CHUẨN MỰC KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC SỐ 4000 (CMKTNN 4000)
HƯỚNG DẪN KIỂM TOÁN TUÂN THỦ
QUY ĐỊNH CHUNG
Cơ sở xây dựng
-
Chuẩn mực này được xây dựng và phát triển dựa trên cơ sở CMKTNN 100 - Các nguyên tắc cơ bản trong hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước, CMKTNN 400 - Các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tuân thủ, các chuẩn mực cấp độ 4 của INTOSAI trong kiểm toán tuân thủ, gồm: ISSAI 4000 - Giới thiệu chung về kiểm toán tuân thủ, ISSAI 4100 - Hướng dẫn cho cuộc kiểm toán tuân thủ được thực hiện riêng rẽ và ISSAI 4200 - Hướng dẫn cho cuộc kiểm toán tuân thủ kết hợp với kiểm toán tài chính.
Mục đích và phạm vi áp dụng
-
Chuẩn mực này hướng dẫn kiểm toán viên nhà nước thực hiện kiểm toán tuân thủ ở góc độ là cuộc kiểm toán riêng rẽ hoặc cuộc kiểm toán được thực hiện kết hợp với kiểm toán tài chính hoặc kiểm toán hoạt động hoặc kết hợp cả 03 loại hình.
Giải thích thuật ngữ
-
Trong chuẩn mực này, các thuật ngữ dưới đây được hiểu như sau:
-
Pháp luật và các quy định: Là những văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan có thẩm quyền ban hành (Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ và cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, văn bản liên tịch của các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan khác theo quy định của pháp luật); các văn bản do cấp trên, tổ chức nghề nghiệp, đơn vị và tổ chức quy định không trái với pháp luật mà đơn vị được kiểm toán phải tuân thủ.
-
Vi phạm tính tuân thủ - Là sự không tuân thủ của đơn vị được kiểm toán đối với pháp luật và các quy định (đối với kiểm toán tuân thủ về tính tuân thủ); hoặc vi phạm các nguyên tắc chung về quản trị tài chính lành mạnh, hiệu quả và đạo đức của công chức, viên chức nhà nước (đối với kiểm toán tuân thủ về tính đúng đắn).
-
Chủ đề của cuộc kiểm toán tuân thủ: là yếu tố bào trùm lên toàn bộ một cuộc kiểm toán, bao gồm một hoặc nhiều nội dung kiểm toán. Chủ đề của cuộc kiểm toán tuân thủ có thể được xác định dựa trên: Những quy định được đặt ra trong pháp luật và các quy định khác; Sự quan tâm hoặc kỳ vọng của công chúng (chẳng hạn gian lận, sai phạm trong quản lý hoặc các lĩnh vực vi phạm bị phát hiện bởi các phương tiện truyền thông…); Những lĩnh vực cụ thể được cơ quan lập pháp đặc biệt quan tâm (chẳng hạn các vấn đề môi trường, quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản...); Những yêu cầu của cơ quan lập pháp, các tổ chức tài trợ (chẳng hạn sự tuân thủ các điều khoản trong Hiệp định tài trợ); Những vấn đề ảnh hưởng lớn đến lợi ích cộng đồng, đến đời sống xã hội.
Các thuật ngữ khác sử dụng trong chuẩn mực này được định nghĩa như trong các chuẩn mực kiểm toán do Kiểm toán nhà nước ban hành.
NỘI DUNG CHUẨN MỰC
Khái niệm và đặc điểm của kiểm toán tuân thủ
-
Kiểm toán tuân thủ là kiểm tra, đánh giá độc lập sự tuân thủ của nội dung kiểm toán theo các quy định của pháp luật và các quy định khác phù hợp với pháp luật, được xác định là các tiêu chí kiểm toán, như: các luật, quy định, quy chế, chế độ, chính sách... mà đơn vị được kiểm toán phải thực hiện. Kiểm toán tuân thủ được thực hiện bằng việc đánh giá sự tuân thủ của các hoạt động, các giao dịch và thông tin, xét trên các khía cạnh trọng yếu theo các quy định áp dụng đối với đơn vị được kiểm toán.
-
Các đặc điểm của kiểm toán tuân thủ được nêu tại các đoạn từ đoạn 9 đến đoạn 12 của CMKTNN 400 - Các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tuân thủ. Ngoài ra lưu ý các nội dung sau:
(i) Trong một số trường hợp các quy định của pháp luật có thể mâu thuẫn hoặc xung đột nhau và có cách hiểu khác nhau, khi đó kiểm toán viên nhà nước phải có ý kiến khách quan, phù hợp nhất và thể hiện trong Báo cáo kiểm toán được gửi tới đơn vị được kiểm toán, cơ quan lập pháp, cơ quan quan lý, các bên liên quan khác và công chúng. Điều này làm tăng trách nhiệm giải trình và tính minh bạch trong lĩnh vực công.
(ii) Trong trường hợp đơn vị được kiểm toán đã chuẩn bị một cơ sở dẫn liệu hoặc một báo cáo về tính tuân thủ, kiểm toán viên nhà nước thực hiện dạng công việc kiểm tra xác nhận; còn trong trường hợp đơn vị được kiểm toán không cung cấp cơ sở dẫn liệu cụ thể hoặc không có báo cáo về tính tuân thủ, thì kiểm toán viên nhà nước thực hiện dạng công việc kiểm tra đánh giá.
Mục tiêu của kiểm toán tuân thủ
-
Mục tiêu của kiểm toán tuân thủ được nêu tại đoạn 8 của CMKTNN 400 – Các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tuân thủ và một số mục tiêu cụ thể sau:
-
Nhằm thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp về việc tuân thủ các điều khoản trong pháp luật và các quy định được thừa nhận chung để có thể trực tiếp đưa ra ý kiến về việc tuân thủ của nội dung được kiểm toán;
-
Xác định các trường hợp không tuân thủ pháp luật và các quy định có thể gây ra sai sót trọng yếu trong báo cáo của đơn vị được kiểm toán;
-
Kiến nghị xử lý các trường hợp không tuân thủ hoặc kiến nghị để giải quyết các vấn đề nghi ngờ không tuân thủ pháp luật và các quy định được phát hiện trong quá trình kiểm toán.
-
Kiểm toán tuân thủ liên quan đến tính tuân thủ nhằm đánh giá việc tuân thủ các tiêu chí chính thức như pháp luật và các quy định, các thỏa thuận có liên quan khác. Khi pháp luật và các quy định không đầy đủ hoặc chưa có văn bản hướng dẫn, thì kiểm toán tuân thủ có thể liên quan đến tính đúng đắn, tức là nhằm kiểm tra việc tuân thủ theo các nguyên tắc chung về quản trị tài chính lành mạnh và ứng xử của công chức, viên chức.
-
Mục tiêu của kiểm toán tuân thủ kết hợp với kiểm toán tài chính là nhằm kiểm tra đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật và các quy định của các hoạt động, giao dịch tài chính và thông tin tài chính thể hiện trong báo cáo tài chính, xét trên khía cạnh trọng yếu.
-
Mục tiêu của kiểm toán tuân thủ kết hợp với kiểm toán hoạt động là nhằm kiểm tra việc tuân thủ theo pháp luật và các quy định, tuân thủ các nguyên tắc chung về quản trị tài chính lành mạnh, đánh giá tính kinh tế, tính hiệu lực, tính hiệu quả của các hoạt động, giao dịch trong việc thực hiện các chương trình, dự án của đơn vị được kiểm toán.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |
