CÁc bài thuốc giải biểu I. Các bài thuốc tân ôn giải biểu

Các bài thuốc tân ôn giải biểu có tác dụng phát tán phong hàn chữa các chứng bệnh gây do ngoại cảm phong hàn: sợ lạnh, phát sốt, đầu, gáy cứng, đau chân tay, mình đau mỏi, miệng không khát, có mồ hôi hay không có mồ hôi rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phủ khẩn hay phù hoãn.

• 
  Chữa cảm mạo phong hàn biểu thực: sợ lạnh, phát sốt, đau đầu, mình, không có mồ hôi, mạch phù khấn.
  
• 
  Chữa chứng cảm mạo do lạnh: ngạt mũi, chạy nước mũi, ho xuyễn, đờm nhiều. Dùng bài này bỏ quế chi gọi là bài Tam ấu thang.
  
• 
  Chữa chứng ngoại cảm, phong hàn kèm theo đau nhức các khớp; dùng bài này thêm Bạch truật có tác dụng trừ thấp gọi là bài Ma hoàng gia Bạch truật thang.
  
• 
  Hiện nay dùng bài này chữa cảm mạo, cúm thể biểu thực (không ra mồ hôi), viêm phế quản mạn tính, hen phế quản.
  

• 
  chữa chứng cảm mạo phong hàn không có mồ hôi, ho đờm nhiều, hơi suyễn, ngạt mũi.
  
• 
  Chữa bệnh viêm mũi dị ứng do lạnh; viêm phế quản mạn tính, hen phế quản mạn tính; suy hô hấp ở người già do phế khí thũng.
  

• 
  Chữa chứng phong hàn biểu hư: phát sốt, đau đầu, ra mồ hôi, sợ gió, ngạt mũi hay chảy nước mũi trong, không khát, rêu lưỡi trắng, mạch phù hoan (chứng cảm mạo do lạnh có ra mồ hôi).
  
• 
  Chứng nôn do có thai vì dinh vệ không điều hòa.
  
• 
  Cảm mạo phong hàn kèm thêm hen xuyễn, dùng bài này gia thêm Hậu phác, Hạnh nhân là các vị thuốc chữa hen xuyên gọi là bài Quế chi gia Hậu phác, Hạnh nhân thang.
  
• 
  Chứng cảm mạo do lạnh kèm vai gáy cứng đau, gia thêm vị cát căn có tác dụng đưa tân dịch đi lên gọi là bài Quế chi gia cát căn thang.
  
• 
  Chứng đau các khớp do phong, hàn, thấp (viêm khớp dạng thấp) dùng bài Quế chi thang có tác dụng khu phong tán hàn, ôn thông kinh lạc gia thêm các thuốc trừ phong thấp như khuông hoạt, phòng phong v.v...
  

• 
  Chữa chứng ngoại cảm hàn và thấp: sợ lạnh, phát sốt, đau đầu, không ra mô hôi, chân tay mình đau mỏi, miệng đắng, hơi khát, rêu lưỡi trắng trơn, mạch phù khẩn. Bài này chữa chứng cảm mạo bốn mùa kèm thêm chứng thấp (mình chân tay đau mỏi rêu lưỡi trơn) .
  
• 
  Chữa viêm khớp dạng thấp có sưng, nóng, đỏ, đau.
  

Các bài thuốc tân lương giải biểu có tác dụng phát tán phong nhiệt dùng để chữa các chứng bệnh gây ra do ngoại cảm phong nhiệt: phát sốt, đau đầu, hơi sợ gió, sợ lạnh, miệng khát, họng đau, ho, rêu lưỡi trắng hay hơi vàng, mạch phù sác. Các bài thuốc phát tán phong nhiệt thường được dùng để chữa bệnh cảm mạo có sốt, bệnh truyền nhiễm ở giai đoạn đầu (viêm long khởi phát) bệnh thấp khớp cấp v.v...

Kinh giới	600g	Phác tiêu	160g
Bạc hà	600g	Phèn chua phi	310g
Thạch cao	600g

Cát căn	20g	Cúc hoa	20g
Sài hồ	20g	Khoai lang khô	20g
Rễ sậy	20g	Gừng tươi	6 lát

Tang diệp	10g	Hạnh nhân	8g
Cúc hoa	4g	Cát cánh	8g
Liên kiều	6g	Cam thảo	4g
Bạc hà	4g	Rễ sậy	10g

• 
  Chữa cảm cúm và giai đoạn đầu các bệnh truyền nhiễm: có ho, sốt ít, miệng hơi khát, rêu lưỡi trắng, mạch phù sác.
  
• 
  Chữa viêm màng tiếp hợp cấp, dùng bài thuốc này gia thêm: Thảo quyết minh, hạ khô thảo.
  
• 
  Chữa viêm Amidan cấp, dùng bài thuốc này thêm Ngưu bằng tử, Huyền sâm.
  

Kim ngân hoa	40g	Hoa kinh giới	16g
Cát cánh	24g	Đậu xị	20g
Bạc hà	24g	Ngưu bằng tử	24g
Lá tre	16g

• 
  Chữa bệnh truyền nhiễm ở giai đoạn đầu: phát sốt, không có mồ hôi hay mồ hôi ra ít, hơi sợ gió, sợ lạnh, đau đầu, miệng khát, ho, đau họng, đầu lưỡi đỏ, rêu lưỡi trắng hoặc hơi vàng, mạch phù sác.
  
• 
  Chữa viêm Amiđan cấp, dị ứng ban chẩn, viêm tuyến mang tai do bệnh quai bị.
  

Ma hoàng	8g	Hạnh nhân	12g
Trích Cam thảo	6g	Thạch cao	24g

• 
  Chữa viêm phế quản cấp, hen phế quản, viêm phổi nhất là viêm phổi sau sởi.
  
• 
  Chữa viêm mũi dị ứng, dị ứng nổi ban.
  
• 
  Viêm phế quản mạn tính, dùng bài này gia thêm Bách bộ.
  

Chữa cảm mạo, cúm có sốt.

Các bài thuốc phù chính giải biểu có tác dụng nâng cao chính khí của cơ thể và phát tán ngoại tà.

Nhân chính khí của cơ thể giảm sút, ngoại tà thâm nhập mà gây bệnh; chính khí của cơ gồm âm, dương, khí huyết nên các bài thuốc phù chính giải biểu gồm các bài thuốc tư âm biểu, trợ dương giải biểu, ích khí giải biểu.

1. Bài thuốc tư âm giải biểu

Bài : BÀI THUỐC TƯ ÂM GIẢI BIỂU

Do cơ thể người bệnh âm hư, huyết hư; ngoài tà xâm nhập, phải dùng phương pháp tư âm giải biểu dễ chữa. Bài thuốc được tạo thành do các vị thuốc bổ âm phối hợp với các thuốc giải biểu.

Uy di (Ngọc trúc)	12g	Bạch vị	4g
Hành	12g	Bạc hà	6g
Cát cánh	0,6g	Cam thảo	2g
Đậu xi	12g	Đại táo	2 quả

• 
  Chữa chứng âm hư, cảm phải ngoại tà: đau đầu, người sốt, hơi sợ gió, sợ lạnh, không có mồ hôi hoặc ra ít mồ hôi, ho khan, vật vã, miệng khát họng khô, lưỡi đỏ.
  
• 
  Chữa bệnh lao phổi (phế âm hư) bị cảm mạo.
  

Cơ thể người bệnh bẩm tố dương hư, ngoại tà xâm nhập phải dùng phương pháp trợ dương giải biểu để chữa. Bài thuốc được tạo thành do các thuốc trợ dương như Phụ tử, Nhục quế kết hợp với các thuốc giải biểu.

Ma hoàng	6g	Phụ tử chế	12g
Tế tân	4g

• 
  Chữa chứng dương hư bị ngoại cảm phong hàn: sợ lạnh nhiều, phát sốt hoặc hơi sốt, mạch không phù mà trầm.
  
• 
  Chữa bệnh viêm phế quản mạn tính, hen phế quản thể hàn phối hợp với bài Nhi trần thang (Bán hạ, Trần bì, Phục linh, Cam thảo) để chữa.
  

Cơ thể người bệnh khí hư gặp phải ngoại tà xâm nhập gây ra bệnh phải dùng phương pháp ích khí giải biểu để chữa. Bài thuốc được tạo thành do các thuốc bổ khí như: Đẳng sâm. Bạch truật v.v.. kết hợp với thuốc giải biểu.

(Nếu dùng Nhân sâm trong bài gọi là Nhân sâm bại độc tán).

Sài hồ, Tiên hồ, Xuyên khung, Chỉ xác, Khuông hoạt, Độc hoạt, Phục linh, Cát cánh, Đẳng sâm (mỗi thứ 40g), Cam thảo 20g.

Cách dùng: tán thành bột mịn, mỗi lần uống 8g, người lớn có thể dùng liều cao hơn. Có thể dùng thuốc sắc liều thích hợp.

Tác dụng: ích khí, giải biểu, khu phong, trừ thấp

Ứng dụng lâm sàng:

• 
  Chữa chứng khí hư bị ngoại cảm phong hàn: sợ lạnh, phát sốt, không ra mồ hôi, đầu gáy cứng đau, chân tay mình nhức mỏi, ngạt mũi, tiếng nặng, ho có đờm, rêu lưỡi trắng dính, mạch phù.
  
• 
  Chữa nhọt lúc bắt đầu viêm, cảm nho phong hàn bỏ Đẳng sâm gia thêm Kinh giới, Phong phong gọi là bài Kinh phong bại độc tán.
  
• 
  Chữa viêm tấy, mụn nhọt dùng bài này bỏ Đẳng sâm gia Liên kiêu, Kim ngân hoa gọi là bài Ngân Kiêu bại độc tán.
  
• 
  Chữa viêm khớp do viêm khớp dạng thấp.
  

Đảng sâm, Tía tô, Cát căn, Trên hồ, Bán hạ chế, Phục linh (mỗi vị 8g), Trần bì, Cam thảo, Cát cánh, Chỉ xác, Mộc hương (mỗi vi 20g).