B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG

B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG

I  QU¸ TR×NH H×NH THµNH X· HéI PHONG KIÕN

Cuèi thêi Xu©n Thu ChiÕn Quèc (thÕ kØ VIII thÕ kØ III TCN), ng­êi Trung Quèc ®· chÕ t¹o, sö dông c«ng cô b»ng s¾t, x©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi vµ giao th«ng. Do ®ã diÖn tÝch ®­îc më réng, tæng s¶n l­îng, n¨ng suÊt t¨ng.

X· héi cã sù biÕn ®æi, h×nh thµnh c¸c giai cÊp míi : ®Þa chñ vµ n«ng d©n.

+ §Þa chñ cã nhiÒu ruéng ®Êt, vèn, cã thÕ lùc vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ (cã ®Þa chñ kiªm quan l¹i).

+ N«ng d©n gåm n«ng d©n tù canh vµ n«ng d©n lÜnh canh. N«ng d©n tù canh cã Ýt nhiÒu ruéng ®Êt, ph¶i nép thuÕ, ®i lao dÞch cho Nhµ n­íc ; n«ng d©n lÜnh canh kh«ng cã ruéng, ph¶i nhËn ruéng cña ®Þa chñ ®Ó cµy cÊy vµ nép t« ruéng ®Êt (cã nh÷ng n«ng d©n giµu ®ã trë thµnh ®Þa chñ).

Quan hÖ phong kiÕn : lµ sù bãc lét ®Þa t« cña ®Þa chñ ®èi víi n«ng d©n lÜnh canh. X· héi phong kiÕn ®­îc h×nh thµnh.

N¨m 221 TCN, TÇn Thuû Hoµng thèng nhÊt ®­îc Trung Quèc, chÕ ®é phong kiÕn h×nh thµnh.

N¨m 206 TCN, L­u Bang lËp ra nhµ H¸n, chÕ ®é phong kiÕn Trung Quèc tiÕp tôc ®­îc x¸c lËp.

N¨m 618, Lý Uyªn ®µn ¸p khëi nghÜa n«ng d©n, lªn ng«i vua, lËp ra nhµ §­êng.

N¨m 960, nhµ Tèng ®­îc thµnh lËp. §Õn n¨m 1127, n­íc Kim x©m l­îc, Nam Tèng cai qu¶n phÝa nam.

N¨m 1368, Chu Nguyªn Ch­¬ng l·nh ®¹o khëi nghÜa n«ng d©n th¾ng lîi, lªn ng«i lËp ra nhµ Minh.

N¨m 1644, khëi nghÜa cña Lý Tù Thµnh ®· lËt ®æ triÒu Minh, nh­ng l¹i bÞ ng­êi M·n x©m chiÕm, lËp ra nhµ Thanh.

§Õn n¨m 1911, chÕ ®é phong kiÕn nhµ Thanh sôp ®æ.

LËp niªn biÓu vÒ c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc.

II  NH÷NG NÐT NæI BËT VÒ T×NH H×NH CHÝNH TRÞ, kinh tÕ, X· HéI

Bé m¸y nhµ n­íc ®­îc h×nh thµnh d­íi thêi TÇn – H¸n :

+ ë Trung ­¬ng : Hoµng ®Õ cã quyÒn tuyÖt ®èi, bªn d­íi cã Thõa t­íng, Th¸i uý cïng c¸c quan v¨n vâ.

+ ë ®Þa ph­¬ng : cã quan Th¸i thó vµ HuyÖn lÖnh (tuyÓn dông quan l¹i chñ yÕu lµ h×nh thøc tiÕn cö).

ChÝnh quyÒn ®­îc cñng cè vµ më réng ë thêi §­êng Tèng, tõng b­íc hoµn thiÖn chÝnh quyÒn tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng.

LËp thªm chøc TiÕt ®é sø (lµ nh÷ng th©n téc vµ c«ng thÇn) ®i cai trÞ vïng biªn c­¬ng (®Õn thêi nhµ Tèng bá chøc nµy).

 TuyÓn dông quan l¹i b»ng thi cö.

§Õn thêi nhµ Minh, bé m¸y chÝnh quyÒn cã sù thay ®æi quan träng nh»m tËp trung quyÒn lùc trong tay nhµ vua b»ng viÖc bá chøc Th¸i uý vµ Thõa t­íng, vua n¾m qu©n ®éi.

+ LËp ra s¸u bé do c¸c quan th­îng th­ phô tr¸ch tõng bé : LÔ, Binh, H×nh, C«ng, L¹i, Hé.

+ C¸c bé chØ ®¹o trùc tiÕp c¸c quan ë tØnh.

Nhµ Thanh ®· cñng cè bé m¸y chÝnh quyÒn, thùc hiÖn :

+ ChÝnh s¸ch ¸p bøc d©n téc.

+ Cã mua chuéc ®Þa chñ, thu hót ng­êi H¸n vµo bé m¸y quan l¹i, nh­ng quyÒn hµnh tËp trung chñ yÕu trong tay ng­êi M·n.

C¸c triÒu ®¹i phong kiÕn tiÕn hµnh nhiÒu cuéc x©m l­îc c¸c vïng xung quanh :

+ Thêi TÇn – H¸n : x©m chiÕm TriÒu Tiªn vµ ®Êt ®ai cña ng­êi ViÖt cæ.

+ Thêi §­êng  Tèng : tiÕp tôc chÝnh s¸ch x©m l­îc Néi M«ng, T©y Vùc, TriÒu Tiªn, An Nam... l·nh thæ ®­îc më réng.

+ Nhµ Minh vµ nhµ Thanh : më réng bµnh tr­íng ra bªn ngoµi ®èi víi M«ng Cæ, T©y T¹ng, T©n C­¬ng vµ sang x©m l­îc §¹i ViÖt, nh­ng ®· thÊt b¹i nÆng nÒ.

2. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®êi sèng nh©n d©n

Tr×nh bµy ®­îc t×nh h×nh kinh tÕ vµ ®êi sèng nh©n d©n qua c¸c thêi k× TÇn, H¸n, §­êng, Tèng, Minh, Thanh :

T×nh h×nh kinh tÕ : nÒn kinh tÕ tù nhiªn gi÷ vai trß chñ ®¹o

Nhµ §­êng thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu©n ®iÒn vµ chÕ ®é t« dung ®iÖu. Ruéng t­ nh©n ph¸t triÓn. Do vËy, kinh tÕ thêi §­êng ph¸t triÓn cao h¬n so víi c¸c triÒu ®¹i tr­íc.

Nhµ Tèng tiÕn hµnh "C¶i c¸ch V­¬ng An Th¹ch."

Thêi Minh – Thanh, trong n«ng nghiÖp cã b­íc tiÕn bé vÒ kÜ thuËt canh t¸c, diÖn tÝch më réng h¬n, s¶n l­îng l­¬ng thùc t¨ng.

Cã c¸c x­ëng thñ c«ng víi nhiÒu nghÒ : gèm, dÖt, in, luyÖn s¾t, ®ãng thuyÒn... ph­êng héi ®· xuÊt hÞªn (t¸c ph­êng).

§Õn thêi Minh – Thanh, h×nh thµnh c¸c c«ng x­ëng thñ c«ng (trong c¸c nghÒ lµm giÊy, gèm, dÖt...) ; cã ng­êi lµm thuª trong mét sè nghÒ dÖt, mÝa ®­êng... mÇm mèng kinh tÕ TBCN ®· xuÊt hiÖn.

+ Ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn :

Thêi §­êng, ngoµi ®­êng biÓn ®· h×nh thµnh con ®­êng t¬ lôa bu«n b¸n víi n­íc ngoµi.

Ngo¹i th­¬ng ®­îc khëi s¾c d­íi thêi Minh Thanh, ®· cã th­¬ng nh©n ch©u ¢u ®Õn Trung Quèc bu«n b¸n, thµnh thÞ më réng vµ ®«ng ®óc. Nh­ng chÝnh s¸ch ®ãng cöa ®· lµm h¹n chÕ viÖc bu«n b¸n víi n­íc ngoµi.

§êi sèng nh©n d©n :

+ Giai ®o¹n ®Çu thêi phong kiÕn, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn

+ Cuèi c¸c triÒu ®¹i, giai cÊp thèng trÞ t¨ng c­êng bãc lét nh©n d©n, t« thuÕ nÆng nÒ, ®êi sèng nh©n d©n khæ cùc, nhiÒu cuéc khëi nghÜa næ ra cã tÝnh chÊt chu k×, lµm sôp ®æ c¸c triÒu ®¹i.

+ Nh÷ng l·nh tô cña c¸c cuéc khëi nghÜa l¹i lªn ng«i vua, tiÕp tôc x©y dùng triÒu ®¹i phong kiÕn míi.