000 ®· gi¶m xuèng chØ cßn 23,6% so víi 40% n¨m 1990, trong khi ®ã tû lÖ lao ®éng trong khu vùc n«ng nghiÖp dêng nh kh«ng thay ®æi, vÉn xÊp xØ 70% (B¶ng1.5).
B¶ng 1.5. N¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp
|
N¨m 1990
|
N¨m 1998
|
N¨m 2000
|
Tû träng N«ng nghiÖp trong tæng GDP (%)
|
40
|
24
|
23,6
|
Lùc lîng lao ®éng trong n«ng nghiÖp (%)
|
71
|
68,8
|
68,1
|
Nguån: Tæng côc Thèng kª
§Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng trong n«ng nghiÖp, t¨ng thu nhËp vµ t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho khu vùc n«ng th«n cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt, chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu, ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i ®ãng vai trß tÝch cùc qua viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm thÞt, trøng, søc kÐo, ph©n bãn... vµ lµ mét nguån thu nhËp quan träng cña rÊt nhiÒu hé n«ng d©n. §ång thêi ch¨n nu«i t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi d©n n«ng th«n, gãp phÇn æn ®Þnh x· héi.
MÆc dï cã nhiÒu sù ®Çu t, quan t©m cña Nhµ níc nhng ch¨n nu«i ViÖt Nam cha trë thµnh ®Çu ngµnh trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong h¬n 10 n¨m qua (1990-2001), gi¸ trÞ s¶n phÈm ch¨n nu«i chØ chiÕm 17-20% trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, ch¨n nu«i cha cã bíc ®ét ph¸, cha cã sù ®Çu t, ph¸t triÓn mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ toµn diÖn (B¶ng1.6).
B¶ng1.6. Tû träng cña ch¨n nu«i trong tæng gi¸ trÞ n«ng nghiÖp, 1990-2000
N¨m
|
1990
|
91
|
92
|
95
|
96
|
97
|
98
|
99
|
2000
|
2001*
|
% ch¨n nu«i trong NN
|
17,9
|
17,9
|
20,7
|
18,9
|
19,3
|
19,7
|
19,3
|
18,3
|
19,7
|
16,8
|
Nguån: Tæng côc Thèng kª, Niªn Gi¸m Thèng Kª hµng n¨m
* Tæng Côc Thèng kª, T×nh h×nh Kinh tÕ X· héi ViÖt Nam n¨m 2001
Trong nh÷ng n¨m tíi, ch¨n nu«i vÉn lµ mét trong nh÷ng ngµnh n«ng nghiÖp quan träng cña ViÖt Nam. Theo kÕ ho¹ch, n¨m 2010 ViÖt Nam sÏ ph¸t triÓn ®µn lîn lªn 30 triÖu con, ®µn gµ lªn 350 triÖu con. S¶n lîng thÞt lîn h¬i sÏ t¨ng lªn 3 triÖu tÊn vµ s¶n lîng thÞt gia cÇm h¬i sÏ ®¹t kho¶ng 500 ngµn tÊn vµo n¨m 2010 (B¶ng 1.7).
B¶ng 1.7. KÕ ho¹ch ph¸t triÓn ch¨n nu«i 2001-2010 cña ViÖt Nam
ChØ tiªu
|
§¬n vÞ
|
N¨m 2001
|
N¨m 2005
|
N¨m 2010
|
Sè lîn
|
'000 con
|
20000
|
24000
|
30000
|
Sè gia cÇm
|
'000 con
|
220000
|
297000
|
350000
|
Sè bß
|
'000 con
|
41200
|
4200
|
46000
|
Sè tr©u
|
'000 con
|
2960
|
3000
|
3000
|
Sè dª
|
'000 con
|
530
|
650
|
800
|
Sl thÞt lîn h¬i
|
'000 tÊn
|
15000
|
2000
|
3000
|
Sl thÞt tr©u bß h¬i
|
'000 tÊn
|
155
|
195
|
300
|
Sl thÞt gia cÇm h¬i
|
'000 tÊn
|
320
|
400
|
500
|
Trøng
|
'000 tÊn
|
3,8
|
5
|
7
|
Nguån: Lª B¸ LÞch, §Þnh híng ph¸t triÓn ch¨n nu«i cña ViÖt Nam, 2000
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |