Giíi thiÖu Lêi c¶m ¬n
tải về 191.09 Kb.
|
- Điều hướng trang này:
- Tãm t¾t Tæng quan
Giíi thiÖuLêi c¶m ¬n B¶n b¸o c¸o nµy ®îc viÕt bëi mét nhãm chuyªn gia Ng©n hµng thÕ giíi ®øng ®Çu lµ «ng Anil K. Malhotra vµ bao gåm Ranjit Lamech, Bent Svensson, V¨n TiÕn Hïng vµ c¸c chuyªn gia t vÊn Sadhan Chattopadhya, Peter Eglington, Moiffak Hassan, Jack Ruitenbeek, Ray Tomkins vµ P.T Venugopal. Nh÷ng ®ång nghiÖp gãp ý ph¶n biÖn cho b¶n b¸o c¸o lµ Peter Cordukes, Mohammad Farhandi vµ Hossein Razavi. Nhãm viÕt b¸o c¸o còng bµy tá sù biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng chuyªn gia cña Ng©n hµng thÕ giíi kh¸c ®· cã nh÷ng ®ãng gãp vµ nhËn xÐt ®èi víi b¶n b¸o c¸o, bao gåm Suman Babbar, Kazi Matin, Darayes Mehta, Kyle Peters, Shane Rosenthal vµ Rebecca Sekse. Trî lý cho c«ng viÖc nµy lµ NguyÔn Thuú Anh.
Nhãm chuyªn gia viÕt b¸o c¸o ®· thu nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp tõ nh÷ng cuéc th¶o luËn víi nhiÒu nhµ khoa häc ViÖt Nam còng nh c¸c quan chøc ChÝnh phñ ®· s½n sµng chia sÎ thêi gian còng nh kiÕn thøc cña hä. Chóng t«i xin c¸m ¬n Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®· tæ chøc cuéc Héi th¶o vµo th¸ng 10/1997. Cuéc Héi th¶o ®ã ®· cho nh÷ng ®Þnh híng vµ hç trî cho sù chuÈn bÞ b¶n B¸o c¸o. Nhãm chuyªn gia viÕt b¸o c¸o còng ®· cã nh÷ng cuéc th¶o luËn víi c¸c quan chøc cao cÊp trong lÜnh vùc n¨ng lîng bao gåm c¸c «ng TrÇn Xu©n Gi¸, Bé trëng Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t; Th¸i Phông Nª, Thø trëng Bé N¨ng lîng C«ng NghiÖp; NguyÔn C«ng Sù, Phã Chñ nhiÖm V¨n phßng ChÝnh phñ; Hoµng Trung H¶i, Tæng Gi¸m ®èc Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam (EVN); NguyÔn HiÖp, Phã Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng gi¸m ®èc Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam (Petrovietnam), §oµn V¨n KiÓn, Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng C«ng ty Than ViÖt Nam (Vinacoal); Phïng Nh Th¹ch, Gi¸m ®èc Coalimex; TrÇn V¨n §øc, Phã Tæng gi¸m ®èc Petrolimex; TrÇn Ngäc Trang, V¨n phßng ChÝnh phñ; TrÇn Quèc Cêng, ViÖn trëng ViÖn N¨ng lîng; NguyÔn ViÖt Hïng, Vô trëng, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t. Ngoµi ra, nhãm chuyªn gia viÕt b¸o c¸o còng cã c¸c cuéc th¶o luËn réng r·i víi mét sè quan chøc thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé C«ng nghiÖp, Bé Tµi chÝnh, ViÖn Qu¶n lý kinh tÕ trung ¬ng, EVN, Petrovietnam, Petrolimex, Vinacoal vµ V¨n phßng ChÝnh phñ. Nhãm viÕt b¸o c¸o còng gÆp nhiÒu c«ng ty níc ngoµi ®ang lµm viÖc t¹i ViÖt Nam vµ nh÷ng kinh nghiÖm cïng sù hiÓu biÕt cña c¸c c«ng ty ®ã lµ v« cïng quý gi¸ gióp cho viÖc hoµn thµnh b¸o c¸o nµy. Nhãm còng c¶m ¬n vµ ghi nhËn nh÷ng ®ãng gãp cña ViÖn nghiªn cøu nN¨ng lîng trong viÖc cung cÊp sè liÖu vµ nh÷ng tÝnh to¸n m« pháng trªn c¬ së c¸c gi¶ ®Þnh do Ng©n hµng thÕ giíi ®a ra. B¸o c¸o nµy ®îc Paul Holtz hiÖu ®Ýnh, Susanne Luff thiÕt kÕ s¬ bé vµ Garrett Cruce cïng Wendy Guyette thiÕt kÕ lÇn hai, tÊt c¶ ®Òu lµ ngêi cña c«ng ty Communications Development. Phã Chñ tÞch: Jean-Michel Severino Gi¸m ®èc quèc gia: Andrew Steer Gi¸m ®èc khu vùc: Yoshihiko Sumi Nhãm trëng: Anil K. Malhotra ________________________________________________________________________
Trong giai ®o¹n 1992-97-, t¨ng trëng kinh tÕ cha tõng cã cña ViÖt Nam, víi tèc ®é trung b×nh 8,2%/n¨m, vµ c©n ®èi kinh tÕ vÜ m« hÕt søc æn ®Þnh, ®· khiÕn nhiÒu ngêi kÕt luËn r»ng ViÖt Nam sÏ lµ mét con hæ míi §«ng ¸ . Nhng t¨ng trëng cña ViÖt Nam hiÖn chËm l¹i do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë §«ng ¸ vµ v× b¶n th©n sù tr× trÖ cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn c¸c c¶i c¸ch vÒ c¬ cÊu vµ chÝnh s¸ch. Nh÷ng yÕu tè nµy ®· lµm gi¶m ®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi, v× mét sè nhµ ®Çu t cã Ýt kh¶ n¨ng ®Çu t h¬n vµ mét sè kh¸c th× n¶n lßng do chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam. ViÖt Nam kh«ng thÓ tiÕp tôc ®Ó t×nh tr¹ng suy tho¸i nµy kÐo dµi l©u. §©y vÉn lµ mét trong nh÷ng níc nghÌo nhÊt thÕ giíi - GNP ®Çu ngêi díi 300 USD, vµ h¬n nöa sè d©n ®îc liÖt vµo lo¹i nghÌo. Sù chªnh lÖch vÒ thu nhËp ®ang lín dÇn gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ vµ ngay c¶ trong néi bé khu vùc n«ng th«n. Víi møc tiªu thô n¨ng lîng ®Çu ngêi t¬ng ®¬ng 144 kg quy dÇu, tiªu thô n¨ng lîng hiÖn ®¹i cña ViÖt Nam chØ b»ng 1/7 møc cña Th¸i Lan, vµ n»m ë møc thÊp nhÊt trong c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. H¬n mét nöa sè d©n kh«ng ®îc dïng ®iÖn, vµ lîng ®iÖn mµ ViÖt Nam tiªu thô mét n¨m Ýt h¬n møc mµ c¸c níc c«ng nghiÖp tiªu thô trong mét tuÇn. Tuy nhiªn, ngµnh n¨ng lîng l¹i lµ nÒn t¶ng cho sù t¨ng trëng kinh tÕ trong t¬ng lai (khung 1). XuÊt khÈu dÇu vµ than chiÕm h¬n mét phÇn t nguån thu ngo¹i tÖ, ®ãng gãp 200 triÖu USD trong 4 th¸ng ®Çu n¨m 1998. Trong giai ®o¹n 1993-1997, tiªu dïng n¨ng lîng hiÖn ®¹i trong níc t¨ng nhanh h¬n GDP 30%, vµ ®ßi hái tiÕp tôc më réng cung øng n¨ng lîng ®Ó hç trî cho t¨ng trëng trong c«ng nghiÖp vµ xuÊt khÈu. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng n¨ng lîng cã thÓ gi¶m nghÌo b»ng c¸ch cung cÊp cho ngêi nghÌo kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi n¨ng lîng hiÖn ®¹i, vµ cã thÓ gi¶m sù suy tho¸i cña m«i trêng b»ng c¸ch khuyÕn khÝch chuyÓn tõ n¨ng lîng truyÒn thèng sang n¨ng lîng th¬ng m¹i vµ b»ng c¸ch t¨ng cêng cung øng nh÷ng lo¹i nhiªn liÖu s¹ch h¬n. ViÖt Nam cha sö dông ®îc triÖt ®Ó c¸c nguån tµi nguyªn n¨ng lîng c¬ b¶n cña m×nh phôc vô ngêi d©n. Tr÷ lîng khÝ kh«ng ®ång hµnh míi ®îc ph¸t hiÖn gÇn ®©y ®îc ®Þnh gi¸ theo c¸ch thËn träng lµ b»ng mét phÇn t GDP cña n¨m 1997, tøc lµ kho¶ng 7-8 tû USD; vµ míi chØ cã mét phÇn t n¨ng lîng thñy ®iÖn cña ®Êt níc lµ ®îc khai th¸c. Ph¸t triÓn c¸c nguån tµi nguyªn nµy ®Ó cung øng trong níc vµ ®Ó xuÊt khÈu ®ßi hái ph¶i huy ®éng c¶ vèn trong níc vµ níc ngoµi ë mét quy m« ®¸p øng ®îc tèc ®é t¨ng trëng nh mong muèn. Nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh©n lùc dåi dµo cña ViÖt Nam lµ mét nÒn t¶ng kinh tÕ tuyÖt vêi. Nhng còng nh÷ng ¸p lùc bªn ngoµi vµ sù tr× trÖ bªn trong ®ang nh mét ®¸m m©y che phñ triÓn väng t¨ng trëng vµ lµm suy yÕu ngµnh n¨ng lîng. Nh÷ng th¸ch thøc míi trong ngµnh n¨ng lîng ®ßi hái cã nh÷ng c¶i c¸ch ®Çy khã kh¨n vÒ c¬ cÊu vµ thÓ chÕ. §Ó vît qua nh÷ng th¸ch thøc nµy vµ ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu cña ®Êt níc, b¶n b¸o c¸o nµy x©y dùng mét khu«n khæ cho ®ît c¶i c¸ch ngµnh n¨ng lîng lÇn thø hai. Khu«n khæ nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®èi tho¹i vÒ chÝnh s¸ch n¨ng lîng gi÷a Ng©n hµng ThÕ giíi, céng ®ång quèc tÕ, vµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch trong ChÝnh phñ, c¸c bé chñ qu¶n, vµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc trong ngµnh n¨ng lîng. Nh÷ng yÕu tè kinh tÕ, tµi nguyªn vµ thÓ chÕ cã ¶nh hëng ®Õn ngµnh n¨ng lîng sÏ lµ c¸c yÕu tè chØ ®¹o cho viÖc x©y dùng mét chiÕn lîc c¶i c¸ch toµn diÖn trong b¶n b¸o c¸o nµy. Tuy chiÕn lîc nµy cã mét tÇm nh×n dµi h¹n, nã còng cÇn cã nhiÒu c©u tr¶ lêi trong thêi gian tríc m¾t. Ngµnh n¨ng lîng ph¶i ®èi mÆt víi bèn th¸ch thøc chÝnh Ngµnh n¨ng lîng ph¶i ®èi mÆt víi bèn th¸ch thøc chÝnh trong qu¸ tr×nh ViÖt Nam chuyÓn sang mét x· héi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i. Tríc hÕt, ®Ó ®¹t ®îc c¸c chØ tiªu t¨ng trëng kinh tÕ, cung cÊp n¨ng lîng ph¶i t¨ng nhanh h¬n GDP kho¶ng 30% (vµ ®iÖn ph¶i t¨ng nhanh h¬n 70%). §Ó ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng ®ã, cung cÊp n¨ng lîng ph¶i cã hiÖu qu¶ - ®Õn n¨m 2010 ph¶i tiÕt kiÖm ®îc 2788 MW, tøc lµ mét nöa c«ng suÊt l¾p ®Æt hiÖn nay, vµ cã thÓ lµ th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh gi¶m tæn thÊt vµ qu¶n lý cÇu. N¨ng lîng còng sÏ ph¶i ®îc ph©n bè ®Òu h¬n; hiÖn 80% d©n sè lµ ë vïng n«ng th«n vµ møc tiªu thô cña hä chØ chiÕm 14% lîng ®iÖn ®îc cung øng. Thø hai, mÆc dï ViÖt Nam giµu vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, nhng c¸c nguån tµi chÝnh h¹n chÕ cña ®Êt níc ®ßi hái ph¶i lËp kÕ ho¹ch thËn träng trong lÜnh vùc n¨ng lîng. ViÖc ph¸t hiÖn ra khÝ thiªn nhiªn ngoµi kh¬i gÇn ®©y t¹o ra c¬ héi ®Ó tiÕn hµnh lùa chän n¨ng lîng nµo cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ vµ m«i trêng. C¬ héi nµy kh«ng nªn bÞ bá qua. Thø ba, ViÖt Nam sÏ ph¶i ®Çu t 5,3-5,5% GDP, gÊp ®«i møc cña c¸c níc l¸ng giÒng §«ng Nam ¸ kh¸c, vµo c¬ së h¹ tÇng thiÕt yÕu cho n¨ng lîng. H¬n n÷a, møc vµ c¬ cÊu gi¸ n¨ng lîng ph¶i thay ®æi ®Ó gi¶i to¶ bít nh÷ng søc Ðp tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ l©u dµi trong c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t vµ sö dông tµi nguyªn. Hai phÇn ba lîng ®Çu t cÇn thiÕt sÏ ph¶i ®îc tµi trî b»ng nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, tÝn dông xuÊt khÈu, vµ ®Çu t níc ngoµi trùc tiÕp. PhÇn cßn l¹i sÏ lÊy tõ nguån vèn tÝch lòy néi bé, nguån cña d©n, vµ b¶o l·nh cña ChÝnh phñ cho ®Çu t cña t nh©n. §Çu t vµo n¨ng lîng ph¶i ®îc lùa chän cÈn thËn bëi v× quy m« cña nã ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng vay nî níc ngoµi cña ViÖt Nam. Thø t, thu hót ®Çu t níc ngoµi sÏ ®ßi hái ph¶i t¹o ra ®îc mét m«i trêng kinh doanh thuËn lîi, bao gåm c¶ khu«n khæ ph¸p lý cã tÝnh hç trî. ChÝnh phñ ph¶i s¾p xÕp l¹i vµ hîp lý ho¸ c¸c doanh nghiÖp n¨ng lîng nhµ níc, ph¸t triÓn mét hÖ thèng qu¶n lý, vµ phèi hîp c¸c chÝnh s¸ch n¨ng lîng vµ ®Çu t. Cho ®Õn nay, viÖc trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c bé chñ qu¶n vµ c¸c doanh nghiÖp vÉn cha ®îc th«ng tho¸ng vµ kÞp thêi, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chËm trÔ kÐo dµi vµ cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ kinh tÕ bÊt lîi. §¸p øng víi nhu cÇu n¨ng lîng gia t¨ng Tõ nay ®Õn n¨m 2010, cung øng n¨ng lîng cña ViÖt Nam sÏ cÇn ph¶i t¨ng nhanh h¬n GDP lµ 30% (vµ ®iÖn lµ 70%). Nhu cÇu vÒ n¨ng lîng sÏ do t¨ng trëng kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸, vµ toµn cÇu ho¸ th¬ng m¹i quyÕt ®Þnh. Nh÷ng thay ®æi nµy ®ßi hái ph¶i cã c¬ së h¹ tÇng tèt h¬n vÒ ®iÖn, ®êng x¸, vµ viÔn th«ng. Ngoµi ra, kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ còng ®ßi hái ph¶i cã n¨ng lîng víi chÊt lîng cao h¬n vµ phôc vô tèt h¬n. MÆc dï cã nh÷ng thay ®æi lín trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhng ViÖt Nam vÉn lµ mét trong nh÷ng níc cã møc sö dông n¨ng lîng thÊp nhÊt Ch©u ¸ (b¶ng 1). N¨m 1996, tiªu thô n¨ng lîng hiÖn ®¹i ®Çu ngêi t¬ng ®¬ng 144 kg quy dÇu vµ tiªu thô ®iÖn n¨ng lµ kho¶ng 161 kWh, møc nµy mÆc dï v« cïng thÊp song l¹i phï hîp víi møc thu nhËp cña ®Êt níc. NÕu t¨ng trëng GDP hµng n¨m trung b×nh lµ 6% tõ nay ®Õn n¨m 2001 vµ 7,5% sau ®ã, th× tiªu thô n¨ng lîng hiÖn ®¹i ph¶i t¨ng víi tèc ®é trung b×nh lµ 9%/n¨m. §Õn n¨m 2010, tæng nhu cÇu vÒ n¨ng lîng hiÖn ®¹i sÏ b»ng 3 lÇn møc cña n¨m 1997 (b¶ng 2). Nhu cÇu vÒ ®iÖn sÏ t¨ng h¬n 4 lÇn. Nhu cÇu vÒ c¸c s¶n phÈm x¨ng dÇu sÏ t¨ng 2,5 lÇn. Nhu cÇu vÒ khÝ ®èt sÏ t¨ng gÇn 10 lÇn. Vµ nhu cÇu trong níc vÒ than sÏ t¨ng gÇn gÊp ®«i. Ph¸t triÓn ngµnh n¨ng lîng sÏ võa hç trî võa thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, bëi v× xuÊt khÈu n¨ng lîng lµ mét bé phËn quan träng trong tæng xuÊt khÈu vµ v× cung cÊp n¨ng lîng lµ ®iÒu sèng cßn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ th¬ng m¹i. N¨m 1995, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t h¬n 1 tû USD. XuÊt khÈu than t¨ng ®¸ng kÓ vµ hiÖn ®em l¹i kho¶ng 100 triÖu USD doanh thu hµng n¨m. Trong níc, cung øng ®iÖn lµ ®iÒu thiÕt yÕu ®èi víi viÖc thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, gi¶m nghÌo (®Æc biÖt ë nh÷ng vïng ven ®« vµ vïng n«ng th«n), vµ gi¶m bít vÊn ®Ò m«i trêng do ®èn gç lÊy cñi g©y ra. T¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ tiªu thô nhiªn liÖu Do nguån tµi chÝnh h¹n hÑp, chiÕn lîc n¨ng lîng cña ViÖt Nam ph¶i nh»m vµo viÖc s¶n xuÊt, cung øng vµ sö dông n¨ng lîng mét c¸ch hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ ®iÖn gåm hai yÕu tè: hiÖu qu¶ phÝa cung vµ hiÖu suÊt phÝa cÇu (sö dông cuèi cïng). HiÖu qu¶ phÝa cung lµ ®Æc biÖt quan träng. Tiªu thô ®iÖn ë ViÖt Nam gÇn nh ®· t¨ng gÊp ba trong 10 n¨m trë l¹i ®©y, nhng tæn thÊt trong hÖ thèng hiÖn nay trung b×nh lµ 20%. §iÒu nµy cã nghÜa lµ mét phÇn n¨m lîng ®iÖn s¶n xuÊt ra bÞ l·ng phÝ hoÆc Ýt nhÊt kh«ng ®îc tr¶ tiÒn. §Õn n¨m 2010, kho¶ng 16400 GWh - nhiÒu h¬n tæng s¶n lîng ngµnh ®iÖn n¨m 1995 - sÏ bÞ l·ng phÝ nÕu tû lÖ tæn thÊt nµy vÉn kh«ng thay ®æi. Sù kÐm hiÖu qu¶ trong ph©n phèi bao gåm c¸c hÖ sè ®iÖn n¨ng hÖ thèng thÊp, hiÖu suÊt biÕn ¸p kÐm, vµ ®êng d©y chÊt lîng kÐm, ®Æc biÖt lµ ë n«ng th«n. ChÝnh phñ ®· triÓn khai mét kÕ ho¹ch ®Ó gi¶m nh÷ng tæn thÊt nµy, môc tiªu ®Õn n¨m 2010 tæn thÊt cßn 12%; nhng ®¹t ®îc môc tiªu nµy ®ßi hái ph¶i cã ®Çu t thÝch ®¸ng vµo hÖ thèng truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn lµ n¬i chñ yÕu diÔn ra tæn thÊt. Còng cã tiÒm n¨ng ®Ó khuyÕn khÝch tiªu thô ®iÖn hiÖu qu¶ h¬n th«ng qua viÖc qu¶n lý cÇu. Mét ch¬ng tr×nh qu¶n lý cÇu trªn diÖn réng cã thÓ lµm gi¶m nhu cÇu ®i kho¶ng 700 MW vµ tiÕt kiÖm ®îc 420 triÖu USD trong ®Çu t cho ®Õn n¨m 2010. Nh÷ng yÕu tè lín nhÊt ®ãng gãp vµo viÖc hiÖu qu¶ sö dông cuèi cïng kÐm lµ c¸c ®éng c¬ ®iÖn, c¸c m¸y b¬m tíi tiªu s¶n xuÊt trong níc. Mét ch¬ng tr×nh qu¶n lý cÇu h÷u hiÖu sÏ c¶i tiÕn ®îc viÖc qu¶n lý phô t¶i cho nh÷ng ®èi tîng sö dông ®iÖn lín, ¸p dông c¸c thiÕt bÞ vµ x©y dùng c¸c tiªu chuÈn, thùc hiÖn thanh tra c«ng nghiÖp ®Ó c¶i tiÕn c¸c hÖ thèng chiÕu s¸ng vµ ®éng c¬, vµ thiÕt kÕ viÖc chiÕu s¸ng c«ng céng cã hiÖu qu¶ h¬n. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy sÏ tèn kho¶ng 80 triÖu USD, nhng nã sÏ kh«ng cã t¸c dông nÕu kh«ng cã ®îc nh÷ng chÝnh s¸ch gi¸ c¶ hîp lý. §èi víi c¶ phÝa cung vµ phÝa cÇu, gi¸ c¶ sÏ cã t¸c ®éng lín nhÊt lªn hiÖu qu¶ sö dông ®iÖn (h×nh 1). tải về 191.09 Kb. Chia sẻ với bạn bè của bạn:
|