Hµ néi 2007 Môc lôC



tải về 0.81 Mb.
trang1/13
Chuyển đổi dữ liệu15.05.2018
Kích0.81 Mb.
#38443
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13

Häc viÖn kü thuËt mËt m·


TS. NguyÔn §×nh Vinh

ThS. TrÇn Quang Kú
gi¸o tr×nh

LuËt ph¸p an toµn th«ng tin

Hµ néi - 2007

MôC LôC


Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t vi

Lêi nãi ®Çu ix

Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò luËt ph¸p trong an toµn xi

m¸y tÝnh xi



1.1 C«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn - an ninh th«ng tin xi

1.1.1 Sù ph¸t triÓn cña CNTT vµ vai trß cña nã trong x· héi hiÖn ®¹i. xi

1.1.2 C¸c hiÓm häa vÒ ATTT vµ c¸c vÊn ®Ò téi ph¹m x· héi. xii

1.1.3 Téi ph¹m m¸y tÝnh vµ an toµn th«ng tin. xiii



1.2. Giíi thiÖu chung vÒ c¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p trong An toµn th«ng tin. xxi

1.2.1 B¶o vÖ c¸c hÖ thèng MT chèng l¹i c¸c téi ph¹m. xxi

1.2.2 B¶o vÖ m· ch­¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu (chèng c¸c truy cËp tr¸i phÐp ph¸ vì tÝnh bÝ mËt). xxiii

1.3 B¶o vÖ ch­¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu. xxv

1.3.1 LuËt së h÷u trÝ tuÖ, b¶n quyÒn. xxv

1.3.1.1 B¶n quyÒn (quyÒn t¸c gi¶ - Copyrights). xxvi

1.3.1.2 X¸c ®Þnh së h÷u trÝ tuÖ. xxvii

1.3.1.3 TÝnh nguyªn gèc cña t¸c phÈm (originality of work). xxviii

1.3.1.4 Sö dông hîp ph¸p c¸c t¸c phÈm. xxix

1.3.1.5 C¸c yªu cÇu ®Ó ®¨ng ký b¶n quyÒn. xxx

1.3.1.6 C¸c vi ph¹m b¶n quyÒn. xxx

1.3.1.7 B¶n quyÒn ®èi víi c¸c phÇn mÒm m¸y tÝnh. xxxi

1.3.1.8 B¶n quyÒn c¸c ®èi t­îng sè. xxxii

1.3.2LuËt së h÷u trÝ tuÖ, s¸ng chÕ. xxxiv

1.3.2.1. S¸ng chÕ. xxxiv

1.3.2.2. §ßi hái vÒ tÝnh míi (Requirments of Novelty). xxxv

1.3.2.3. Thñ tôc ®¨ng ký s¸ng chÕ. xxxv

1.3.2.4. Sù vi ph¹m s¸ng chÕ. xxxvi

1.3.2.5. Kh¶ n¨ng ¸p dông s¸ng chÕ ®èi víi c¸c ®èi t­îng m¸y tÝnh. xxxvii

1.3.3 LuËt vÒ bÝ mËt th­¬ng m¹i. xxxviii

1.3.3.1 C¸c ®Æc tr­ng cña BÝ mËt th­¬ng m¹i (BMTM). xxxviii

1.3.3.2 Sù ph¸t minh ng­îc. xxxix

1.3.3.3 ¸p dông cho c¸c ®èi t­îng m¸y tÝnh. xl

1.3.3.4 Khã kh¨n buéc thùc thi. xl

1.3.4 LuËt vÒ b¶o vÖ c¸c ®èi t­îng m¸y tÝnh. xli

1.3.4.1 B¶o vÖ phÇn cøng. xlii

1.3.4.2 B¶o vÖ phÇn sôn (Firmware). xlii

1.3.4.3 B¶o vÖ m· ®èi t­îng cña phÇn mÒm. xliii

1.3.4.4 B¶o vÖ m· nguån phÇn mÒm. xliv

1.3.4.5 B¶o vÖ c¸c v¨n b¶n tµi liÖu. xlv

1.3.4.6 B¶o vÖ néi dung Web. xlv

1.3.4.7 B¶o vÖ tªn miÒn vµ URLs (c¸c ®Þa chØ tµi nguyªn). xlvi

1.4 LuËt ph¸p vµ th«ng tin. xlvi

1.4.1 Th«ng tin lµ ®èi t­îng b¶o vÖ. xlvi

1.4.1.1 Th«ng tin kh«ng thÓ bÞ suy gi¶m. xlvii

1.4.1.2 Th«ng tin cã thÓ nh©n b¶n. xlvii

1.4.1.3 Th«ng tin ®­îc truyÒn ®i th­êng ë d¹ng kh«ng h÷u h×nh. xlviii

1.4.2 Nh÷ng vÊn ®Ò luËt ph¸p vÒ th«ng tin. xlviii

1.4.2.1 Th«ng tin th­¬ng m¹i ( mua b¸n TT). xlix

1.4.2.2 XuÊt b¶n ®iÖn tö (electronic publishing). l

1.4.2.3 B¶o vÖ d÷ liÖu trong mét c¬ së d÷ liÖu (CSDL). l

1.4.2.4 Th­¬ng m¹i ®iÖn tö (Electronic Commerce). l

1.4.3 B¶o vÖ th«ng tin. li

1.4.3.1 ChÕ ®Þnh h×nh sù vµ d©n sù (Criminal and Civil Law). li

1.4.3.2 LuËt ph¹m lçi (Tort law). lii

1.4.3.3 ChÕ ®Þnh hîp ®ång (Contract Law). liii



1.5 QuyÒn h¹n cña ng­êi thuª kho¸n vµ ng­êi nhËn thuª kho¸n. lvi

1.5.1 Chñ së h÷u c¸c s¶n phÈm. lvi

1.5.1.1 Chñ së h÷u s¸ng chÕ (Patent). lvii

1.5.1.2 Chñ së h÷u b¶n quyÒn (Copyright). lviii

1.5.1.3 B¶o vÖ bÝ mËt th­¬ng m¹i. lix

1.5.2 C¸c hîp ®ång thuª kho¸n (H§TK). lx

Ch­¬ng II §¹o ®øc häc trong an toµn m¸y tÝnh lxii

2.1. Sù kh¸c biÖt gi÷a luËt ph¸p vµ ®¹o ®øc häc. lxii

2.1.1. §¹o ®øc häc vµ t«n gi¸o. lxiv

2.1.2. §¹o ®øc kh«ng ph¶i lµ v¹n n¨ng. lxv

2.1.2.1 C¸c b­íc kiÓm tra mét hµnh vi ®¹o ®øc. lxvii

2.1.2.2 C¸c nguyªn t¾c chÝnh cña ®¹o ®øc häc. lxviii

2.2. QuyÒn riªng t­ ®iÖn tö (Electronic Privacy). lxxi

2.2.1. TÝnh riªng t­ cña d÷ liÖu ®iÖn tö. lxxii

2.2.2. QuyÒn riªng t­ trong sö dông mËt m·. lxxiii

2.2.3. Uû nhiÖm kho¸ mËt m· (Cryptographic Key Escrow). lxxiv



2.3. Mét sè vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ ®¹o ®øc häc m¸y tÝnh. lxxiv

2.3.1. QuyÒn riªng t­ trong sö dông c¸c dÞch vô m¸y tÝnh. lxxiv

2.3.1.1 T×nh huèng cô thÓ. lxxiv

2.3.1.2 §¸nh gi¸ c¸c vÊn ®Ò. lxxv

2.3.1.3 Sù ph©n tÝch. lxxv

2.3.1.4C¸c t×nh huèng tr¸i ng­îc. lxxvi

2.3.2. Tõ chèi dÞch vô (Denial of Service). lxxvi

2.3.2.1 T×nh huèng cô thÓ. lxxvi

2.3.2.2 Sù ph©n tÝch. lxxvii

2.3.3. Chñ së h÷u c¸c ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh. lxxviii

2.3.3.1 Tr­êng hîp cô thÓ. lxxviii

2.3.3.2 Sù ph©n tÝch. lxxix

2.3.4. Truy cËp c¸c tµi nguyªn cã chñ së h÷u. lxxxi

2.3.4.1 Tr­êng hîp cô thÓ. lxxxi

2.3.4.2 C¸c më réng ®èi víi tr­êng hîp. lxxxi

2.3.5. Gian lËn m¸y tÝnh. lxxxii

2.3.5.1 Tr­êng hîp cô thÓ. lxxxii

2.3.5.2 Sù më réng. lxxxiii

2.3.5.3 Sù ph©n tÝch. lxxxiv

2.3.6. §é chÝnh x¸c cña th«ng tin. lxxxiv

2.3.6.1 Tr­êng hîp cô thÓ. lxxxv

2.3.6.2 C¸c vÊn ®Ò ®¹o ®øc. lxxxv



2.4. C¸c tiªu chuÈn ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña mét sè tæ chøc m¸y tÝnh ®iÓn h×nh. lxxxvi

2.4.1. Tiªu chÝ ®¹o ®øc cña IEEE. lxxxvi

2.4.2. Tiªu chuÈn ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña HiÖp héi M¸y tÝnh (Hoa kú) (ACM: Association for Computing Machinery). lxxxvii

2.4.3 Tiªu chuÈn ®¹o ®øc cña ViÖn ®¹o ®øc häc m¸y tÝnh (Computer Ethics Institute – CEI). lxxxix

Ch­¬ng III Giíi thiÖu mét sè luËt ph¸p an toµn th«ng tin cña c¸c n­íc xcii

3.1. LuËt ph¸p ATTT chän läc t¹i Mü. xcii

3.1.1. Vµi nÐt vÒ thÓ chÕ vµ kinh doanh ë Mü. xcii

3.1.1.1 ThÓ chÕ n­íc Mü. xcii

3.1.1.2 Kinh doanh ë Mü. xcv

3.1.2. Nh÷ng luËt vÒ téi ph¹m m¸y tÝnh. cii

3.1.2.1 LuËt vÒ gian lËn vµ l¹m dông m¸y tÝnh (Computer Fraud and Abuse Act). cii

3.1.2.2 LuËt b¶o vÖ c¸c liªn l¹c ®iÖn tö (Electronic Communications Privacy Act – ECPA). ciii

3.1.2.3 LuËt thèng nhÊt vµ t¨ng c­êng n­íc Mü, cung cÊp c¸c c«ng cô cÇn thiÕt ®Ó ng¨n chÆn vµ ®èi phã víi chñ nghÜa khñng bè (gäi t¾t lµ ®¹o luËt yªu n­íc cña Hoa Kú) ( The Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools to Intercept and Obstruct Terrorism Act – USA Patriot Act). civ

3.1.2.4 LuËt hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ ng©n hµng 1999. ( Financial Industries Modernization Act of 1999 – Gramm-Leach-Bliley ) cv

3.1.2.5 LuËt c¸c th«ng tin riªng t­ Hoa Kú. ( US Privacy Act ). cv

3.1.2.6 LuËt chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Mü.( US Electronic Funds TransferAct) cv

3.1.2.7 LuËt n¨m 1998 vÒ ng¨n chÆn sù gi¶ m¹o vµ ¨n c¾p ®Þnh danh. cvi

3.1.2.8 LuËt 2004 vÒ t¨ng c­êng c¸c h×nh ph¹t ¨n c¾p ®Þnh danh (Indentity Theft Penalty Enhancement Act of 2004). cvi

3.1.2.9 LuËt n¨m 2003 vÒ c¸c giao dÞch tiÒn tÖ chÝnh x¸c vµ c«ng b»ng. (Fair and Accurate Credit Transactions Act of 2003). cvi

3.1.2.10. LuËt b¶o hé riªng t­ trùc tuyÕn cña trÎ em n¨m 1998. (Children’s Online Privacy Act of 1998). cvii

3.1.3. C¸c luËt cña bang. cvii

3.2. LuËt ph¸p ATTT t¹i c¸c n­íc kh¸c. cix

3.2.1. Tho¶ thuËn cña Uû ban Ch©u ¢u vÒ téi ph¹m ®iÒu khiÓn. ( Council of Europe Agreement on Cybercrime – ECAC). cix

3.2.2. LuËt vÒ b¶o vÖ d÷ liÖu cña Céng ®ång ch©u ¢u ( EU ). ( Europe Union Data Protection Act ). cx

3.2.3. Sù kiÓm so¸t néi dung. cxi



3.3. MËt m· vµ ph¸p lý. cxi

3.3.1. KiÓm so¸t viÖc sö dông mËt m·. cxii

3.3.2. C¸c kiÓm so¸t ®èi víi viÖc xuÊt khÈu mËt m·. cxiii

3.3.3. ChÝnh s¸ch mËt m· hiÖn thêi cña Mü. cxiv

Ch­¬ng IV Ph¸t triÓn luËt ph¸p an toµn th«ng tin t¹i ViÖt Nam cxvii

4.1. Thùc tr¹ng vµ th¸ch thøc luËt ph¸p ATTT t¹i ViÖt Nam. cxvii

4.1.1. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn CNTT & TT vµ c¸c th¸ch thøc ®Æt ra. cxvii

4.1.2. T×nh h×nh téi ph¹m m¸y tÝnh vµ ph¸p luËt. cxvii

4.2. Mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ATTT ban hµnh t¹i ViÖt Nam. cxviii

4.2.1. Ph¸p lÖnh b¶o vÖ bÝ mËt nhµ n­íc (BMNN). cxviii

4.2.2.Ph¸p lÖnh C¬ yÕu. cxix

4.2.3. NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý mËt m· d©n sù. cxxi

4.2.4. LuËt së h÷u trÝ tuÖ. cxxiii

4.2.5. LuËt Giao dÞch ®iÖn tö (GD§T). cxxiv

4.2.6. LuËt c«ng nghÖ th«ng tin (LuËt CNTT). cxxvii

4.3. TriÓn väng ph¸t triÓn luËt ph¸p ATTT vµ ®¹o ®øc häc m¸y tÝnh t¹i ViÖt Nam. cxxix

Phô lôc 1 cxxx

Phô lôc 2 cxxxviii

Tµi liÖu tham kh¶o clxxvii



Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t

  1. TT Th«ng tin

  2. CNTT C«ng nghÖ th«ng tin

  3. ATTT An toµn th«ng tin

  4. BVTT B¶o vÖ th«ng tin

  5. HT HÖ thèng

  6. TCTP TiÕp cËn tr¸i phÐp

  7. CSDL C¬ së d÷ liÖu

  8. DBMS HÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu

  9. GD&§T Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

  10. MT M¸y tÝnh

  11. PC M¸y tÝnh c¸ nh©n

  12. SNG Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp

  13. HTMT HÖ thèng m¸y tÝnh

  14. CT&DL Ch­¬ng tr×nh vµ d÷ liÖu

  15. WIPO Tæ chøc së h÷u trÝ tuÖ thÕ giíi

  16. DMCA LuËt b¶n quyÒn thiªn niªn kû sè ho¸

  17. CO C¬ quan b¶n quyÒn (Copyright Office)

  18. SHTT Së h÷u trÝ tuÖ

  19. PO C¬ quan s¸ng chÕ (Patent Office)

  20. PTO C¬ quan s¸ng chÕ vµ th­¬ng hiÖu (Patent and Trademark Office)

  21. BMTM BÝ mËt th­¬ng m¹i

  22. EU Céng ®ång Ch©u ¢u

  23. M§T M· ®èi t­îng

  24. H§TK Hîp ®ång thuª kho¸n

  25. IEEE ViÖn kü s­ §iÖn - §iÖn tö (Mü)

  26. ACM HiÖp héi m¸y tÝnh (Mü)

  27. CEI ViÖn ®¹o ®øc häc m¸y tÝnh (Mü)

  28. USC HiÕn ph¸p Hoa Kú (United States Constitute)

  29. FTC Uû ban th­¬ng m¹i liªn bang (Hoa Kú)

  30. EC Uû ban Ch©u ¢u (Europe Council)

  31. DES ChuÈn m· d÷ liÖu (Mü)

Lêi nãi ®Çu

Thêi gian gÇn ®©y chóng ta th­êng nghe nãi nhiÒu ®Õn c¸c vô tÊn c«ng vµo c¸c hÖ thèng m¸y tÝnh cña c¸c ng©n hµng, cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, cña c¸c c¬ quan quèc phßng, an ninh trªn kh¾p thÕ giíi. ë n­íc ta míi ®©y nhÊt lµ vô x©m nhËp tr¸i phÐp vµo trang Web cña bé GD&§T g©y nhiÒu tai tiÕng trong d­ luËn. VÊn ®Ò b¶o vÖ th«ng tin (TT) nhÊt lµ c¸c TT nh¹y c¶m ngµy cµng thu hót sù chó ý cña x· héi vµ cña giíi chuyªn m«n. Mét chuyªn ngµnh míi g¾n liÒn víi vÊn ®Ò an toµn TT (ATTT) ®· ra ®êi - ®ã lµ chuyªn ngµnh téi ph¹m häc m¸y tÝnh (Computer Forensics).

Môc tiªu cña téi ph¹m m¸y tÝnh cã thÓ lµ chi tiÕt bÊt kú cña hÖ tÝnh to¸n. C¸c môc tiªu nµy cã nh÷ng ®Æc tÝnh kh¸c víi c¸c môc tiªu téi ph¹m th«ng th­êng.

 KÝch th­íc vµ tÝnh c¬ ®éng: C¸c thiÕt bÞ vËt lý trong hÖ MT nhá ®Õn møc gi¸ trÞ cña chóng lµ ®Õn hµng ngh×n ®« - la vÉn cã thÓ ®Ó gän trong mét valy nhá vµ trÞ gi¸ hµng chôc ngh×n ®« - la vÉn cã thÓ mang ®­îc trªn hai tay.

 Kh¶ n¨ng kh«ng cÇn tiÕp xóc vËt lý trùc tiÕp: C¸c quü ®iÖn tö chuyÓn kho¶n hÇu hÕt lµ tiÒn göi c¸c ng©n hµng. VÝ dô, mét sè c¬ quan tr¶ l­¬ng cho c¸n bé nh©n viªn b»ng c¸ch chuyÓn trùc tiÕp tµi kho¶n qua m¸y tÝnh thay thÕ tiÒn mÆt. Kh¸ch hµng cã thÓ göi tiÒn vµo ng©n hµng ngay ë nhµ m×nh, di chuyÓn quü gi÷a c¸c tµi kho¶n vµ s¾p xÕp viÖc rót tiÒn th«ng qua MT c¸ nh©n.

 Gi¸ trÞ tµi s¶n: Gi¸ trÞ cña TT ®­îc l­u gi÷ trong mçi hÖ MT rÊt cao. Mét sè MT chøa TT bÝ mËt cña c¸c c¸ nh©n nh­ thuÕ, c¸c kho¶n ®Çu t­, bÖnh tËt. Mét sè m¸y kh¸c l¹i chøa TT vÒ c¸c dßng s¶n phÈm míi, c¸c sè liÖu th­¬ng m¹i, c¸c chiÕn l­îc tiÕp thÞ … C¸c hÖ MT trong c¸c c¬ quan an ninh, quèc phßng chøa c¸c TT tuyÖt mËt vÒ bÝ mËt quèc gia, c¸c môc tiªu qu©n sù, c¸c phong trµo ®Êu tranh, c¸c vò khÝ chiÕn l­îc…

Râ rµng ATTT lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng, trong thêi ®¹i CNTT ph¸t triÓn nhanh ®Õn møc chãng mÆt th× nã l¹i cµng trë nªn bøc xóc h¬n bao giê hÕt. HÖ MT lµ mét môc tiªu phøc t¹p. HÖ MT gåm phÇn cøng, phÇn mÒm, ®­êng truyÒn, d÷ liÖu vµ con ng­êi thao t¸c. Mét kÎ gian quan t©m ®Õn mét ng©n hµng, nã cã thÓ tÊn c«ng vµo hÖ MT cña ng©n hµng ®ã trªn nhiÒu môc tiªu (chø kh«ng nhÊt thiÕt chØ vµo tiÒn mÆt ®Ó trong kÐt). Danh s¸ch kh¸ch hµng vµ ®Þa chØ cña hä, tµi kho¶n c¸ nh©n vµ c¸c giao dÞch tµi chÝnh th­êng nhËt…®Òu cã thÓ n»m trong vßng ng¾m. Danh s¸ch cã thÓ ghi trªn giÊy, trªn ®Üa tõ, ®­îc l­u trong bé nhí MT hoÆc ®­îc truyÒn qua ®­êng truyÒn th«ng b»ng modem, ®iÖn tho¹i… Sù ®a d¹ng cña c¸c môc tiªu cã thÓ tÊn c«ng lµm cho an toµn MT cµng trë nªn khã kh¨n h¬n.

Trong nh÷ng häc kú tr­íc, chóng ta ®· nghiªn cøu kh¸ s©u vÒ c¸c tai häa vÒ ATTT vµ ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó b¶o vÖ th«ng tin trong c¸c hÖ MT ®Ó chèng l¹i c¸c hiÓm häa ®ã. Chóng ta ®· lµm quen víi kü thuËt mËt m·, víi kiÓm so¸t phÇn mÒm, kiÓm so¸t phÇn cøng, c¸c kiÓm so¸t vËt lý vµ kiÓm so¸t con ng­êi…TÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p BVTT ®· biÕt ®Òu nh»m tíi b¶o vÖ cho ®­îc tÝnh bÝ mËt, tÝnh toµn vÑn vµ tÝnh s½n sµng phôc vô cña c¸c thµnh phÇn trong c¸c hÖ m¸y tÝnh.

Gi¸o tr×nh nµy dµnh riªng giíi thiÖu vÒ ph¸p luËt ATTT. C¸c kiÓm so¸t vÒ ph¸p lý vµ ®¹o lý lµ mét phÇn quan träng cña ATTT. TÊt c¶ c¸c lo¹i téi ph¹m ®Òu cÇn chèng l¹i b»ng ph¸p luËt. Víi téi ph¹m m¸y tÝnh còng nh­ vËy. Ph¸p luËt chèng l¹i téi ph¹m m¸y tÝnh, b¶o vÖ an toµn hÖ m¸y tÝnh, ATTT gäi lµ ph¸p luËt an toµn th«ng tin. Ph¶i ban hµnh c¸c ®¹o luËt quy ®Þnh b¾t buéc mäi ng­êi ph¶i tu©n thñ khi lµm viÖc víi c¸c hÖ MT vµ c¸c TT trong ®ã, nghiªm cÊm c¸c hµnh vi ph¹m téi trong qu¸ tr×nh giao t¸c th«ng tin, b¶o vÖ hiÖu qu¶ c¸c lîi Ých cña Nhµ n­íc, x· héi vµ c¸ nh©n trong lÜnh vùc th«ng tin; t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng vÒ ®¶m b¶o ATTT… ë gãc ®é quèc gia vµ quèc tÕ. §ã chÝnh lµ môc ®Ých cña luËt ph¸p ATTT.

Ph¸p lý cã t¸c dông trõng ph¹t vµ r¨n ®e; nã còng cã t¸c dông to lín trong gi¸o dôc vµ gi¸c ngé. Do ®ã ph¸p lý lu«n song hµnh víi ®¹o lý. §¹o ®øc kh«ng mang tÝnh c­ìng chÕ, nh­ng nã l¹i rÊt quan träng trong h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi, x¸c ®Þnh c¸c hµnh vi vµ ph­¬ng c¸ch øng xö x· héi cña c¸ nh©n. Trong x· héi TT, nÒn kinh tÕ TT (hay cßn gäi lµ kinh tÕ tri thøc) th× viÖc øng xö ®óng theo c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc cña x· héi TT nãi chung vµ c¸c hµnh vi ®¹o ®øc ®óng ®¾n vÒ ATTT nãi riªng còng lµ ®ßi hái ngµy cµng cÊp thiÕt.

C¸c kü s­ ATTT lµ nh÷ng ng­êi lµm viÖc b¶o vÖ ATTT trong thÕ giíi CNTT (Cyber Space). Hä ph¶i n¾m v÷ng CNTT, c¸c kü thuËt, c«ng nghÖ ATTT, c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ hÖ MT vµ c¸c TT chøa trong ®ã. Hä còng cÇn ph¶i hiÓu biÕt vÒ c¸c ph¸p luËt ATTT vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ ®¹o ®øc häc m¸y tÝnh vµ téi ph¹m häc m¸y tÝnh. V× - chóng ta ®· biÕt – b¶o vÖ b»ng luËt ph¸p lµ mét ph­¬ng ph¸p phi kü thuËt h÷u hiÖu cña ATTT; vµ v× chÝnh c¸c kü s­ ATTT lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp lµm viÖc víi c¸c CNTT vµ ®èi mÆt víi téi ph¹m MT nªn hä cÇn h¬n ai hÕt n¾m ®­îc vµ tu©n thñ c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc, c¸c hµnh vi øng xö nghÒ nghiÖp ®óng ®¾n trong x· héi th«ng tin ph¸t triÓn nhanh chãng. Gi¸o tr×nh nµy cã môc ®Ých cung cÊp cho ng­êi häc c¸c kiÕn thøc thuéc hai vÊn ®Ò ®ã.

LÇn ®Çu tiªn mét gi¸o tr×nh lo¹i nµy ®­îc biªn so¹n, khã tr¸nh ®­îc c¸c thiÕu sãt, rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp cña c¸c ®ång nghiÖp vµ b¹n ®äc gÇn xa.


Hµ Néi th¸ng 11 n¨m 2007

C¸c t¸c gi¶



Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò luËt ph¸p trong an toµn

m¸y tÝnh

1.1 C«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn - an ninh th«ng tin

1.1.1 Sù ph¸t triÓn cña CNTT vµ vai trß cña nã trong x· héi hiÖn ®¹i.

C«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) lµ tËp hîp c¸c ph­¬ng ph¸p khoa häc, c¸c ph­¬ng tiÖn vµ c«ng cô kü thuËt hiÖn ®¹i (chñ yÕu lµ kü thuËt m¸y tÝnh vµ viÔn th«ng) nh»m tæ chøc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn TT rÊt phong phó vµ tiÒm n¨ng trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña con ng­êi.

CNTT lµ mét ngµnh non trÎ (theo nghÜa míi ra ®êi tõ nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû 20) nh­ng l¹i cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt vµ ¶nh h­ëng réng lín nhÊt tíi sù ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Ng­êi ta tÝnh r»ng, hiÖn nay cø 5 ®Õn 7 n¨m th× khoa häc c¬ b¶n l¹i t¨ng lªn gÊp ®«i, cßn CNTT ®Ó t¨ng lªn 2 lÇn th× chØ cÇn 5 ®Õn 7 th¸ng. C¸c bé vi xö lý ph¸t triÓn ®Õn chãng mÆt, c¸c m¸y tÝnh PC ®· cã c«ng suÊt ®Õn bÊt ngê vµ ®· ®­îc liªn kÕt thµnh c¸c m¹ng LAN, m¹ng WAN… vµ siªu m¹ng Internet toµn cÇu. Con ng­êi, ngåi trong c¨n phßng riªng cña m×nh cã thÓ tiÕp nhËn vµ trao ®æi th«ng tin víi toµn thÕ giíi. Con ng­êi thÊy m×nh m¹nh mÏ lµm sao. Mét thÕ giíi míi, mét kh«ng gian ®iÒu khiÓn (Cyber Space) trao vµo tay hä nh÷ng c«ng cô kú diÖu, nh÷ng kh¶ n¨ng to lín nh­ng còng ®Æt hä tr­íc nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá.

CNTT víi ¶nh h­ëng mäi mÆt cña nã ®· gãp phÇn h×nh thµnh mét nÒn kinh tÕ – x· héi lo¹i míi – nÒn kinh tÕ trÝ thøc. §· ra ®êi mét x· héi th«ng tin dùa trªn mét xµ héi häc tËp høa hÑn mét t­¬ng lai ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ phong phó cña con ng­êi.

1.1.2 C¸c hiÓm häa vÒ ATTT vµ c¸c vÊn ®Ò téi ph¹m x· héi.

Con ng­êi ho¹t ®éng trong kh«ng gian CNTT thu ®­îc nhiÒu lîi Ých to lín nh­ng còng ®øng tr­íc nhiÒu hiÓm häa khã l­êng. §ã lµ c¸c hiÓm häa vÒ an toµn th«ng tin. Còng nh­ trong x· héi nãi chung, x· héi th«ng tin còng ®Çy rÉy c¸c lo¹i téi ph¹m CNTT mµ ®ßi hái ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ng¨n chÆn, chèng l¹i; ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p trõng ph¹t vµ r¨n ®e còng nh­ c¸c gi¶i ph¸p gi¸c ngé vµ gi¸o dôc…

ChiÕc PC cña b¹n bçng nhiªn ch¹y chËm nh­ rïa, thiÕu æn ®Þnh, bÞ treo, mét sè d÷ liÖu quan träng bÞ mÊt. Trang Web cña c¬ quan tù d­ng xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh ¶nh lêi lÏ tôc tÜu. Mét sè tiÒn lín trong tµi kho¶n ng©n hµng cña b¹n bÞ biÕn mÊt mét c¸ch khã hiÓu… Nghi ph¹m sè mét ë ®©y lµ mét H¾c – c¬ (hacker – tin tÆc). H¾c–c¬ ®· t¹o ra mét “lç hæng” trong hÖ MT hoÆc lîi dông “lç hæng” s½n cã trong hÖ MT ®ã ®Ó lät vµo… Theo sè liÖu võa c«ng bè, 26% c¸c website cña ViÖt Nam cã møc ®Ò kh¸ng rÊt yÕu ®èi víi c¸c virus m¸y tÝnh. Bøc t­êng löa c¸c lo¹i (Firewalls) nhiÒu khi vÉn bÞ bän téi ph¹m chäc thñng ®Ó thùc hiÖn c¸c hµnh vi bÊt l­¬ng cña chóng.

Chóng ta ®· biÕt c¸ch ph©n lo¹i c¸c hiÓm häa ATTT vµ c¸c ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n vÒ mÆt c«ng nghÖ ®Ó ®èi phã víi chóng. Nãi chung cã 3 lo¹i hiÓm häa ATTT c¬ b¶n lµ:

 HiÓm häa ph¸ vì tÝnh bÝ mËt cña TT;

 HiÓm häa ®e däa tÝnh toµn vÑn TT; vµ

 HiÓm tõ chèi dÞch vô cña TT.

Trong mçi lo¹i hiÓm häa l¹i cã thÓ liÖt kª hµng tr¨m, hµng ngh×n c¸c tÊn c«ng cã tÝnh téi ph¹m vµo c¸c môc tiªu rÊt ®a d¹ng cña mét hÖ MT (gåm phÇn cøng, phÇm mÒm, ®­êng truyÒn, d÷ liÖu vµ con ng­êi).

Nãi nh­ vËy th× thÊy vÊn ®Ò téi ph¹m MT lµ mét vÊn ®Ò míi vµ rÊt phøc t¹p. §©y lµ lo¹i téi ph¹m g¾n liÒn víi CNTT, lµ mét thÕ hÖ c¸c lo¹i téi ph¹m míi. Líp téi ph¹m nµy dùa trªn c¸c ®Æc thï vÒ c«ng nghÖ ®­îc dïng trong m«i tr­êng ¶o, trong kh«ng gian ®iÒu khiÓn (Cybercrimes). Nã ngµy cµng ph¸t triÓn vÒ sè l­îng, chñng lo¹i vµ møc ®é tinh vi; nã kh«ng chØ ®Þnh vÞ ë mét quèc gia mµ diÔn ra trªn quy m« toµn thÕ giíi.

§Ó ®èi phã víi lo¹i téi ph¹m nµy c¸c biÖn ph¸p kü thuËt c«ng nghÖ ATTT lµ quan träng nh­ng ch­a ®ñ. CÇn ph¶i cã hÖ thèng ph¸p luËt ATTT hoµn chØnh vµ kh«ng ngõng ®­îc söa ®æi bæ sung, cËp nhËt. Còng cÇn ph¶i cã c¸c quy t¾c, chuÈn mùc vÒ ®¹o ®øc ®Ó h­íng dÉn x· héi gi¸c ngé vÒ c¸c vÊn ®Ò ATTT, phong c¸ch øng xö nghÒ nghiÖp phï hîp víi quy tr×nh lµm viÖc víi MT vµ ATTT.

1.1.3 Téi ph¹m m¸y tÝnh vµ an toµn th«ng tin.

Téi ph¹m MT (TiÕng Anh lµ Cyber crimes hoÆc Computer crimes) vÒ b¶n chÊt còng lµ c¸c téi ph¹m truyÒn thèng ®­îc thùc hiÖn nhê c¸c CNTT (nhê MT) hoÆc diÔn ra trong kh«ng gian ®iÒu khiÓn (hay kh«ng gian ¶o) nh»m ph¸ vì ATTT, x©m ph¹m ®Õn quyÒn lîi vÒ TT cña quèc gia, tæ chøc x· héi vµ c¸ nh©n, ®­îc b¶o hé bëi ph¸p luËt ATTT.

Mét sè quèc gia coi téi ph¹m MT lµ nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ CNTT, mét sè quèc gia kh¸c ®Þnh nghÜa téi ph¹m MT nh­ lµ c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p cã liªn quan ®Õn MT, m¹ng MT. Dï ®Þnh nghÜa h×nh thøc cã thÓ kh¸c nhau, trªn thùc tÕ mäi téi ph¹m MT ®Òu lµm ph¸ vì ATTT cña quèc gia, cña tæ chøc kinh tÕ – x· héi, hoÆc cña c¸ nh©n nµo ®ã. Cã thÓ ph©n ra lµm 2 lo¹i téi ph¹m MT c¬ b¶n: Lo¹i 1 – sö dông MT, m¹ng MT nh­ lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn hµnh vi ph¹m ph¸p vµ lo¹i 2 – dïng MT, m¹ng MT lµm n¬i diÔn ra c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p.

 Lo¹i 1 th­êng thùc hiÖn c¸c hµnh vi ph¹m ph¸p trong c¸c lÜnh vùc sau:


  1. Ph¹m ph¸p trong lÜnh vùc tµi chÝnh – ng©n hµng:

Sö dông MT nh»m môc ®Ých lÊy tiÒn bÊt hîp ph¸p tõ c¸c tµi kho¶n cña kh¸ch hµng. §©y lµ h×nh thøc c­íp ng©n hµng qua m¹ng. H×nh thøc nµy ®· x¶y ra nhiÒu ë ch©u Mü, ch©u ¢u vµ nhÊt lµ c¸c n­íc SNG. §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh téi ph¹m nµy lµ cã quy m« toµn cÇu, th­êng th× kÎ ph¹m téi ë n­íc nµy g©y ¸n ë n­íc kh¸c.

LÊy c¾p mËt khÈu cña thÎ tÝn dông (ATM) ®Ó lÊy tiÒn.



Cµi ®Æt c¸c ch­¬ng tr×nh tù ®éng vµo hÖ MT cña c¸c ng©n hµng ®Ó trÝch trém sè lÎ (rÊt nhá) tõ c¸c tµi kho¶n cña kh¸ch hµng vµo tµi kho¶n cña m×nh, qua ®ã cã thÓ lÊy ®­îc sè tiÒn rÊt lín trong thêi gian dµi.

  1. Hµnh vi x©m ph¹m trong lÜnh vùc së h÷u trÝ tuÖ – b¶n quyÒn.

M«i tr­êng m¹ng MT (¶o) rÊt thuËn lîi cho c¸c hµnh vi x©m ph¹m b¶n quyÒn sè vµ së h÷u trÝ tuÖ. D¹ng téi ph¹m nµy ph¸t triÓn rÊt m¹nh vµ rÊt khã kiÓm so¸t trªn Internet. §ã lµ c¸c hµnh vi lÊy c¾p phÇn mÒm; ¨n c¾p d÷ liÖu; vi ph¹m b¶n quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi c¸c t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt (®¹o nh¹c), héi häa; gi¶ m¹o th­¬ng hiÖu; ¨n c¾p m· nguån cña m¸y tÝnh…

  1. Téi ph¹m liªn quan ®Õn Th­ ®iÖn tö (Email Spoofing).

Email spoofing cã nghÜa lµ th­ ®iÖn tö gi¶ danh. Email spoofing ®­îc b¾t nguån tõ mét bøc th­ ®iÖn tö vµ ph¸t t¸n ®Õn c¸c ®Þa chØ th­ ®iÖn tö kh¸c. Email spoofing th­êng cè g¾ng lõa ng­êi sö dông b»ng c¸ch göi c¸c TT ®Õn hä ®Ó cã ®­îc c¸c TT nh¹y c¶m cña ng­êi ®ã (nh­ mËt khÈu, sè thÎ tÝn dông…). Th­êng hay x¶y ra tr­êng hîp, khi Email spoofing gi¶ danh ®Þa chØ cña nhµ cung cÊp dÞch vô göi th­ ®Õn c¸c thµnh viªn sö dông dÞch vô. Email spoofing còng g©y ra c¸c thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh

  1. Téi ph¹m trong lÜnh vùc Forgery (Lµm gi¶).

Sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i nh­ m¸y tÝnh, m¸y tin vµ m¸y quÐt ¶nh ®Ó lµm gi¶ c¸c lo¹i tiÒn, b­u phÈm, cæ phiÕu, tem thuÕ vµ nh÷ng giÊy tê quan träng kh¸c nh­ b»ng cÊp, chøng nhËn…

  1. Téi ph¹m nhôc m¹, vu khèng ng­êi kh¸c trªn m¹ng.

Sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn trªn Internet nh­ c¸c Websites, Email ®Ó ph¸t t¸n th«ng tin nhôc m¹, vu khèng, b«i nhä ng­êi kh¸c. Th­êng th× c¸c th«ng tin cã tÝnh chÊt nhôc m¹ nµy ®­îc göi tíi nh÷ng ng­êi th©n quen hay trong m«i tr­êng lµm viÖc cña ng­êi bÞ h¹i. Tiªu biÓu lµ tr­êng hîp nh©n viªn nµo ®ã göi Email b«i xÊu l·nh ®¹o vµ göi nhiÒu lÇn tíi c¸c ®ång nghiÖp trong c¬ quan.

  1. Téi ph¹m quÊy rèi trªn m¹ng (Cyber staking).

Trong Cyber staking, téi ph¹m th­êng göi Email quÊy rèi qua viÖc xuÊt hiÖn th­êng xuyªn trªn chatroom cña ng­êi bÞ h¹i hoÆc téi ph¹m lu«n lu«n göi bom th­ vµo hép th­ cña ng­êi bÞ h¹i.

  1. Téi ph¹m ®­a phim ¶nh ®åi truy, khiªu d©m lªn m¹ng.

Dïng Website vµ c¸c t¹p chÝ ®iÖn tö ®Ó phæ cËp, s¶n xuÊt, ph¸t t¸n, trao ®æi vµ cho t¶i vÒ phim, ¶nh vµ c¸c Ên phÈm bÞ cÊm; cung cÊp th«ng tin khiªu d©m cho trÎ vÞ thµnh niªn; thùc hiÖn nh÷ng phi vô gäi g¸i, gäi trai m·i d©m trªn m¹ng…

  1. Téi ph¹m b¸n c¸c mÆt hµng cÊm trªn m¹ng MT.

C¸c mÆt hµng cÊm nh­ vò khÝ, ®éng vËt quý hiÕm, ma tóy… ®­îc rao b¸n c«ng khai, nóp danh hay ®Êu thÇu qua c¸c h×nh thøc b¸n hµng trªn m¹ng.

  1. Téi ph¹m ®¸nh b¹c trùc tuyÕn.

HiÖn cã hµng chôc Website trªn thÕ giíi cung cÊp dÞch vô ®¸nh b¹c trùc tuyÕn hoÆc tæ chøc c¸c h×nh thøc c¸ ®é trªn m¹ng. Trong sè nµy rÊt nhiÒu ®Þa chØ lµ nh÷ng n¬i röa tiÒn trªn m¹ng.

 Lo¹i 2 th­êng x¶y ra c¸c d¹ng sau ®©y:



  1. Truy nhËp bÊt hîp ph¸p vµo hÖ thèng MT hay m¹ng MT.

Ho¹t ®éng truy nhËp tr¸i phÐp vµo hÖ MT th­êng ®­îc gäi lµ Hacking. Hacking cã rÊt nhiÒu d¹ng ®Ó t×m c¸ch chäc thñng c¸c tuyÕn b¶o vÖ cña hÖ MT nh»m x©m nhËp vµo c¸c tµi nguyªn hÖ thèng. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò nµy ph¶i ®ång bé c¶ vÒ kü thuËt vµ khung h×nh ph¸p lý. Ng¨n chÆn c¸c truy nhËp tr¸i phÐp lµ yªu cÇu an toµn c¬ b¶n nhÊt ®èi víi mét hÖ MT bÊt kú, vµ ngµy nay ®ã ®· lµ yªu cÇu cña tÊt c¶ c¸c chuÈn ®¸nh gi¸ ATTT.

  1. ¡n c¾p TT ®iÖn tö.

T×m c¸ch së h÷u tr¸i phÐp c¸c d÷ liÖu ®­îc l­u gi÷ trªn ®Üa cøng m¸y tÝnh, hoÆc trªn c¸c ph­¬ng tiÖn l­u tr÷ d÷ liÖu cña ng­êi kh¸c…

  1. Téi ph¹m göi bom th­ ®iÖn tö (Email bombing).


Каталог: dspace -> bitstream
bitstream -> XÁC ĐỊnh cơ CẤu cây trồng và thời vụ HỢp lý cho các vùng thưỜng xuyên bị ngập lụt tại huyện cát tiên tỉnh lâM ĐỒNG
bitstream -> 1. Absolutely. 用于答话)是这样;当然是;正是如此;绝对如此。
bitstream -> THÔng 3 LÁ LÂM ĐỒNG
bitstream -> CHƯƠng I: giới thiệu môn học và HẠch toán thu nhập quốc dân kinh tế vĩ mô là gì?
bitstream -> Bài 1: XÁC ĐỊnh hàm lưỢng oxy hòa tan (DO)
bitstream -> NHẬp môn những nguyên lý CƠ BẢn của chủ nghĩa mác-lênin I. Khái lưỢc về chủ nghĩa mác-lênin
bitstream -> Tên đề tài: Xây dựng bộ đề thi trắc nghiệm
bitstream -> HỌc phầN: VẬt lý ĐẠi cưƠng dành cho sinh viên bậc cao đẲng khối ngành kỹ thuậT

tải về 0.81 Mb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Cơ sở dữ liệu được bảo vệ bởi bản quyền ©hocday.com 2024
được sử dụng cho việc quản lý

    Quê hương