ĐẶc san tuyên truyền pháp luật số 09/2010 chuyêN ĐỀ CÔng ưỚc của liên hợp quốC

Các quy định pháp luật về minh bạch hoá của Việt Nam đã được hoàn thiện nhiều trong những năm gần đây, nhất là sau khi Việt Nam thực hiện Hiệp định thương mại song phương Việt Nam - Hoa kỳ. Việc minh bạch hoá quy trình xây dựng pháp luật trong thời gian qua đã từng bước tạo ra cơ hội để thu hút sự quan tâm và đóng góp của các tầng lớp nhân dân. Luật sửa đổi một số điều của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân, Luật Ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế, các văn bản hướng dẫn thi hành các đạo luật này đã cơ bản đáp ứng các cam kết WTO của Việt Nam về minh bạch hoá. Đồng thời, những cải cách hành chính gần đây đã ngày càng chú ý tới yêu cầu minh bạch hoá quy trình giải quyết các công việc của người dân. Tuy nhiên, qua thông tin đại chúng thì có thể thấy là chúng ta chưa thể bằng lòng với những gì chúng ta đã đạt được. Chính vì vậy, minh bạch hoá vẫn còn là nhu cầu của cuộc sống kinh tế-xã hội Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.

Trong bối cảnh đó, các cam kết WTO của Việt Nam về minh bạch hoá được trình bày trên đây là phù hợp với những sự phát triển của đất nước và chủ trương của Đảng và nhà nước ta. Tuy nhiên, việc thực hiện các cam kết này cũng đặt ra những thách thức và khó khăn nhất định do những lý do khách quan và chủ quan khác nhau.

Về mặt thể chế thì trong Nghị quyết số 71/2006/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2006 phê chuẩn Nghị định thư gia nhập Hiệp định thành lập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) của Việt Nam, Quốc hội đã cho áp dụng trực tiếp một loạt các cam kết liên quan tới minh bạch hoá tại Phụ lục đi kèm. Cụ thể, nội dung chính các cam kết về minh bạch hoá của các đoạn trong Báo cáo gia nhập đã được áp dụng trực tiếp. Đồng thời, Quốc hội cũng yêu cầu Chính phủ, Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong phạm vi quyền hạn, nhiệm vụ của mình rà soát lại các quy định pháp luật trong nước và các cam kết WTO liên quan để có biện pháp thích hợp thực hiện hiệu quả các cam kết này.

Tuy nhiên, như trình bày trên đây thì có lẽ việc thực hiện các cam kết WTO về minh bạch hoá liên quan nhiều tới vấn đề yếu kém thực thi pháp luật, ý thức trách nhiệm trong giải quyết công việc, lề lối và cách thức làm việc của một bộ phận cán bộ công chức nhà nước. Để làm tốt công việc thực thi pháp luật thì có lẽ đòi hỏi chúng ta phải có đầu tư, quyết tâm, bước đi thích hợp cùng với việc thực hiện thành công Chiến lược cải cách tư pháp, các chương trình, kế hoạch cải cách hành chính của chúng ta.

Trong bối cảnh những cam kết WTO về minh bạch hoá phù hợp với nguyện vọng của các doanh nghiệp và người dân Việt Nam, đường lối chính sách của nhà nước ta thì hoàn toàn có cơ sở để khẳng định là chúng ta sẽ thực hiện thành công các cam kết WTO về minh bạch hoá này.

Trong khuôn khổ Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC) và Hiệp hội các Nước Đông Nam Á (ASEAN) đều có các quy định liên quan tới công khai, minh bạch nhưng có các cách tiếp cận khác nhau. Trong khi ASEAN tập trung các quy định về minh bạch hoá chủ yếu vào mục tiêu tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại (mặc dù có các mục tiêu gián tiếp khác) thì APEC có cả một khuôn khổ các văn bản và quy định về minh bạch hoá và chống tham nhũng.

Do cách tiếp cận của ASEAN là giống với WTO liên quan tới minh bạch hoá và đối với Việt Nam thì cam kết về minh bạch hoá trong WTO là cao nhất trong thương mại nên bài viết này không trình bày về minh bạch hoá trong khuôn khổ ASEAN để tránh trùng lặp. Hơn nữa, với nguyên tắc tối huệ quốc MFN và việc 9/10 nước thành viên ASEAN đồng thời là thành viên WTO thì các cam kết và nghĩa vụ của Việt Nam về minh bạch hoá, về mặt pháp lý, được áp dụng cho cả các nước thành viên ASEAN trong quan hệ thương mại.

Vì vậy các thông tin sau đây tập trung vào minh bạch hoá và chống tham nhũng trong khuôn khổ APEC.

APEC là gì? - là khuôn khổ hợp tác kinh tế khu vực theo nguyên tắc tự nguyện của các nước trong khu vực ven bờ Thái Bình Dương, trong đó có nhiều nước phát triển, đi đầu trong minh bạch hoá và phòng chống tham nhũng, như Hoa Kỳ, Canađa, Úc, New Zealand, Singapore.

Cơ quan cao nhất của APEC là Hội nghị cấp cao gồm người đứng đầu nhà nước hay chính phủ các nước thành viên.

Chủ để công khai, minh bạch và chống tham nhũng là chủ đề được quan tâm rộng rãi trong khuôn khổ APEC, và thường được đề cập tại các cuộc họp cấp cao. Để thúc đẩy minh bạch, công khai và phòng chống tham nhũng tại các nước thành viên APEC thì một thiết chế chuyên về các vấn đề này đã được thiết lập: Nhóm đặc trách các chuyên gia về minh bạch hoá và chống tham nhũng. Nhóm đặc trách này gồm đại diện từ các nước thành viên, quan sát viên, Hội đồng tư vấn kinh doanh APEC và Ban thư ký APEC. Chức năng, nhiệm vụ của Nhóm được quy định chi tiết trong Điều khoản tham chiếu (TOR), trong đó có điều phối việc thực hiện một số văn bản của APEC, thúc đẩy việc thực hiện các sáng kiến, chương trình, trao đổi thông tin, hợp tác... liên quan tới minh bạch và chống tham nhũng. Nhóm đặc trách họp 2 lần mỗi năm và báo cáo công tác cho Hội nghị quan chức cao cấp SOM của APEC.

Một loạt các văn bản được thông qua trong APEC điều chỉnh minh bạch và chống tham nhũng, tuy nhiên lời văn không ràng buộc chặt chẽ về pháp lý như các điều ước quốc tế:

- Đề cao vai trò của minh bạch hoá như là "nhân tố quan trọng" trong phát triển kinh tế và ổn định tài chính, quản lý nhà nước hiệu quả và công bằng

- Một danh sách các chuẩn mực về minh bạch hoá trong các lĩnh vực khác nhau, như thương mại, đầu tư, chính sách tiền tệ và tài chính, cạnh tranh, cải cách pháp luật, sở hữu trí tuệ, hải quan, di chuyển của doanh nghiệp... Bên cạnh đó, các nguyên tắc chung về minh bạch hoá cũng được đề cập

2 - Cam kết tại Santiago về chống tham nhũng và bảo đảm minh bạch hoá (được thông qua 11/2004)

Đây là văn bản thể hiện cam kết của các nhà lãnh đạo APEC chống tham nhũng và bảo đảm minh bạch hoá:

- Tham nhũng là "vấn đề kinh tế, chính trị và xã hội phức tạp".

- Tham nhũng diễn ra ở cả lĩnh vực quản lý nhà nước và tư nhân nên cần có cách tiếp cận toàn diện.

- Quản lý tốt và thể chế minh bạch là yếu tố quan trọng chống tham nhũng.

- Không cho đối tượng tham nhũng trú ẩn

- Khuyến khích tương trợ tư pháp và thu hồi tài sản tham nhũng

- Bảo đảm minh bạch và trao đổi thông tin

- Thực hiện các Chuẩn mực về minh bạch của APEC

- Khuyến khích cộng tác công-tư trong thi hành các biện pháp chống tham nhũng hiệu quả.

APEC cam kết hợp tác thi hành các biện pháp cụ thể chống tham nhũng và bảo đảm minh bạch và trách nhiệm trong quản lý nhà nước và tài sản nhà nước và thống nhất tiến hành các công việc sau đây (phù hợp với điều kiện và nguyên tắc pháp luật mỗi nước):

- Tiến hành tất cả các bước để phê chuẩn hay gia nhập và thi hành Công ước của Liên Hợp Quốc về Chống tham nhũng

- Tăng cường các biện pháp phòng chống hiệu quả tham nhũng và bảo đảm minh bạch thông qua việc khuyến cáo và hỗ trợ các nước

-Từ chối không cho trú ẩn đối với các cán bộ nhà nước và cá nhân tham nhũng trong bộ máy nhà nước

- Chống tham nhũng ở cả khu vực nhà nước và khu vực tư nhân

- Thiết lập đối tác công-tư trong phòng chống tham nhũng và bảo đảm minh bạch

- Hợp tác giữa các thành viên APEC trong chống tham nhũng và bảo đảm minh bạch

- Giao các nhiệm vụ cho Nhóm chuyên gia đặc trách của APEC về chống tham nhũng và minh bạch.

4 - Các nguyên tắc ứng xử của cán bộ nhà nước

- Từ năm 2006 các Bộ trưởng APEC đã nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa và cơ chế bảo đảm sự liêm chính trong cuộc chiến chống tham nhũng và thúc giục các thành viên thông qua và thi hành bộ quy tắc ứng xử phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tham nhũng trong khả năng có thể.

- Căn cứ vào Bộ quy tắc ứng xử quốc tế đối với cán bộ nhà nước của Liên Hợp Quốc, Nhóm chuyên gia đặc trách của APEC về chống tham nhũng khuyến cáo các thành viên thiết lập, hoàn thiện và rà soát pháp luật và các bộ quy tắc hay chuẩn mức ứng xử của công chức nhà nước theo các nguyên tắc sau đây:

+ Cán bộ nhà nước phải tôn trọng và tuân theo Hiến pháp và pháp luật, kể cả các bộ quy tắc ứng xử

+ Cán bộ nhà nước sử dụng vị trí công tác của mình chỉ để thúc đẩy quyền lợi công và không được vì mục đích tìm kiếm lợi thế cho mình hay cho cá nhân khác

+ Cán bộ nhà nước không gợi ý hay nhận trực tiếp hay gián tiếp bất kỳ quà, lợi thế hay lợi ích nào để đổi lại cho hành động hay không hành động từ phía cán bộ hoặc có ảnh hưởng tới việc thực hiện chức nang, nhiệm vụ của mình

+ Bảo vệ và gìn giữ các tài sản và nguồn lực nhà nước và chỉ sử dụng chúng vào các mục đích được phép

+ Cung cấp thông tin có được từ việc thực hiện công vụ phù hợp với các quy định pháp luật, nhưng chỉ được sử dụng chúng vào các mục đích được phép

+ Thi hành nhiệm vụ hiệu quả, công bằng và vô tư

+ Tránh không tiến hành bất kỳ công việc nhà nước nào tác động tới quyền lợi tài chính cá nhân hay gia đình

+ Chấp hành việc báo cáo hành vi tham nhũng

+ Chấp hành yêu cầu báo cáo về công việc, đầu tư tài chính, nợ, tài sản và quà

+ Tuân theo các biện pháp của pháp luật về việc không trục lợi vị trí công tác sau khi rời nhiệm sở.
5 - Bộ quy tắc ứng xử chống tham nhũng đối với doanh nghiệp

Có thể thấy là APEC tiếp cận giải quyết vấn đề tham nhũng với sự gắn kết với minh bạch hoá trong cả khu vực nhà nước và khu vực tư nhân, doanh nghiệp.

Các Quốc gia thành viên Công ước này,

Mục đích của Công ước này là:

(a) Thúc đẩy và tăng cường các biện pháp phòng và chống tham nhũng một cách hữu hiệu và hiệu quả hơn;

(b) Thúc đẩy, tạo điều kiện và hỗ trợ hợp tác quốc tế và trợ giúp kỹ thuật trong việc phòng và chống tham nhũng, kể cả việc thu hồi tài sản;

(c) Thúc đẩy sự liêm chính, chế độ trách nhiệm và việc quản lý đúng đắn công vụ và tài sản công.

Điều 2

Sử dụng thuật ngữ

Trong Công ước này,

(a) “Công chức” có nghĩa là: (i) bất kỳ người nào giữ chức vụ về lập pháp, hành pháp hoặc tư pháp của một Quốc gia thành viên do được bầu hay bổ nhiệm, làm việc không thời hạn hoặc có thời hạn, được trả lương hay không được trả lương, bất kể cấp bậc của người đó; (ii) bất kỳ người nào thực hiện chức năng nhà nước, kể cả cho cơ quan hay doanh nghiệp nhà nước, hoặc cung cấp một dịch vụ công, theo quy định trong pháp luật quốc gia của quốc gia thành viên và được áp dụng trong lĩnh vực pháp luật liên quan của quốc gia thành viên đó; (iii) bất kỳ người nào được định nghĩa là “công chức” trong pháp luật quốc gia. Tuy nhiên, đối với một số biện pháp cụ thể quy định trong Chương II của Công ước này, “công chức” có thể nghĩa là bất kỳ người nào thực hiện chức năng nhà nước hay cung cấp một dịch vụ công như được định nghĩa trong pháp luật quốc gia của quốc gia thành viên và được áp dụng trong lĩnh vực pháp luật liên quan của quốc gia thành viên đó;

(b) “Công chức nước ngoài” có nghĩa là bất kỳ người nào giữ một chức vụ về lập pháp, hành pháp, hành chính hay tư pháp của một quốc gia nước ngoài, bất kể do bầu hay được bổ nhiệm; và bất kỳ người nào thực hiện một chức năng nhà nước cho một quốc gia nước ngoài, kể cả cho cơ quan hay doanh nghiệp nhà nước;

(c) “Công chức của tổ chức quốc tế công có nghĩa là công chức dân sự quốc tế hoặc bất kỳ người nào khác được một tổ chức quốc tế như vậy uỷ quyền hoạt động nhân danh tổ chức đó;

(d) “Tài sản”có nghĩa là mọi loại tài sản, vật chất hay phi vật chất, động sản hay bất động sản, hữu hình hay trừu tượng, và các văn bản pháp lý hay giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc lợi ích đối với tài sản đó;

(e) “Tài sản do phạm tội mà có”có nghĩa là bất kỳ tài sản bắt nguồn hay có được một cách trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua việc thực hiện một tội phạm;

(f) “Phong toả” hay “tạm giữ”có nghĩa là việc tạm thời cấm chuyển giao, chuyển đổi, định đoạt hay chuyển dịch tài sản hoặc việc tạm thời lưu giữ hay kiểm soát tài sản theo lệnh của toà án hay cơ quan có thẩm quyền khác;

(g) “Sung công”, kể cả việc tịch thu khi thích hợp, có nghĩa là việc vĩnh viễn tước đi tài sản theo lệnh của toà án hoặc cơ quan có thẩm quyền khác;

(h) “Tội phạm gốc”có nghĩa là bất kỳ tội phạm nào từ tội phạm đó xuất hiện tài sản và tài sản này có thể trở thành đối tượng của một tội phạm được quy định tại Điều 23 của Công ước này;

(i) “Vận chuyển có kiểm soát”có nghĩa là kỹ thuật cho phép hàng hoá bất hợp pháp hoặc có nghi vấn được vận chuyển ra khỏi, qua hoặc vào lãnh thổ của một hoặc nhiều nước, nằm trong sự nhận thức và dưới sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền của các nước đó, nhằm điều tra một hành vi phạm tội và xác định những người liên quan đến việc thực hiện hành vi phạm tội này.

Điều 3

Phạm vi áp dụng

1. Phù hợp với các điều khoản của Công ước, Công ước này được áp dụng đối với việc phòng ngừa, điều tra, truy tố tham nhũng cũng như đối với việc phong toả, tạm giữ, tịch thu và hoàn trả tài sản có được do phạm các tội được quy định theo Công ước này.

2. Nhằm mục đích thực hiện Công ước này, các tội phạm nêu trong Công ước này không nhất thiết phải gây tổn thất hay thiệt hại đối với tài sản nhà nước, trừ trường hợp trong Công ước có quy định khác.

Điều 4

Bảo vệ chủ quyền

1. Các quốc gia thành viên sẽ thực hiện nghĩa vụ trong Công ước này của mình theo cách thức phù hợp với các nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia cũng như nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác.

2. Không điều khoản nào trong Công ước này cho phép một quốc gia thành viên được thực hiện trên lãnh thổ của quốc gia khác quyền tài phán và các chức năng của quốc gia đó theo pháp luật quốc gia của mình.

Chương II

Các biện pháp phòng ngừa

Điều 5

Chính sách và thực tiễn chống tham nhũng

1. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi Quốc gia thành viên sẽ xây dựng và thực hiện hoặc duy trì các chính sách chống tham nhũng hiệu quả và đồng bộ, những chính sách thúc đẩy sự tham gia của xã hội và thể hiện các nguyên tắc của chế độ pháp quyền, việc quản lý đúng đắn công vụ và tài sản công, sự liêm khiết, tính minh bạch và trách nhiệm.

2. Mỗi quốc gia thành viên sẽ nỗ lực tạo dựng và tăng cường những thực tiễn hữu hiệu nhằm mục đích phòng ngừa tham nhũng.

3. Mỗi quốc gia thành viên sẽ nỗ lực đánh giá định kỳ các công cụ pháp lý và biện pháp hành chính nhằm xác định xem chúng đã đầy đủ chưa để phòng ngừa và chống tham nhũng.

4. Khi thích hợp và trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của hệ thống pháp luật nước mình, các quốc gia thành viên hợp tác với nhau và với các tổ chức khu vực và quốc tế liên quan trong việc thúc đẩy và xây dựng các biện pháp nói tại Điều này. Sự hợp tác đó có thể bao gồm việc tham gia vào các chương trình và dự án quốc tế nhằm phòng ngừa tham nhũng.

Điều 6

Cơ quan phòng chống tham nhũng

1. Phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên đảm bảo việc có một cơ quan hoặc một số cơ quan khí thích hợp, có trách nhiệm phòng ngừa tham nhũng bằng các biện pháp như:

(a) Thi hành các chính sách nói tại Điều 5 của Công ước này, và khi thích hợp, giám sát và phối hợp việc thi hành những chính sách đó;

(b) Nâng cao và phổ biến kiến thức về công tác phòng ngừa tham nhũng;

2. Mỗi quốc gia thành viên sẽ dành cho các cơ quan nói tại khoản 1 Điều này sự độc lập cần thiết trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình nhằm giúp cho những cơ quan này có thể thực hiện chức năng của mình một cách hiệu quả và không chịu bất kỳ sự ảnh hưởng trái pháp luật nào. Các phương tiện vật chất và đội ngũ cán bộ chuyên trách cần thiết cũng như việc đào tạo đội ngũ cán bộ này để họ có thể thực hiện chức năng của mình cần được đảm bảo.

3. Mỗi quốc gia thành viên thông báo cho Tổng Thư ký Liên hợp quốc tên và địa chỉ của một hoặc nhiều cơ quan có thẩm quyền có thể hỗ trợ các quốc gia thành viên khác trong việc xây dựng và thi hành các biện pháp cụ dựng để phòng ngừa tham nhũng.

1. Khi thích hợp và phù hợp với với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên nỗ lực duy trì và củng cố chế độ tuyển dụng, thuê, giữ lại, đề bạt và hưu trí đối với công chức, và khi thích hợp, đối với cả những công chức không do bầu cử khác, mà

1. 
   Chế độ này dựa trên các nguyên tắc hiệu quả, minh bạch và tiêu chí khách quan như năng lực, công bằng và năng khiếu;
   
2. 
   Chế độ này bao gồm quy trình thích hợp để lựa chọn, đào tạo cá nhân vào những vị trí được coi là rất dễ liên quan đến tham nhũng, và khi thích hợp, để luân chuyển các cá nhân đó sang những vị trí khác;
   
3. 
   Chế độ này khuyến khích việc trả công thoả đáng và trả lương công bằng, có xét tới mức độ phát triển kinh tế của mỗi quốc gia thành viên;
   
4. 
   Chế độ này thúc đẩy các chương trình giáo dục và đào tạo công chức nhằm giúp họ đáp ứng được những yêu cầu về tính chính xác, sự chính trực và đúng đắn khi thực hiện chức năng công, đồng thời có khóa đào tạo chuyên sâu và phù hợp nhằm tăng cường nhận thức của công chức về nguy cơ tham nhũng thường gắn với việc thực thi nhiệm vụ của mình. Những chương trình đào tạo này có thể đề cập đến những quy tắc và chuẩn mực xử sự ở những lĩnh vực liên quan.
   

3. Mỗi quốc gia thành viên cũng sẽ xem xét tiến hành các biện pháp lập pháp và hành chính thích hợp, phù hợp với các mục tiêu của Công ước và các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, nhằm tăng cường sự minh bạch trong việc cho các ứng cử viên vào các chức vụ nhà nước cũng như việc tài trợ cho các đảng chính trị, nếu phù hợp.

4. Mỗi quốc gia thành viên, trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, nỗ lực ban hành, duy trì và củng cố các cơ chế tăng cường minh bạch và phòng ngừa xung đột lợi ích.

Điều 8

Quy tắc ứng xử cho công chức

1. Nhằm đấu tranh chống tham nhũng, mỗi quốc gia thành viên sẽ thúc đẩy, cùng những tiêu chuẩn khác, sự liêm chính, trung thực và trách nhiệm trong đội ngũ công chức nước mình trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của hệ thống pháp luật của mình.

2. Cụ thể, mỗi quốc gia thành viên sẽ nỗ lực áp dụng, trong khuôn khổ hệ thống pháp luật và thể chế nước mình, những quy tắc hoặc chuẩn mực ứng xử để đảm bảo việc thực hiện chức năng công được chính xác, chính trực và đúng đắn.

3. Để thực hiện những quy định của Điều này, khi thích hợp và phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên xem xét đến các sáng kiến có liên quan của các tổ chức khu vực, liên khu vực và đa phương, chẳng hạn như Quy tắc ứng xử quốc tế dành cho Công chức có trong phụ lục của Nghị quyết số 51/59 ngày 12/12/1996 của Đại Hội đồng Liên hợp quốc.

4. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên cũng sẽ xem xét đề ra các biện pháp và cơ chế để tạo thuận lợi cho công chức báo cáo với các cơ quan có thẩm quyền về các hành vi tham nhũng mà họ phát hiện được trong khi thi hành công vụ.

5. Khi thích hợp và phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên nỗ lực thiết lập các biện pháp và cơ chế yêu cầu công chức báo cáo cơ quan có thẩm quyền về các vấn đề có liên quan trong đó có những hoạt động công việc, các khoản đầu tư bên ngoài hay tài sản hoặc quà tặng giá trị lớn, những thứ mà có thể gây xung đột lợi ích khi họ thực hiện công vụ .

6. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên xem xét áp dụng các biện pháp kỷ luật hoặc các biện pháp khác đối với những công chức vi phạm quy tắc hoặc tiêu chuẩn được xây dựng theo Điều này.

Điều 9

Mua sắm công và quản lý tài chính công

1. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của hệ thống pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các bước cần thiết để xây dựng được các cơ chế mua sắm phù hợp dựa trên sự minh bạch, cạnh tranh và tiêu chí khách quan trong khâu ra quyết định, giúp phòng ngừa tham nhũng có hiệu quả. Những cơ chế này, mà việc áp dụng chúng có thể tính đến các ngưỡng giá trị thích hợp sẽ điều chỉnh các vấn đề, trong đó có các vấn đề sau:

(a) Thông báo công khai về thủ tục mua sắm và hợp đồng mua sắm, trong đó có cả thông tin về mời thầu và thông tin thích hợp có liên quan về trao thầu, để các nhà thầu tiềm năng có đủ thời gian để chuẩn bị và nộp hồ sơ thầu;

(b) Đưa ra trước điều kiện tham gia thầu, kể cả tiêu chuẩn chọn và trao thầu và các quy định về đấu thầu, đồng thời công bố những điều kiện này;

(c) Sử dụng những tiêu chuẩn khách quan và định trước đối với việc quyết định mua sắm công nhằm tạo điều kiện cho việc xác minh về sự chính xác trong việc áp dụng các quy tắc hay thủ tục;

(d) Một cơ chế xem xét lại hữu hiệu, trong đó có cơ chế kháng nghị hữu hiệu, nhằm đảm bảo việc viện dẫn ra toà và áp dụng các chế tài được thực hiện trong trường hợp các quy định hay quy trình mua sắm ban hành theo khoản này không được tuân thủ;

(e) Khi thích hợp, các biện pháp để điều chỉnh những vấn đề liên quan đến cán bộ chịu trách nhiệm mua sắm, chẳng hạn như tuyên bố về lợi ích trong các lần mua sắm công cụ thể, trình tự giám sát và yêu cầu về đào tạo.

2. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các biện pháp thích hợp nhằm tăng cường minh bạch và trách nhiệm trong quản lý tài chính công. Những biện pháp này bao gồm:

(a) Thủ tục thông qua ngân sách quốc gia;

(b) Báo cáo kịp thời về thu và chi;

(c) Hệ thống các tiêu chuẩn kế toán và kiểm toán, và cơ chế giám sát có liên quan;

(d) Cơ chế quản lý rủi ro và kiểm soát nội bộ có hiệu quả và hữu hiệu; và

(e) Khi thích hợp, biện pháp khắc phục trong trường hợp không tuân thủ những yêu cầu theo quy định của khoản này.

3. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên thực hiện các biện pháp hành chính và dân sự cần thiết đảm bảo sự minh bạch của sổ sách kế toán, chứng từ, báo cáo tài chính hoặc các tài liệu khác liên quan đến thu, chi công, và phòng ngừa việc giả mạo những tài liệu này.

Xét đến sự cần thiết phải đấu tranh chống tham nhũng, trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các biện pháp cần thiết để tăng cường minh bạch trong quản lý hành chính công, kể cả về tổ chức, quá trình thực hiện và ra quyết định. Các biện pháp đó bao gồm:

(a) Ban hành những thủ tục hoặc quy định cho phép công chúng, khi thích hợp, có được thông tin về tổ chức, quá trình thực hiện và ra quyết định của các cơ quan hành chính nước mình, cũng như các thông tin về quyết định và hành vi pháp lý liên quan đến công chúng mà vẫn đảm bảo được bí mật và thông tin cá nhân;

(b) Đơn giản hóa thủ tục hành chính ở những khâu thích hợp nhằm tạo điều kiện cho công chúng tiếp cận với cơ quan có thẩm quyền ra quyết định ;

(c) Công bố thông tin, trong đó có thể bao gồm báo cáo định kỳ, về nguy cơ tham nhũng trong các cơ quan hành chính nước mình.

Điều 11

Các biện pháp liên quan đến hoạt động truy tố và xét xử

1. Ghi nhớ sự độc lập của cơ quan tư pháp và vai trò quan trọng của cơ quan này trong đấu tranh chống tham nhũng, trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình và không ảnh hưởng đến tính độc lập trong hoạt động xét xử, mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các biện pháp tăng cường tính liêm khiết cho cán bộ toà án và phòng ngừa những cơ hội tham nhũng đến với họ. Những biện pháp này có thể bao gồm việc ban hành bộ quy tắc ứng xử cho cán bộ toà án.

2. Những biện pháp có tác dụng tương tự như biện pháp được áp dụng theo khoản 1 của Điều này có thể được ban hành và áp dụng trong cơ quan công tố ở những quốc gia thành viên mà cơ quan công tố không trực thuộc hệ thống toà án mà có vị trí độc lập như các cơ quan tư pháp.

Điều 12

Khu vực tư

1. Trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các biện pháp để phòng ngừa tham nhũng liên quan đến khu vực tư, tăng cường các tiêu chuẩn kế toán và kiểm toán trong khu vực tư và, khi thích hợp, ban hành những chế tài dân sự, hành chính hoặc hình sự hiệu quả tương xứng và có tính răn đe đối với những hành vi không tuân thủ các biện pháp này.

2. Những biện pháp để đạt được mục đích này, có thể bao gồm:

(a) Thúc đẩy hợp tác giữa các cơ quan thực thi pháp luật và các tổ chức tư nhân tương ứng;

(b) Thúc đẩy xây dựng các chuẩn mực và thủ tục nhằm bảo vệ sự liêm khiết của các tổ chức tư nhân tương ứng, trong đó có quy tắc ứng xử về tính chính xác, tính chính trực và tính đúng đắn trong hoạt động kinh doanh và tất cả các nghề nghiệp liên quan, đồng thời thúc đẩy công tác phòng ngừa xung đột lợi ích, thúc đẩy nhân rộng các thực tiễn thương mại tốt trong hoạt động kinh doanh và trong quan hệ hợp đồng với quốc gia đó;

(c) Tăng cường tính minh bạch giữa các tổ chức tư nhân, khi thích hợp áp dụng cả các biện pháp nhận dạng cá nhân tham gia thành lập và quản lý công ty;

(d) Phòng ngừa việc lạm dụng thủ tục điều chỉnh tổ chức tư nhân, trong đó có thủ tục trợ cấp và cấp phép của các cơ quan chức năng đối với các hoạt động thương mại;

(e) Phòng ngừa xung đột lợi ích bằng cách cấm, khi thấy phù hợp và trong một thời gian hợp lý, những người đã từng là công chức thực hiện các hoạt động nghề nghiệp hoặc cấm khu vực tư nhân tuyển dụng công chức vào làm việc sau khi họ đã từ chức hoặc về hưu nếu các hoạt động nghề nghiệp hoặc việc tuyển dụng đó có liên quan trực tiếp đến chức năng mà công chức này đảm nhiệm hoặc giám sát khi còn đương nhiệm.

(f) Đảm bảo rằng các doanh nghiệp tư nhân, trên cơ sở xét đến cơ cấu tổ chức và quy mô của mình, có chế độ kiểm soát kiểm toán nội bộ nhằm phòng ngừa và phát hiện hành vi tham nhũng; và rằng các tài khoản và các báo cáo tài chính cần thiết của những doanh nghiệp này tuân thủ các quy trình thích hợp về kiểm toán và chứng nhận.

3. Nhằm mục đích phòng ngừa tham nhũng, phù hợp với pháp luật và quy định của nước mình về duy trì sổ sách, chứng từ, công khai báo cáo tài chính và tiêu chuẩn kế toán, kiểm toán, mỗi Quốc gia thành viên tiến hành các biện pháp cần thiết để cấm những hành vi sau đây được thực hiện nhằm mục đích phạm bất kỳ tội nào trong những tội được quy định theo Công ước này:

1. 
   Lập tài khoản ngoài sổ sách;
   
2. 
   Tiến hành giao dịch ngoài sổ sách hoặc giao dịch không được xác minh thoả đáng;
   
3. 
   Lập chứng từ khống;
   
4. 
   Đưa vào sổ sách những khoản nợ mà xác định sai đối tượng nợ;
   
5. 
   Dùng giấy tờ, chứng từ giả; và
   
6. 
   Cố tình huỷ tài liệu sổ sách trước thời hạn do pháp luật quy định.
   

1. Trong khả năng có thể và phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước mình, mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các biện pháp thích hợp nhằm thúc đẩy sự tham gia chủ động của các cá nhân và tổ chức ngoài khu vực công, như xã hội dân sự, các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức cộng đồng, vào công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng; và nhằm nâng cao nhận thức của công chúng về sự tồn tại, nguyên nhân và tính chất nghiêm trọng cũng như sự đe doạ của tham nhũng. Sự tham gia đó cần được tăng cường thông qua các biện pháp như:

(a) Tăng cường tính minh bạch trong các quy trình ra quyết định, thúc đẩy đóng góp của công chúng vào các quy trình ra quyết định;

(b) Đảm bảo cho công chúng được tiếp cận thông tin một cách hiệu quả;

(c) Tổ chức các hoạt động thông tin cho công chúng góp phần đấu tranh không khoan nhượng chống tham nhũng, cũng như các chương trình giáo dục công chúng, bao gồm cả chương trình giảng dạy trong nhà trường và trường đại học.

(d) Tôn trọng, tăng cường và bảo vệ quyền tự do tìm kiếm, nhận, xuất bản và tuyên truyền thông tin về tham nhũng. Quyền tự do đó có thể cũng có một số giới hạn nhất định, nhưng những giới hạn đó phải được pháp luật quy định và phải là cần thiết để:

9. 
   Tôn trọng quyền và danh tiếng của người khác;
   

2. Mỗi quốc gia thành viên sẽ tiến hành các biện pháp thích hợp đảm bảo công chúng biết đến các cơ quan chống tham nhũng nêu trong Công ước này và phải cho phép tiếp cận với các cơ quan này khi thích hợp để công chúng có thể thông báo, kể cả dưới hình thức nặc danh, về bất kỳ sự kiện nào có thể được coi là cấu thành một tội phạm được quy định theo Công ước này.

1. Mỗi Quốc gia thành viên sẽ:

(a) Trong phạm vi thẩm quyền của mình, thiết lập một cơ chế giám sát và điều tiết toàn diện trong nước đối với các ngân hàng, các định chế tài chính phi ngân hàng, kể cả các cá nhân hay pháp nhân cung cấp dịch vụ chính thức hoặc không chính thức về chuyển tiền hoặc vật có giá trị, và khi thích hợp, cả những cơ quan khác đặc biệt dễ liên quan đến rửa tiền, nhằm ngăn chặn, phát hiện mọi hình thức rửa tiền; cơ chế điều tiết và giám sát này phải nhấn mạnh đến các yêu cầu về xác định khách hàng và cả người sở hữu hưởng lợi khi thích hợp, lưu giữ hồ sơ và báo cáo về các giao dịch đáng ngờ;

(b) Trên cơ sở không trái với Điều 46 của Công ước này, đảm bảo rằng các cơ quan hành chính, giám sát, thực thi pháp luật và các cơ quan khác chuyên về chống rửa tiền (bao gồm cả các cơ quan tư pháp nếu phù hợp với pháp luật quốc gia) có khả năng hợp tác và trao đổi thông tin ở cấp quốc gia và quốc tế trong phạm vi điều kiện mà pháp luật quốc gia quy định và, nhằm mục đích này, xem xét thành lập một đơn vị tình báo tài chính để hoạt động như một trung tâm quốc gia để thu thập, phân tích và phổ biến thông tin về hoạt động rửa tiền tiềm tàng.

2. Các Quốc gia thành viên sẽ xem xét thực hiện các biện pháp khả thi nhằm phát hiện, kiểm soát việc di chuyển tiền mặt và các công cụ có giá trị chuyển đổi qua biên giới nước mình, nhưng cũng tuân thủ biện pháp an ninh nhằm đảm bảo sử dụng thông tin đúng đắn và không gây trở ngại dưới bất kỳ hình thức nào tới việc di chuyển các dòng vốn hợp pháp. Những biện pháp như vậy có thể bao gồm biện pháp yêu cầu các cá nhân và tổ chức kinh doanh báo cáo về việc chuyển qua biên giới những lượng tiền mặt lớn và các công cụ có giá trị chuyển đổi khác.

3. Các quốc gia thành viên xem xét thực hiện các biện pháp phù hợp và khả thi yêu cầu các định chế tài chính, kể cả bên chuyển tiền:

(a) Điền vào đơn chuyển tiền qua đường điện tử và các loại thư tín liên quan thông tin chính xác và có ý nghĩa về người gửi tiền;

(b) Duy trì thông tin đó xuyên suốt quá trình chi trả; và

(c) Tăng cường giám sát việc chuyển các khoản tiền không có thông tin đầy đủ về người gửi tiền.

4. Khi thiết lập một cơ chế quản lý và giám sát trong nước theo quy định của Điều này và trên cơ sở không trái các điều khoản khác của Công ước này, các Quốc gia thành viên được khuyến nghị sử dụng các sáng kiến chống rửa tiền có liên quan của các tổ chức khu vực, liên khu vực và đa phương như là định hướng giải quyết vấn đề.

5. Các Quốc gia thành viên sẽ nỗ lực phát triển và thúc đẩy hợp tác song phương, tiểu khu vực, khu vực và toàn cầu giữa các cơ quan tư pháp, thực thi pháp luật và giám sát tài chính nhằm đấu tranh chống rửa tiền.