BOÄ noâng nghieäp vaø phaùt trieåN noâng thoân phaân vieän khaûo saùt quy hoaïch thuûy lôÏi nam boä

1.1 Định nghĩa về mô hình thuỷ văn

1.2 Ý nghĩa của mô hình thuỷ văn

1.3 Các loại mô hình thuỷ văn

1.4 Phân loại mô hình thuỷ văn

1.5 Mối quan hệ giữa các mô hình.

1.6 Khả năng của mô hình thuỷ văn

1.7 Đầu vào và đầu ra các mô hình

1.8 Trình tự ứng dụng mô hình thuỷ văn

1.9 Một số mẫu mô hình thuỷ văn

2.1 Khái niệm

2.2 Bộ thông số của mô hình RRMOD

2.3 Hiệu chỉnh mô hình - Ví dụ về mô phỏng mô hình RRMOD

2.4 Một số lưu ý khi sử dụng RMMOD
3. LỜI BÌNH

1. TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH THỦY VĂN
1.1 Định nghĩa về mô hình thuỷ văn

Bất kỳ một mô hình nói chung nào và vì thế, cả mô hình thuỷ văn nói riêng, đều được cấu trúc bởi 3 thành phần chính: (a) Chương trình máy tính (bao gồm các dòng lệnh được viết theo một ngôn ngữ máy tính nào đó, ví dụ Pascal, C+, Fortran 4, Delphi, Matlab..., thậm chí trên Window Excels), (b) Bộ thông số để chạy mô hình; và (c) Bộ tài liệu để mô phỏng mô hình. Vậy, mô hình thuỷ văn là một chương trình máy tính, không phải là mô hình vật lý, nó bao gồm những hàm và những công thức toán, dùng để mô tả những tiến trình thuỷ văn và quản lý nước chính trên lưu vực sông, mô phỏng dòng chảy trên sông/suối, vận hành hồ chứa, nhu cầu nước và những tiến trình thuỷ văn/nguồn nước khác.

Có 2 loại mô hình phục vụ cho quản lý và vận hành hệ thống sông:

1. 
   Mô hình quy hoạch: Dùng để cung cấp những thông tin về những biến đổi dự kiến trong một hệ thống thuỷ văn/nguồn nước ở tương lai xa;
   
2. 
   Mô hình vận hành: Dùng để cung cấp những phân tích giúp ra những quyết định vận hành hệ thống theo thời gian.
   

- Các mô hình thuỷ văn; hoặc

1
Boå sung töø nöôùc ngaàm

Möa

Boác thoaùt hôi
.3 Mô hình thuỷ văn để làm gì?

- Mô hình thuỷ văn có thể mô phỏng cả dòng chảy & sử dụng nước trên lưu vực, cả cho hệ thống có điều tiết và không điều tiết;

- Mô hình thuỷ văn có thể mô phỏng dòng chảy sườn dốc, suối và dòng nhánh đều được mô phỏng để nhập vào tại hợp lưu dòng chính;

- Mô hình có thể mô phỏng:

+ Dòng chảy;

+ Rẽ nước;

+ Điều tiết và vận hành hồ chứa.
1.4 Có bao nhiêu dạng mô hình Thuỷ văn?

(1) Mô hình thống kê: STATS, ARIMA, HYMOS, ESFFAN, MLRP…;

- Mô hình cân bằng nước: MISSIM, WUS, MIKESHE, HEC-2, VUBMOD…;

- Mô hình chất lượng nước: QUAL2, SYMPTOX3, HEC-5Q, SALMON-Q, PC-QUASAR…;

- Mô hình bồi lắng lòng sông, hồ chứa: HEC-6, RESSED…;

- Mô hình tính sóng: RUNUP, WAHFISI, WRAS, WSPRO…;

- Mô hình chuyên tính lũ: HEC-5, FFA, PeakFQ, FAN, RASPLOT…;

- Mô hình tính mưa lưu vực: SMADA, SITES, SWMM44…;

- Mô hình tính thủy văn công trình: TR-55, HSPF, ANNIE, AEHT, ALEX, TVCT…;

- Mô hình nước ngầm: HYSEP, MODFLOW, GWS…;

- Mô hình tưới: CROPWAT...;

- Mô hình tổng hợp: IQQM, MIKE-BASIN, GAMS
Phân loại Mô hình Thuỷ văn?

- Phân theo đối tượng:

+ Mô hình thuỷ văn đô thị (Urban Hydrological Models);

+ Mô hình thuỷ văn đồng cỏ (Grass Hydrological Models);

+ Mô hình thủy văn đất ngập nước (Wetland Hydrological Models);

+ Mô hình thuỷ văn vùng băng tuyết (Snow Hydrological Models);

- Phân theo quy mô:

+ Mô hình thuỷ văn lưu vực lớn;

+ Mô hình thuỷ văn lưu vực nhỏ (Small Cachtment Hydrological Models);

+ Mô hình lưu vực Kaster;

+ Mô hình mưa-dòng chảy;

+ Mô hình cân bằng nước;

+ Mô hình cân bằng-phân phối nước;

+ Mô hình cân bằng-phân phối-kinh tế nước...
- Phân theo tính chất:

+ Mô hình thuỷ văn;

+ Mô hình thuỷ văn-thủy lực;

+ Mô hình thuỷ lực;

+ Mô hình chất lượng nước;

+ Mô hình thuỷ văn-kinh tế;

+ Mô hình nước ngầm;

+ Mô hình bồi lắng & hồ chứa...

…

- Phân theo mục đích:

+ Mô hình thuỷ văn tính toán;

+ Mô hình phân bố;

+ Mô hình thuỷ văn mô phỏng / Dự báo...

Các mô hình trong họ mô hình thuỷ văn có những mối quan hệ nhất định với nhau. Trướ hết, mô hình thuần thuỷ văn có quan hệ trực tiếp với mô hình thuần thuỷ lực qua loại mô hình thuỷ văn-thuỷ lực, với những tiếp cận và giải quyết vấn đề từ cả các công thức thuỷ văn và cả từ các công thức thủy lực, thông qua và hiển thị bằng các công thức toán.

Bên cạnh đó, cũng có mối quan hệ giữa mô hình thuỷ văn, thuỷ lực với mô hình chất lượng nước và mô hình phân tích kinh tế nước. Kết hợp các mô hình trên trong một mô hình tổng hợp, chính là mô hình cân bằng nước. Thực ra, mô hình cân bằng nước cũng chỉ mới đóng vai trò cân bằng sử dụng nước, trong khi mô hình tổng hợp có thể giải quyết cả những vấn đề khác nảy sinh trên lưu vực như xói mòn lưu vực, bồi lắng hồ chứa, đánh giá ngập lụt...