B. H¦íNG DÉN THùC HIÖN CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG
1. §iÒu kiÖn tù nhiªn
Tr×nh bµy ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña c¸c quèc gia cæ ®¹i ph¬ng T©y :
PhÇn lín l·nh thæ lµ nói vµ cao nguyªn, ®Êt canh t¸c Ýt, chñ yÕu lµ ®Êt ven ®åi, kh« vµ cøng.
L·nh thæ bÞ chia c¾t bëi nói vµ cao nguyªn, dÉn tíi sù ph©n t¸n vÒ kinh tÕ vµ d©n c (dÉn tíi sù h×nh thµnh c¸c thÞ quèc).
Hi L¹p vµ R«-ma ®Òu lµ b¸n ®¶o, ®îc biÓn bao bäc, nhiÒu h¶i c¶ng, nhiÒu ®¶o, thuËn lîi cho th¬ng m¹i ®êng biÓn.
2. Kinh tÕ
Tr×nh bµy ®îc nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ n«ng nghiÖp, thñ c«ng vµ th¬ng nghiÖp cña c¸c quèc gia cæ ®¹i ph¬ng T©y :
N«ng nghiÖp h¹n chÕ :
+ §Êt ®åi, kh« vµ cøng, kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc trång lóa mµ chñ yÕu trång c¸c lo¹i c©y lu niªn nh nho, «liu, cam, chanh.
+ NhËp lóa m×, lóa m¹ch tõ Ai CËp vµ T©y ¸.
Thñ c«ng nghiÖp vµ th¬ng nghiÖp :
+ Thñ c«ng nghiÖp :
NhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c nhau : luyÖn kim, ®å mÜ nghÖ, ®å gèm, ®å gç, ®å da, lµm rîu nho, dÇu «liu...
NhiÒu xëng thñ c«ng cã quy m« lín, sö dông tõ 10 ®Õn 100
nh©n c«ng.
+ Th¬ng nghiÖp :
S¶n xuÊt hµng ho¸ lµm cho th¬ng nghiÖp ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ th¬ng m¹i ®êng biÓn.
XuÊt khÈu : rîu nho, dÇu «liu, ®å mÜ nghÖ, ®å dïng kim lo¹i,
®å gèm...
NhËp khÈu : lóa m×, sóc vËt, l«ng thó, t¬ lôa, h¬ng liÖu... N« lÖ
lµ thø hµng ho¸ quan träng nhÊt.
+ Lu th«ng tiÒn tÖ : mçi thÞ quèc ®Òu cã tiÒn riªng ; ®ång tiÒn vµng R«-ma ®îc lu hµnh trong toµn ®Õ chÕ.
Quan s¸t h×nh 7. Xëng chÕ biÕn dÇu «liu ë Nam I-ta-li-a (SGK) vµ nªu nhËn xÐt vÒ ®Æc trng kinh tÕ ë c¸c quèc gia cæ ®¹i ph¬ng T©y.
3. Thµnh bang vµ c¸c thÓ chÕ chÝnh trÞ
HiÓu biÕt vÒ thµnh bang vµ nÒn d©n chñ chñ n« ; c¸c thÓ chÕ chÝnh trÞ : d©n chñ céng hoµ, chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ :
Nhµ níc thµnh bang (thÞ quèc) :
+ Kh¸i niÖm : lÊy thµnh thÞ lµm trung t©m vµ vïng phô cËn ®Ó h×nh thµnh mét nhµ níc nhá.
+ Nguyªn nh©n h×nh thµnh thÞ quèc : ®Êt ®ai ph©n t¸n vµ do ¶nh hëng cña nÒn kinh tÕ c«ng th¬ng.
+ Tæ chøc cña thÞ quèc : trong thµnh thÞ cã phè x¸, l©u ®µi, ®Òn thê, s©n vËn ®éng, nhµ h¸t, bÕn c¶ng...
ThÓ chÕ chÝnh trÞ :
+ D©n chñ chñ n« A-ten : biÓu hiÖn lµ kh«ng cã vua, §¹i héi c«ng d©n cã quyÒn tèi cao, bÇu ra Héi ®ång 500 ngêi vµ Héi ®ång 10 T lÖnh (nh Quèc héi vµ ChÝnh phñ) ®Ó ®iÒu hµnh ®Êt níc...
+ Céng hoµ quý téc R«-ma, biÓu hiÖn lµ kh«ng cã vua, §¹i héi c«ng d©n bÇu ra hai ChÊp chÝnh quan ®Ó ®iÒu hµnh ®Êt níc, nhng ViÖn Nguyªn l·o cña c¸c ®¹i quý téc vÉn cã quyÒn lùc tèi thîng.
+ B¶n chÊt : dï lµ d©n chñ hay céng hoµ vÉn lµ mét thÓ chÕ mang tÝnh chÊt d©n chñ h¬n vµ lµ mét bíc tiÕn lín so víi chÕ ®é chuyªn chÕ cæ ®¹i ë ph¬ng §«ng. Nhng b¶n chÊt vÉn lµ nÒn d©n chñ cña chñ n«, bãc lét vµ ®µn ¸p n« lÖ.
H×nh thµnh kh¸i niÖm chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ : chÕ ®é kinh tÕ
x· héi dùa trªn lao ®éng cña n« lÖ, bãc lét n« lÖ vµ cã hai giai cÊp chÝnh lµ chñ n« vµ n« lÖ.
Ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng kinh tÕ vµ tæ chøc x· héi.
4. V¨n ho¸ cæ ®¹i Hi L¹p vµ R«-ma
Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i Hi L¹p vµ R«-ma : lÞch, ch÷ viÕt, khoa häc, v¨n häc, nghÖ thuËt... ; liªn hÖ, so s¸nh víi c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i ph¬ng §«ng :
LÞch vµ ch÷ viÕt :
+ S¸ng t¹o ra d¬ng lÞch : n¨m cã 365 vµ 1/4 ngµy, chÝnh x¸c h¬n.
+ HÖ ch÷ c¸i R«-ma (ch÷ La-tinh) gåm 26 ch÷ c¸i, hoµn chØnh, ®¬n gi¶n vµ rÊt linh ho¹t, ®îc dïng phæ biÕn hiÖn nay.
+ HÖ thèng "sè La M·" mµ ngµy nay thêng dïng ®Ó ®¸nh sè c¸c ®Ò môc lín.
Sù ra ®êi cña khoa häc :
+ §· ®¹t tíi tr×nh ®é kh¸i qu¸t ho¸ vµ trõu tîng ho¸ trong nhËn thøc, trë thµnh nÒn t¶ng cña c¸c ngµnh khoa häc sau nµy.
+ Mét sè nhµ khoa häc næi tiÕng : Ta-lÐt, Pi-ta-go, ¥-clÝt (To¸n häc) ; ¸c-si-mÐt (VËt lÝ) ; Pla-t«n, §ª-m«-crÝt, A-ri-xtèt (TriÕt häc),
Hi-p«-cr¸t (Y häc), Hª-r«-®èt, Tu-xi-®Ýt (Sö häc), A-ri-xt¸c (Thiªn
v¨n häc)...
V¨n häc :
+ V¨n häc viÕt ph¸t triÓn cao, h×nh thµnh c¸c thÓ lo¹i v¨n häc : tiÓu thuyÕt, th¬ tr÷ t×nh, bi kÞch, hµi kÞch...
+ Mét sè t¸c phÈm vµ nhµ v¨n, nhµ th¬ næi tiÕng : I-li-¸t vµ ¤-®i-xª ; Xa-ph¬ "nµng th¬ thø mêi", £-sin, X«-phèc-cl¬, O-ri-pÝt (Hi L¹p), Lu-cre-x¬, ViÕc-gin (R«-ma)...
+ Gi¸ trÞ : ®¹t tíi tr×nh ®é hoµn thiÖn cña ng«n ng÷ v¨n häc cæ ®¹i, kÕt cÊu chÆt chÏ vµ mang tÝnh nh©n v¨n s©u s¾c.
NghÖ thuËt kiÕn tróc, ®iªu kh¾c vµ héi ho¹ :
+ NghÖ thuËt ®¹t ®Õn tr×nh ®é hoµn mÜ, ®Ëm tÝnh hiÖn thùc vµ tÝnh
d©n téc.
+ KiÕn tróc : mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu nh ®Òn P¸c-tª-n«ng, ®Êu trêng C«-li-dª.
+ §iªu kh¾c : mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu nh tîng lùc sÜ nÐm ®Üa,
tîng n÷ thÇn A-te-na, tîng thÇn Dít (kh¶m ngµ voi vµ vµng), tîng thÇn VÖ n÷ Mi-l«...
Kh¸i qu¸t :
+ Ph¸t triÓn cao, ®¹t tíi tr×nh ®é kh¸i qu¸t ho¸ vµ trõu tîng ho¸. Cã ¶nh hëng s©u réng vµ l©u dµi tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i.
+ Nguyªn nh©n sù ph¸t triÓn nµy lµ do : sù ph¸t triÓn cao cña nÒn kinh tÕ c«ng th¬ng ; viÖc bãc lét søc lao ®éng cña n« lÖ, gi¶i phãng giai cÊp chñ n« khái lao ®éng ch©n tay.
Giao lu vµ tiÕp thu thµnh tùu v¨n ho¸ cña ph¬ng §«ng.
Quan s¸t h×nh 8, 9, 10 (SGK) ®Ó biÕt vÒ nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cæ ®¹i Hi L¹p vµ R«-ma ; gi¶i thÝch sù ph¸t triÓn cña v¨n ho¸ cæ ®¹i
Hi L¹p vµ R«-ma.
Chñ ®Ò 3
X· HéI PHONG KIÕN
Néi dung 1. TRUNG QUèC THêI PHONG KIÕN A. CHUÈN KIÕN THøC, KÜ N¡NG TRONG CH¦¥NG TR×NH
Tr×nh bµy s¬ gi¶n vÒ sù h×nh thµnh x· héi cæ ®¹i ë Trung Quèc.
Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh chÕ ®é phong kiÕn Trung Quèc.
Nh÷ng nÐt næi bËt vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi ë c¸c thêi k× TÇn, H¸n, §êng, Tèng, Nguyªn, Minh, Thanh.
Nªu vµ ph©n tÝch nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ Trung Quèc thêi phong kiÕn : Nho gi¸o, sö häc, v¨n häc, kiÕn tróc, kÜ thuËt...
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |