BÀi tập kĩ NĂng thành phần nhân văn môi trường I. Dân số: Câu 1

- Thời gian dân số tăng thêm 1 tỉ ngày càng rút ngắn:

- Để dân số tăng thêm 1 tỉ thì các khoảng thời gian tương ứng là: 33 năm (1927-1960, từ 2 tỉ lên 3 tỉ), 14 năm (1960-1974, từ 3 tỉ lên 4 tỉ), 13 năm (1974-1987, từ 4 tỉ lên 5 tỉ), 12 năm (1987-1999, từ 5 tỉ lên 6 tỉ).

2. Vẽ biểu đồ đồ thị (biểu đồ đường) biểu hiện sự gia tăng dân số ?

Câu 2: Bảng số liệu:

Năm	1800	1850	1870	1900	1950	1980	2000
Tỉ lệ sinh (%o)	39	40	40	32	22	19	17
Tỉ lệ tử (%o)	34	30	28	22	10	9	11

a. Vẽ biểu đồ thể hiện tỉ lệ tăng dân số tự nhiên ở các nước phát triển.

b. Nhận xét.

Tỉ lệ sinh ở các nước phát triển tăng vào đầu thế kỉ XIX nhưng sau đó giảm nhanh. Sự gia tăng dân số đã trải qua 2 giai đoạn: dân số tăng nhanh vào khoảng từ năm 1870 đến năm 1950 (là những nơi khoảng cách mở rộng), nhưng sau đó tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên giảm nhanh (khoảng cách thu hẹp dần)

Câu 3: Mật độ dân số là gì ? Để tính mật độ dân số ta phải làm thế nào ?

- Mật độ dân số là số cư dân trung bình sinh sống trên một đơn vị diện tích lãnh thổ (đơn vị người/km² )

- Phải lấy tổng dân số (số người) chia cho tổng diện tích lãnh thổ (số km²)

Câu 4 : Cho bảng số liệu sau :
(Năm 2001)

Tên nước	Diện tích (km2)	Dân số (Triệu người)
Việt Nam Trung Quốc Inđônê xia	330.991 9.597.000 1.919.000	78,7 1273,3 206,1

- Tính mật độ dân số của 3 quốc gia và nêu nhận xét

- Nhận xét: Việt Nam có diện tích và dân số ít hơn Trung Quốc và Inđônêxia nhưng lại có mật độ dân số cao hơn vì đất hẹp, dân đông.

Tháp tuổi có hình dạng như thế nào thì tỉ lệ người trong độ tuổi lao đông cao?

- Tháp tuổi hay tháp dân số là biểu hiện cụ thể về dân số của một địa phương.

- Tháp tuổi cho chúng ta biết kết cấu dân số theo độ tuổi và theo giới tính, số người, trên độ tuổi lao động và dưới độ tuổi lao động; nguồn lao động hiện tại và nguồn lao động bổ sung trong tương lai; tình trạng dân số của một địa phương…Hình dạng của tháp tuổi cho ta biết dân số trẻ hay già…

- Tháp tuổi có thân rộng, đáy hẹp cho thấy số người trong độ tuổi lao động (1559 tuổi) chiếm tỉ lệ cao.

Câu 7: Quan sát tháp tuổi của TP HCM qua các cuộc tổng điều tra dân số 1989 và năm 1999, cho biết sau 10 năm:

a. Hình dáng tháp tuổi có gì thay đổi ?

- Hình dáng tháp tuổi 1999 thay đổi:

+ Chân Tháp hẹp.

+ Thân tháp phình ra.

b. Nhóm tuổi nào tăng về tỉ lệ? Nhóm tuổi nào giảm tỉ lệ?

- So sánh nhóm dưới tuổi lao động ở tháp tuổi 1989 với tháp tuổi 1999: Số trẻ trong lớp tuổi 04 đã giảm từ 5 triệu nam còn gần 4 triệu và từ gần 5 triệu nữ xuống khoảng 3,5 triệu.

- So sánh nhóm tuổi lao động năm 1989 lớp tuổi đông nhất là 1519, đến năm 1999 có 2 lớp tuổi 2024 và 2529.

Vậy nhóm tuổi lao động tăng về tỉ lệ và nhóm dưới tuổi lao động giảm về tỉ lệ  Sau 10 năm, dân số TP. Hồ Chí Minh đã “già” đi.

Câu 8: Dựa vào bảng số liệu dưới đây về dân số và diện tích của một số khu vực trên thế giới năm 2005, hãy tính mật độ dân số và giải thích về tình hình phân bố dân cư ở các khu vực trên thế giới năm 2005.

Khu vực	Dân số (triệu người)	Diện tích (km2)	Mật độ dân số (người/km2)
Đông Á Đông Nam Á Tây Âu Bắc Mĩ Trung Phi Bắc Âu	1535 556 186 329 113 96	11762 4495 1107 21517 6613 1749	131 124 168 15 17 55

Tình hình phân bố:

+ Đông Á- Đông Nam Á- Tây Âu: là những khu vực có dân cư đông đúc, mật độ cao( trên 100 người/km²) Do có điều kiện sống thuận lợi (nằm trong vùng có khí hậu ấm áp, là các đồng bằng châu thổ của các con sông lớn với đất đai màu mỡ, nguồn nước dồi dào) Nên có kinh tế phát triển

+ Bắc Mĩ và Bắc Âu: Là những vùng thưa dân vì có khí hậu lạnh giá.

+ Trung Phi: Cũng là nơi thưa dân, vì đây là vùng khô hạn, cảnh hoan phần lớn là hoang mạc.

- Nhận biết: ảnh chụp là rừng rậm.

- Biểu đồ A là phù hợp vì đây là biểu đồ khí hậu có mưa nhiều quanh năm, nóng quanh năm (trên 27⁰C) và biên độ nhiệt năm thấp (1⁰- 2⁰C).

Câu 3: Quan sát hai biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của vùng nhiệt đới dưới đây, cho biết biểu đồ nào ở Bắc bán cầu, biểu đồ nào ở Nam bán cầu. Tại sao? (Bài 4/22)

- Biểu đồ có đường biểu diễn nhiệt độ với 2 lần tăng cao trong năm, nhiệt độ quanh năm trên 20 ⁰C, có một thời kì khô hạn (hoặc mưa tập trung vào một mùa) là những đặc điểm của khí hậu nhiệt đới ở Bắc bán cầu.(biểu đồ trái)

- Biểu đồ bên phải có nhiệt độ cả năm trên 20 ⁰C, biên độ nhiệt hàng năm lớn ( trên 15 ⁰ C⁾ có một thời kì khô hạn kéo dài 6 tháng (từ tháng 5 đến tháng 10 năm sau), có mưa từ tháng 11 tháng 4( là các tháng mùa đông ở Bắc bán cầu), đó chính là mùa hạ ở Nam bán cầu (Mùa ở hai nửa cầu trái ngược nhau)

Câu 4: Quan sát hai biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Hà Nội và Mum-bai (Ấn Độ), qua đó nêu nhận xét vê diễn biến nhiệt độ, lượng mưa trong năm của khí hậu nhiệt đới gió mùa. Diễn biến nhiệt độ trong năm ở Hà Nội có gì khác ở Mum-bai?

- Về nhiệt độ, Hà Nội có nhiệt độ mùa Đông xuống dưới 18 độ C, mùa hạ lên đến hơn 30⁰C, biên độ nhiệt hàng năm cao (trên 12 độ C). Mum-bai có nhiệt độ tháng cao nhất dưới 30⁰C, tháng thấp nhất trên 23⁰C. Hà Nội có mùa đông lạnh, còn Mum-bai nóng quanh năm. Nguyên nhân là do Hà Nội nằm ở vĩ độ cao hơn và chịu ảnh hưởng của gió mùa đông bắc(lạnh và khô). Từ lục địạ châu Á thổi xuống vào mùa đông, còn Mum-bai thì không.

- Về lượng mưa, cả hai đều có lượng mưa lớn (Hà Nội 1.722mm, Mum-bai 1.784mm) và mưa theo mùa, nhưng lượng mưa phân bố vào mùa đông của Hà Nội lớn hơn Mum-bai.

Câu 5 : Môi trường khí hậu nhiệt đới gió mùa có gì khác với khí hậu môi trường nhiệt đới? Sự thất thường của khí hậu nhiệt đới gió mùa được biểu hiện như thế nào?

- Môi trường nhiệt đới (có thời kì khô hạn kéo dài không mưa, có lượng mưa trung bình ít hơn 1500mm).

- Khí hậu nhiệt đới gió mùa (có lượng mưa trung bình nhiều hơn 1500mm, có mùa khô, nhưng không có thời kì khô hạn kéo dài)

Câu 6: Quan sát hình 9.1 và hình 9.2, nêu nguyên nhân dẫn đến xói mòn đất ở môi trường xích đạo ẩm. (sgk/30)

- Đất đai ở đới nóng rất dễ bị nước mưa cuốn trôi lớp đất màu hoặc xói mòn nếu không có cây cối che phủ.

- Cần thiết phải bảo vệ rừng và trồng rừng ở các đồi núi.

Câu 7 : Quan sát biểu đồ mối quan hệ giữa dân số và lương thực ở châu Phi

a. Giải thích vì sao từ năm 1975-1990 bình quân lương thực theo đầu người giảm ?

- Từ năm 1975-1990 biểu đồ sản lượng lương thực: tăng từ 100% lên hơn 110%.

- Biểu đồ gia tăng dân số tự nhiên: tăng từ 100% lên gần 160%.

- So sánh sự gia tăng của lương thực với gia tăng dân số: Cả 2 đều tăng nhưng lương thực không tăng kịp với sự gia tăng dân số.

 Bình quân lương thực theo đầu người giảm: giảm từ 100% xuốn còn 80%: nguyên nhân do dân số tăng nhanh hơn tăng lương thực.

- Biện pháp: giảm tốc độ tăng dân số, nâng mức tăng lương thực lên.

2. 
   Cho biết bùng nổ dân số ở châu Phi sẽ dẫn đến hậu quả gì cho xã hội và môi trường ?
   

- Diện tích rừng: giảm từ 240,2 xuống 208,6 triệu hecta.

- Nhận xét về tương quan giữa dân số và diện tích rừng: dân số càng tăng thì diện tích rừng càng giảm.

- Nguyên nhân: phá rừng lấy đất canh tác hoặc xây dựng nhà ở, lấy củi đun nấu, lấy gỗ làm nhà hoặc xuất khẩu để nhập lương thực và hàng tiêu dùng…

- Tính và so sánh tốc độ đô thị hóa của từng châu lục và khu vực năm 2001 so với năm 1950 tăng bao nhiêu %.

- Thí dụ: châu Âu có tốc độ đô thị hóa là: 73-56*100%:56= 30,4%.

Châu Á là: (37-15)*100%:15= 146,6%

- So sánh tốc độ đô thị hóa giữa các châu lục và khu vực để tìm ra nơi có tộc độ đô thị hóa nhanh nhất (châu Á có tỉ lệ đô thị hóa năm 2001 gấp 1,47 lần 1950. Trong khi châu Phi là 1,2 lần, Nam Mĩ: 0,93 lần và Bắc Mĩ chỉ có 0,17 lần).

Câu 10 : Quan sát các biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa dưới đây để chọn ra một biểu đồ thuộc đới nóng. Cho biết lí do chọn.(bài 4/41)

- Với biểu đồ A: Có nhiều tháng nhiệt độ xuống thấp dưới 15⁰C vào mùa hạ nhưng lại là mùa mưa: không phải của đới nóng, loại bỏ (Khí hậu địa trung hải Nam bán cầu)

- Với biểu đồ B: Nóng quanh năm trên 20⁰C và có 2 lần lên cao trong năm, mưa nhiều mùa hạ: đúng là của đới nóng. (Khí hậu nhiệt đới gió mùa)

- Với biểu đồ C: Có tháng cao nhất mùa hạ không quá 20⁰C, mùa đông ấm áp không xuống dưới 5⁰C, mưa quanh năm: không phải của đới nóng, loại bỏ (Khí hậu ôn đới hải dương)

- Với biểu đồ D: Có mùa đông lạnh dưới -5⁰C: không phải của đới nóng, loại bỏ (Khí hậu ôn đới lục địa)

- Với biểu đồ E: Có mùa hạ nóng trên 25⁰C, mùa đông mát dưới 15⁰C, mưa rất ít và mưa vào thu đông: không phải của đới nóng, loại bỏ (Khí hậu hoang mạc)

Bờ Tây lục địa chịu ảnh hưởng của dòng biển nóng và gió Tây ôn đới nên có môi trường ôn đới hải dương: ẩm ướt quanh năm, mùa hạ mát mẻ, mùa đông không lạnh lắm.

a. Cho biết biểu đồ nào thuộc môi trường đới nóng, môi trường đới ôn hoà ? Dựa vào đặc điểm nào của biểu đồ mà em xác định được môi trường của mỗi biểu đồ ?

Biểu đồ A, C thuộc môi trường đới nóng, biểu đồ B, D thuộc đới ôn hòa, dựa vào đặc điểm nhiệt độ và lượng mưa trung bình của các tháng trong năm để xác định.

b. Cho biết chế độ nhiệt, chế độ mưa, kiểu khí hậu của mỗi biểu đồ ?

+ Vấn đề ô nhiễm không khí là quan trọng và cấp thiết nhất.

+ Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở đới ôn hòa:

- Do khói bụi từ các nhà máy và xe cộ thải vào không khí.

- Do bất cẩn khi sử dụng năng lượng nguyên tử làm rò rỉ các chất phóng xạ vào không khí.

Câu 5: Dựa vào bảng thống kê dưới đây:

Bảng: Các nước có khí thải độc hại bình quân đầu người cao nhất thế giới vào cuối năm 2000.

2. Vẽ biểu đồ cột thể hiện bình quan lượng khí thải độc hại của 2 quốc gia nêu trên và cho nhận xét.

- Hoang mạc và bán hoang mạc trên thế giới thuộc các môi trường đới nóng và đới ôn hòa.

- Các nguyên nhân hình thành: Có dòng biển lạnh ngoài khơi ngăn hơi nước từ biển vào, nằm sâu trong nội địa xa ảnh hưởng của biển, nằm dọc theo đường chí tuyến là nơi rất ít mưa. Ở 2 chí tuyến có 2 giải khí cao áp, hơi nước khó ngưng tụ thành mây. Trên tất cả các châu lục trên thế giới, ở những nơi có các nhân tố trên đều có thể trở thành hoang mạc.
Câu 2: Quan sát hình 19.2 và 19.3, nêu đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc và so sánh sự khác nhau về chế độ nhiệt của hoang mạc ở đới nóng và đới ôn hòa.

- Đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc: lượng mưa rất ít(Bin-ma 21mm, Đa-lan Gia-đa-gat 125mm), biên dộ nhiệt năm rất lớn(24⁰C và 44⁰C)cả biên độ nhiệt ngày cũng rất lớn, giữa trưa nhiệt độ có thể lên đến 40 độ C nhưng ban đêm hạ xuống 0 độ C.

- So sánh sự khác nhau về chế độ nhiệt của hoang mạc ở đới nóng và đới ôn hòa:

+ Hoang mạc đới nóng: Biên độ nhiệt năm cao, nhưng có mùa đông ấm áp(trên 10⁰C) và mùa hạ rất nóng(trên 36⁰C)

+ Hoang mạc đới ôn hòa: Biên độ nhiệt năm rất cao, nhưng có mùa hạ không quá nóng( khoảng 20⁰C) và mùa đông rất lạnh( đến -24 độ C). Tuy mùa đông rất lạnh nhưng do không khí khô khan nên rất hiếm khi có tuyết rơi và lượng mưa tuy ít nhưng ổn định, không biến động nhiều giữa các năm như ở hoang mạc đới nóng.

Câu 3: Dựa vào bảng số liệu sau đây:

Hoang mạc	Nhiệt độ ban ngày		Nhiệt độ ban đêm trên mặt đất
	Trên mặt đất	Dưới mặt đất
- Thung lũng chết Caliphoonia ( Hoa Kì) - Adidia ( Li Bi)	56,70C 57,80C	280C 300C	12,40C 3,70C

a. Nhận xét về chế độ nhiệt ngày và đêm ở hoang mạc.

b. Giải thích vì sao phần lớn động vật ở hoang mạc có tập quán vùi mình dưới lớp cát sâu vào ban ngày để ngủ, còn ban đêm kiếm ăn.

Có 3 nét tương đồng nhau:

- Lượng mưa rất ít, dưới 50mm: rất khô hạn.

- Khí hậu rất khắc nghiệt: biên độ nhiệt năm và ngày rất lớn (Mùa hạ cũng là ngày ở cực và mùa đông cũng là đêm ở cực)

- Có rất ít người sinh sống, động thực vật nghèo nàn.

Câu 2: Giới thực vật và động vật ở đới lạnh có gì khác biệt?

- Thực vật: chỉ phát triển được vào mùa hạ ngắn ngủi, trong những thung lũng kín gió. Cây cối còi cọc, thấp lùn, mọc xen với rêu và địa y.

- Động vật: thích nghi được với khí hậu lạnh, nhờ có lớp mở, lớp lông dày hoặc bộ lông không thắm nước. Một số động vật di cư để tránh mùa đông lạnh, số khác lại ngủ suốt mùa đông

Câu 3: Cho biết ở đới lạnh vấn đề cần quan tâm đối với môi trường là gì?

- Bảo vệ động vật quý hiếm (cá voi và thú có lông quý) do bị săn bắt quá mức đang có nguy cơ tiệt chủng.

- Giải quyết sự hiếu nhân lực.

VI. Môi trường vùng núi:

Câu 1: Quan sát hình 23.2, nhận xét về sự phân tầng thực vật ở hai sườn của dãy núi An-pơ. Cho biết nguyên nhân.

- Các vành đai cây cối ở sườn đón nắng nằm cao hơn ở sườn khuất nắng.

- Vành đai thực vật đều thay đổi theo độ cao, nhưng ở vành đai đới nóng có 6 vành đai : rừng rậm, rừng cận nhiệt trên núi, rừng hỗn giao ôn đới trên núi, rừng lá kim ôn đới núi cao, đồng cỏ núi cao và vành đai tuyết vĩnh cửu.

- Ở đới ôn hòa chỉ có 5 vành đai : rừng lá rộng ôn đới, rừng hỗn giao ôn đới, rừng lá kim, đồng cỏ núi cao và vành đai tuyết vĩnh cửu.

Như vậy đới nóng có thêm vành đai rừng rậm nhiệt đới mà đới ôn hòa không có. Ở đới nóng các vành đai thực vật nằm ở độ cao cao hơn đới ôn hòa.

- Nguyên nhân : Do ở đới nóng luôn có nhiệt độ cao hơn ở đới ôn hòa.

Câu 3: Sự phát triển kinh tế của các vùng núi đã đặt ra những vấn đề gì về môi trường?

- Chống phá rừng, chống xói mòn đất đai(do rừng cây bị khai phá), chống săn bắt động vật quý hiếm, chống gây ô nhiễm nguốn nước(vì vùng núi là đầu nguồn các con sông) và bảo tồn thiên nhiên đa dạng

1. 
   Châu Phi:
   

- Nhiều dãy núi chạy sát biển (dãy Át- lat phía tây bắc, dãy Đrê-ken-bec phía đông nam…) ngăn chặn ảnh hưởng của biển làm cho các khu vực nằm trong nội địa trở nên khô hạn hơn.

- Đường bờ biển không bị chia cắt nhiều, lại có rất ít các vịnh biển, bán đảo và đảo làm cho ảnh hưởng của biển cũng bị hạn chế.

- Kích thước lãnh thổ rộng lớn và dạng hình khối, độ cao lại không nhỏ cũng góp phần hạn chế ảnh hưởng của đại dương, gây nên khô hạn.

- Nam Phi có diện tích nhỏ hơn Bắc Phi, lại có 3 mặt giáp đại dương.

- Nam Phi có phần phía đông chịu ảnh hưởng của dòng biển nóng và gió đông nam thổi từ đại dương vào nên thời tiết quanh năm nóng, ẩm và mưa tương đối nhiều.

2- Cho biết vị trí các số được ghi trên lược đồ là các môi trường nào ? Trình bày đặc điểm tự nhiên của từng môi trường.

Quốc gia	Ca-na-da	Bra-xin	Mê-hi-cô	Ac-hen-ti-na	Chi-lê	Hoa Kì
GDP(triệu USD )	677.178	548.133	617.817	655.953	415.786	10.171.400

Câu 6 : Giải thích châu Phi và châu Mĩ đều trãi dài qua 2 bán cầu Bắc và Nam nhưng châu Phi lại là châu lục nóng và khô, châu Mĩ là châu lục có nhiểu kiểu khí hậu trên thế giới ?

- Phần lớn lãnh thổ châu Phi nằm giữa 2 chí tuyến, nên châu phi là lục địa nóng.

- Bờ biển châu Phi không bị cắt xẻ nhiều. Châu Phi là một lục địa hình khối. Kích thước châu Phi rất lớn. Ảnh hưởng của biển không vào sâu trong đất liền nên châu Phi là lục địa khô.

- Châu Mĩ nằm trải dài từ vòng cực Bắc đến vùng cận cực nam và tiếp giáp Thái Bình Dương ở phía tây, Đại Tây Dương ở phía đông.

- Theo chiều từ bắc xuống nam, bắc mĩ có 3 vành đai khí hậu: hàn đới, ôn đới, nhiệt đới (quy luật địa đới).

- Tuy nhiên, khi đi từ bắc xuống nam, mỗi đới khí hậu lại có sự phân hóa theo chiều từ tây sang đông với các kiểu khí hậu: bờ tây lục địa, lục địa và bờ đông lục địa tùy theo vị trí gần hay xa đại dương (quy luật phi dịa đới- chủ yếu là quy luật địa ô và quy luật đai cao).

Câu 7 : So sánh đặc điểm địa hình Nam Mĩ với địa hình Bắc Mĩ.

- Cấu trúc địa hình của Trung và Nam Mĩ tương tự cấu trúc của địa hình Bắc Mĩ, chỉ khác các điểm sau:

+ Bắc Mĩ có núi già A-pa-lat ở phía đông, trong khi ở Nam Mĩ là các cao nguyên.

+ Hệ thống Cooc-đi-e của Bắc Mĩ là hệ thống núi và sơn nguyên nguyên chiếm gần một nửa lục địa Bắc Mĩ trong khi ở Nam Mĩ hệ thống An-đét cao và đồ sộ hơn, nhưng chiếm một tỉ lệ diện tích không đáng kể so với hệ thống Cooc-đi-e ở Bắc Mĩ.

+ Đồng bằng trung tâm Bắc Mĩ là đồng bằng cao ở phía bắc, thấp dần về phía nam.

+ Đồng bằng trung tâm Nam Mĩ là một chuỗi các đồng bằng nối với nhau từ đồng băng Ô-ri-nô-cô đến đồng bằng A-ma-dôn và đồng bằng Pam-pa. Tất cả đều là đồng bằng thấp, chỉ trừ phía nam đồng bằng Pam-pa cao lên thành một cao nguyên.

III. Châu Đại Dương:

Câu 1 : Tại sao đại bộ phận diện tích của lục địa Ô-xtrây-li-a có khí hậu khô hạn?

- Chí tuyến Nam đi qua giữa lãnh thổ lục địa Ô-xtrây-li-a, nên đại bộ phận lãnh thổ lục địa Ô-xtrây-li-a nằm trong khu vực áp cao chí tuyến, không khí ổn định khó gây mưa.

- Phía đông lục địa Ô-xtrây-li-a lại có dãy Trường Sơn nằm sát biển chạy dài từ bắc xuống nam chắn gió từ biển thổi vào lục địa gây mưa ở sườn đông Trường Sơn, nhưng hiệu ứng phơn làm cho lượng mưa phía sườn chắn gió giảm dần theo chiều từ đông sang tây, dòng biển lạnh tây Ô-xtrây-li-a chạy dọc bờ phía tây làm cho khí hậu của phần lớn lục địa Ô-xtrây-li-a là khô hạn khô hạn.

IV. Châu Nam Cực:

Câu 1: Nêu đặc điểm tự nhiên của châu Nam cực? Tại sao châu Nam cực rất lạnh giá như vậy mà các nhà khoa học của nhiều nước vẫn tới đây để nghiên cứu và thám hiểm?

- Gồm lục đạ Nam Cực và các đảo ven lục địa. Diện tích 14,1 triệu km^2.

^- Nằm gần trọn vẹn trong khu vực từ vòng cực Nam đến cực Nam.

- Còn được gọi là “cực lạnh” của thế giới. Nhiệt độ quanh năm dưới 0⁰C. Nhiệt độ thấp nhất đã đo được là -94,5⁰C.

- Và vùng khí áp cao, nhiều gió nhất thế giới, với vận tốc gió thường trên 60 km/h.

- Do điều kiện khí hậu lạnh giá quanh năm nên toàn bộ lục địa gần như bị băng bao phủ, tạo thành các cao nguyên băng khổng lồ, độ cao trung bình khoảng 2600m, thể tích băng lên tới trên 35 triệu km².

- Do khí hậu lạnh khắt nghiệt nên thực vật không thể tồn tại, động vật tiêu biểu là chim cánh cụt, hải cẩu, hải báo, các loài chim biển, cá voi xanh…

- Giàu khoáng sản như than đá, sắt, đồng, dầu mỏ và khí tự nhiên…

V. Châu Âu:

Câu 1: Quan sát các biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa dưới đây :

1. 
   Cho biết chế độ nhiệt và chế độ mưa, kiểu khí hậu của mỗi biểu đồ ?
   

- Biểu đồ A: nhiệt độ trung bình năm cao (trên 20⁰C) mưa nhiều quanh năm (2592mm)  thuộc kiểu khí hậu xích đạo ẩm.

- Biểu đồ B: Nhiệt độ tháng cao nhất khoảng 20⁰C, tháng thấp nhất khoảng 10⁰C vào tháng 7, lượng mưa cả năm là 506mm, mưa nhiều từ tháng 4 tháng 9:  thuộc kiểu khí hậu địa trung hải ở Nam bán cầu.

- Biểu đồ C: Nhiệt độ quanh năm cao (trên 20⁰C), mưa nhiều và tập trung theo mùa (từ tháng 5 tháng 10)  thuộc môi trường nhiệt đới gió mùa.

- Biểu đồ D: Nhiệt độ tháng cao nhấtb khoảng 20⁰C, tháng thấp nhất xuống – 10⁰C, biên độ nhiệt năm lớn (khoảng 30⁰C) và lượng mưa cả năm: 443mm thuộc kiểu ôn đới lục địa.

2. 
   Biểu đồ thuộc môi trường đới nóng có đặc điểm gì khác với biểu đồ môi trường đới ôn hoà ?
   

A B C D

Biểu đồ thuộc môi trường đới nóng có đặc điểm khác với biểu đồ môi trường đới ôn hoà: Nhiệt độ trung bình năm cao, tháng thấp nhất cũng trên 5⁰C và biên độ nhiệt năm thấp hơn, mưa nhiều, thường vào mùa hạ.

Câu 2: Dựa vào hình 51.1, trang 153 SGK và 51.2 trang 155 SGK, hãy giải thích vì sao càng đi về phía tây châu Âu thì khí hậu càng ấm áp và mưa nhiều hơn?

- Dòng biển nóng Bắc Đại Tây Dương làm cho biển và khí hậu châu Âu thêm ấm về mua đông. Hơi ấm và ẩm của biển được gió Tây ôn đới thổi quanh năm đưa sâu vào trong đất liền, làm giảm bớt tính chất lục địa của khí hậu ở khu vực Đông va Đông Nam châu Âu.

- Vùng ven biển phía tây chịu ảnh hưởng của biển mạnh hơn, không khí ẩm của biển khi đi sâu vào đất liền bị biến tính dần, ảnh hưởng của biển càng đi sâu về phía đông và đông nam càng yếu đi. Vì thế càng đi về phía tây, khí hậu châu Âu càng ấm áp, mưa nhiều và ôn hòa hơn.

Câu 3 : Dựa vào hình 51.2, trang 155 SGK, hãy cho biết châu Âu có các kiểu khí hậu nào? Nêu đặc điểm của các kiểu khí hậu đó?

- Vùng ven biển Tây Âu và phía tây của Bắc Âu: Khí hậu ôn đới hải dương.

- Vùng ven biển Địa Trung Hải: từ Bồ Đào Nha sang tận Hi Lạp có khí hậu địa trung hải.

- Toàn bộ vùng Trung và Đông Âu, phía đông dãy Xcan-đi-na-vi có khí hậu ôn đới lục địa.

- Vùng phía Bắc của châu Âu có một bộ phận nhỏ nằm trong vòng cực có khí hậu hàn đới.

+ Nêu đặc điểm của các kiểu khí hậu:

- Ôn đới hải dương: ẩm ướt quanh năm, mùa hạ mát mẻ, mùa đông không lạnh lắm.

- Ôn đới lục địa: Lượng mưa giảm dần, mùa đông lạnh và tuyết rơi nhiều, mùa hạ nóng.

- Khí hậu địa trung hải: Mùa hạ nóng và khô, mùa đông ấm áp, mưa vào mùa thu đông.

- Khí hậu hàn đới: Mùa đông rất lạnh và kéo dài, mùa hạ ngắn.

Câu 4 : Từ đặc điểm vị trí và khí hậu của châu Âu, hãy cho biết châu Âu có những kiểu thực vật nào?

Thảm thực vật thay đổi từ tây sang đông và từ bắc xuống nam theo sự thay đổi của nhiệt độ và lượng mưa. Vùng ven biển Tây Âu phổ biến là rừng cây lá rộng (sồi, dẻ...) Vào sâu lục địa, rừng lá rộng nhường chỗ cho rừng lá kim (thông, tùng...) Ở phía đông nam, rừng được thay thế bằng thảo nguyên. Ven địa trung hải có rừng lá cứng...

Câu 5 : Bảng số liệu:

Tháng	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Nhiệt độ 0C	-10,3	9,7	-5	4	12	15	18	16	10	4	-2,3	-8
Lượng mưa (mm)	21	24	32	29	57	73	75	82	54	43	35	36

a. Vẽ biểu đồ thể hiện nhiệt độ và lượng mưa ở thành phố A.

b. Nhận xét và cho biết thành phố trên thuộc kiểu khí hậu gì? Nêu đặc điểm?

Biểu đồ trên thuộc kiểu khí hậu ôn đới lục địa vì nhiệt độ tháng cao nhất là tháng 7: 18⁰C, tháng thấp nhất là tháng 1: nhiệt xuống-10,3⁰C, lượng mưa cả năm khoảng 561mm.

Câu 6 : ( 5điểm)Dựa vào bảng số liệu sau:

	Thế giới	Châu Á	Châu Âu	Châu Phi	Châu Mĩ	Châu Đại Dương
Diện tích (nghìn km2)	135641	31764	22985	30306	42049	8537
Dân số năm 2002 (triệu người)	6215	3766	728	839	850	32
Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên năm 2000 (%)	1,3	1,3	– 0,1	2,4	1,27	1,0

1. 
   Tính mật độ dân số năm 2002 của thế giới và các châu lục ?
   
2. 
   Nhận xét về tình hình gia tăng dân số tự nhiên của các châu lục ?
   
3. 
   Vẽ biểu đồ cột thể hiện dân số thế giới và các châu lục năm 2002.