GIÔÙi thieäU

Khoa Phuïc Hoài Chöùc Naêng

Beänh Vieän Khaùnh Hoøa

GIÔÙI THIEÄU :

Veïo coå baåm sinh do cô laø moät beänh lyù thöôøng xaûy ra ôû treû con töø luùc môùi sinh cho ñeán 2 thaùng tuoåi. Nguyeân cuûa chöùng veïo coå naøy vaãn coøn laø moät vaán ñeà gaây nhieàu tranh caûi. Ñaëc ñieåm laø cô öùc ñoøn chuõm bò thu ngaén vaø caêng thaúng laøm haïn cheá taàm vaän ñoäng coå, khieán ñaàu chaùu beù ngieâng veà moät beân, caèm leäch veà phía ñoái dieän. Ñoâi khi coù theå sôø thaáy moät khoái u ôû cô öùc ñoøn chuõm vaø noù thöôøng bieán maát vaøo khoûang 3 thaùng tuoåi (1).

Beänh xaûy ra vôùi tæ leä 2% ôû caùc treû sô sinh. Neáu khoâng ñöôïc ñieàu trò, maët beù coù theå bò deït vaø trôû neân maát caân ñoái. Luùc naèm nguû, ñaàu beù thöôøng nghieâng veà phía coå bò veïo, roài daàn daàn chaùu bò taät ñaàu nghieâng do tö theá. Khoûang 8% caùc em beù môùi sinh bò veïo coå coøn coù theå bò caùc beänh lyù khaùc nöõa, chaúng haïn loïan saûn khôùp haùng hoaëc giaûm saûn xöông haøm döôùi (2).

Neáu ñöôïc phaùt hieän sôùm töø 2-8 tuaàn sau khi sinh, beänh coù theå hoài phuïc khaù nhanh baèng caùc baøi taäp ñieàu chænh tö theá do ngöôøiø meï thöïc hieän taïi nhaø. Neáu phaùt hieän muoän khi chaùu beù ñaõ > 2 thaùng tuoåi, ñieàu chænh seõ khoù khaên hôn, ñoâi khi phaûi phaåu thuaät vaø caàn moät thôøi gian laâu môùi hoài phuïc ñöôïc chöùc naêng vaø thaåm myõ.

Nhöng ñaùng tieác laø ña phaàn caùc chaùu ñeàu ñöôïc ñöa ñi khaùm chuyeân khoa muoän maøng vì caùc baùc só ña khoa thöôøng boû qua beänh lyù naøy vaø caùc baø meï ñöôïc traán an raèng “roài noù seõ töï khoûi”.
MUÏC ÑÍCH :
Muïc ñích cuûa nghieân cöùu naøy laø ñeå :

• 
  Khaûo saùt caùc ñaëc ñieåm veà laâm saøng vaø ñieàu trò veïo coå baåm sinh do cô trong boái caûnh moät Khoa thu dung ñieàu trò PHCN.
  
• 
  Caûnh baùo caùc daáu hieäu ñaëc tröng ñeå phaùt hieän sôùm beänh lyù naøy; vì neáu ñieàu trò < 2 thaùng tuoåi, veïo coå seõ hoài phuïc nhanh & traùnh ñöôïc caùc bieán daïng.
  

Moïi beänh nhaân ñeán khaùm vaø ñieàu trò ôû Khoa Phuïc Hoài Chöùc Naêng Beänh Vieän Khaùnh Hoøa töø thaùng 7/2003 ñeán thaùng 9/2005 vôùi chaån ñoùan veïo coå baåm sinh do cô.

Nhuû nhi coù caùc daáu hieäu laâm saøng sau:

• 
  Ñaàu nghieâng veà moät phía vaø maët xoay veà phía treân.
  
• 
  Caèm leäch veà phía ñoái dieän.
  
• 
  Vaän ñoäng coå bò haïn cheá
  
• 
  Sôø thaáy moät khoái chaéc, khoâng ñau, naèm giöõa cô öùc ñoøn chuõm.
  
• 
  Maët bò maát caân ñoái
  

• 
  Veïo coå do tö theá, do ñoát soáng khoâng phaùt trieån hoøan toøan
  
• 
  Veïo coå maéc phaûi (laùc maét, nhieãm khuaån moâ meàm, khoái u ôû coå, vieâm haïch, vieâm phoåi) (3).
  

• 
  Vaät lyù trò lieäu bao goàm caùc baøi taäp keùo giaõn coå thuï ñoäng do caùc KTV vaät lyù trò lieäu vaø do cha/meï thöïc hieän thöïc hieän ôû nhaø : baøi taäp keùo giaõn töø 15 - 20 laàn ñeå laøm giaõn cô öùc ñoøn chuõm bò co thaét, moãi ngaøy 4 - 6 laàn cho ñeán khi chaùu ñöôïc 1 tuoåi (4).
  
• 
  Caùc baø meï cuõng ñöôïc huaán luyeän veà caùc tö theá maø treû coù theå chaáp nhaän.
  

• 
  Caùc keát quaû ñöôïc ñaùnh gía döïa vaøo tieâu chuaån Leung, 1997 (Baûng I):
  
  • 
    Keát quaû toát : khi moïi tieâu chuaån (chöùc naêng vaø thaåm myõ) ñeàu toát
    
  • 
    Keát quaû khaù : khi moät trong hai tieâu chuaån treân khoâng toát
    
  • 
    Keát quaû keùm : neáu caû hai ñeàu khoâng toát.
    

Baûng 1 – Tieâu chuaån xeáp loïai keát quaû taäp vaät lyù trò lieäu (Leung,1997):

Tieâu chuaån	Keát quaû toát	Keát quaû khoâng toát
Thaåm myõ	Khuoân maët caân ñoái / chæ BS môùi thaáy maát caân ñoái. Ñaàu khoâng nghieâng Sôø cô khoâng caêng	Cha meï / BS ñeàu thaáy roõ khuoân maët maát caân ñoái. Ñaàu nghieâng Cô caêng
Chöùc naêng	Ñoäng taùc xoay & gaäp beân haïn cheá < 10 ñoä	Ñoäng taùc xoay & gaäp beân haïn cheá > 10 ñoä

Trong soá 20 BN, coù 8 (40%) nam vaø 12 (60%) nöõ. Toån thöông naèm phía beân phaûi trong 13 ca (65%) vaø 7 ca naèm ôû beân traùi (35%). Khoâng coù tröôøng hôïp naøo bò toån thöông caû 2 beân. Khoái u cô ÖÙÑC ñöôïc tìm thaáy trong 9 ca (45%), maët maát caân ñoái 15 ca (75%) vaø ñaàu nghieâng 20 ca (100%). Coù 15 chaùu laø con so (75%), 5 laø con thöù hai (25%), 12 sinh thöôøng baèng ñöôøng aâm ñaïo (60%) vaø 8 chaùu ñöôïc moå ñeû (40%) (Baûng 2).

Ñaëc tröng	Taàn suaát	%
Giôùi tính : Nam Nöõ Phía toån thöông : Phaûi Traùi Beänh lyù phoái hôïp : Maët maát caân ñoái Ñaàu nghieâng Khoái u cô ÖÙÑC Con so : Con thöù 2 : Caùch thöùc sinh : Sinh thöôøng, ñöôøng aâm ñaïo Moå ñeû	8 12 13 7 15 20 9 15 5 12 8	40 60 65 35 75 100 45 75 25 60 40

Tuoåi trung vò luùc BN ñeán khaùm laø 6 thaùng. Haàu heát caùc BN ñeàu ñeán khaùm trong naêm ñaàu tieân sau khi sinh, nhaát laø trong 7 thaùng ñaàu chieám tæ leä 14/20 (70%). Caù bieät coù 1 chaùu ñeán khaùm khi ñaõ ñöôïc 3 tuoåi. (Hình 1)

Tuoåi trung vò phaùt hieän trieäu chöùng veïo coå laàn ñaàu tieân laø 4 tuaàn tuoåi (Hình 2). Coù 14/20 (70%) tröôøng hôïp ñöôïc gia ñình phaùt hieän trong 4 tuaàn ñaàu tieân sau khi sinh vaø 19/20 (95%) trong 8 tuaàn ñaàu. Tröôøng hôïp chaùu beù ñeán khaùm luùc 3 tuoåi thaät ra ñaõ ñöôïc phaùt hieän luùc chaùu ñöôïc 3 thaùng.

Hình 4 : Keát quaû ñieàu trò

Laøm theá naøo ñeå giaûi thích cho söï chaäm treå naøy? Coù theå cha meï cuûa chaùu beù cho raèng chöùng beänh cuûa con mình roài seõ töï khoûi vaø chæ ñi khaùm khi naøo tình traïng beänh khoâng caûi thieän. Cuõng coù theå laø do caùc baùc só ña khoa thöôøng khoâng chuù yù ñeán beänh lyù sô sinh naøy.

Nhieàu nghieân cöùu ñaõ ñöa ra nhaän xeùt raèng caùc thöông toån chieám öu theá phía beân phaûi (5,6,7,8). Ñieàu naøy töông töï nhö soá lieäu cuûa chuùng toâi: tæ leä phaûi-traùi 13:7 (65%). Ñeå giaûi thích cho öu theá naøy, Lee vaø coïng söï (10) cho raèng ña phaàn kieåu theá sinh cuûa caùc chaùu laø chaåm-chaäu-traùi-tröôùc. Trong thuû thuaät ñôû ñeõ vai thai nhi, ñoäng taùc tröôùc tieân keùo ñaàu xuoáng thöôøng gaây sang chaán nhieàu hôn. Vì vaäy cô öùc ñoøn chuõm cuøng beân vôùi vai loït ra tröôùc coù khaû naêng bò thöông toån nhieàu hôn trong quaù trình sinh ñeõ.

Nhieàu taùc giaû ñaõ baùo caùo tæ leä con so chieám öu theá trong veïo coå baåm sinh do cô (6,7). Nhaän xeùt naøy khoâng khaùc so vôùi caùc phaùt hieän cuûa chuùng toâi (tæ leä con so laø 75%). Ñieàu naøy coù theå laø do töû cung cuûa ngöôøi meï sinh con so thöôøng nhoû vaø chöa ñöôïc thöû thaùch neân deã taïo neân tö theá baát thöôøng cuûa thai nhi. Ñoù cuõng laø lyù do khieán ngöôøi ta cho raèng tö theá xaáu cuûa thai nhi trong töû cung coù theå laø nguyeân nhaân cuûa veïo coå sô sinh chöù khoâng phaûi laø sang chaán luùc sinh ñeõ.

Trong nhieàu nghieân cöùu tröôùc ñaây, ngoâi moâng chieám tæ leä khaù lôùn trong veïo coå baåm sinh do cô (5,6,8,9). Tuy nhieân ña phaàn caùc nghieân cöùu naøy ñeàu ñöôïc thöïc hieän caùch ñaây ñaõ 20 naêm. Kieåu theá sinh cuõng ñang coù xu höôùng thay ñoåi. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, tæ leä sinh baèng moå ñeû ñaõ gia taêng vaø soá treû sinh baèng ngoâi moâng ñaõ giaûm ñaùng keå. Trong baùo caùo cuûa chuùng toâi, haàu heát beänh nhaân ñeàu sinh thöôøng baèng ñöôøng aâm ñaïo (60%) vaø moå ñeû (40%); khoâng coù ca naøo sinh ngoâi moâng, forceps hoaëc giaùc huùt. Ñieàu naøy ñaõ phuû nhaän vai troø cuûa sang chaán sinh ñeû laø moät yeáu toá nguy cô gaây veïo coå. Tuy nhieân theo Lee vaø coïng söï (10), thaäm chí caùc beù sinh baèng moå ñeû, moät kieåu sinh thöôøng bò ngoä nhaän laø khoâng gaây sang chaán, nhöng sang chaán sinh ñeû vaãn coù theå xaûy ra khi ñöôøng raïch da khoâng ñuû roäng ñeå deã daøng baét con.

Khuoân maët maát caân ñoái vaø taät ñaàu nghieâng laø caùc bieán daïng thöôøng hay keát hôïp vôùi veïo coå baåm sinh do cô vaø ngöôøi ta cho raèng caû hai ñeàu thöù phaùt do veïo coå. Taät ñaàu nghieâng, ñaëc tröng bôûi tình traïng beït hoäp soï ôû phía cô öùc ñoøn chuõm bò co cöùng, thöôøng do aùp löïc beân ngoøai ñeø leân hoäp soï bôûi tö theá maø chaùu beù phaûi chòu ñöïng luùc nguû.

Caên nguyeân cuûa veïo coå baåm sinh do cô vaãn coøn laø vaán ñeà luoân bò laãn traùnh nhö ñaõ xaûy ra caùch ñaây moät traêm naêm (10). Nhieàu giaû thuyeát ñaõ ñöôïc ñeà xuaát ñeå giaûi thích cho nguyeân nhaân cuûa beänh lyù naøy laø: sang chaán luùc sinh, tö theá xaáu cuûa thai nhi trong töû cung, nhieãm truøng vaø thieáu maùu cuïc boä (11). Öu theá cuûa con so, ngoâi moâng vaø ñeõ khoù laø caùc yeáu toá uûng hoä cho giaû thuyeát nguyeân nhaân cuûa veïo coå baåm sinh laø do sang chaán. Tuy nhieân trong nhieàu BN, ngöôøi ta ñaõ khoâng tìm thaáy tieàn söû chuyeån daï khoù hoaëc ngoâi thai baát thöôøng naøo. Ñieàu naøy gôïi yù raèng tö theá xaáu cuûa thai nhi trong töû cung cuõng coù theå laø caên nguyeân cuûa veïo coå baåm sinh do cô. Gaàn ñaây, döïa vaøo moät nghieân cöùu keát hôïp giöõa giaõi phaåu hoïc, laâm saøng vaø coäng höôûng töø; Davids, Wenger & Mubarak ñaõ xaùc nhaän raèng veïo coå do cô coù theå laø di chöùng cuûa moät hoäi chöùng gian ngaên töû cung hoaëc chu sinh (uterine or perinatal compartment syndrome) (12). Tuy nhieân, nguyeân nhaân ñích xaùc hieän nay vaãn chöa ñöôïc bieát roõ.

Cuõng nhö caên nguyeân cuûa noù, ñieàu trò veïo coå baåm sinh do cô vaãn coøn laø vaán ñeà gaây nhieàu tranh caûi. Tuy ña soá ñeàu taùn thaønh vaät lyù trò lieäu laø coát loõi cuûa ñieàu trò (6,7,13-17), nhöng moät soá khaùc laïi cho raèng ñôn thuaàn chæ caàn theo doõi laø ñuû (9). Phaåu thuaät thöôøng daønh cho caùc ca dai daúng, vaø keát quaû moå thöôøng toát (18,19). Ña soá (55%) caùc beänh nhaân cuûa chuùng toâi ñeàu ñaùp öùng toát vôùi vaät lyù trò lieäu. Nhu caàu phaåu thuaät thöôøng chæ xoay quanh trong vaán ñeà tuoåi taùc luùc ñeán khaùm.

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO :

1. 
   Bredenkamp JK, Hoover IA, Berke GS and Shaw A. Congenital muscular torticollis: a spectrum of disease. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 116:212-216, 1990.
   
2. 
   Hummer CD and MacEwen GD. The coexistence of torticollis and congenital dysplasia of the hip. J Bone Joint (Am). 1972; 54:1255-1256.
   
3. 
   Turek SL. Orthopaedics: Principles & Their Application, fourth edition, Philadelphia: J.B. Lippincott Co. 1984:869.
   
4. 
   Emery C. The determinations of treatment duration for congenital muscular torticollis. Phys Ther 74:921-929, 1994.
   
5. 
   Ling CM, Balachandran N. A prospective study of sternomastoid tumour in a closed community. Proceedings of the Tenth Singapore-Malaysia Congress of Medicine 1975; 10:233-6.
   
6. 
   MacDonald D. Sternomastoid tumour and muscular torticollis. J Bone Joint Surg (Br) 1969; 51:432-43.
   
7. 
   Ling CM, Low YS. Sternomastoid tumour and muscular torticollis. Clin Orthop 1972; 86:144-50.
   
8. 
   Chandler FA, Altenberg A. “Congenital’ muscular torticollis. JAMA 1944; 125:476-83.
   
9. 
   Coventry MB, Harris L. Congenital muscular torticollis in infancy. Some observations regarding treatment. J Bone Joint Surg (Am) 1959; 41:815-22.
   
10. 
    B C S Ho, E H Lee, K Singh. Epidemiology, Presentation and Management of Congenital Muscular Torticollis. Singapore Med J 1999; Vol 40(11):
    
11. 
    Lidge RT, Bechtol RC, Lambert CN. Congenital muscular torticollis-etiology and pathology. J Bone Joint Surg (Am) 1957; 39:1165-82.
    
12. 
    Davids JR, Wenger D, Mubarak SJ. Congenital muscular torticollis: Sequelae of intrauterine or perinatal compartment syndrome. J Pediatr Orthop 1993; 13:141-7.
    
13. 
    Leung YK, Leung PC. The efficacy of manipulative treatment for sternomastoid tumours. J Bone Joint Surg (Br) 1987; 69:473-8.
    
14. 
    Binder H, Eng GD, Gaiser JF, Koch B. Congenital muscular torticollis: results of conservative management with long-term follow-up in 85 cases. Arch Phys Med Rehabil 1987; 68:222-5.
    
15. 
    Cheng JCY, Au AWY. Infantile torticollis: a review of 624 cases. J Pediatr Orthop 1994; 14:802-8
    
16. 
    Canale ST, Griffin DW, Hubbard CN. Congenital muscular torticollis. J Bone Joint Surg (Am) 1982; 64:810-6.
    
17. 
    Hulbert KF. Congenital torticollis. J Bone Joint Surg (Br) 1950; 32:50-9.
    
18. 
    Ippolito E, Tudisco C, Massobrio M. Long-term results of open sternocleidomastoid tenotomy for idiopathic muscular torticollis. J Bone Joint Surg (Am) 1985; 67:30-8.
    
19. 
    Ling CM. The influence of age on the results of open sternomastoid tenotomy in muscular torticollis. Clin Orthop 1976; 116:142-8.
    

ABSTRACT :
Congenital muscular torticollis : A neglected neonatal disoder

Aim of Study: Congenital muscular torticollis is a condition of debatable aetiology and management. Untreated, cervical function and facial cosmesis may be severely compromised. The aim of this study was to establish the presentation and management of congenital muscular torticollis in The Khanh Hoa‘s General Hospital and to warn GPs of its characteristic findings for early detection.

Patients: Twenty patients with torticollis were seen at the Khanh Hoa General Hospital from July 2003 to September 2005. Torticollis was first noted at a median age of 4 weeks with the median age of presentation being 6 months. At presentation, a sternomastoid tumour was noted in 9 patients (45%) and 15 patients (75%) had facial asymmetry. 12 NVDs of 20 patients (60%) with vertex presentation had a lesion on the side of the presenting shoulder. Caesarean section were conduted in 8 cases (40%). There was no case of assisted breech delivery, nor instrumental deliveries (forceps and vacuum). 11 patients (55%) responded well to physiotherapy with good results; 1 underwent surgery.

Conclusions: Both the age at presentation of CMT & the interval between notice of torticollis and presentation CMT were too late in our study. This can be explained by negligence on the part of the GPs & the mothers to be aware of early signs of CMT. 58% of our patients respond well to physiotherapy, but this rate can be increased if patients with CMT were early detected and managed (< 2 months). More studies, however, are required to confirm these findings.

Каталог: UploadDocs
UploadDocs -> Ubnd huyện yên châu phòng giáo dục và ĐÀo tạO
UploadDocs -> Số: 68/2000/NĐ-cp cộng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam
UploadDocs -> NĂm tân mãO, chuyện phiếm về MÈo nhà Vy Kính I/Năm Tân Mão và họ nhà Mèo
UploadDocs -> Phân suất dự trữ lưu lượng động mạch vành
UploadDocs -> Ubnd tỉnh lạng sơn sở giáo dục và ĐÀo tạO
UploadDocs -> QuyếT ĐỊnh phê duyệt Đề án Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi giai đoạn 2010 2015 thủ TƯỚng chính phủ
UploadDocs -> Ubnd huyện mai sơn phòng giáo dục và ĐÀo tạO
UploadDocs -> Ubnd tỉnh hà TĨnh sở giáo dục và ĐÀo tạO
UploadDocs -> CỘng hoà XÃ HỘi chủ nghĩa việt nam phòng giáo dục và ĐÀo tạO
UploadDocs -> Ubnd huyện yên châu phòng gd&Đt số: 119

tải về 124.63 Kb.

Chia sẻ với bạn bè của bạn: