Dịch Thuật: Abu Hisaan Ibnu Ysa

ﮋ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧﯨ ﮊ البقرة: ١٢٥

Các ngươi hãy lấy chổ đứng của Ibrohim làm địa điểm dâng lễ Solah Al-Baqorah: 125

Theo sunnah Nabi  thì sau khi dâng lễ Solah xong thì Người  uống nước Zamzam và xối ít nước lên đầu rồi Người qua lại sờ và hôn đá đen (làm điều đó khi thấy dễ dàng).

Sau khi thực hiện Tâuwaf xong hướng về núi Sofa để thực hiện Sa-y, khi đến chân núi Sofa thì đọc câu:

ﮋﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊﮋ ﮊ البقرة: ١٥٨

Quả thật, (hai ngọn núi) Sofa và Marwah (tại Makkah) là một trong những dấu hiệu của Allah Al-Baqorah: 158.

(Ab-đa-u bi-ma ba-đa-ol-lo-hu bi-hi)

اللهُ أَكْبَرُ (Alllahu Akbar)

Kế tiếp đọc:

((لاَ إِلَـٰهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحُمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ، لاَ إِلَـٰهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ، أَنْجَزَ وَعْدَهُ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ، وَهَزَمَ الأَحْزَابَ وَحْدَهُ))

(La i-la-ha il-lol-lo-hu váh-đa-hu la sha-ri-ka láh, la-hul-mul-ku và la-hul-hâm-đu và hu-va a-la kul-li shai-in qò-đir, la i-la-ha il-lol-lo-hu váh-đah, an-ja-za vá'-đáh, và na-so-ro ab-đáh, và ha-za-mal-ah-za-ba váh-đáh)

Ý nghĩa: {Không có Thượng Đế nào xứng đáng được thờ phụng mà chỉ có Allah duy nhất không có cộng tác với Ngài, mọi quyền lực, mọi lời ca ngợi đều là của Ngài và Ngài có khả năng trên tất cả mọi việc. Không có Thượng Đế nào xứng đáng được thờ phụng mà chỉ có Allah, lời giao ước của Allah giúp đỡ bầy tôi của Ngài là sự thật và duy chỉ Ngài đã hủy diệt phe đảng (chống đối).

Đọc như thế ba lần và cầu xin giữa ba lần đó thật lâu với những gì bản thân muốn. Sau khi cầu xin xong bước xuống đi bộ hướng về núi Marwah vừa đi vừa cầu xin những gì muốn. Ở giữa hai núi Sofa và Marwah có hai ngọn đèn màu xanh lá cây (trước kia là thung lũng) khi đến ngọn đèn thứ nhất thì chạy thật nhanh đến ngọn đèn thứ hai (chỉ khuyến khích đối với nam có sức khỏe còn phụ nữ thì đi bộ bình thường). Sau khi qua khỏi ngọn đèn thứ nhì thì đi bộ trở lại cho đến núi Marwah và làm ở trên núi Marwah giống như làm ở trên núi Sofa ngoại trừ hai câu và làm như thế bảy vòng.

ﮋﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊﮋ ﮊ البقرة: ١٥٨

((أَبْـدَأُ بِمَـا بَـدَأَ اللهُ بِـهِ))

** Lưu ý: khi đi từ núi Sofa đến núi Marwah là được tính một vòng trở lại là vòng thứ hai. Vậy kết thúc Sa-y ở tại núi Marwah, được phép Sa-y không có nước Wuđụa nhưng tốt nhất nên có nước Wuđụa
Sau khi kết thúc Sa-y đối với ai làm Haj Tamadtụa thì hớt tóc đều cả đầu đối với nam còn nữ gom tất cả tóc lại và cắt ở chót tóc khoảng một lóng tay rồi được phép làm tất cả những gì bị cấm lúc Ehrom. Đối với ai làm Haj Qiron và Ifrod thì không được hớt hay cạo gì cả mà giữ nguyên như thế cho đến sau khi ném đá trụ lớn vào ngày tết mùng 10.
Đến sáng ngày mồng 8 tháng 12 theo niên lịch Islam hay còn gọi là ngày Tarwiyah, đối với người làm Haj Tamadtụa phải mặc Ehrom trở lại và định tâm tại nơi đang ở và khuyến khích làm giống như ở ranh giới như: tắm rửa, cắt tỉa ... trước khi mặc Ehrom, không cần phải đến Masjid Makkah để định tâm và điều đó cũng không phải là Sunnah.
Kế tiếp định tâm như sau:

لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ حَجّاً (Lắp bai kol-ló-hum-ma haj ja)

Còn đối với người làm Haj Ifrod và Haj Qiron vẫn còn giữ nguyên Ehrom trên người. Sau đó, tất cả những người làm Haj rời khỏi nơi ở đi đến Mina với sự đềm tỉnh, trật tự và đọc Talbiyah. Khi đến Mina ngủ lại Mina một đêm và dâng lễ Solah Zuhur, Osr, Mự-rip, Isha và Fajr, lễ Solah nào có bốn Rất-at thì rút ngắn lại thành hai như Zuhur, Osr và Isha còn lễ Solah nào có hai hoặc ba Rất-at thì giử nguyên như Mự-rip và Fajr, dâng mỗi lễ Solah trong giờ của nó (tức lễ Solah Zuhur dâng trong giờ Zuhur, lễ Solah Osr dâng trong giời Osr .v.v.)
Sau khi qua đêm ở Mina đến sáng ngày mồng 9 tháng 12 theo niên lịch Islam tất cả người làm Haj rời Mina di chuyển đến Arofah, nếu dễ dàng đến được Nimiroh thì hãy ở lại đấy cho đến khi Imam đọc xong Khutbah và dâng lễ Solah. Tại Arofah dâng lễ Solah Zuhur và Osr trong giờ Zuhur bằng một Azan và hai Iqomah đồng thời rút ngắn mỗi lễ Solah lại còn hai Rất-at. Kế tiếp đi vào Arofah, hãy khẳng định chắc chắn rằng bạn đã ở trong ranh giới của Arofah vì ai không đứng trong ranh giới của Arofah thì Haj đó vô nghĩa vì Nabi  nói: "Al-Haj ở Arofah." sau đó hướng về Qiblah, giơ hai tay lên tán dương ca tụng Allah, sám hối với Ngài và hãy cầu xin thật nhiều cho bản thân, cho cha mẹ, cho người thân và cho cộng đồng Muslim hoặc đọc Qur'an ...

عَنْ أُسَامَةُ بْنُ زَيْدٍ  قَالَ: كُنْتُ رَدِيفَ النَّبِيِّ  بِعَرَفَاتٍ فَرَفَعَ يَدَيْهِ يَدْعُو فَمَالَتْ بِهِ نَاقَتُهُ فَسَقَطَ خِطَامُهَا فَتَنَاوَلَ الْخِطَامَ بِإِحْدَى يَدَيْهِ وَهُوَ رَافِعٌ يَدَهُ الْأُخْرَى. رواه النسائي

Ông Usamah bin Zaid  kể: "Tôi ngồi phía sau lưng Nabi  (trên lưng lạc đà) tại Arofah Người giơ tay lên cầu xin rồi lạc đà nghiên một bên làm dây cương rơi xuống Người dùng tay chụp lấy và tay còn lại vẫn giơ lên cầu xin." Haith do Al-Nasa-y ghi lại.
Có Hadith do Muslim ghi lại như sau:

"فَلَمْ يَزَلْ وَاقِفًا حَتَّى غَرَبَتْ الشَّمْسُ وَذَهَبَتْ الصُّفْرَة" رواه مسلم.

"Người luôn đứng đến khi mặt trời lặn mất luôn ánh vàng."
Quả thật, vào ngày Arofah vĩ đại này Allah sẽ chấp nhận lời cầu xin của những ai làm Haj, như được ghi trong Hadith sau:

عَنْ عَبْدِ اللهِ بِنْ عُمَرَ  قَالَ: سُئِلَ النَّبِيُّ  عَنْ يَوْمِ عَرَفَةَ. قَالَ: ((فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَنْزِلُ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا فَيُبَاهِي بِهِمُ الْمَلائِكَةَ , فَيَقُولُ:هَؤُلاءِ عِبَادِي جَاءُونِي شُعْثًا غُبْرًا مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ يَرْجُونَ رَحْمَتِي، وَيَخَافُونَ عَذَابِي، وَلَمْ يَرَوْنِي، فَكَيْفَ لَوْ رَأَوْنِي ؟

Ông Abdullah bin Umar: có người hỏi Nabi  về ngày Arofah vĩ đại Người trả lời: "Vào ngày Arofah Allah hạ giới xuống trần gian và Ngài khoe những người làm Haj với các Thiên Thần, Ngài nói: “Đây là những bề tôi của TA, họ đến đây từ những nơi xa thẳm với sự mệt nhòa và đầu tóc bù xù, họ vì TA đến đây với mong muốn tìm được hồng ân của TA và cầu xin TA che chở khỏi hình phạt của TA trong khi họ chưa nhìn thấy TA, còn nếu như họ nhìn thấy TA thì họ sẽ làm như thế nào nữa?”"
Từ hadith của bà A-y-shah phu nhân của Nabi , Người nói: "Không có ngày nào mà Allah lại ân xá cho bề tôi của Ngài ra khỏi hỏa ngục hơn ngày Arofah cả. Vào ngày đấy, hồng ân và sự rộng lượng của Allah rất gần (với những người làm Haj), kế tiếp Ngài khoe với các Thiên thần và nói: “họ muốn gì vậy ?”"
Theo sunnah của Nabi  những ai làm Haj không nên nhịn chay vào ngày Arofah để có sức khỏe trong việc tôn thờ. Lời cầu xin tốt nhất cho ngày Arofah đó là:

((لاَ إِلَـٰهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحُمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ))

(La i-la-ha il-lol-lo-hu váh-đa-hu la sha-ri-ka láh, la-hul-mul-ku và la-hul-hâm-đu và hu-va a-la kul-li shai-in qò-đir)

Ý nghĩa: (Không có Thượng Đế nào xứng đáng được thờ phụng mà chỉ có Allah duy nhất không có cộng tác với Ngài, mọi quyền lực, mọi lời ca ngợi đều là của Ngài và Ngài có khả năng trên tất cả mọi việc.)
Đứng Arofah là nền tảng của Haj bắt buộc người làm Haj phải ở lại cho đến mặt trời lặn và khẳng định rằng bạn đã ở trong Arofah, bởi vì có một số người Haj lơ là về việc này nên họ đã đứng ở ngoài ranh giới Arofah thì những người này Haj của họ vô nghĩa.
Sau khi mặt trời lặn hẳn tất cả người làm Haj rời Arofah đi đến Muzdalifah bằng sự điềm tỉnh, trật tự và đọc Talbiyah như Nabi  nói:

قَالَ : ((أَيُّهَا النَّاسُ السَّكِيْنَةُ السَّكِيْنَةُ)) رواه مسلم

"Hỡi mọi người hãy điềm tỉnh, hãy điềm tỉnh." Hadith do Muslim ghi lại.
Còn lễ Solah Mựrip và Isha thì dâng tại Muzđalifah và không nên dâng lễ Solah trước ngoại trừ sợ rằng khi đến Muzđalifah thì đã hết giờ Isha thì lúc đấy được phép dâng lễ Solah trên đường. Sau khi dâng lễ xong thì nghỉ ngơi cho đến sáng chứ không Solah hay Tasbih hay đọc Qur'an gì cả, vì Hadith sau:

عَنْ جَابِرٍ بِنْ عَبْدِ اللهِ  أَنَّ النَّبِيَّ  أَتَى الْمُزْدَلِفَةَ فَصَلَّى بِهَا الْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ بِأَذَانٍ وَاحِدٍ وَإِقَامَتَيْنِ وَلَمْ يُسَبِّحْ بَيْنَهُمَا شَيْئًا ثُمَّ اضْطَجَعَ رَسُولُ اللَّهِ  حَتَّى طَلَعَ الْفَجْرُ. رواه مسلم.

Ông Jabir bin Abdullah  kể: "Khi Nabi  đến Muzdalifah Người dâng lễ Solah Mự-rịp và Isha bằng một Azan và hai lần Iqomah, rồi không tụng niệm gì cả sau đó người nghỉ ngơi cho đến rạng đông." Hadith do Muslim ghi lại.
Bắt buộc nghỉ lại Muzđalifah cho đến nửa đêm đối với ai muốn đi sớm còn ai ở lại thì sau khi dâng lễ Solah Fajr xong nên hướng mặt về Qiblah tán dương, ca tụng Allah cho đến mặt trời đỏ ửng nhưng chưa mọc thì rời Muzđalifah đi trở lại Mina bằng sự bình thản, trật tự và đọc Talbiyah đồng thời nhặt bảy viên đá nhỏ bằng đầu ngón tay nhặt bất cứ nơi nào cũng được.

Sau khi có trong tay bảy viên đá người làm Haj hướng thẳng về trụ đá lớn nhất tại Mina tên Aqobah nên làm những việc sau theo thứ tự:

1- Bắt buộc ném đá vào lổ cột, ném mỗi lần một viên đá và đọc:

اللهُ أَكْبَرُ (Allahu Akbar) không bắt buộc phải ném trúng cây cột chỉ cần ném là lỗ là được và đến đây kết thúc ngay đọc Talbiyah. Khi ném nên làm theo Hadith sau:

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ : "أَنَّهُ انْتَهَى إِلَى الْجَمْرَةِ الْكُبْرَى جَعَلَ الْبَيْتَ عَنْ يَسَارِهِ وَمِنًى عَنْ يَمِينِهِ وَرَمَى بِسَبْعٍ وَقَالَ هَكَذَا رَمَى الَّذِي أُنْزِلَتْ عَلَيْهِ سُورَةُ الْبَقَرَةِ." متفق عليه

Ông Abdullah bin Mas-ud  kể: "Khi Nabi  đến cột đá lớn Người đứng ném đá Ka'bah thì ở bên trái và Mina ở bên phải, ném bảy viên." Ông kể tiếp: "Nabi  ném như thế này đây và chương Al-Baqoroh mặc khải xuống cho Người." Hadith do Al-Bukhory và Muslim ghi lại.

3- Đối với nam cạo đầu hoặc hớt tóc, cạo đầu tốt hơn vì Nabi  đã cầu xin Allah tha thứ tội cho người cạo đầu ba lần trong khi đó chỉ cầu xin một lần cho người hớt tóc. Còn đối với nữ gom tất cả tóc lại và cắt ở chót tóc khoảng một lóng tay. Kế tiếp, tắm rửa sạch sẽ, xịt dầu thơm rồi hướng về Makkah để Tâuwaf Ifadoh.

Nếu không làm theo thứ tự như đã nêu trên thì không có gì cả, như trong Hadith:

سُئِلَ  يَوْمَئِذٍ عَنْ شَيْءٍ قُدِّمَ وَلاَ أُخِّرَ إِلاَّ قَالَ: ((اِفْعَلْ وَلاَ حَرَجٌ))

Hỏi Nabi  trong ngày hôm đó về việc đảo lộn vị trí tất cả các việc làm được Người đáp lại: "Hãy làm đi, không sao cả."
4- Tâuwaf Ifađoh cùng với Sa-y đối với ai làm Haj Tamadtụa, còn ai làm Haj Ifrod và Qiron nếu chưa Sa-y lúc mới đến Makkah thì phải Sa-y cùng với Tâuwaf Ifađoh, như Hadith sau:

عَنْ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ  قَال: "لَمْ يَطُفْ النَّبِيُّ  وَلَا أَصْحَابُهُ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ إِلَّا طَوَافًا وَاحِدًا." رواه مسلم.

Ông Jabir  kể: "Nabi  và Sohabah không Sa-y giữa hai núi Sofa và Marwah ngoại trừ cùng với Tâuwaf đầu tiên không mà thôi." Hadith do Muslim ghi lại.
Ai làm được hai trong ba điều như: ném đá, cạo đầu hoặc hớt tóc và Tâuwaf Ifađoh cùng với Sa-y (nếu có) thì được phép Tahallul lần đầu tức được phép làm tất cả những điều cấm trong lúc mặc Ehrom chỉ ngoại trừ quan hệ vợ chồng, còn khi làm hết ba điều thì được phép làm tất cả kể cả quan hệ vợ chồng.
Sau khi Tâuwaf xong bắt buộc quay trở lại Mina và ở lại đấy hai ngày 11 và ngày 12 tháng 12 theo niên lịch Islam nếu muốn đi sớm còn theo sunnah Nabi  ở thêm ngày 13, những ngày này gọi là những Tashreeq, như Allah đã phán:

ﭧ ﭨ ﮋ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﭛ ﭜ ﭝ ﭞ ﭟ ﭠ ﭡ ﭢ ﭣﭤ ﭥ ﭦﭧ ﮊ البقرة: ٢٠٣

Và hãy tán dương Allah vào những ngày (Tashreeq) đã ấn định. Nhưng ai vội vã ra về trong vòng hai ngày thì không phải tội và ai nhất định ở lại (cho hết những ngàyTashreeq) thì cũng không có tội nhất là đối với người nào biết kính sợ Allah. Al-Baqoroh: 203.
Làm những điều sau trong những ngày Tashreeq:

1- Dâng các lễ Solah trong giờ của nó. Rút ngắn các lễ Solah có bốn Rất-at như Zuhur, Osr và Isha còn lại hai Rất-at, và giử nguyên lễ Solah Fajr và Mựrip.

2- Ném đá theo thứ tự trước tiên là cột nhỏ kế tiếp cột giữa và cuối cùng cột lớn thời gian bắt đầu là sau khi mặt trời ngã bóng, như Hadith sau:

عَنْ ابْنِ عُمَرَ  قَالَ: "كُنَّا نَتَحَيَّنُ فَإِذَا زَالَتْ الشَّمْسُ رَمَيْنَا." رواه البخاري.

Ông Ibnu Umar  kể: "Trước kia, chúng tôi chuẩn bị sẳn sàn khi mặt trời nghiên bóng thì chúng tôi ném đá." Hadith do Al-Bukhory ghi lại.
Sau khi ném đá ở cột nhỏ xong nên tiến lên phía trước và bước sang phải vài bước, mặt hướng về Qiblah giơ hai tay lên cầu xin những gì bản thân muốn. Ở cột giữa sau khi ném đá xong tiến về phía trước và bước sang trái vài bước, giơ hai tay cầu xin nhưng gì bản thân muốn còn ở cột lớn sau khi ném đá xong không cầu xin gì cả.

Ai có ý định rời khỏi Mina vào ngày 12 bắt buộc phải tranh thủ ra khỏi ranh giới Mina trước khi mặt trời lặn và nếu mặt trời đã lặn mà chưa ra khỏi Mina thì bắt buộc phải ở lại thêm ngày 13 và làm tất cả những gì đã làm ở ngày 11 và 12.

Cuối cùng người làm Haj muốn rời khỏi Makkah để trở về nhà bắt buộc phải Tâuwaf chia tay. Đối với phụ nữ ở trong tháng và bị bệnh Nifas thì họ được miễn Tâuwaf, như được nhắc trong những Hadith sau:

قَالَ : ((لاَ يَنْفِرُ أَحَدٌ حَتَّى يَكُونَ آخِرُ عَهْدِهِ بِالْبَيْتِ)) رواه أحمد

Nabi  nói: "Không ai được phép rời (Makkah) cho đến khi việc làm cuối cùng của y là tại Ka'bah (tức Tâuwaf chia tay)." Hadith do Ahmad ghi lại.
عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ  قَالَ: أُمِرَ النَّاسُ أَنْ يَكُونَ آخِرُ عَهْدِهِمْ بِالْبَيْتِ إِلاَّ أَنَّهُ خُفِّفَ عَنْ الْحَائِضِ. متفق عليه.

"(Nabi ) ra lệnh mọi người phải thực hiện việc cuối cùng của mình tại Ka'bah chỉ miễn cho phụ nữ trong chu kỳ kinh." Hadith do Al-Bukhory và Muslim ghi lại.

Theo Sunnah trước khi trở về nhà người làm Haj nên đọc lời cầu xin như được ghi lại trong Soheeh Al-Bukhory:

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ  أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ  كَانَ إِذَا قَفَلَ مِنْ غَزْوٍ أَوْ حَجٍّ أَوْ عُمْرَةٍ يُكَبِّرُ عَلَى كُلِّ شَرَفٍ مِنْ الْأَرْضِ ثَلَاثَ تَكْبِيرَاتٍ ثُمَّ يَقُولُ لَا إِلَـٰهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ آيِبُونَ تَائِبُونَ عَابِدُونَ لِرَبِّنَا حَامِدُونَ صَدَقَ اللَّهُ وَعْدَهُ وَنَصَرَ عَبْدَهُ وَهَزَمَ الْأَحْزَابَ وَحْدَهُ. رواه البخاري.

Ông Abdullah bin Umar  kể: "Khi Nabi  quay trở về đến gò đất cao hoặc vùng đất trống thì Người  nói lớn tiếng: Allahu Akbar ba lần và tiếp: Không có Thượng Đế nào xứng đáng được thờ phụng mà chỉ có Allah duy nhất không có cộng tác với Ngài, mọi quyền lực, mọi lời ca ngợi đều là của Ngài và Ngài có khả năng trên tất cả mọi việc. Chúng tôi quay trở về sám hối với Allah, thành tâm tôn thờ Ngài. Và vì Thượng Đế của chúng tôi, chúng tôi ca tụng, tán dương. Lời giao ước của Allah giúp đỡ bầy tôi của Ngài là sự thật và duy chỉ Ngài đã hủy diệt phe đảng (chống đối)." Hadith do Al-Bukhory ghi lại.

Dịch thuật: Abu Hisaan Ibnu Ysa