B¶o vÖ c ng tr×nh xy dùng – Phßng chèng mèi cho c ng tr×nh xy dùng míi

Tiªu chuÈn ¸p dông cho nhµ vµ c«ng tr×nh d©n dông, c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, trõ c¸c c«ng tr×nh ®ª ®Ëp vµ c©y trång, cã sö dông vËt liÖu gèc xenlul« lµm trang trÝ trong

vµ ngoµi nhµ hoÆc lµm kÕt cÊu chÞu lùc, hoÆc cã chøa, l­u tr÷ tr­ng bµy c¸c lo¹i vËt

liÖu, t­ liÖu, thµnh phÈm cã gèc xenlul«.

Tiªu chuÈn ®­a ra c¸c yªu cÇu biÖn ph¸p phßng chèng mèi ngay tõ kh©u kh¶o s¸t thiÕt kÕ, thi c«ng x©y dùng míi hoÆc thi c«ng x©y dùng c¶i t¹o. Tiªu chuÈn nµy kh«ng bao gåm biÖn ph¸p xö lÝ ®èi víi nhµ, c«ng tr×nh ®ang sö dông bÞ mèi ph¸ ho¹i.

§èi t­îng cÇn xö lÝ chñ yÕu: c¸c lo¹i mèi ®Êt (subterranean termites) vµ mét sè con trïng h¹i gç kh¸c nh­ mèi gç kh«, mät c¸nh cøng.

§Ó cã c¸c gi¶i ph¸p phßng chèng mèi phï hîp víi chÊt l­îng sö dông, chÊt l­îng x©y dùng vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ cho phÐp, yªu cÇu phßng chèng mèi cho nhµ vµ c«ng tr×nh

®­îc chia thµnh 4 lo¹i sau ®©y:

Lo¹i A – Yªu cÇu phßng chèng mèi cao, cho c¸c c«ng tr×nh ®Æc biÖt, c«ng tr×nh cao tÇng, c«ng tr×nh cã niªn h¹n sö dông trªn 100 n¨m nh­ c¸c nhµ b¶o tµng, th­ viÖn, l­u tr÷, c¬ quan, v¨n phßng, c«ng tr×nh v¨n ho¸ lÞch sö, nhµ s¶n xuÊt, nhµ kho cã chøa hoÆc sö dông c¸c thµnh phÈm quý hiÕm cã bé phËn gèc xenlul«.

Lo¹i B – Yªu cÇu phßng chèng mèi kh¸, cho c¸c c«ng tr×nh cã niªn h¹n sö dông trªn

50 n¨m nh­ c¸c c¬ quan, v¨n phßng, kh¸ch s¹n, cöa hµng, nhµ kÜ thuËt thö nghiÖm, tr­êng häc, bÖnh viÖn.

Lo¹i C – Yªu cÇu phßng chèng mèi trung b×nh cho c«ng tr×nh cho c«ng tr×nh cã niªn h¹n sö dông trªn 20 n¨m, nhµ Ýt tÇng x©y dùng ë vïng cã mèi ho¹t ®éng.

Lo¹i D – Yªu cÇu phßng chèng mèi thÊp cho c¸c nhµ, c¸c c«ng tr×nh Ýt quan träng x©y dùng ë vïng ®Þa lÝ kh«ng cã mèi ho¹t ®éng nh­ nhµ s¶n xuÊt, nhµ kho lµm b»ng c¸c vËt liÖu kÕt cÊu kh«ng cã gèc xenlul«. Nha cã chøa hoÆc sö dông, gia c«ng c¸c vËt liÖu thµnh phÈm kh«ng cã gèc xenlul«.

Lo¹i A, B lµ lo¹i b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng mèi ngay tõ khi thiÕt kÕ vµ khëi c«ng x©y dùng. Lo¹i C lµ lo¹i cã thÓ xem xÐt c©n nh¾c ¸p dông mét phÇn c¸c biÖn ph¸p chèng mèi nh­ng chñ yÕu ph¶i xö lÝ ho¸ chÊt chèng mèi cho c¸c

bé phËn kÕt cÊu, bé phËn trang trÝ vµ hÖ thèng cöa b»ng gç. Lo¹i D lµ lo¹i kh«ng ¸p dông ngay c¸c biÖn ph¸p phßng chèng mèi trong khi thiÕt kÕ, thi c«ng x©y dùng.

3.1. ViÖc kh¶o s¸t ph¸t hiÖn mèi cho c¸c c«ng tr×nh thuéc lo¹i A, B, C ph¶i do c¸c kÜ s­ chuyªn ngµnh phô tr¸ch hoÆc Ýt nhÊt lµ kÜ thuËt viªn bËc 4 vÒ b¶o qu¶n gç cã hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ sinh häc cña mèi, biÕt x¸c ®Þnh lo¹i g©y h¹i chñ yÕu ®èi víi c«ng

tr×nh hiÖn tr¹ng trªn khu ®Êt vµ nhËn biÕt t×nh tr¹ng mèi ho¹t ®éng trong khu vùc kÕ

cËn, nh­ h­íng dÉn trong phô lôc A.

3.2. Khi kiÓm tra ph¶i xem xÐt kÜ c¸c nhµ hiÖn tr¹ng cïng trªn khu ®Êt cã ®iÒu kiÖn ®Þa lÝ t­¬ng tù nh­ ë c¸c vÞ trÝ ch©n t­êng, c¸c gãc t­êng, c¸c bé phËn trang trÝ nh­ trÇn gç, t­êng èp b»ng gç, c¸c khung cöa sæ, cöa ®i b»ng gç, ®Æc biÖt lµ ë tÇng trÖt vµ tÇng hÇm nÕu cã, ®ång thêi kiÓm tra c¸c c©y vµ c¸c vÞ trÝ kh¶ n¨ng cã tæ mèi trªn khu ®Êt. Trong tr­êng hîp cã nhµ cò sÏ ph¸ dì ®Ó khëi c«ng tr×nh x©y dùng nhµ míi, ph¶i kh¶o s¸t thiÕt kÕ phßng chèng mèi tr­íc lóc ph¸ dì Ýt nhÊt mét th¸ng ®Ó kÞp thùc hiÖn mét phÇn c¸c c«ng viÖc diÖt mèi cã liªn quan.

3.3. Sau khi kh¶o s¸t ph¶i cã b¸o c¸o ®Çy ®ñ vÒ c¸c vÊn ®Ò:

1. C¸c loµi mèi chñ yÕu ®ang ho¹t ®éng trªn khu ®Êt, tªn gièng vµ loµi mèi cô thÓ, kÌm theo c¸c tiªu b¶n vÒ mèi lÝnh, mèi thî, mèi c¸nh, s¬ ®å nh÷ng n¬i mèi ho¹t

®éng, nh÷ng nghi vÊn n¬i cã thÓ cã mèi ®Ò kiÓm tra tiÕp, kÓ c¶ n¬i cã thÓ cã tæ

mèi.

3. §Æc ®iÓm cña líp ®Êt nÒn, ®é dèc, ®é thÊm dung dÞch, t×nh h×nh tho¸t n­íc trªn khu ®Êt, vÞ trÝ khu ®Êt cã liªn quan ®Õn nguån n­íc mÆt ë gÇn nÕu cã.

3.4. ThiÕt kÕ phßng chèng mèi cho c¸c lo¹i nhµ A, B, C tuú møc ®é kh¸c nhau, nh­ng ph¶i bao gåm:

1. B¸o c¸o t×nh h×nh mèi ph¸ ho¹i.

2. BiÖn ph¸p xö lÝ diÖt mèi, yªu cÇu san nÒn, tho¸t n­íc ø ®äng, dän gãc c©y, rÔ c©y

vµ r¸c cã gèc xenlul«.

3. Phßng chèng b»ng ph­¬ng ph¸p kh«ng dïng ho¸ chÊt.

4. Phßng chèng b»ng ho¸ chÊt.

5. Xö lÝ chèng mèi cho c¸c bé phËn b»ng gç.

6. Dù kiÕn kÕ ho¹ch vµ thêi ®iÓm thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc phßng vµ diÖt mèi tr­íc khi khëi c«ng ph¸ dì vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn thi c«ng phßng chèng mèi kÕt hîp víi thi c«ng x©y dùng, nhÊt lµ t¹i c¸c thêi ®iÓm thi c«ng mãng t­êng, mãng nÒn nhµ tÇng trÖt hoÆc tÇng hÇm nÕu cã.

7. S¬ ®å mÆt b»ng t­êng mãng c«ng tr×nh, c¸c ®­êng kÜ thuËt ngÇm ®i vµo nhµ (èng cÊp n­íc, tho¸t n­íc, c¸c ®­êng c¸p ®iÖn ®i ngÇm), vÞ trÝ c¸c hµo ng¨n mèi, líp c¸ch li mÆt nÒn vµ mÆt mãng t­êng, líp c¸ch li trªn c¸c cét v.v… VÞ trÝ c¸c lç

®­êng èng vµ ®­êng c¸p ®i qua nÒn nhµ lªn c¸c tÇng vµ vÞ trÝ c¸c ®­êng èng tho¸t n­íc xuèng nÒn nhµ, vÞ trÝ c¸c hå thu n­íc.

8. Dù to¸n kinh phÝ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng mèi.

3.5. Nhµ lo¹i A hoÆc B ph¶i cã thiÕt kÕ san nÒn vµ thùc hiÖn thi c«ng san nÒn cho toµn khu ®Êt tr­íc khi khëi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh chÝnh, ®¶m b¶o tho¸t n­íc m­a vµ n­íc th¶i, kh«ng ®Ó n¬i nµo bÞ óng n­íc côc bé, c¸c r·nh hoÆc èng tho¸t n­íc trªn toµn tuyÕn ph¶i cã ®é dèc chung kh«ng nhá h¬n 0,5%.

4.1. §èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i c«ng tr×nh (kÓ c¶ lo¹i D)

a. Khi thi c«ng mãng ph¶i lÊy hÕt c¸c tÊm van khu«n, kh«ng ®Ó sãt l¹i c¸c m¶nh

v¸n hoÆc gç vôn, giÊy bao xi m¨ng xung quanh mãng, ë c¸c khen lón hoÆc khe

co d·n cña c¸c t­êng. C¸c khe gi÷a c¸c t­êng ®«i hoÆc cét ®«i cña hai ®¬n nguyªn nÕu ®æ bª t«ng t¹i chç ph¶i dïng c¸c vËt liÖu kh«ng cã gèc xenlul« ®Ó

chÌn (nh­ tÊm v÷a c­êng ®é thÊp, chÊt dÎo v.v…), phßng khi kh«ng lÊy ra ®­îc

sÏ kh«ng t¹o thµnh n¬i tró ngô vµ ®­êng ®i cña mèi th©m nhËp lªn c¸c tÇng. Khi kh«ng cã c¸c tÊm kim lo¹i trªn, cã thÓ dïng v¸n gç mÒm nh­ng ph¶i xö lÝ ng©m

tÈm kÜ tr­íc khi dïng.

b. Khi cã dïng gç, tre lµm kÕt cÊu chÞu lùc hoÆc lµm c¸c bé phËn trang trÝ, lµm cöa

vµ khung cöa, c¸c bé phËn ®ã ph¶i xö lÝ (ng©m, tÈm, quÐt) thuèc b¶o qu¶n gç. NÕu lµ gç thuéc nhãm cÇn xö lÝ b¶o qu¶n (xem phô lôc B) th× thµnh phÈm sau

khi gia c«ng, tr­íc khi s¬n hoÆc vecni, ph¶i ®­îc xö lÝ thuèc chèng mèi mät.

Trong tr­êng hîp cã c¾t, gät gia c«ng thªm th× c¸c bé phËn ®ã ph¶i ®­îc xö lÝ bæ sung. NÕu gç thuéc nhãm kh«ng cÇn xö lÝ b¶o qu¶n (xem phô lôc B), nh­ng cã c¸c thanh hoÆc tÊm cã lÉn r¸c th× c¸c thanh hoÆc tÊm ®ã ph¶i ®­îc xö lÝ nh­ gç thuéc nhãm cÇn xö lÝ b¶o qu¶n. Trong tr­êng hîp gç thuéc nhãm kh«ng cÇn xö

lÝ b¶o qu¶n nh­ng dïng ë nh÷ng n¬i th­êng bÞ Èm ­ít còng ph¶i ®­îc xö lÝ b¶o qu¶n.

4.2. §èi víi nh÷ng lo¹i nhµ C, ngoµi yªu cÇu 4.1, trªn toµn bé mÆt t­êng mãng vµ toµn

bé mÆt nÒn nhµ (tøc trªn líp g¹ch vì ®Çm chÆt, d­íi líp v÷a l¸t nÒn nhµ tÇng trÖt hoÆc tÇng hÇm nÕu cã) ph¶i t¶i kÝn ®Òu mét líp v÷a xi m¨ng c¸t vµng cã c­êng ®é

kh«ng nhá h¬n 100 víi chiÒu dµy kh«ng nhá h¬n 30mm, ®ång thêi ph¶i tr¸t mét kho¶ng cao tõ mÆt nÒn nhµ tíi bËu cöa sæ tÇng trÖt phÝa mÆt trong vµ mÆt ngoµi

t­êng b»ng líp v÷a xi m¨ng c¸t vµng nãi trªn ®Ó chèng mèi lµm ®­êng mui ®i bªn

trong t­êng.

4.3. §èi víi nhµ lo¹i B, ngoµi c¸c yªu cÇu nªu ë ®iÓm 4.1 vµ 4.2.

a. Ph¶i t¨ng c­êng thªm mét líp bª t«ng ®¸ d¨m cã c­êng ®é kh«ng nhá h¬n 200, víi chiÒu dµy kh«ng nhá h¬n 70mm tr¶i kÝn ®Òu trªn líp v÷a xi m¨ng c¸t vµng vµ nªu ë ®iÓm 4.2.

b. Nh÷ng n¬i cã ®­êng c¸p hoÆc ®­êng kÜ thuËt ngÇm ®i lªn mÆt nÒn ph¶i ®Æt trong

®o¹n èng cøng, bªn trong ®o¹n èng cøng ®ã ph¶i ®æ kÝn b»ng v÷a bi tum nãng. Khi thi c«ng nÒn tÇng trÖt hoÆc tÇng hÇm nÕu cã, ph¶i ®¶m b¶o chÌn v÷a bª t«ng t­¬i kÝn kh¾p xung quanh c¸c lo¹i ®­êng èng ®i qua nÒn.

c. T¹i c¸c ch©n khung cöa cña tÇng trÖt, khi ch«n xuèng ®Êt nÒn ph¶i ®¶m b¶o cã líp bª t«ng bao kÝn xung quanh vµ bªn d­íi ch©n khung cho tíi cèt kh«ng cña mÆt nÒn, víi chiÒu dµy cña líp ®ã kh«ng nhá h¬n 50mm. Tr­êng hîp cã ®iÒu kiÖn nªn sö dông b»ng cèc thÐp kh«ng gØ cã chiÒu dµy tèi thiÓu 1mm, chiÒu cao b»ng kho¶ng ch©n khung ch«n xuèng mÆt nÒn nhµ vµ ®­îc chÌn kÝn b»ng v÷a x©y sau khi ®Þnh vÞ khung cöa.

4.4. §èi víi nhµ lo¹i A ngoµi c¸c yªu cÇu nªu ë ®iÒu 4.4, 4.2, 4.3b vµ 4.3c:

a. Ph¶i thiÕt kÕ lo¹i nhµ sµn cã tÇng ch©n cét ®Ó trèng hoµn toµn. TÇng ch©n cét ph¶i cã chiÒu cao th«ng tho¸ng kÓ tõ mÆt nÒn xi m¨ng c¸t vµng ®Õn mÆt d­íi cña kÕt cÊu sµn kh«ng nhá h¬n 0,8m ®Ó cã thÓ tíi kiÓm tra mäi ®iÓm d­íi nÒn nhµ. Trong tr­êng hîp cã ®iÒu kiÖn nªn lµm chiÒu cao tÇng ch©n cét tõ 1,7m ®Õn 3m

®Ó cã thÓ lui tíi kiÓm tra dÔ dµng h¬n.

b. Trong tr­êng hîp kh«ng thÓ lµm nhµ sµn trèng ch©n cét, mµ ph¶i sö dông tÇng trÖt, còng nh­ tr­êng hîp ph¶i thiÕt kÕ sö dông tÇng hÇm, th× ph¶i t¨ng c­êng líp

c¸ch li b»ng bª t«ng cã cèt liÖu ®¸ granit víi chiÒu dµy ®ång ®Òu 70mm cho

toµn bé sµn tÇng trÖt, hoÆc cho toµn bé sµn tÇng hÇm vµ t­êng tÇng hÇm (phÇn ch×m d­íi mÆt ®Êt cã kÕt cÊu bªn ngoµi tiÕp xóc víi ®Êt nÒn, khi cã sö dông mét

hoÆc nhiÒu tÇng hÇm).

Quy c¸ch cña cèt liÖu ®¸ granit dïng cho bª t«ng nµy nh­ sau:

- §ång nhÊt vÒ cì h¹t víi ®­êng kÝnh 2,7 – 1,7mm, s¹ch, 100% lät qua cì sµng

2,4mm, vµ d­íi 10% lät qua cì sµng 1,18mm.

- TØ träng tèi thiÓu 2,6

- Hµm l­îng Èm 7  1%

c. Líp tr¸t mÆt trong tÇng hÇm, còng nh­ líp tr¸t mÆt trong vµ mÆt ngoµi tÇng trÖt ph¶i dïng v÷a xi m¨ng c¸t vµng cã c­êng ®é kh«ng nhá h¬n 50.

d. NÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp, ®èi víi c¸c c«ng tr×nh ®Æc biÖt quan träng khi cã sö dông tÇng hÇm, nªn bè trÝ thªm líp thÐp kh«ng gØ, hoÆc b»ng ®ång gi÷a líp lãt

bª t«ng c¸t vµng víi líp bª t«ng ®¸ granit. ChiÒu dµy cña líp thÐp hoÆc ®ång kh«ng nhá h¬n 0,5mm. C¸c chç nèi cña c¸c tÊm ph¶i ®­îc hµn kÝn ®¶m b¶o võa ng¨n ngõa mèi võa chèng thÊm cho c¸c tÇng hÇm.

f. T¹i c¸c ch©n cét, ph¶i ®Æt c¸c mò chôp h×nh khay óp b»ng thÐp kh«ng gØ ®Ó ch¾n mèi, víi chiÒu dµy tèi thiÓu 0,5mm hoÆc b»ng ®ång dµy tèi thiÓu 0,40mm ë ®é cao thÝch hîp c¸ch mÆt nÒn hoµn thiÖn tÇng trÖt hoÆc tÇng hÇm nÕu cã, tèi thiÓu

lµ 75mm (xem h×nh vÏ). §ång thêi trªn toµn bé mÆt mãng vµ c¸c cét bæ trô còng ph¶i ®Æt d¶i b¨ng thÐp cã ®é dµy, tiÕt diÖn vµ cã ®é cao nh­ ®èi víi mò chôp cho

cét. D¶i b¨ng thÐp ph¶i liªn tôc, t¹i c¸c chç nèi ph¶i ®­îc hµn kÝn.

4.5. Khi thi c«ng c¸c phÇn viÖc phßng chèng mèi b»ng ph­¬ng ph¸p kh«ng dïng ho¸

chÊt bªn chñ c«ng tr×nh cã thÓ giao cho bªn thi c«ng x©y dùng, nh­ng ph¶i cã hîp

®ång riªng, cã gi¸m ®Þnh tõng phÇn vµ cã biªn b¶n nghiÖm thu c¸c phÇn khuÊt kÝn

vÒ phßng chèng mèi.

4.6. §èi víi c¸c c«ng tr×nh ®Æc biÖt quan träng lo¹i A, khi cã ®iÒu kiÖn nªn bè trÝ hÖ

thèng l­íi thÐp ng¨n mèi trªn líp ®Êt ®Çm chÆt, tr­íc khi ®Æt c¸c tÊm bª t«ng hoÆc

®æ líp bª t«ng nÒn. Líp l­íi ph¶i tiÕp gi¸p víi c¸c t­êng mãng, c¸c cét, cã sîi thÐp

®an víi ®­êng kÝnh 0,18mm, cì lín tèi ®a cña m¾t l­íi 0,66mm  0,45mm.

HÖ thèng l­íi nh»m:

a. Ng¨n mèi kh«ng cho ®i qua n¬i cã l­íi

b. B¶o ®¶m sù ph©n bè ®ång ®Òu cña thuèc diÖt mèi ë líp c¸t nÒn.

c. B¶o ®¶m cho c¸c vËt liÖu dïng trong x©y dùng nhµ cã cïng ®é bÒn, tuæi thä c«ng tr×nh, ®Æc biÖt lµ c¸c phÇn d­íi nÒn cã chó ý ®Õn møc chèng chÞu cña c¸c lo¹i èng khuÊt kÝn.

5.1. Tr­íc khi thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh lo¹i A hoÆc B, cÇn cã sù phèi hîp thùc hiÖn b»ng v¨n b¶n gi÷a c¸c bªn: chñ c«ng tr×nh; bªn thiÕt kÕ, bªn thi c«ng x©y dùng

vµ bªn hîp ®ång phßng diÖt mèi vµ b¶o qu¶n gç, b¶o ®¶m sù phèi hîp nhÞp nhµng
Tiªu chuÈn x©y dùng tcvn 204 : 1998

gi÷a c¸c c«ng viÖc x©y dùng, phßng chèng mèi, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng viÖc khuÊt kÝn

chång lªn nhau.

5.2. Khi kh¶o s¸t thÊy cã mèi ho¹t ®éng trong c¸c nhµ ch­a ph¸ dì hoÆc nhµ t¹m trªn khu ®Êt, ph¶i gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng kh«ng x¸o ®éng ®Ó h¹n chÕ mèi rót ®i vµ tiÕn hµnh ngay viÖc diÖt mèi b»ng ph­¬ng ph¸p nhö vµ xö lÝ ho¸ chÊt.

5.3. Khi kh¶o s¸t còng nh­ khi ®µo l¾p nÒn, nÕu ph¸t hiÖn cã tæ mèi trªn khu ®Êt ph¶i

®µo cho tíi tæ mèi, xö lÝ thuèc diÖt mèi vµo vÞ trÝ ®ã vµ vµo phÇn ®Êt ®¾p. C«ng viÖc nµy ph¶i lµm xong tr­íc c¸c c«ng viÖc san nÒn vµ lµm mãng.

5.4. T¹o lËp ch­íng ng¹i ngang b»ng xö lÝ ho¸ chÊt cho nÒn nhµ. §Ó ®¶m b¶o ®é thÊm vµ

nång ®é ®Òu cña ho¸ chÊt, khi thùc hiÖn biÖn ph¸p xö lÝ ho¸ chÊt cho nÒn nhµ lo¹i A

vµ B cÇn l­u ý nh÷ng ®iÓm nh­ sau:

a. C«ng tr×nh cã nÒn ®Êt sÐt hoÆc sÐt c¸t cã kh¶ n¨ng thÊm thuèc chËm, hoÆc trªn hiÖn tr­êng dèc, dung dÞch thuèc cã thÓ ch¶y trµn, ph¶i t¹o bê theo ®­êng ®ång møc ®Ó l­u gi÷ thuèc trong ph¹m vi yªu cÇu.

b. C«ng tr×nh trªn nÒn ®Êt c¸t hoÆc xèp tr­íc khi xö lÝ ho¸ chÊt ph¶i t­íi n­íc ®Ó

tr¸nh mÊt mét l­îng thuèc do tiªu tho¸t hoÆc thÊm qu¸ s©u.

c. Trªn nÒn cã c¸c bÒ mÆt cøng kh«ng thÊm hoÆc rÊt Ýt thÊm nh­ ®¸ tù nhiªn, mÆt c¸c bé phËn mãng b»ng bª t«ng th× kh«ng xö lÝ trùc tiÕp trªn c¸c bÒ mÆt ®ã, nh­ng ph¶i xö lÝ thuèc xung quanh c¸c mÆt cøng ®ã, däc theo c¸c ®­êng ®Æt èng, còng nh­ toµn bé phÇn ®Êt nÒn cßn l¹i sau khi ®· san lÊp hoµn chØnh cho tíi c¸c ®­êng tiÕp gi¸p víi tÊt c¶ c¸c mÆt trong cña t­êng mãng hoÆc t­êng hÇm nÕu cã.

d. Sau khi ®· thi c«ng xong phÇn mãng ph¶i kiÓm tra l¹i, nhÆt hÕt c¸c vôn gç, nÕu thÊy cã nh÷ng tÊm gç v¸n khu«n bÞ kÑt kh«ng lÊy ra ®­îc, ph¶i xö lÝ kÜ toµn bé c¸c v¸n ®ã b»ng thuèc chèng mèi.

e. Trong tr­êng hîp hÖ thèng kÜ thuËt ®­îc ®Æt sau khi lµm mãng vµ x©y th« th×

khi ®µo nÒn ph¶i xö lÝ bæ sung ®Ó t¹o líp ch­íng ng¹i liªn tôc däc theo ®­êng

®µo, hè ®µo, n¬i ®Æt èng, ®Æt c¸p, lµm hè thu n­íc, lµm r·nh. §Êt lÊp c¸c hÖ

thèng kÜ thuËt nªu trªn còng ph¶i trén thuèc nh­ xö lÜ víi ®Êt nÒn.

5.5. T¹o lËp ch­íng ng¹i th¼ng ®øng vµ cã xö lÝ ho¸ chÊt

C¸c c«ng tr×nh cã yªu cÇu chèng mçi lo¹i A vµ B trõ nhµ hoµn toµn trèng ch©n, ph¶i t¹o ch­íng ng¹i th¼ng ®øng b»ng hµng rµo xung quanh nhµ phÝa ngoµi t­êng mãng

cã xö lÝ ho¸ chÊt cho phÇn ®Êt lÊp, nh»m ngõa mèi x©m nhËp tõ c¸c khu ®Êt l©n cËn

phÝa bªn ngoµi nhµ. C«ng viÖc nµy cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tõng b­íc, cã ghi chÐp trªn s¬ ®å, cã c¸n bé gi¸m s¸t, ®¶m b¶o hÖ thèng ®­îc liªn tôc vµ hoµn chØnh, kh«ng

®Ó sãt hoÆc ®øt qu·ng, dï lµ ®o¹n ng¾n.

5.6. Thêi h¹n xö lÝ

a. ViÖc t¹o lËp ch­íng ng¹i th¼ng ®øng bao gåm ®µo hµo, xö lÜ thuèc cho phÇn ®Êt lÊp, ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi thi c«ng líp hÌ mãng hoÆc s©n b·i vµ hÖ thèng tÇng hÇm s©u nhÊt nÕu cã, phßng tr­êng hîp cÇn thiÕt ph¶i xö lÝ ho¸ chÊt

c¶ phÝa trong mÆt mãng. C¸c c«ng viÖc nµy chØ thùc hiÖn vµo c¸c ngµy n¾ng r¸o, tèt nhÊt nªn tr¸nh, nh÷ng ngµy m­a, ®Ò phßng khi ®ang lµm thuèc bÞ röa

tr«i ch¶y trµn mang theo thuèc g©y « nhiÔm ao, hå.

b. §èi víi c¸c kiÓu nhµ trèng ch©n cã phÇn kh«ng gian th«ng thuû tõ mÆt nÒn hoµn thiÖn ®Õn mÆt d­íi cña kÕt cÊu sµn nhá h¬n 1,5m, viÖc lui tíi kiÓm tra khã kh¨n th× ph¶i xö lÝ triÖt ®Ó b»ng ch­íng ng¹i th¼ng ®øng còng nh­ xö lÝ thuèc

mÆt nÒn, ®Æc biÖt ®èi víi phÇn nhµ phô trî kÕ cËn, mèi cã thÓ tiÕp cËn lªn tÇng

nhµ ph¶i cã biÖn ph¸p. C¸c nhµ trèng ch©n hoµn toµn, cã tÇng kh«ng gian th«ng thuû tõ 1,5m trë lªn cã thÓ kh«ng xö lÝ ho¸ chÊt cho hµo ch­íng ng¹i th¼ng

®øng còng nh­ nÒn nhµ.

c. §èi víi nhµ cã tÊm bª t«ng ®Æt trªn mÆt ®Êt th× ph¶i xö lÝ thuèc tr­íc khi ®Æt líp c¸ch Èm vµ ®Æt tÊm bª t«ng. §ång thêi sau khi ®· ®Æt xong toµn bé c¸c tÊm

bª t«ng ph¶i xö lÝ thuèc bæ sung däc theo c¸c khe nèi vµ c¸c chç nèi tiÕp gi÷a nÒn vµ t­êng mãng quanh nhµ.

d. §èi víi c¸c nhµ cã tÇng hÇm ®æ bª t«ng t¹i chç th× viÖc xö lÝ thuèc ph¶i tiÕn hµnh ngay sau khi dì v¸n khu«n cho phÇn x©y mãng tõ ®é cao 0,00 trë xuèng, còng nh­ sau khi lµm vÖ sinh dän s¹ch c¸c m¶nh gç, giÊy vôn vµ r¸c r­ëi.

e. §èi víi c¸c nhµ ph¶i xö lÝ thuèc nh­ng ®· thi c«ng hoµn chØnh phÇn hÌ mãng vµ cèng r·nh xung quanh, kh«ng cho phÐp ®µo hµo ®Ó tiÕp cËn th× ph¶i khoan thñng t­êng tõ phÝa hÇm trong nhµ vµ b¬m thuèc qua lç víi mËt ®é thÝch hîp ®Ó nhò t­¬ng thuèc cã thÓ ngÊm tíi toµn bé bÒ mÆt ngoµi cña t­êng mãng bao quanh nhµ.

6.1. Tæ chøc doanh nghiÖp bÊt kÓ thuéc thµnh phÇn nµo thùc hiÖn biÖn ph¸p xö lÝ ho¸ chÊt phßng chèng mèi cho nhµ c«ng tr×nh (sau ®©y gäi t¾t lµ tæ chøc doanh nghiÖp) ph¶i tu©n thñ theo QuyÕt ®Þnh cña Bé N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp thùc phÈm ban hµnh ngµy 23/2/1995, “Quy ®Þnh vÒ thñ tôc thÈm ®Þnh s¶n xuÊt, gia c«ng, ®¨ng kÝ xuÊt nhËp khÈu, l­u chøa, tiªu huû, nh·n thuèc, bao b×, ®ãng gãi vµ qu¶ng c¸o thuèc b¶o vÒ thùc vËt” vµ Quy ®Þnh cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n ban hµnh ngµy 22/5/1996 “Danh môc thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®­îc phÐp sö dông, h¹n chÕ sö dông, cÊm sö dông trong n«ng nghiÖp ë ViÖt Nam”.

6.2. Tæ chøc doanh nghiÖp ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu vÒ an toµn vµ b¶o hé lao ®éng trong Bé LuËt Lao ®éng, LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng vµ Quy tr×nh sö dông thuèc phßng mèi cho nhµ vµ c«ng tr×nh (phô lôc D).

6.3. Tæ chøc doanh nghiÖp kh«ng ®­îc tuyÓn dông c«ng nh©n cã dÞ øng thuèc b¶o qu¶n. C«ng nh©n ph¶i h­íng dÉn ®Çy ®ñ vÒ quy tr×nh sö dông thuèc, kÜ thuËt an toµn vµ b¶o hé lao ®éng, biÕt s¬ cøu trong tr­êng hîp bÞ ngé ®éc. C«ng nh©n ph¶i ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn b¶o hé phï hîp víi c«ng viÖc trong m«i tr­êng ®éc h¹i

vµ ®­îc h­ëng ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é ®éc h¹i theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ

n­íc. C«ng nh©n ph¶i hiÓu biÕt vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p chèng t×nh tr¹ng ®Ó thuèc ch¶y trµn hoÆc ®Ó thÊm qu¸ møc yªu cÇu hoÆc dïng thiÕt bÞ phun cã ¸p suÊt kh«ng thÝch hîp phun ra cì h¹t lín g©y « nhiÔm m«i tr­êng mÆt ®Êt, c¸c nguån n­íc vµ vïng tiÓu khÝ hËu xung quanh n¬i lµm viÖc. Khi lµm viÖc c«ng nh©n ph¶i mang giÊy chøng nhËn ®· häc vÒ c¸c néi dung yªu cÇu nªu trªn cña tæ chøc doanh nghiÖp cã

®¨ng kÝ hµnh nghÒ.

6.4. Khi xö lÝ thuèc dung m«i dÇu ph¶i ng¾t m¹ch ®iÖn n¬i cã ®éng c¬ ®iÖn ch¹y qua, t¹m ngõng s¶n xuÊt n¬i cã tia löa, tia ®iÖn, tia hµn. Khi phun thuèc ho¸ chÊt ph¶i tr¸nh c¸c bÕp ¨n, hoÆc khi cÇn thiÕt ph¶i che ®Ëy kÝn c¸c dông cô nÊu vµ ®å dïng ¨n uèng. ChØ ®­îc sö dông c¸c lo¹i thuèc ®· qua thñ tôc thÈm ®Þnh vµ b¶o qu¶n ®ñ liÒu l­îng (Phô lôc C).

6.5. Sau khi diÖt mèi b»ng ph­¬ng ph¸p nhö, tæ chøc doanh nghiÖp ph¶i thu l¹i c¸c thïng nhö cã phun thuèc vµ ph¶i tiªu huû hoÆc ch«n s©u, kh«ng ®­îc dïng lµm cñi ®un.
Tiªu chuÈn x©y dùng tcvn 204 : 1998

6.6. §èi víi c¸c c«ng tr×nh thuéc lo¹i A hoÆc B, bªn tæ chøc doanh nghiÖp ph¶i ®Þnh k×

kiÓm tra vµ b¶o hµnh Ýt nhÊt 3 n¨m, kÓ tõ khi ®· thùc hiÖn xong viÖc xö lÝ ho¸ chÊt. Néi dung kiÓm tra b¶o hµnh ph¶i ®­îc ghi râ trong hîp ®ång gi÷a bªn chñ c«ng

tr×nh vµ bªn tæ chøc doanh nghiÖp, khi kiÓm tra nÕu thÊy cã mèi ho¹t ®éng, bªn tæ chøc doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm ph¶i xö lÝ bæ sung.

6.7. C¸c kho l­u chøa thuèc phßng diÖt mèi ph¶i x©y ë vÞ trÝ c¸ch nhµ nu«i dËy trÎ, c¸c tr­êng häc, bÖnh viÖn, Ýt nhÊt 100m vµ ph¶i cã ®ña c¸c ph­¬ng tiÖn phßng ch¸y, ch÷a ch¸y.

6.8. C¸c lo¹i thuèc phßng mèi vµ b¶o qu¶n gç nhËp tõ n­íc ngoµi vµo, tr­íc khi nhËp ph¶i xin giÊy phÐp c¬ quan qu¶n lÝ cã thÈm quyÒn.

2. Ph©n cÊp nhµ vµ c«ng tr×nh d©n dông. Nguyªn t¾c chung. TCVN 13: 1991

3. Protection of building from subterranean termites, Prevention, detection andtreatment of infestation AS 3660: 1993.

4. Chèng mèi. Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp – Hµ Néi 1994. PTS NguyÔn ChÝ Thanh.

5. Ph©n lo¹i nhãm gç b¶o qu¶n b¶o qu¶n. PTS Lª V¨n N«ng.

6. Phßng mèi tõ nÒn mãng cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. KS Lª Nh­ C­¬ng. T¹p chÝ Ho¸

häc ngµy nay – 1996.
Phô lôc A
H­íng d©n ph¸t hiÖn mèi vµ m« t¶ c¸c gièng mèi g©y h¹i chñ yÕu
1.Ph¹m vi

Phô lôc nµy ®­a ra nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt vµ mçi gièng mèi vµ mçi loµi mµ

trong qu¸ tr×nh x©m nhËp vµ ph¸ ho¹i gç ®­îc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi hoÆc ngÊm ngÇm

ë bªn trong mµ con ng­êi cã thÓ nhËn biÕt ®­îc b»ng m¾t th­êng hoÆc th«ng qua nh÷ng dông cô ®¬n gian hoÆc thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó nhËn biÕt ®­îc gièng hoÆc loµi

mèi ®ã, m« ta mét sè loµi mèi h¹i chñ yÕu.
2.Ph¸t hiÖn mèi ph¸ ho¹i

2.1 Nh÷ng n¬i th­êng ph¸t hiÖn ra mèi:

§Ó tiÕn hµnh ph¸t hiÖn mèi ®­îc thuËn lîi, ng­êi kiÓm tra cÇn thiÕt nh­ ®Ìn pin, dao nhän, tuèc n¬ vÝt… ®ång thêi, ng­êi kiÓm tra cÇn cã mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®Æc tÝnh sinh häc vÒ c¸c gièng, loµi mèi vµ cã nh÷ng kinh nghiÖm thùc tiÔn trong viÖc ph¸t hiÖn ra sù ph¸ ho¹i cña mèi ë nh÷ng n¬i th­êng thÊy nhÊt, vÝ dô: nh÷ng bé phËn tiÕp xóc víi mÆt ®Êt hoÆc gÇn mÆt ®Êt nh­ mãng nhµ, gãc t­êng nhµ, sµn, sµn nhµ tÇng mét, bËc thÒm, c¸c cét nhµ cã mét phÇn xuèng ®Êt, gç èp t­êng, cÇu thang, b¶ng gç ®Æt c¸c æ c¾m ®iÖn, c«ng t¾c, nh÷ng n¬i th­êng xuyªn Èm ­ít nh­ nhµ t¾m, nhµ vÖ sinh, èng n­íc rß rØ, cèng r·nh hoÆc khe lón cña c«ng tr×nh kiÕn tróc.

2.2 Nh÷ng vÕt tÝch biÓu hiÖn ®Æc tr­ng cña mèi

2.2.1 VÕt tÝch cña mèi biÓu hiÖn ra bªn ngoµi
Tiªu chuÈn x©y dùng tcvn 204 : 1998

Trong qu¸ tr×nh sinh sèng, mèi th­êng ®i l¹i tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c kiÕm ¨n,

chóng th­êng ®µo nh÷ng ®­êng hÇm ngÇm trong gç. Mèi ®i l¹i trong t­êng nhµ

g¹ch th× ®­êng hÇm cña chóng xuyªn qua chç rçng xèp cña t­êng, n¬i tiÕp gi¸p gi÷a líp g¹ch vµ líp ch¸t bªn ngoµi. Trong tr­êng hîp trªn ®­êng ®i cña mèi cã

ch­íng ng¹i vËt mµ chóng kh«ng cã kh¶ n¨ng xuyªn qua ®­îc, chóng ph¶i bß qua

n¬i tiÕp xóc víi kh«ng khÝ th× chóng ph¶i x©y dùng ®­êng mui ®Ó ®i ®Õn n¬i lÊy thøc ¨n. ChÝnh nhê biÓu hiÖn nµy mµ chóng ta cã thÓ ph¸t hiÖn ra mèi b»ng m¾t

th­êng. Trong qu¸ tr×nh ®µo hang lÊy thøc ¨n trong gç, chóng th­êng lÊy ®Êt thÊm víi n­íc bät cña chóng ®Ó bÞt kÝn, nh÷ng n¬i mèi ®µo hÇm cã ®­êng th«ng ra ngoµi kh«ng khÝ nh­ lç vò ho¸ cña c¸c lo¹i cµnh cøng, c¸c loµi ong, nh÷ng n¬i cã khuyÕt

tËt cña gç nh­ m¾t chÕt, vÕt nøt nÎ cña gç hoÆc cña kÏ méng, cét, kÌo vµ nh÷ng chç gi¸p nèi kh¸c gi÷a gç víi gç, gi÷a gç víi t­êng g¹ch. Nh÷ng ®­êng èng mèi nµy vµ

c¸c vÕt nøt mµ mèi cÇn bÞt kÝn trªn ®­êng ®i ®Òu do mèi thî ®¶m nhiÖm, cã mèi

lÝnh ®i th¨m dß b¶o vÖ.

Còng cÇn chó ý r»ng: ®èi vãi nh÷ng ®­êng mui míi cã mèi sèng ®i l¹i bªn trong th× th­êng lµ Èm vµ liªn tôc kh«ng nøt nÎ, bong, cßn ®­êng mui cò kh«ng cã mèi ®i l¹i bªn trong th× th­êng lµ kh« nøt nÎ, cã khi bÞ bong r¬i ra tõng ®o¹n.

2.2.2 VÕt tÝch cña mèi biÓu hiÖn ngÇm bªn trong

Khi kiÓm tra trªn t­êng vµ nh÷ng cÊu kiÖn b»ng gç kh¸c mµ vÉn kh«ng thÊy ®­êng mui vµ c¸c vÕt ®Êt bÞt kÝn, c¸c vÕt nøt nÎ trªn gç vµ c¸c kÏ méng mµ mèi t¹o nªn… nh­ ®· nãi ë phÇn trªn th× dïng bóa gâ vµo bé phËn b»ng gç t¹o ra nh÷ng ©m thanh kh¸c nhau ®Ó ph¸t hiÖn mèi, c¸ch ph¸t hiÖn nµy dùa vµo kinh nghiÖm lµ chÝnh, nÕu tiÕng kªu ph¸t ra bôc bôc nh­ gâ mâ lµ biÓu hiÖn bªn trong bÞ rçng, trong tr­êng hîp nµy cÇn ph¶i xem xÐt kÜ h¬n ®Ó ph¸t hiÖn mèi sèng bªn trong ®ang gÆm gç, cÇn chó ý ph©n biÖt víi c©y gç còng kªu nh­ gâ mâ ®èi víi c©y gç rçng ruét tõ tr­íc kh«ng cã mèi ho¹t ®éng bªn trong. Dïng dao nhän, tuèc n¬ vÝt x¨m, chäc vµo gç còng cã thÓ ph¸t hiÖn ®­îc mèi bªn trong gç.

CÇn kiÓm tra tÊt c¶ c¸c tÇng vµ m¸i nhµ lîp ngãi, v× cã nhiÒu tr­êng hîp tÇng 1, tÇng 2 kh«ng ph¸t hiÖn ra mèi nh­ng tÇng 7, tÇng 8 l¹i ph¸t hiÖn thÊy mèi.

3.1 Thu thËp mÉu vËt

Khi ®iÒu tra ph¸t hiÖn mèi t¹i hiÖn tr­êng, cã thÓ ®Þnh lo¹i s¬ bé, nh­ng viÖc thu thËp mÉu vËt ®Ó thÈm ®Þnh l¹i tªn khoa häc cña chóng lµ rÊt cÇn thiÕt.

§èi víi mét loµi trong mét tæ th­êng cã c¸c ®¼ng cÊp: Mèi lÝnh, mèi thî (§èi víi gièng Macrotermes th­êng cã mèi lÝnh to, mèi lÝnh nhá, mèi thî to, mèi thî nhá), mèi non, mèi c¸nh non, mèi c¸nh, mèi vua, mèi chóa, nÕu ®µo t×m ®­îc tæ (h×nh 1,

2, 3). Nh­ng trong thùc tÕ Ýt khi thu thËp ®ñ c¸c ®¼ng cÊp trong mét loµi, v× vËy, ®èi víi mét loµi cïng trong mét tæ nhÊt thiÕt ph¶i thu ®­îc mÉu vËt cña mèi lÝnh. §Æc

®iÓm dÔ nhËn biÕt ®­îc víi mèi lÝnh lµ cã hµm khoÎ vµ ®Çu cã h×nh qu¶ trøng, hoÆc h×nh qu¶ lª, mèi lÝnh cã ®Æc ®iÓm h×nh th¸i rÊt ®Æc tr­ng cho mçi loµi, vµ thø n÷a lµ c¸c mèi cã kh¶ n¨ng sinh s¶n nh­ mèi vua, mèi chóa, mèi c¸nh. Mçi lo¹i Ýt nhÊt thu

nhËp 3 mÉu. MÉu vËt ®­îc ng©m trong lä cã dung dÞch cån 80% (4 phÇn cån, 1 phÇn n­íc). Mçi lo¹i ph¶i ®ùng trong mét lä riªng biÖt vµ cã nh·n ghi víi néi dung sau:

- N¬i thu nhËp, cµng cô thÓ, chÝnh x¸c cµng tèt (X·, huyÖn, tØnh hoÆc sè nhµ,

®­êng phè, quËn, huyÖn).

- Ngµy thu nhËp

- Ng­êi thu nhËp

- Gç kÝ chñ hoÆc vËt thÓ mµ mèi ®ang ph¸ ho¹i nh­: Gç tr¸m tr»ng, gç v¹ch trøng, giÊy, quÇn ¸o…

§Ó cho ch÷ viÕt trªn giÊy kh«ng bÞ nhoÌ, nªn viÕt b»ng bót ch× trªn giÊy can, råi cho vµo trong lä ®ùng mÉu vËt råi nót kÝn l¹i. Mét ®iÒu cÇn chó ý lµ khi cÇn göi mÉu vËt

®Õn c¬ quan kh¸c qua b­u ®iÖn ®Ó ®Þnh lo¹i th× nªn dïng dung dÞch foocmalin ng©m mÉu vËt ®Ó phßng chèng ch¸y vµ tu©n theo quy ®Þnh cña b­u ®iÖn vµ hµng kh«ng vÒ

göi b­u phÈm.

3.2 M« t¶ c¸c gièng mèi chñ yÕu

C¨n cø vµo vÕt tÝch mµ trong qu¸ tr×nh sinh sèng mèi t¹o nªn, ®ång thêi, m« t¶ vÒ

h×nh th¸i ®èi víi c¸c gièng mèi th­êng thÊy ®Ó gióp mét phÇn nhÊt ®Þnh cho ng­êi

®iÒu tra cã thÓ cã c¨n cø vµo ®ã ®Ó nhËn biÕt c¸c gièng mèi cã trong c¸c ng«i nhµ vµ

c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. (B¶ng trong tµi liÖu)

B¶ng nhËn biÕt c¸c gièng mèi c¨n cø vµo ®Æc tÝnh sinh häc vµ h×nh th¸i

Phô lôc B

Altingia tahktadjanii V. T. Thai T« h¹p

Liquidambar formorana Sau Sau
2. Anacardiaceae Hä §µo lén hét Allospondias lakoensis (Pierre) Stapf

D©u dan xoan Bunchanania latifolia Roxb Xon gi¶ Dracontomelum mangiferum B1 Sêu

3. Aocynaceae Hä tróc ®µo Alstonia calophylla A. Dc S÷a l¸ nhá Alstonia scholais (L) R. Br S÷a

4. Betulaceae Hä c¸nh lß

Betula alnoides Buch.Ham.ex D.Don C¸ng lß
5. Bombacaceae Hä g¹o

Gossampinus malabarica (DC) Merr G¹o