Biểu tưỢng sông trong văn học việt nam đOÀn tiến lựC

Đ
BIỂU TƯỢNG SÔNG TRONG VĂN HỌC VIỆT NAM
 
ĐOÀN TIẾN LỰC
 
 
 
Tóm tắt
 
Biểu tượng là loại kí hiệu có giá trị biểu hiện đặc biệt trong các văn bản nghệ thuật. Loại kí hiệu này 
được ví như “chiếc xe quan trọng để chuyển tải văn hóa”, như “chìa khóa” để mở những cánh cửa dẫn 
vào “chốn linh thiêng” của tòa lâu đài nghệ thuật. Dựa trên cơ sở lí thuyết về biểu tượng, bài báo bước 
đầu khảo sát và đưa ra một số hướng nghi ̃a biểu trưng của biểu tượng sông trong văn học Việt Nam. 
Những hướng nghi ̃a biểu trưng này phần nào thể hiện đời sống văn hóa tinh thần của người Việt cũng 
như thể hiện sự sáng tạo độc đáo của người nghệ si ̃ trong việc sử dụng biểu tượng để biểu đạt nghi ̃a 
của các tác phẩm văn học.
 
Từ khóa: Biểu tượng, sông, kí hiệu, văn hóa
Abstract
 
Symbols are signals which have special representation meanings, especially in art texts. This kind 
of signal is compared to “an important vehicle of culture transmission” or to “keys” to open up doors 
leading to the sacred site of the art castle. Based on the theorectical background related to symbols, 
the article initially investigates and gives some symbolic shades of meaning of the ‘river symbol’ in 
Vietnamese literature. These symbolic shades of meaning did partially reflect the spiritual and cultural 
life of Vietnamesepeopleaswellasrefectthecreativeness, uniquenessintheuseofsymbolstorepresent 
meanings of literature works.
 
Keywords: Symbol, river, sign, culture
ất nước Việt Nam có hơn hai nghìn 
con sông lớn nhỏ thường trực cung 
cấp nguồn nước, nguồn thức ăn
nuôi sống con người. Người Việt Nam nương 
vào sông mà sống, mà giao thương đi lại; dựa 
vào sông mà tuyên bố cương vực, lãnh thổ và 
bảo vệ độc lập chủ quyền… Trải qua lịch sử 
thăng trầm, sông đi vào tâm thức người Việt 
vừa vô thức vừa ý thức như một biểu tượng văn 
hóa quan trọng. Nghiên cứu về biểu tượng sông 
trong văn học Việt Nam sẽ góp phần“làm phát 
lộ những bí ẩn của vô thức, của hành động, khai 
mở trí tuệ về cái chưa biết và cái vô tận”(Jean 
Chevalier) của những giá trị văn hóa, văn học 
Việt Nam.