Giới thiệu Thông tin khoa học công nghệ mỏ số 3 năm 2016

Phần giới thiệu những kết quả của hoạt động nghiên cứu triển khai là những bài viết thuộc các lĩnh vực công nghệ khai thác hầm lò, công nghệ khai thác lộ thiên, an toàn mỏ, tuyển chế biến than – khoáng sản, địa cơ mỏ, cơ điện – tự động hóa và kinh tế mỏ. Phần Nghiên cứu – trao đổi, có bài viết “Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam hành trình chuyển từ “nâu” sang “xanh”” của tác giả Nguyễn Mạnh Điệp.

Trải qua hơn 20 năm xây dựng và phát triển, bên cạnh việc đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, công tác bảo vệ môi trường cũng ngày càng được TKV quan tâm thực hiện, bằng việc triển khai đồng bộ, tổng thể nhiều giải pháp bảo vệ môi trường nhằm mục tiêu sản xuất ngày càng sạch hơn. Với việc chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường trong những năm vừa qua, TKV đã bước đầu khắc phục được tình trạng ô nhiễm môi trường do quá trình khai thác khoáng sản trước đây để lại và xử lý, ngăn ngừa ô nhiễm môi trường mới phát sinh, vì vậy chất lượng môi trường, cảnh quan các khu vực có hoạt động khoáng sản của TKV và các khu vực dân cư, đô thị lân cận đã được cải thiện, nâng cao một bước.

Năm 2015, Công ty than Hồng Thái đã phối hợp với Viện Khoa học Công nghệ Mỏ nghiên cứu và áp dụng thành công công nghệ khai thác lò chợ xiên chéo, chống giữ bằng dàn chống mềm ZRY20/30L thay thế cho vật liệu chống giữ truyền thống (gỗ, cột thủy lực đơn), nhằm nâng cao mức độ an toàn, tăng công suất, năng suất lao động và giảm tổn thất than. Nội dung bài báo này, các tác giả tổng hợp hiện trạng khai thác các vỉa dốc trên 45⁰ tại các mỏ hầm lò Quảng Ninh; đánh giá kết quả áp dụng công nghệ khai thác lò chợ xiên chéo sử dụng dàn chống mềm ZRY20/30L trong điều kiện vỉa dày trung bình, góc dốc trên 45⁰ tại công ty than Hồng Thái và nghiên cứu mở rộng áp dụng trong các điều kiện địa chất các mỏ hầm lò Quảng Ninh.

Trong bài báo này, các tác giả đã giới thiệu các thiết bị đào lò tiên tiến hiện đang được sử dụng tại các nước có ngành công nghiệp mỏ phát triển. Dựa trên điều kiện khai thác tại Việt Nam, các tác giả đã đề xuất các dây chuyền đào lò cơ giới hóa có thế áp dụng tại các mỏ khai thác than hầm lò của Việt Nam

Trong điều kiện khí hậu ngày càng biến đổi phức tạp, các trận mưa, lũ có xu thế kéo dài nhiều ngày với vũ lượng lớn, đất đá thải bão hòa nước sẽ làm tăng nguy cơ sạt lở và gây mất an toàn cho các công trình xung quanh, đặc biệt cho các công trình phục vụ công tác khai thác hầm lò. Bài báo đề xuất phương pháp mới trong việc xác định bán kính sạt lở của sườn tầng thải khi có áp lực thủy động dòng nước ngầm tích trong bãi thải.

Tại các nước có ngành công nghiệp khai thác than hầm lò phát triển như Canada, Mỹ, Anh, Nhật Bản... các buồng tránh nạn kín khí đã được sản xuất và sử dụng rộng rãi trong các mỏ hầm lò nhằm giảm thời gian đi lại và đảm bảo an toàn cho người lao động. Tại Mỹ, Nhật Bản, việc sử dụng các buồng tránh nạn kín khí trong mỏ hầm lò gần như là quy định bắt buộc. Bài viết này tổng hợp một số kinh nghiệm sử dụng mô hình buồng tránh nạn kín khí tại các mỏ hầm lò trên thế giới và đề xuất mô hình phù hợp với mỏ than hầm lò tại Việt Nam

Tác giả: ThS. Triệu Văn Bình, ThS. Nguyễn Văn Minh

Do công nghệ tuyển rửa tại Nhà máy tuyển bauxit Nhân Cơ có công suất lớn nên việc xử lý bùn nước, thu hồi lại nước tuần hoàn là cấp thiết. Dựa trên kết quả nghiên cứu một số chất trợ lắng được sử dụng phổ biến trong ngành khai khoáng, đã tìm ra được chất trợ lắng VFA 1200 với chi phí giá thành sử dụng thấp nhất, khoảng 4000 đồng/tấn bùn khô. Chất lượng nước sau khi xử lý đủ tiêu chuẩn xả thải ra môi trường. Kết quả nghiên cứu này làm cơ sở để triển khai áp dụng chất trợ lắng VFA 1200 vào thực tế sản xuất tại Nhà máy tuyển bauxit Nhân Cơ

Bài 7: Khả năng áp dụng đầu kéo khí nén chạy trên monoray trong khai thác than hầm lò Tác giả: ThS. Chu Quang Định, ThS. Nguyễn Đình Thống, ThS. Nguyễn Văn Đức

Trong những năm tới, nhằm nâng cao sản lượng, đáp ứng nhu cầu sử dụng than trong nước và xuất khẩu, hoạt động khai thác than ngày càng được tiến hành ở mức sâu. Việc đảm bảo an toàn và cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động, góp phần nâng cao năng suất lao động được Tập đoàn TKV và các đơn vị khai thác hầm lò rất quan tâm. Tuy nhiên, số lượng lò chợ cơ giới hóa với khối lượng thiết bị lớn còn ít, các đơn vị khai thác hầm lò chủ yếu khai thác lò chợ giá khung ZH, GK, giá thủy lực di động ... có khối lượng vật tư, thiết bị không lớn. Cùng với hiện trạng các đường lò như hiện tại thì việc đưa tổ hợp vận chuyển vật tư, thiết bị bằng đầu kéo khí nén chạy trên monoray vào áp dụng rộng rãi là rất cần thiết.

Hiện nay, nhiều cơ sở nghiên cứu, đào tạo ở nước ta đã được trang bị các máy thí nghiệm cho phép tự điều khiển thủy lực, do vậy, có thể tiến hành các thí nghiệm theo các chương trình khác nhau. Một trong các thí nghiệm đơn giản là nén đơn trục với tốc độ biến dạng không đổi, có thể xác định được biểu đồ biến dạng toàn phần của mẫu đá. Với các thí nghiệm này sẽ cho phép định hướng nghiên cứu, thiết kế hợp lý hơn, khi chú ý được yếu tố thời gian, liên quan với các tác động theo thời gian của con người và tính chất cơ học phụ thuộc vào thời gian của khối đá.