Néi dung 1. CHIÕN TRANH PHONG KIÕN
Vµ Sù CHIA C¾T §ÊT N¦íC A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
BiÕt ®îc n¨m 1527 nhµ Lª sôp ®æ, nhµ M¹c ra ®êi. Mét sè chÝnh s¸ch cña nhµ M¹c nh»m æn ®Þnh ®Êt níc.
Tr×nh bµy ®îc s¬ lîc diÔn biÕn cña c¸c cuéc chiÕn tranh phong kiÕn dÉn ®Õn sù h×nh thµnh Nam triÒu – B¾c triÒu vµ §µng Trong §µng Ngoµi. Gi¶i thÝch ®îc nguyªn nh©n cña c¸c cuéc chiÕn tranh vµ hËu qu¶ cña nã.
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. Sù suy yÕu cña triÒu Lª vµ sù thµnh lËp triÒu M¹c
BiÕt ®îc n¨m 1527 nhµ Lª sôp ®æ, nhµ M¹c ra ®êi. Mét sè chÝnh s¸ch cña nhµ M¹c nh»m æn ®Þnh ®Êt níc :
§Çu thÕ kØ XVI, triÒu Lª suy yÕu råi sôp ®æ.
N¨m 1527, M¹c §¨ng Dung Ðp vua Lª ph¶i nhêng ng«i, lËp ra nhµ M¹c.
Nhµ M¹c tån t¹i trong 65 n¨m (tõ n¨m 1527 ®Õn n¨m 1592).
Nhµ M¹c ®· thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch nh»m x©y dùng chÝnh quyÒn, cñng cè ph¸t triÓn ®Êt níc vÒ kinh tÕ còng nh vÒ v¨n ho¸.
Trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, nhµ M¹c tá ra lóng tóng trong viÖc ®èi phã víi nhµ Minh (Trung Quèc).
Khai th¸c h×nh trang 179 (SGK) ®Ó hiÓu vÒ thµnh tùu v¨n ho¸ thêi M¹c.
2. Néi chiÕn Nam B¾c triÒu
Tr×nh bµy cuéc néi chiÕn Nam B¾c triÒu :
Cùu thÇn nhµ Lª, ®øng ®Çu lµ NguyÔn Kim ®· quy tô lùc lîng chèng M¹c víi danh nghÜa "phï Lª diÖt M¹c" thµnh lËp chÝnh quyÒn
ë Thanh Ho¸ gäi lµ Nam triÒu, ®èi ®Çu víi nhµ M¹c ë Th¨ng Long
B¾c triÒu.
Tõ n¨m 1545 ®Õn n¨m 1592, chiÕn tranh Nam B¾c triÒu bïng næ, nhµ M¹c bÞ lËt ®æ, ®Êt níc thèng nhÊt. Nhng sau ®ã mét thÕ lùc phong kiÕn míi cña hä NguyÔn l¹i h×nh thµnh ë phÝa Nam.
3. Néi chiÕn TrÞnh NguyÔn vµ sù ph©n chia §µng Trong
§µng Ngoµi
Tr×nh bµy nÐt chÝnh cuéc chiÕn tranh TrÞnh NguyÔn vµ hËu qu¶ c¶ nã :
ë Thanh Ho¸, Nam triÒu vÉn tån t¹i nhng quyÒn lùc n»m trong tay hä TrÞnh.
ë m¹n Nam, hä NguyÔn c¸t cø x©y dùng chÝnh quyÒn riªng, ph¸t triÓn kinh tÕ trë thµnh lùc lîng ®èi ®Þch víi hä TrÞnh.
N¨m 1627, hä TrÞnh ®em qu©n ®¸nh hä NguyÔn, chiÕn tranh TrÞnh NguyÔn bïng næ.
N¨m 1672, hai bªn gi¶ng hoµ, lÊy s«ng Gianh lµm giíi tuyÕn.
HËu qu¶ cña sù chia c¾t thµnh §µng Trong, §µng Ngoµi víi hai chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c nhau.
+ §µng ngoµi : bao gåm vïng ®Êt tõ s«ng Gianh (Qu¶ng B×nh) trë ra B¾c díi quyÒn cai trÞ cña vua Lª chóa TrÞnh. MÆc dï triÒu ®×nh vua Lª vÉn cßn, nhng trªn thùc tÕ chóa TrÞnh t×m c¸ch th©u tãm quyÒn hµnh vµo tay m×nh.
+ §µng Trong : bao gåm vïng ®Êt ThuËn Qu¶ng ë phÝa Nam. Chóa NguyÔn còng x©y dùng cho m×nh mét chÝnh quyÒn riªng. VÒ sau c¶i tæ c¬ cÊu chÝnh quyÒn theo quy c¸ch mét triÒu ®×nh ®Õ v¬ng.
Quan s¸t h×nh 66, 67 (SGK) ®Ó biÕt thªm vÒ bé m¸y nhµ níc vua Lª, chóa TrÞnh.
Néi dung 2. T×NH H×NH KINH TÕ A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
Nh÷ng biÓu hiÖn suy yÕu, khñng ho¶ng cña n«ng nghiÖp
§µng Ngoµi vµ nguyªn nh©n cña hiÖn tîng ®ã. S¬ lîc qu¸ tr×nh khÈn hoang ë §µng Trong vµ kÕt qu¶.
Nh÷ng biÓu hiÖn ph¸t triÓn cña thñ c«ng nghiÖp : thñ c«ng nghiÖp nhµ níc ®îc chó träng ; c¸c lµng nghÒ ë n«ng th«n rÊt
ph¸t triÓn.
VÒ th¬ng nghiÖp : sù trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng ®îc më réng ; mèi quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c níc ph¬ng §«ng ®îc ph¸t triÓn ; sù h×nh thµnh vµ hng thÞnh cña mét sè ®« thÞ (Th¨ng Long, Héi An, Phè HiÕn...).
B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. T×nh h×nh ruéng ®Êt vµ kinh tÕ n«ng nghiÖp §µng Ngoµi
Tr×nh bµy ®îc nh÷ng biÓu hiÖn suy yÕu, khñng ho¶ng cña n«ng nghiÖp §µng Ngoµi vµ nguyªn nh©n cña hiÖn tîng ®ã :
Tõ ®Çu thÕ kØ XVI, ruéng ®Êt t h÷u ph¸t triÓn ®· lµm cho chÝnh s¸ch ruéng ®Êt thêi Lª s¬ vÒ c¨n b¶n bÞ ph¸ s¶n (chÝnh s¸ch qu©n ®iÒn).
ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt cña hä TrÞnh nh»m phôc vô cho quyÒn
lîi cña nhµ níc phong kiÕn, giai cÊp ®Þa chñ, tÇng líp quan liªu vµ binh sÜ.
Tuy vËy, víi sù s¸ng t¹o cña m×nh, ngêi n«ng d©n ®· ®óc kÕt ®îc nhiÒu kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt.
Ruéng ®Êt c«ng ngµy cµng bÞ thu hÑp. Trong khi ®ã, nhµ níc Lª TrÞnh ngµy cµng t¨ng cêng bãc lét t« thuÕ, lao dÞch, binh dÞch ®èi víi n«ng d©n.
Do nh÷ng bÊt æn vÒ chÝnh trÞ, nhµ níc kh«ng ch¨m lo ®Õn ®ª ®iÒu vµ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, lµm cho h¹n h¸n, lôt léi, ®ª vì x¶y ra liªn tiÕp.
Nh÷ng n«ng d©n nghÌo khæ mÊt ®Êt bá lµng ®i lang thang kiÕm sèng ngµy cµng nhiÒu. Tõ nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kØ XVIII, m©u thuÉn x· héi gay g¾t ®· ®Èy x· héi §µng Ngoµi vµo t×nh tr¹ng suy yÕu vµ khñng ho¶ng nghiªm träng.
2. C«ng cuéc khÈn hoang vµ kinh tÕ n«ng nghiÖp §µng Trong
Tr×nh bµy ®îc qu¸ tr×nh khÈn hoang ë §µng Trong vµ kÕt qu¶ ®¹t ®îc :
Tõ thÕ kØ XVII, ®Êt ThuËn Qu¶ng ®îc më réng thªm vÒ
phÝa Nam.
Còng tõ ®Çu thÕ kØ XVII, b¾t ®Çu cã nh÷ng líp c d©n ViÖt
vît biÓn vµo §ång Nai khai khÈn ®Êt hoang, lËp ra nh÷ng lµng ViÖt ®Çu tiªn.
Vïng ®Êt ThuËn Qu¶ng vèn ®· ®îc khai ph¸ tõ nh÷ng thÕ kØ tríc, tiÕp tôc ®îc khai ph¸ ë thêi k× nµy.
Vïng ®Êt phÝa Nam, ®Æc biÖt lµ vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long, ruéng ®Êt ph× nhiªu, d©n c tha thít. Chóa NguyÔn ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch khai hoang ë vïng ®Êt nµy.
Lùc lîng khai hoang chñ yÕu lµ lu d©n ngêi ViÖt, ngoµi ra cßn cã mét bé phËn ngêi gèc Cham-pa, Ch©n L¹p.
KÕt qu¶ : nhê søc lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o cña c¸c tÇng líp nh©n d©n., vïng §ång Nai, Gia §Þnh nhanh chãng trë thµnh khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn.
Néi dung 3. Sù PH¸T TRIÓN CñA KINH TÕ HµNG HO¸ A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
Kh¸c víi ch¬ng tr×nh chuÈn, ë ch¬ng tr×nh n©ng cao, sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ®îc d¹y thµnh mét bµi riªng. HS cÇn hiÓu sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë thêi k× nµy, kÓ c¶ néi th¬ng vµ ngo¹i th¬ng. Nh÷ng t¸c ®éng cña nã ®èi víi t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ x· héi cña §¹i ViÖt ®¬ng thêi.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |