Ch­¬ng 9 T×m ra c¸c ®Þa chØ th­ ®iÖn tö Trong ch­¬ng nµy

• 
  C¸ch t×m mét ®Þa chØ
  

• 
  C¸c th­ môc trùc tuyÕn
  

• 
  RÊt nhiÒu c¸c hÖ thèng th­ tÝn
  

Nh­ b¹n cã thÓ ®· thÊy, cã mét chi tiÕt nhá tr¸nh cho b¹n khái ph¶i göi th­ ®iÖn tö ®Õn tÊt c¶ b¹n bÌ: b¹n kh«ng biÕt ®Þa chØ cña hä. Trong ch­¬ng nµy, b¹n häc rÊt nhiÒu c¸ch kh¸c nhau ®Ó t×m ®Þa chØ. Nh­ng chóng t«i sÏ tr¸nh cho b¹n viÖc ph¶i ®äc phÇn cßn l¹i cña ch­¬ng b»ng c¸ch b¾t ®Çu víi c¸ch dÔ nhÊt, ®¸ng tin cËy nhÊt ®Ó t×m ra c¸c ®Þa chØ th­ ®iÖn tö cña ng­êi kh¸c:

H·y gäi ®iÖn tho¹i cho hä vµ hái hä.

Ch¼ng mang tÝnh kü thuËt cao g× c¶, ph¶i kh«ng? V× mét lý do nµo ®ã, ®©y d­êng nh­ lµ ®iÒu cuèi cïng mµ ng­êi ta muèn lµm (H·y xem phÇn d­íi "10 lý do hµng ®Çu cho viÖc kh«ng gäi ®iÖn tho¹i cho ai ®ã ®Ó cã ®Þa chØ th­ ®iÖn tö"). Nh­ng h·y cè g¾ng thö nã tr­íc. NÕu b¹n biÕt hoÆc cã thÓ t×m ra sè ®iÖn tho¹i, nã dÔ h¬n nhiÒu so víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c.

NÕu nãi chung b¹n biÕt mét chç nµo ®ã nhËn th­ th× mét trong nh÷ng lÖnh h÷u Ých nhÊt lµ finger. Trªn hÇu hÕt c¸c hÖ thèng UNIX, b¹n cã thÓ sö dông finger ®Ó t×m ra ai hiÖn ®ang login vµ hái vÒ nh÷ng ng­êi sö dông nµo ®ã. NÕu b¹n ch¹y finger mµ kh«ng yªu cÇu bÊt kú ng­êi sö dông riªng biÖt nµo th× b¹n sÏ cã ®­îc mét danh s¸ch nh÷ng ng­êi ®ang login kiÓu nh­ sau:

Log in Name TTY Idle When

Office

john1 John R.Levine vt 1d Wed 16:03

john1 John R.Levine p0 Wed 16:10

john1 John R.Levine p1 1 Wed 16:10

john1 John R.Levine p3 8:04 Wed 16:49

john1 John R.Levine p4 Sat 19:45

• 
  Muèn lµm ng¹c nhiªn mét ng­êi b¹n l©u råi kh«ng gÆp
  

• 
  Muèn lµm ng¹c nhiªn mét ng­êi tr­íc ®©y lµ b¹n l©u råi kh«ng gÆp vµ cßn nî b¹n mét sè tiÒn vµ nghÜ r»ng anh ta ®· tho¸t khái b¹n.
  

• 
  B¹n vµ/hoÆc b¹n cña b¹n kh«ng nãi tiÕng Anh (th­êng x¶y ra v× nhiÒu ng­êi sö dông Internet ë ngoµi n­íc Mü)
  

• 
  B¹n vµ/hoÆc b¹n cña b¹n kh«ng thÓ nãi chuyÖn ®­îc (th­êng x¶y ra - m¹ng mang l¹i mét n¬i th©n thiÖn ®Æc biÖt cho nh÷ng ng­êi cã khuyÕt tËt v× kh«ng ai biÕt hoÆc quan t©m ®Õn khuyÕt tËt nµy).
  

• 
  B©y giê lµ 3 giê s¸ng vµ b¹n cÇn ph¶i göi th«ng ®iÖp ngay nÕu kh«ng b¹n sÏ kh«ng thÓ ngñ ®­îc.
  

• 
  B¹n kh«ng biÕt sè ®iÖn tho¹i vµ do mét kinh nghiÖm kh«ng may håi cßn nhá, b¹n rÊt sî ph¶i yªu cÇu tæng ®µi gióp ®ì.
  

• 
  §iÖn tho¹i nÕu kh«ng cã ai ë ®ã cã thÓ lµm tèn cña b¹n hµng tr¨m USD.
  

• 
  C«ng ty ®· thiÕt lËp mét hÖ thèng ®iÖn tho¹i míi, kh«ng ai biÕt c¸ch sö dông vµ bÊt chÊp b¹n ®· thö gäi nh÷ng sè nµo, b¹n lu«n kÕt thóc trong sù thÊt väng.
  

• 
  V« ý ®æ nguyªn mét lon soda vµo m¸y ®iÖn tho¹i nªn kh«ng thÓ chê nã kh« ®Ó gäi ®iÖn.
  

• 
  H«m qua b¹n ®· gäi, kh«ng chÞu viÕt c©u tr¶ lêi ra giÊy. H«m nay quªn!
  

B¹n còng cã thÓ dïng lÖnh finger cho mét ng­êi nµo ®ã. VÝ dô, v× tªn sö dông cña John lµ john1 nªn nÕu b¹n ®¸nh vµo

B¹n sÏ thu ®­îc nh÷ng thø kiÓu nh­ sau:

Login name: john1 In real life: John R.Levine

Directory: /usr/john1 Shell: /bin/sh

On since Jun 30 16:03:13 on vt01 1 day 9 hours Idle Time

Project: Working on "The Internet for Dummies"

Plan:

Write many books, become famous.

Víi mét sè giíi h¹n, finger còng cã thÓ lµm cho phï hîp víi nh÷ng tªn gÇn ®óng. NÕu b¹n ®¸nh vµo

th× nã sÏ t×m tÊt c¶ nh÷ng ng­êi mµ tªn thùc cña hä (theo file password hÖ thèng) cã ch÷ John lµ thµnh phÇn.

C¸c ®éc gi¶ nh¹y bÐn cã thÓ nhËn xÐt r»ng cho ®Õn nay chóng ta chØ th¶o luËn c¸ch dïng lÖnh finger cho nh÷ng ng­êi cïng ë trªn mét m¸y, ®iÒu nµy kh«ng hÊp dÉn l¾m. §iÒu lµm cho finger h÷u Ých lµ nã cã thÓ finger c¸c m¸y kh¸c còng tèt nh­ vËy. NÕu b¹n ®¸nh vµo

finger @ntw.com

Nã cho b¹n thÊy ai ®· login t¹i ntw.com, víi gi¶ thiÕt lµ ®Þa ®iÓm ®ã cho phÐp ®­a vµo c¸c yªu cÇu finger (phÇn lín nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ ®Þa ®iÓm ®Òu cho phÐp nh­ vËy). B¹n còng cã thÓ hái vÒ mét ng­êi nµo ®ã. ThÝ dô, nÕu b¹n ®¸nh vµo

finger elvis@ntw.com

b¹n sÏ thu ®­îc c©u tr¶ lêi t­¬ng tù nh­ thÓ mét ng­êi sö dông t¹i chç nµo ®· ®¸nh vµo finger elvis. NÕu b¹n biÕt tªn ng­êi sö dông, th­êng b¹n cã thÓ dïng finger ®Ó t×m ra ®Þa chØ th­ ®iÖn tö cña ng­êi ®ã, nãi chung còng t­¬ng tù nh­ tªn ng­êi sö dông. NÕu gi¶ sö b¹n dïng lÖnh finger chester@glorp.org vµ thu ®­îc

User Full name What Idle TTY Console Location

chet Chester A. Arthur csh 7:17 rb ncd16 X display 0)

b¹n cã thÓ kh¸ ch¾c ch¾n r»ng ®Þa chØ th­ lµ chester@glorp.org.

VÝ dô vÒ ch­¬ng tr×nh finger

T¹i mét sè n¬i, ®Æc biÖt lµ c¸c tr­êng ®¹i häc, ®· g¾n c¸c ch­¬ng tr×nh finger cña hä víi c¸c th­ môc tæ chøc. VÝ dô, nÕu b¹n dïng lÖnh finger bu.edu (Boston University), b¹n sÏ ®­îc c©u tr¶ lêi sau:

[bu.edu]

Boston University Electronic Directory (finger access)

This directory contains listings for Students, Faculty, Staff and University Departments. At present, most information about student is not accessible off campus or via finger on bu.edu. The primary directory interface is ph; if this is not available, finger accepts user.@bu.edu where can be a login name or FirstName - Lastname (note dash '-' not space). Also note that can include standard Unix shell patterns.

Do ®ã, b¹n cã thÓ thö dïng lÖnh finger Jane-Smith@bu.edu ®Ó t×m ®Þa chØ. C¸c tr­êng ®¹i häc kh¸c sö dông nh÷ng th­ môc t­¬ng tù bao gåm MIT vµ Yale. Nã ®¸ng ®Ó ta cè g¾ng - tr­êng hîp xÊu nhÊt cã thÓ x¶y ra chØ lµ xuÊt hiÖn not found.

C¸ch ®©y rÊt l©u (tõ 15 ®Õn 20 n¨m), mét sè ng­êi ®iÒu hµnh m¹ng b¾ùt ®Çu gi÷ nh÷ng th­ môc vÒ nh÷ng ng­êi sö dông m¹ng. LÖnh cho phÐp b¹n t×m nh÷ng ng­êi trong c¸c th­ môc kh¸c nhau ®­îc gäi lµ whois. Mét sè hÖ thèng cã lÖnh whois, do ®ã vÒ nguyªn t¾c b¹n cã thÓ ®¸nh vµo

whois Smith

vµ nã cã thÓ liªn hÖ víi c¬ së d÷ liÖu whois vµ cho b¹n biÕt tÊt c¶ nh÷ng ng­êi cã tªn lµ Smith. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, ®iÒu nµy kh«ng ®¬n gi¶n nh­ vËy v× vµo kho¶ng cuèi n¨m 1992, hÖ thèng chÝnh qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu whois ®· thay ®æi vµ hÇu hÕt c¸c lÖnh whois ®Òu ch­a ®­îc cËp nhËt hãa ®Ó ph¶n ¸nh sù thay ®æi nµy. Server chuÈn mµ hÇu hÕt c¸c ch­¬ng tr×nh whois liªn hÖ ®Õn hiÖn chØ gi÷ tªn nh÷ng ng­êi lµm viÖc cho Bé Quèc phßng. May thay, b¹n cã thÓ yªu cÇu ch­¬ng tr×nh whois sö dông mét ch­¬ng tr×nh nµo ®ã nh­ trong

finger -h whois internic.net Smith

v× dÞch vô Internet hiÖn ®ang ë t¹i whois.internic.net. -h thay cho host, m¸y chñ mµ server ®ang ë ®ã.

§èi víi nh÷ng hÖ thèng kh«ng cã lÖnh whois, b¹n cã thÓ thay b»ng telnet (Xem ch­¬ng 14). B¹n cã thÓ dïng lÖnh telnet ®Õn whois.telnet.net, råi t¹i dÊu ®îi lÖnh, ®¸nh vµo whois whoever. §èi víi nh÷ng ng­êi sö dông Internet t¹i ch©u ¢u, thö ®¸nh vµo whois.ripe.net. Mét danh s¸ch lín c¸c server whois cã trong mét file mµ b¹n cã thÓ chÐp b»ng FTP (Xem ch­¬ng 16) tõ sipb.mit.edu, tªn file lµ /pub/whois/whois-servers.list.

Hµng ngµn m¹ng kh¸c nhau ®­îc kÕt nèi vµo Internet b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c. Víi rÊt nhiÒu m¹ng trong sè ®ã, b¹n chØ cã thÓ nãi ®­îc r»ng ®ã lµ mét m¹ng kh¸c. VÝ dô, rÊt nhiÒu hÖ thèng UNIX riªng lÎ chuyÓn th­ b»ng c¸ch sö dông UUCP (viÕt t¾t cña UNIX to UNIX CoPy), mét ch­¬ng tr×nh sö dông b»ng c¸ch quay sè cò nh­ng ch¾c ch¾n. HÇu hÕt c¸c hÖ thèng ®Òu ®¨ng ký c¸c ®Þa chØ Internet chuÈn, do ®ã b¹n cã thÓ göi th­ ®Õn chóng theo c¸ch t­¬ng tù nh­ göi cho bÊt kú hép th­ Internet nµo.

§«i khi b¹n ph¶i ®¸nh vµo mét vµi ®iÒu g× ®ã kú dÞ ®Ó göi th­ ®i. Trong phÇn "C¸c hÖ thèng th­ tÝn" d­íi ®©y trong ch­¬ng nµy, b¹n cã thÓ t×m thÊy nh÷ng g× cÇn cho nhiÖm vô nµy.

X.400: Chóng t«i tõ bªn chÝnh quyÒn ®Õn ®Ó gióp c¸c b¹n

Sau khi Internet ®· ra ®êi ®­îc nhiÒu n¨m, vµ th­ ®iÖn tö cßn l©u h¬n thÕ n÷a, tæ chøc quèc tÕ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c tiªu chuÈn ®iÖn tho¹i vµ nh÷ng vÊn ®Ò t­¬ng tù, ®­îc gäi lµ CCITT (tªn tiÕng Ph¸p viÕt t¾t cña International Telephone Committee) quyÕt ®Þnh r»ng hä còng tham gia vµo lÜnh vùc th­ ®iÖn tö.

B¹n cã thÓ nghÜ r»ng vÊn ®Ò cô thÓ nªn lµm lµ chÊp nhËn nh÷ng tiªu chuÈn hiÖn t¹i v× chóng cã lÏ tá ra ®¸ng tin cËy vµ m¹nh mÏ (å kh«ng, suy nghÜ ®ã chØ chøng tá r»ng b¹n sÏ kh«ng bao giê tiÕn xa ®­îc nh­ mét nhµ ph¸t triÓn c¸c tiªu chuÈn truyÒn th«ng quèc tÕ mµ th«i). Hä quyÕt ®Þnh ®­a ra X.400, mét thø hoµn toµn míi vµ phøc t¹p. Nãi mét c¸ch c«ng b×nh, X.400 ®· xö lý ®­îc vµi vÊn ®Ò mµ th­ tÝn Internet (®­îc gäi lµ RFC822 theo nh­ tµi liÖu m« t¶) kh«ng lµm ®­îc hoÆc Ýt ra lµ kh«ng lµm ®­îc cho ®Õn thêi gian gÇn ®©y. Nh­ng X.400 phøc t¹p ®Õn nçi mµ nã mÊt gÇn 10 n¨m tõ khi ®­a ra b¶n ®Çu tiªn cho ®Õn khi nã trë thµnh phæ biÕn.

Mét ®Þa chØ X.400 kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét tªn vµ mét l·nh vùc mµ nã lµ c¶ mét nhãm thuéc tÝnh. Sù m« t¶ chÝnh thøc kÐo dµi hµng chôc, thËm chÝ hµng tr¨m trang giÊy nh­ng t«i sÏ tiÕt kiÖm th× giê cho b¹n b»ng c¸ch chØ th¶o luËn nh÷ng c¬ së tèi thiÓu. Nh÷ng thuéc tÝnh th­êng ®­îc quan t©m vµ m· ®­îc sö dông ®Ó ®¹i diÖn cho chóng nh­ sau:

• 
  Hä (S): hä cña ng­êi nhËn.
  

• 
  Tªn (G): tªn cña ng­êi sö dông.
  

• 
  Tªn viÕt t¾t (T): tªn hoÆc tªn lãt viÕt t¾t.
  

• 
  Ph¶ hÖ, ®êi (GQ hoÆc Q): Jr., III v.v...
  

• 
  Tªn l·nh vùc qu¶n lý (ADMD hoÆc A): Ýt nhiÒu gièng tªn hÖ thèng th­ tÝn.
  

• 
  Tªn l·nh vùc riªng (PRMD hoÆc P): Ýt nhiÒu gièng tªn cña mét hÖ thèng riªng ®­îc nèi qua cæng nèi vµo ADMD.
  

• 
  Tæ chøc (O): Tæ chøc mµ ng­êi nhËn lµ thµnh viªn, cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã liªn hÖ víi ADMD hoÆc PRMD.
  

• 
  Quèc gia (C): m· quèc gia hai ch÷ sè (Xem Phô lôc A).
  

• 
  Thuéc tÝnh x¸c ®Þnh theo l·nh vùc (DD hoÆc DDA): bÊt kú m· nµo nhËn diÖn ng­êi nhËn nh­ tªn ng­êi sö dông hoÆc sè tµi kho¶n.
  

§©y lµ mét vÝ dô cô thÓ: gi¶ sö b¹n cña b¹n sö dông dÞch vô Sprintmail cña Sprint (tr­íc ®©y ®­îc gäi lµ Telemail, ADMD) cã kÕt nèi X.400 ®Õn Internet. Tªn cña anh ta lµ Samuel Tilden, sèng t¹i Mü vµ lµm viÖc cho Tammany Hall. C¸c thuéc tÝnh cña anh ta lµ:

• 
  G: Samuel
  

• 
  S: Tilden
  

• 
  O: Tammany Hall
  

• 
  C: US
  

v× l·nh vùc Internet dµnh cho cæng nèi lµ sprint.com. Chó ý dÊu / xuÊt hiÖn ngay ®Çu ®Þa chØ vµ tr­íc dÊu @. Thø tù cña c¸c phÇn ®­îc ph©n c¸ch b»ng dÊu / kh«ng thµnh vÊn ®Ò.

Nh÷ng thuéc tÝnh nµo mµ b¹n thùc sù cÇn cho mét ®Þa chØ nµo ®ã th× kh¸c nhau tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c. Vµi l·nh vùc chØ kÕt nèi víi mét quèc gia duy nhÊt vµ ADMD, do ®ã b¹n kh«ng sö dông mét sè thuéc tÝnh ®ã cho nh÷ng l·nh vùc ®ã. B¹n cÇn t×m xem c¸c thuéc tÝnh nµo cÇn thiÕt ®èi víi tõng hÖ thèng X.400. Trªn lý thuyÕt, c¸c thuéc tÝnh d­ thõa kh«ng thµnh vÊn ®Ò nh­ng ai biÕt ®iÒu g× x¶y ra trªn thùc tÕ?

Mét sù ®¬n gi¶n hãa ¸p dông cho tr­êng hîp phæ biÕn trong ®ã thuéc tÝnh cÇn thiÕt duy nhÊt lµ tªn thËt cña ng­êi nhËn. NÕu tªn ng­êi sö dông lµ Rutherford B.Hayes th× d¹ng thuéc tÝnh ®Çy ®ñ lµ

/G=Rutherford/I=B/S=Hayes/

Nh­ng thay v× vËy, b¹n cã thÓ viÕt

Kh¸ tiÖn lîi ph¶i kh«ng? B¹n cã thÓ bá tªn lãt hoÆc tªn viÕt t¾t nÕu b¹n muèn. B¹n cã thÓ hy väng r»ng hÇu hÕt c¸c ®Þa chØ X.400 ®Òu cã thÓ ®­îc viÕt theo c¸ch nµy nh­ng råi còng ®Õn thÊt väng th«i.

Trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp, c¸ch dÔ nhÊt ®Ó t×m ra ®Þa chØ X.400 cña ai ®ã lµ yªu cÇu hä göi cho b¹n mét th«ng ®iÖp vµ xem dßng From: nãi g×. NÕu thÊt b¹i th× b¹n ph¶i thö th«i.

X.500: Chóng t«i tõ bªn chÝnh quyÒn vµ chóng t«i trë l¹i

Mét m« h×nh chÝnh thøc ®­îc gäi lµ X.500 ®­îc mang ®Õn cho chóng ta tõ cïng nh÷ng ng­êi ®· t¹o ra X.400. X.500 tæ chøc d÷ liÖu nh­ mét kÖ s¸ch ®Çy nh÷ng quyÓn sæ sè ®iÖn tho¹i (hoÆc trong mét hÖ thèng X.500 lín, nã gièng nh­ mét th­ viÖn gåm c¸c kÖ ®­îc tæ chøc theo quèc gia). §èi víi bÊt kú mét ng­êi nµo, b¹n ph¶i cho X.500 biÕt quyÓn nµo ®Ó nã t×m. Chó ý: D­êng nh­ X.500 sÏ thùc sù ®­îc sö dông mäi n¬i do hai lý do. Mét lµ, nã t­¬ng ®èi dÔ sö dông h¬n X.400 vµ hai lµ kh«ng cã mét ®èi thñ c¹nh tranh nµo.

T¹i thêi ®iÓm nµy, hÇu hÕt c¸c dÞch vô X.500 lµ cã tÝnh t­¬ng t¸c, nghÜa lµ b¹n login vµo chóng vµ ®¸nh vµo yªu cÇu cña b¹n. Nãi chung, b¹n ®­a vµo nh÷ng phÇn mµ b¹n biÕt nh­ tªn ng­êi vµ tæ chøc vµ nã sÏ cho b¹n thÊy nh÷ng tªn nµo phï hîp. TÊt c¶ c¸c hÖ thèng t­¬ng t¸c ®Òu cã mét lo¹i Help nµo ®ã ®Ó gióp ®ì, do ®ã nÕu b¹n gÆp khã kh¨n, thö nhÊn ? hoÆc ®¸nh vµo help.

DÞch vô X.500 phæ biÕn nhÊt ®­îc gäi lµ fred (viÕt t¾t cña Front End to Directories). B¹n cã thÓ thö b»ng c¸ch dïng telnet (xem ch­¬ng 14) nèi ®Õn wp.psi.com hoÆc wp1.psi.com vµ login lµ fred. NÕu b¹n chØ ®¸nh vµo tªn cña ai ®ã th× fred sÏ cè g¾ng t×m trong th­ môc côc bé nh÷ng ng­êi lµm viÖc t¹i PSI, nhµ cung øng m¹ng Internet cung cÊp dÞch vô fred. NÕu ng­êi b¹n ®ang t×m kh«ng cã ë PSI th× b¹n cÇn cho fred biÕt n¬i ®Ó t×m. C¸ch lµm dÔ nhÊt lµ ®¸nh vµo (gi¶ sö b¹n nghÜ r»ng ng­êi ®ã lµm viÖc cho mét tæ chøc b¾t ®Çu b»ng ch÷ F)

whois John Smith -org F*

Khi ®ã fred sÏ t×m tõng tæ chøc phï hîp vµ hái xem b¹n cã muèn t×m trong quyÓn sæ ®iÖn tho¹i ®ã hay kh«ng. Cã thÓ nhÊn Y hoÆc N. Trªn lý thuyÕt, b¹n cã thÓ ®¸nh vµo

whois John Smith -org *-geo @c=US

®Ó nã t×m trong tÊt c¶ c¸c th­ môc nh÷ng c«ng ty t¹i Hoa Kú. Nh­ng trªn thùc tÕ th× ch­¬ng tr×nh fred vÉn cßn lµ mét lo¹i ch­¬ng tr×nh ®¬n gi¶n vµ cã xu h­íng kh«ng ch¹y ®­îc nÕu b¹n ®­a ra nh÷ng c©u hái phøc t¹p.

Mét hÖ thèng t×m ®Þa chØ n÷a còng ®¸ng xem xÐt lµ knowbot. B¹n kÕt nèi vµo nã b»ng telnet (Xem ch­¬ng 14) b»ng c¸ch ®¸nh vµo

(185 cã nghÜa lµ b¹n muèn login vµo server knowbot thay v× login b×nh th­êng). NÕu sau ®ã hiÖn ra dÊu ®îi lÖnh th× chØ cÇn ®¸nh vµo tªn ng­êi vµ ®îi, ®«i khi kÐo dµi nhiÒu phót v× nã ph¶i t×m trong toµn bé th­ môc vµ cho biÕt nh÷ng g× nã t×m ®­îc. Knowbot truy cËp ®Õn mét sè th­ môc mµ lÏ ra kh«ng dÔ truy cËp, bao gåm c¶ th­ môc dµnh cho MCI Mail, do ®ã nã ®¸ng ®­îc xem xÐt. Tuy nhiªn, theo kinh nghiÖm cña t«i, ®«i khi nã bá sãt vµi ®iÒu - vÝ dô nh­ t«i cã mét account MCI Mail nh­ng v× mét lý do nµo ®ã mµ Knowbot kh«ng t×m thÊy t«i trªn ®ã.

D­íi ®©y lµ mét danh s¸ch ng¾n nh÷ng hÖ thèng trùc tuyÕn vµ th­ tÝn chñ yÕu ®­îc kÕt nèi víi Internet vµ c¸ch ®Ó göi th­ cho nh÷ng ng­êi trªn hÖ thèng.

Tªn cña ng­êi sö dông th­êng lµ tªn ®Çy ®ñ cña ng­êi ®ã. §Ó göi th­ ®Õn mét ng­êi tªn lµ Aaron Burr, ®¸nh vµo

Ng­êi sö dông cã c¸c tªn tïy ý. §Ó göi th­ ®Õn mét ng­êi sö dông tªn lµ blivet, ®¸nh vµo

BITNET lµ mét m¹ng cña hÇu hÕt c¸c m¸y mainframe IBM. Mçi tªn hÖ thèng tèi ®a t¸m ký tù. C¸c tªn hÖ thèng th­êng chøa ch÷ VM, tªn cña hÖ ®iÒu hµnh ®­îc sö dông trªn hÇu hÕt c¸c ®Þa ®iÓm BITNET. C¸c tªn ng­êi sö dông lµ tïy ý nh­ng th­êng còng lµ t¸m ký tù hoÆc Ýt h¬n. NhiÒu ®Þa ®iÓm BITNET còng cã c¸c tªn l·nh vùc th­ tÝn Internet, do ®ã b¹n cã thÓ göi th­ ®Õn chóng b»ng con ®­êng Internet b×nh th­êng.

NÕu ch­¬ng tr×nh th­ tÝn b¹n sö dông ®­îc t¹o cÊu h×nh tèt th× nã cã thÓ cã mét setup chÊp nhËn BITNET ®Ó xö lý nh÷ng hÖ thèng BITNET kh«ng trùc tiÕp cã mÆt trªn Internet. Do ®ã, b¹n cã thÓ göi th­ ®Õn, vÝ dô nh­, JSMITH t¹i XYZVM3 b»ng c¸ch ®¸nh vµo

jsmith@xyzvm3.bitnet

NÕu thÊt b¹i, b¹n ph¶i göi th­ trùc tiÕp cho cæng nèi BITNET. §©y lµ nh÷ng ®Þa chØ sö dông hai cæng nèi chÊp nhËn th­ tÝn cña ng­êi ngoµi:

jsmith%xyzvm3.bitnet@mitvma.mit.edu jsmith%xyzvm3.bitnet@cunyvm.cuny.edu

Hai cæng nèi nµy t­¬ng øng do MIT vµ City University of New York (CUNY) cung cÊp cho céng ®ång Internet.

BIX lµ mét hÖ thèng th­¬ng m¹i tr­íc ®©y do t¹p chÝ Byte ®iÒu hµnh vµ hiÖn do General Videotext ®¶m nhiÖm. Nh÷ng tªn ng­êi sö dông lµ nh÷ng chuçi ng¾n tïy ý. §Ó göi th­ ®Õn ng­êi sö dông xxxxx, ®¸nh vµo

CompuServe lµ mét dÞch vô trùc tuyÕn lín (Cã ai kh«ng biÕt ®iÒu nµy kh«ng?). Do nh÷ng lý do lÞch sö, c¸c tªn ng­êi sö dông trªn CompuServe lµ mét cÆp sè b¸t ph©n, th­êng b¾t ®Çu b»ng sè 7. NÕu tªn ng­êi sö dông lµ 712345,6701 th× ®Þa chØ lµ

712345.6710@compuserve.com

L­u ý: ®Þa chØ dïng dÊu chÊm chø kh«ng dïng dÊu phÈy v× c¸c ®Þa chØ Internet kh«ng thÓ chøa c¸c dÊu phÈy.

Delphi

Delphi lµ mét dÞch vô trùc tuyÕn tõ General Videotext, n¬i ®iÒu hµnh BIX, tuy r»ng c¸c dÞch vô lµ riªng biÖt (Delphi gÇn ®©y ®­îc b¸n cho Rupert Murdoch, trïm th«ng tin). C¸c tªn ng­êi sö dông Delphi lµ nh÷ng chuçi tïy ý, th­êng gÆp nhÊt lµ ch÷ viÕt t¾t ®Çu tiªn vµ hä cña ng­êi sö dông. §Ó göi cho ng­êi sö dông jlevine (chÝnh lµ t«i ®Êy), ®¸nh vµo

Easylink lµ dÞch vô th­ tÝn tr­íc ®©y do Western Union ®iÒu hµnh vµ hiÖn do AT&T. Nh÷ng ng­êi sö dông cã c¸c sè cã 7 ch÷ sè. §Ó göi cho ng­êi sö dông 3141592, ®¸nh vµo

FIDONET lµ mét m¹ng BBS rÊt lín, cã quy m« toµn thÕ giíi. Trªn FIDONET, ng­êi ta ®­îc nhËn diÖn b»ng tªn cña m×nh vµ mçi BBS c¸ nh©n (®­îc gäi lµ nót) cã mét sè gåm 3 hoÆc 4 phÇn d­íi d¹ng 1:2/3 hoÆc 1:2/3.4. §Ó göi mét th«ng ®iÖp cho Grover Cleveland t¹i nót 1:2/3.4, ®¸nh vµo

NÕu nót cã mét tªn gåm ba phÇn nh­ 1:2/3, ®¸nh vµo

GEnie lµ mét dÞch vô trùc tuyÕn do General Electric ®iÒu hµnh. Nã lµ ®Çu cuèi mang tÝnh th­¬ng m¹i cña dÞch vô trùc tuyÕn th­¬ng m¹i cña General Electric ra ®êi tõ nh÷ng n¨m 1960. Mçi ng­êi sö dông cã mét tªn sö dông th­êng lµ mét chuçi tïy ý vµ kh«ng gîi nhí, vµ mét tªn th­ tÝn th­êng cã liªn quan ®Õn tªn ng­êi sö dông. B¹n cÇn biÕt tªn th­ tÝn cña mét ng­êi sö dông, nh­ kiÓu J.SMITH7:

MCI Mail lµ mét hÖ thèng th­ ®iÖn tö th­¬ng m¹i vµ lín. Mçi ng­êi sö dông cã mét sè hiÖu sö dông 7 ký sè ®­îc b¶o ®¶m tÝnh duy nhÊt vµ mét tªn ng­êi sö dông cã thÓ hoÆc kh«ng thÓ duy nhÊt. B¹n cã thÓ göi ®Õn sè, tªn ng­êi sö dông hoÆc tªn thËt, sö dông nh÷ng dÊu g¹ch thay v× kho¶ng trèng:

NÕu b¹n göi ®Õn tªn ng­êi sö dông hay tªn thËt vµ tªn nµy kh«ng duy nhÊt th× MCI sÏ cÈn thËn göi cho b¹n mét danh s¸ch c¸c tªn cã thÓ ®­îc ®Ó b¹n göi l¹i th«ng ®iÖp cña b¹n ®Õn mét ng­êi th«i. C¸c sè hiÖu sö dông cña MCI ®«i khi ®­îc viÕt víi mét dÊu g¹ch ngang nh­ sè ®iÖn tho¹i nh­ng b¹n kh«ng cÇn sö dông dÊu g¹ch trong ®Þa chØ cña b¹n.

Prodigy lµ mét hÖ thèng trùc tuyÕn rÊt lín do IBM vµ Sears ®iÒu hµnh (Chóng t«i nghe nãi r»ng hä cã thÓ cã tíi 10.000 ng­êi sö dông ®ång thêi). Hä nãi r»ng hä sÏ cã mét cæng nèi Internet. Nh÷ng ng­êi sö dông cã c¸c tªn sö dông tïy ý nh­ kiÓu KS8GN3. NÕu vµ khi cæng nèi ho¹t ®éng, b¹n cã thÓ göi th­ ®Õn

Sprintmail lµ mét hÖ thèng th­ ®iÖn tö do Sprintnet cung cÊp. Sprintmail th­êng ®­îc gäi lµ Telemail v× Sprintnet th­êng ®­îc gäi lµ Telenet (Nã lµ s¶n phÈm c«ng nghÖ phô cña c«ng tr×nh ARPANET ban ®Çu dÉn ®Õn Internet).

Sprintmail lµ hÖ thèng th­ tÝn X.400 chñ yÕu t¹i Hoa Kú. Nh­ t«i ®· nªu ë trªn, ®Ó göi mét th«ng ®iÖp cho ng­êi sö dông ®­îc gäi tªn lµ Samuel Tilden víi tªn thËt Tammany Hall t¹i Hoa Kú, ®¸nh vµo

/G=Samuel /S=Tilden/O=Tammany Hall/C=US/ADMD=TELEMAIL/@sprint.com

UUCP

UUCP lµ mét hÖ thèng th­ tÝn cò vµ th« s¬ vÉn cßn ®­îc sö dông bëi rÊt nhiÒu tr¹m lµm viÖc UNIX v× nã miÔn phÝ. C¸c ®Þa chØ UUCP bao gåm mét tªn hÖ thèng vµ tªn ng­êi sö dông, c¶ hai lµ nh÷ng chuçi ng¾n vµ tïy ý. VÝ dô, do nh÷ng lý do lÞch sö, hÖ thèng t¹i B¶n doanh Internet for Dummies cã ®Þa chØ UUCP - iecc - còng nh­ ®Þa chØ Internet th«ng th­êng cña nã, do ®ã b¹n cã thÓ göi th­ ®Õn iecc!dummies. (DÊu "!" ®­îc gäi lµ "bang" vµ ®Þa chØ cã dÊu "!" ®­îc gäi lµ bang path address). Còng tån t¹i nhiÒu ®Þa chØ UUCP chuyÓn th­ qua nhiÒu lÇn (multihop address): world/iecc!dummies dïng ®Ó göi th«ng ®iÖp tr­íc hÕt ®Õn m¸y tÝnh world, m¸y nµy göi ®Õn iecc mµ ®Þa chØ lµ dummies. Th«ng th­êng, c¸c ®Þa chØ UUCP ®­îc viÕt liªn quan ®Õn mét m¸y chñ Internet còng sö dông UUCP, do ®ã b¹n cã thÓ göi th­ ®Õn:

(Tuy r»ng nÕu b¹n göi ®Õn dummies@iecc.com th× nhanh h¬n v× nã tr¸nh ®­îc UUCP ch¼ng cã nghÜa g×). §Þa chØ nµy cã nghÜa lµ göi th«ng ®iÖp ®Õn uunet.uu.net b»ng c¸ch sö dông th­ tÝn Internet th­êng lÖ, råi b»ng UUCP ®Õn world vµ mét lÇn göi b»ng UUCP kh¸c tíi iecc vµ tõ ®ã tíi hép th­ ®­îc gäi lµ dummies. NÕu b¹n nghÜ r»ng ®iÒu nµy ngu ngèc vµ r¾c rèi th× b¹n kh«ng ph¶i lµ ng­êi duy nhÊt nghÜ ra ®iÒu ®ã.