Bé n«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n
----------------
Sè: 62/2006/Q§-BNN
|
Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
§éc lËp – Tù do – H¹nh phóc
-------------------------------
Hµ Néi, ngµy 16 th¸ng 8 n¨m 2006
|
quyÕt ®Þnh
VÒ viÖc phª duyÖt ChiÕn lîc ph¸t triÓn gièng c©y l©m nghiÖp
giai ®o¹n 2006-2020
bé trëng bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 86/2003/N§-CP ngµy 18/7/2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ c¬ cÊu tæ chøc cña Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n;
C¨n cø Ph¸p lÖnh gièng c©y trång sè 15/2004/PL-UBTVQH11 ®· ®îc Uû ban Thêng vô Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam kho¸ XI th«ng qua ngµy 24/3/2004;
C¨n cø QuyÕt ®Þnh sè 17/2006/Q§-TTg ngµy 20/01/ 2006 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 225/1999/Q§-TTg ngµy 10/12/1999 vÒ Ch¬ng tr×nh gièng c©y trång, gièng vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp ®Õn n¨m 2010;
XÐt ®Ò nghÞ cña Côc trëng Côc L©m nghiÖp, Vô trëng Vô Khoa häc c«ng nghÖ,
QuyÕt ®Þnh:
§iÒu 1. Phª duyÖt ChiÕn lîc ph¸t triÓn gièng c©y l©m nghiÖp giai ®o¹n 2006-2020, víi nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y:
1. Môc tiªu cña ChiÕn lîc:
a) Môc tiªu tæng qu¸t:
X©y dùng ngµnh gièng l©m nghiÖp hiÖn ®¹i, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ gièng cã chÊt lîng cao phôc vô nhu cÇu trång rõng; ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ míi theo híng sö dông u thÕ lai, tõng bíc ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc trong lai t¹o gièng, gi÷ ®îc tÝnh ®a d¹ng sinh häc; h×nh thµnh hÖ thèng s¶n xuÊt vµ dÞch vô gièng c©y l©m nghiÖp ®îc qu¶n lý chÆt chÏ, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng.
b) Môc tiªu cô thÓ:
- Môc tiªu vÒ cung cÊp gièng: ®Õn n¨m 2010 b¶o ®¶m cung cÊp 60% gièng tõ nguån gièng ®îc c«ng nhËn, trong ®ã 40% gièng tõ nh©n gièng sinh dìng cho trång rõng; ®Õn n¨m 2015 b¶o ®¶m cung cÊp 80% gièng tõ nguån gièng ®îc c«ng nhËn, trong ®ã 50% gièng tõ nh©n gièng sinh dìng cho trång rõng.
- Môc tiªu vÒ qu¶n lý gièng: ®Õn hÕt n¨m 2006 x©y dùng vµ hoµn thiÖn ®Çy ®ñ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn qu¶n lý gièng c©y l©m nghiÖp, ®Õn hÕt n¨m 2008 c¬ b¶n hoµn thµnh c¸c tiªu chuÈn kü thuËt vÒ gièng c©y l©m nghiÖp; hoµn thiÖn bé m¸y vµ c«ng cô qu¶n lý ®ñ ®Ó kiÓm so¸t chÊt lîng gièng c©y l©m nghiÖp theo thñ tôc gi¸m s¸t chuçi hµnh tr×nh gièng ®èi víi c¸c loµi c©y trång chÝnh vµo n¨m 2007.
- Môc tiªu vÒ nghiªn cøu gièng: chän t¹o ®îc nhiÒu gièng míi cã n¨ng suÊt cao, cã kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh h¹i vµ c¸c ®iÒu kiÖn bÊt lîi. §¶m b¶o rõng ®îc trång tõ sau n¨m 2020, ®èi víi c©y mäc nhanh n¨ng suÊt b×nh qu©n 30m3/ha/n¨m, c©y gç lín ®¹t 15m3/ha/n¨m.
- Môc tiªu vÒ nguån lùc: §Õn n¨m 2010, vÒ c¬ b¶n b¶o ®¶m ®ñ c¸n bé, nh©n viªn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc gièng bao gåm c¶ nghiªn cøu, s¶n xuÊt vµ cung øng gièng. Trang thiÕt bÞ, vËt t kü thuËt quan träng ®îc hiÖn ®¹i ngang b»ng víi c¸c níc trong khu vùc. H×nh thµnh m¹ng líi s¶n xuÊt vµ cung øng gièng theo híng x· héi ho¸ nghÒ gièng c©y l©m nghiÖp víi nhiÒu thµnh phÇn tham gia (doanh nghiÖp nhµ níc, doanh nghiÖp t nh©n, hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n).
2. Néi dung cña ChiÕn lîc:
2.1 §Þnh híng vÒ s¶n xuÊt, cung øng gièng c©y l©m nghiÖp
a) Loµi c©y u tiªn ph¸t triÓn gièng:
- Nhãm c©y lÊy gç phôc vô trång rõng kinh tÕ:
+ Gç lín: DÇu r¸i, TÕch, Xoan ta, Th«ng caribea, Sao ®en, Keo c¸c lo¹i.
+ Gç nhá: C¸c gièng ®îc c«ng nhËn cña c¸c loµi B¹ch ®µn, Keo, Trµm.
- Nhãm loµi c©y trång lµm giµu rõng, trång bæ sung trong khoanh nu«i rõng: Giæi xanh, Giæi nhung, L¸t hoa, Re gõng, Chiªu liªu, Såi ph¶ng, Huûnh, V¹ng trøng, Xoan ®µo, Muång ®en.
- Nhãm loµi c©y l©m s¶n ngoµi gç: QuÕ, Håi, Së, Tr¸m, Tre tróc, Song m©y, TrÇm giã, Th«ng nhùa.
- Nhãm loµi c©y trång rõng phßng hé: Phßng hé ®Çu nguån gåm c¸c loµi c©y nh trong lµm giµu rõng; phßng hé ®Êt c¸t ven biÓn: Xoan chÞu h¹n, Tr«m, Phi lao, Keo chÞu h¹n; phßng hé ®Êt ngËp níc: Trµm, §íc, VÑt, MÊm tr¾ng.
b) X©y dùng hÖ thèng nguån gièng
- Quy ho¹ch hÖ thèng nguån gièng trong ph¹m vi c¶ níc trªn c¬ së rµ so¸t ®¨ng ký l¹i nguån gièng hiÖn cã.
- TuyÓn chän bæ sung nguån gièng míi ®Ó t¸c ®éng chuyÓn ho¸ (kho¶ng 2.700 ha).
- X©y dùng kho¶ng 2.900 ha rõng gièng, vên gièng míi chÊt lîng cao theo híng: rõng gièng cho c¸c loµi c©y cã biÕn dÞ di truyÒn kh«ng lín hoÆc trång trªn diÖn tÝch nhá, trªn c¬ së chän läc c©y tréi ®Ó lÊy vËt liÖu nh©n gièng; vên gièng h÷u tÝnh cho c¸c loµi c©y b¶n ®Þa dµi ngµy ®Ó võa cung cÊp gièng ®îc c¶i thiÖn võa b¶o tån nguån gen; vên gièng v« tÝnh cho c¸c loµi c©y mäc nhanh b¶n ®Þa hoÆc nhËp néi cã kh¶ n¨ng nh©n gièng sinh dìng, ®Ó nhanh chãng cã gièng chÊt lîng cao vµ cung cÊp vËt liÖu gèc.
- Tæ chøc ®¨ng ký vµ cÊp chøng chØ cho rõng gièng, vên gièng ®¹t tiªu chuÈn chÊt lîng theo quy chÕ qu¶n lý gièng c©y trång l©m nghiÖp
- NhËp gièng: bao gåm c¶ nhËp gièng cßn thiÕu vµ gièng míi cho ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn rõng trong t¬ng lai.
- CËp nhËt th«ng tin hÖ thèng nguån gièng hµng n¨m
c) X©y dùng hÖ thèng vên ¬m, nu«i cÊy m«: Trªn c¬ së sè lîng c©y con s¶n xuÊt hµng n¨m 760 triÖu c©y c¸c lo¹i tõ h¹t, gi©m hom, nu«i cÊy m«.
- X©y dùng 3 vên ¬m b»ng c«ng nghÖ nh©n gièng vµ c«ng nghÖ vên ¬m hiÖn ®¹i ë 3 vïng B¾c Bé, B¾c Trung bé vµ Nam Trung bé
- Nh÷ng tØnh cã diÖn tÝch trång rõng lín ≥ 10.000ha/n¨m cã thÓ x©y dùng mét vên ¬m quy m« lín (c«ng suÊt ≥ 1 triÖu c©y/n¨m ).
- Sè lîng vên ¬m nh©n gièng:
+ Vên ¬m tõ h¹t: ®· cã 135, x©y dùng thªm 65 vên c«ng suÊt 1triÖu c©y/n¨m.
+ Vên ¬m gi©m hom: ®· cã 192, x©y dùng thªm 158
+ Phßng nu«i cÊy m«: §· cã 43, x©y dùng thªm 57
d) ThiÕt lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng m¹ng líi gièng l©m nghiÖp víi sù ®iÒu phèi ®ång bé, thèng nhÊt
- C¸c thµnh viªn trong m¹ng líi gièng gåm: c¬ quan qu¶n lý nhµ níc (Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT, c¸c Së N«ng nghiÖp vµ PTNT); c¬ quan nghiªn cøu, ph¸t triÓn; chñ nguån gièng; ®¬n vÞ s¶n xuÊt gièng (h¹t gièng vµ c©y con); ®¬n vÞ dÞch vô gièng vµ ngêi sö dông gièng.
- Ho¹t ®éng m¹ng líi gièng l©m nghiÖp trªn c¬ së qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån gièng ®· ®îc tuyÓn chän vµ c«ng nhËn, cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña mäi thµnh phÇn cã liªn quan tõ chñ nguån gièng, nhµ s¶n xuÊt gièng, ngêi cung øng gièng ®Õn ngêi sö dông gièng díi sù kiÓm so¸t cña c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cã thÈm quyÒn, ®¶m b¶o ®a gièng tèt ®Õn ngêi sö dông, n©ng cao chÊt lîng vµ n¨ng suÊt rõng trång.
2.2 §Þnh híng nghiªn cøu gièng c©y l©m nghiÖp
TËp trung vµo c¸c loµi c©y trång rõng u tiªn ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lªn 20-50% so víi hiÖn nay, coi träng c¶ c©y nguyªn liÖu mäc nhanh, c©y gç lín vµ c©y l©m s¶n ngoµi gç, c©y nhËp néi vµ c©y b¶n ®Þa; gi¶i quyÕt ®ång bé nghiªn cøu chän t¹o gièng vµ nh©n gièng víi nghiªn cøu biÖn ph¸p l©m sinh ®Ó th©m canh t¨ng n¨ng suÊt rõng trång; kÕ thõa c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu chän t¹o gièng cña giai ®o¹n tríc vµ c¸c tiÕn bé kü thuËt vÒ gièng cña níc ngoµi (c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ gen vµ gièng míi cã n¨ng suÊt cao).
Giai ®o¹n 2006-2010: tËp trung chän läc c©y tréi, kh¶o nghiÖm hËu thÕ vµ kh¶o nghiÖm dßng v« tÝnh; u tiªn cho nghiªn cøu lai gièng trong ®ã chó träng c¶ lai gièng theo ph¬ng ph¸p truyÒn thèng vµ c¶ ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc; x©y dùng rõng gièng vµ vên gièng cho c¸c loµi c©y trång l©m nghiÖp chÝnh; nhanh chãng nhËp gièng míi cã n¨ng suÊt cao, ®a tû lÖ gièng ®îc c¶i thiÖn lªn h¬n 40%, cuèi giai ®o¹n n¨ng suÊt rõng trång b×nh qu©n ®¹t 25m3 /ha/n¨m ®èi víi gç nhá vµ 10 m3/ha/n¨m ®èi víi gç lín.
Giai ®o¹n 2010 - 2020, ®a tû lÖ gièng ®îc c¶i thiÖn lªn h¬n 50%, tËp trung thÝch ®¸ng cho chän t¹o gièng mét sè loµi c©y b¶n ®Þa vµ c©y l©m s¶n ngoµi gç, ¸p dông réng r·i c«ng nghÖ sinh häc vµo chän t¹o gièng vµ c¸c ph¬ng ph¸p hiÖn ®¹i trong nh©n gièng vµ b¶o qu¶n h¹t gièng. Cuèi giai ®o¹n ®¹t n¨ng suÊt rõng trång b×nh qu©n 30m3/ha/n¨m ®èi víi gç nhá vµ 15m3/ha/n¨m ®èi víi gç lín.
a). vÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng:
- §èi víi c¸c loµi c©y mäc nhanh, c¬ b¶n ®· qua giai ®o¹n kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø, thêi gian tíi tËp trung vµo viÖc chän c©y tréi, nh©n gièng sinh dìng, kh¶o nghiÖm hËu thÕ vµ kh¶o nghiÖm dßng v« tÝnh; x©y dùng rõng gièng, vên gièng theo híng c¶i thiÖn tõ thÊp lªn cao.
- TËp trung nghiªn cøu vÒ lai gièng ®Ó t¹o bíc ®ét ph¸ vÒ n¨ng suÊt vµ chÊt lîng gièng tõ n¨m 2006-2020. §Çu t thÝch ®¸ng cho nghiªn cøu c«ng nghÖ sinh häc ®Ó sau 2010 lai gièng ë møc ®é ph©n tö, biÕn n¹p gen, nh©n gièng tiÒn ph«i vµ ph«i v« tÝnh, x¸c ®Þnh gen kiÓm so¸t sinh trëng, chÊt lîng gç vµ tÝnh chèng chÞu.
b). VÒ thiÕt bÞ:
- §Çu t chiÒu s©u cho 1-2 phßng thÝ nghiÖm träng ®iÓm nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ sinh häc míi vµo chän gièng.
- §Çu t 1-2 c¬ së nh©n gièng sinh dìng hiÖn ®¹i.
- §Çu t ®ång bé 1-2 c¬ së b¶o qu¶n gièng hiÖn ®¹i
3. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu
3.1. Gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n xuÊt.
- Rµ so¸t l¹i toµn bé c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn qu¶n lý gièng ®Ó b·i bá nh÷ng v¨n b¶n kh«ng cßn phï hîp, hoµn thiÖn nh÷ng v¨n b¶n cha hoµn chØnh vµ x©y dùng míi nh÷ng v¨n b¶n cßn thiÕu.
- Thùc hiÖn quy chÕ qu¶n lý gièng c©y trång l©m nghiÖp trªn ph¹m vi c¶ níc ®Ó ®¶m b¶o qu¶n lý chÊt lîng di truyÒn cña gièng c©y l©m nghiÖp.
- ¸p dông hÖ thèng th«ng tin, tin häc ®Ó qu¶n lý thèng nhÊt gièng c©y l©m
nghiÖp trªn ph¹m vi toµn quèc.
- HÖ thèng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ cung øng gièng c©y l©m nghiÖp ®îc thùc hiÖn ë c¶ 2 cÊp Trung ¬ng vµ cÊp tØnh:
+ CÊp trung ¬ng: Côc L©m nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, kiÓm tra, gi¸m s¸t s¶n xuÊt, cung øng vµ chÊt lîng gièng toµn quèc; Quy ho¹ch hÖ thèng nguån gièng vµ vên ¬m quy m« lín; ChØ ®¹o c¸c ®Þa ph¬ng x©y dùng kÕ ho¹ch, ®iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ cung øng gièng hµng n¨m; Híng dÉn qu¶n lý vµ cËp nhËt hå s¬ nguån gièng. Héi ®ång khoa häc kü thuËt gièng vµ c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu thùc nghiÖm, c¸c phßng kiÓm nghiÖm chÊt lîng gièng hç trî cho Côc l©m nghiÖp.
+ CÊp ®Þa ph¬ng: Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n (n¬i cã Chi Côc L©m nghiÖp th× Së giao cho Chi Côc L©m nghiÖp) chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, kiÓm tra, gi¸m s¸t s¶n xuÊt, cung øng vµ chÊt lîng gièng trªn ®Þa bµn tØnh, ®iÒu phèi s¶n xuÊt vµ cung øng gièng. Héi ®ång khoa häc kü thuËt gièng vµ ®¬n vÞ nghiªn cøu, phßng kiÓm nghiÖm chÊt lîng gièng thuéc tØnh hç trî cho Së.
3.2. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt, cung øng gièng
- C¸c ho¹t ®éng tuyÓn chän c©y gièng, x©y dùng rõng gièng, vên gièng cã thÓ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng thùc hiÖn, nhng nhµ níc cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t duy tr× vµ ph¸t triÓn ®Ó t¹o vËt liÖu gièng tèt. Nhµ níc n¾m gi÷ nh÷ng nguån gièng c©y l©m nghiÖp chÝnh.
- Ho¹t ®éng s¶n xuÊt h¹t gièng, t¹o c©y con do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n, doanh nghiÖp thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ trêng.
- Tæ chøc hÖ thèng th«ng tin b»ng c«ng nghÖ tin häc trong ®iÒu hµnh cung cÇu vÒ gièng, nh»m môc ®Ých gièng tèt ®îc sö dông réng r·i.
3.3. Gi¶i ph¸p vÒ khoa häc c«ng nghÖ:
- H×nh thµnh Trung t©m c«ng nghÖ sinh häc l©m nghiÖp thuéc ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp víi trang thiÕt bÞ nghiªn cøu thÝ nghiÖm ®ång bé, hiÖn ®¹i vµ ®ñ ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu chuyªn s©u thµnh th¹o.
- G¾n tr¸ch nhiÖm cña c¸c Trung t©m nghiªn cøu vïng thuéc ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp víi thùc tÕ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cña c¸c ®Þa ph¬ng vÒ viÖc chän t¹o gièng vµ phæ cËp gièng míi trªn ®Þa bµn.
- TËp trung thùc hiÖn c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu, c¸c dù ¸n vÒ c¶i thiÖn gièng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ tÝnh chèng chÞu cho mét sè loµi c©y u tiªn lµm nguyªn liÖu c«ng nghiÖp vµ s¶n xuÊt ®å méc, c©y b¶n ®Þa cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao vµ c©y ®Æc s¶n.
- Trong hÖ thèng c¬ quan nghiªn cøu l©m nghiÖp cña nhµ níc cÇn ph©n c«ng h×nh thµnh c¸c chuyªn gia hoÆc nhãm chuyªn gia nghiªn cøu s©u vµ dµi h¹n theo tõng loµi c©y hoÆc nhãm loµi c©y trång rõng chÝnh.
- C¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Òu ®îc tham gia thùc hiÖn c¸c ®Ò tµi vµ dù ¸n vÒ gièng trªn c¬ së ®Êu thÇu theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh ®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ®Ò tµi vµ dù ¸n.
3.4. Gi¶i ph¸p vÒ nguån lùc:
- §µo t¹o ®ñ c¸n bé chuyªn s©u vÒ gièng c©y rõng: 4-5 tiÕn sü vµ 7-8 th¹c sü chuyªn ngµnh di truyÒn vµ c¶i thiÖn gièng cho 1 giai ®o¹n 5 n¨m; ®µo t¹o ®¹i häc trong níc chuyªn s©u vÒ c¶i thiÖn gièng c©y rõng, ®µo t¹o ë níc ngoµi chuyªn ngµnh c«ng nghÖ sinh häc hiÖn ®¹i; ®µo t¹o ®éi ngò kü thuËt viªn lµnh nghÒ vÒ kü thuËt nh©n gièng sinh dìng vµ tËp huÊn ng¾n h¹n ®Ó bæ sung kiÕn thøc vÒ chän gièng vµ nh©n gièng cho c¸n bé ®ang lµm c«ng t¸c gièng cã tr×nh ®é kü s ë c¸c ®Þa ph¬ng.
- X©y dùng phßng thÝ nghiÖm vµ khu nh©n gièng träng ®iÓm, nguån gièng vµ vên ¬m ®ñ ®Ó cung cÊp gièng cã chÊt lîng cho trång rõng.
- T¨ng cêng n¨ng lùc nghiªn cøu cho Trung t©m c«ng nghÖ sinh häc l©m nghiÖp, Trung t©m nghiªn cøu gièng c©y rõng, n¨ng lùc ®µo t¹o cho c¸c trêng ®¹i häc vµ trung häc chuyªn nghiÖp.
- T¨ng cêng n¨ng lùc vÒ nghiªn cøu gièng l©m nghiÖp cho c¸c Trung t©m ®· ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña tØnh, Tæng C«ng ty vµ C«ng ty ho¹t ®éng l©m nghiÖp.
- X©y dùng vµ qu¶n lý hÖ thèng d÷ liÖu, th«ng tin vµ phæ cËp vÒ gièng l©m nghiÖp.
3.5. VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch:
a). ChÝnh s¸ch ®Çu t vµ tÝn dông:
- Ng©n s¸ch nhµ níc u tiªn ®Çu t cho nghiªn cøu vÒ gièng c©y l©m nghiÖp; x©y dùng hÖ thèng nguån gièng (rõng gièng, vên gièng), vên ¬m c«ng nghÖ cao trªn c¬ së quy ho¹ch ®îc phª duyÖt; ®Çu t cho ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i c¸n bé lµm c«ng t¸c gièng; ®Çu t cho c«ng t¸c khuyÕn l©m.
- Vèn tÝn dông u ®·i giµnh cho s¶n xuÊt gièng th¬ng m¹i cña c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n vay vèn ®Ó nu«i dìng, qu¶n lý nguån gièng, s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn gièng c«ng nghÖ cao.
b). ChÝnh s¸ch vÒ ®Êt ®ai vµ thuÕ:
- u tiªn giµnh ®Êt tèt cho nghiªn cøu kh¶o nghiÖm vµ x©y dùng nguån gièng.
- Chñ kinh doanh gièng ®îc nhµ níc giao ®Êt, cho thuª ®Êt hoÆc chuyÓn nhîng quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai; miÔn gi¶m thuÕ theo quy ®Þnh cña c¸c luËt thuÕ hiÖn hµnh cña Nhµ níc.
3.6. VÒ hîp t¸c quèc tÕ:
- Tranh thñ sù hç trî tõ c¸c tæ chøc Quèc tÕ cho nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng, b¶o tån nguån gen c©y rõng, t¨ng cêng n¨ng lùc vÒ gièng vµ qu¶n lý gièng, x©y dùng thÓ chÕ, chÝnh s¸ch gièng vµ ph¸t triÓn nguån gièng chÊt lîng cao.
- u tiªn hîp t¸c nghiªn cøu, ®µo t¹o vµ trao ®æi gièng víi Australia vµ Trung Quèc lµ nh÷ng níc cã nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn gÇn gièng víi
ViÖt Nam vµ cã tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ gièng l©m nghiÖp kh¸ cao.
4. Tæng nhu cÇu kinh phÝ thùc hiÖn ChiÕn lîc vµ c¸c Dù ¸n u tiªn:
4.1. Tæng nhu cÇu kinh phÝ cho c¶ giai ®o¹n 2006-2020: 778,9 tû ®ång, trong ®ã:
a). Ng©n s¸ch nhµ níc ®Çu t cho
- Nghiªn cøu, ®µo t¹o: 180 tû ®ång
+ §µo t¹o: 35 tû ®ång (Trung ¬ng: 25 tû, §Þa ph¬ng: 10 tû)
+ §Ò tµi nghiªn cøu: 70 tû ®ång (Trung ¬ng: 50 tû, §Þa ph¬ng: 20 tû)
+ Phßng thÝ nghiÖm träng ®iÓm: 75 tû ®ång (TW: 65 tû, §P: 10 tû)
- Phôc vô s¶n xuÊt: 200,9 tû ®ång
+ X©y dùng nguån gièng: 124,7 tû ®ång (TW: 40 tû, §P: 84,7 tû)
+ X©y dùng vên ¬m c«ng nghÖ cao: 76,2 tû (TW: 50 tû, §P: 26,2 tû)
-
C¸c dù ¸n u tiªn: 143 tû ®ång
b). C¸c nguån kinh phÝ kh¸c:
- Vèn tÝn dông, vèn doanh nghiÖp ®ãng gãp: 200 tû ®ång
- C¸c dù ¸n Quèc tÕ vÒ gièng: 55 tû ®ång
4.2. Nguån vèn:
Sö dông vèn tõ ch¬ng tr×nh gièng, ch¬ng tr×nh c«ng nghÖ sinh häc, Dù ¸n 661, nguån vèn sù nghiÖp khoa häc, nguån vèn sù nghiÖp ®µo t¹o cña Bé, dù ¸n hç trî cña c¸c tæ chøc Quèc tÕ, vèn tõ ch¬ng tr×nh hç trî ngµnh l©m nghiÖp (Quü TFF), vèn tÝn dông vµ vèn doanh nghiÖp.
§iÒu 2. Tæ chøc thùc hiÖn
1. Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n:
a). Giao Côc L©m nghiÖp tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn ChiÕn lîc ph¸t triÓn gièng c©y l©m nghiÖp giai ®o¹n 2006 – 2020:
- Hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy vµ chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn vÒ gièng l©m nghiÖp.
- ChØ ®¹o, kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng vÒ gièng l©m nghiÖp trong ph¹m vi c¶ níc ®Ó ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt trong qu¶n lý gièng; h×nh thµnh hÖ thèng s¶n xuÊt, cung øng gièng c©y trång l©m nghiÖp ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ. Quy ho¹ch hÖ thèng nguån gièng c©y trång l©m nghiÖp chÊt lîng cao trong ph¹m vi toµn quèc, ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ gièng chÊt lîng tèt cho kÕ ho¹ch trång rõng hµng n¨m.
- Hç trî c¸c tØnh vÒ ®µo t¹o c¸n bé, trang thiÕt bÞ tin häc nh»m t¨ng cêng n¨ng lùc qu¶n lý gièng l©m nghiÖp.
b). Giao Vô KÕ ho¹ch:
- LËp kÕ ho¹ch hµng n¨m cho c¸c ho¹t ®éng phôc vô s¶n xuÊt, nghiªn cøu vÒ gièng l©m nghiÖp, ®¶m b¶o vèn cÊp cho c¸c ho¹t ®éng nµy.
c). Giao Vô Khoa häc vµ C«ng nghÖ:
- X©y dùng kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh dù ¸n vÒ c«ng nghÖ sinh häc LN, c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu gièng c©y l©m nghiÖp.
- Thùc hiÖn c«ng nhËn gièng míi theo Quy chÕ qu¶n lý gièng l©m nghiÖp.
d). Giao Vô Hîp t¸c quèc tÕ:
- T×m kiÕm sù hç trî cña c¸c dù ¸n quèc tÕ ®Ó t¹o thªm nguån lùc cho gièng c©y trång l©m nghiÖp.
2. C¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng
Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè giao tr¸ch nhiÖm cho Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n chñ tr× phèi hîp víi c¸c Së liªn quan tæ chøc thùc hiÖn ChiÕn lîc gièng c©y trång l©m nghiÖp trªn ph¹m vi cña tØnh:
- Thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ gièng, träng t©m lµ Quy chÕ qu¶n lý gièng c©y trång l©m nghiÖp ( nh÷ng tØnh cã Chi Côc L©m nghiÖp th× giao cho Chi Côc L©m nghiÖp trùc tiÕp triÓn khai thùc hiÖn Quy chÕ).
- H×nh thµnh bé phËn hoÆc cö c¸n bé chuyªn tr¸ch vÒ qu¶n lý gièng c©y l©m nghiÖp cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô gièng l©m nghiÖp.
- X©y dùng vµ qu¶n lý nguån gièng ®îc c¶i thiÖn di truyÒn trªn ®Þa bµn tØnh, ®¶m b¶o cung cÊp gièng cã kiÓm so¸t trong tØnh vµ cho c¸c tØnh kh¸c.
- Ph¸t triÓn kinh doanh gièng c©y trång l©m nghiÖp theo híng x· héi
ho¸ víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ.
3. C¸c c¬ quan, ®¬n vÞ kh¸c
Tuú theo chøc n¨ng, nhiÖm vô cô thÓ ®Ó phèi hîp thùc hiÖn ChiÕn lîc:
a) C¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu c¸c cÊp ( ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam Trung t©m nghiªn cøu gièng, Trung t©m c«ng nghÖ sinh häc) tËp trung vµo viÖc tuyÓn chän, lai t¹o, kh¶o nghiÖm c¸c loµi c©y míi cã n¨ng suÊt vµ tÝnh chèng chÞu phï hîp víi vïng sinh th¸i.
b) C¸c ®¬n vÞ ®µo t¹o l©m nghiÖp (Trêng §¹i häc vµ Trung häc l©m nghiÖp, Trêng c«ng nh©n kü thuËt) tËp trung ®æi míi ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p ®µo t¹o c¸n bé chuyªn vÒ gièng l©m nghiÖp: chuyªn s©u vÒ tuyÓn chän, lai t¹o gièng míi, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ gen, di truyÒn ph©n tö; c¸c kü thuËt viªn vÒ nh©n gièng, kü thuËt vÒ qu¶n lý vên ¬m.
c) C¸c ®¬n vÞ kh¸c tham gia vµo viÖc b¶o tån nguån gen, ph¸t hiÖn loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ, ®iÒu tra tuyÓn chän c©y tréi, s¶n xuÊt vµ cung øng gièng tèt gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng nguån gièng c©y rõng, n©ng cao gi¸ trÞ cña rõng trång.
§iÒu 3. QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc thi hµnh sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy ®¨ng c«ng b¸o.
§iÒu 4. C¸c «ng Ch¸nh V¨n phßng, Vô trëng Vô KÕ ho¹ch, Tµi chÝnh, Khoa häc C«ng nghÖ, Hîp t¸c quèc tÕ, Côc trëng Côc L©m nghiÖp, Côc KiÓm L©m, Côc Qu¶n lý x©y dùng c«ng tr×nh, Gi¸m ®èc Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n c¸c tØnh, Thñ trëng c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh QuyÕt ®Þnh nµy.
N¬i nhËn: Bé trëng
- Nh §iÒu 4;
- L·nh ®¹o Bé NN&PTNT;
- V¨n phßng CP (b/c); (Đã ký)
- Bé KH§T, TC, KHCN;
- UBND tØnh, T/P trùc thuéc TW;
- Côc kiÓm tra v¨n b¶n Bé T ph¸p; Cao §øc Ph¸t
- Lu VT
ChiÕn lîc
ph¸t triÓn gièng c©y l©m nghiÖp giai ®o¹n 2006-2020
(KÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 62/2006/Q§-BNN ngµy 16/8/2006)
MỞ ĐẦU
Sử dụng giống tốt là một biện pháp thâm canh mũi nhọn làm tăng sản lượng, chất lượng và hiệu quả của trồng rừng, nhất là đối với trồng rừng sản xuất. Trong hơn 10 năm qua, giống đã có những đóng góp quan trọng cho các thành tựu của ngành lâm nghiệp, cụ thể là:
Đã bảo đảm cung cấp đủ giống phục vụ trồng rừng, góp phần đẩy nhanh tốc độ trồng rừng, nâng cao diện tích rừng từ 9,3 triệu ha tăng lên 12,1 triệu ha vào năm 2003, trong đó có hơn 2 triệu ha rừng trồng.
Đã từng bước cải thiện chất lượng giống, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả rừng trồng, tạo nên những vùng nguyên liệu giấy, gỗ trụ mỏ, gỗ dăm, cung cấp ổn định cho các cơ sở công nghiệp chế biến.
Nhiều kết quả nghiên cứu về chọn tạo giống, nhân giống công nghệ mô hom đã được áp dụng vào sản xuất, cơ sở vật chất được tăng cường, các cơ chế chính sách được xây dựng là những tiền đề quan trọng cho phát triển ngành giống lâm nghiệp trong tương lai.
Tuy nhiên, trong thực tế sản xuất hiện nay, vẫn sử dụng một khối lượng lớn hạt giống không được cải thiện, không rõ nguồn gốc, năng suất, chất lượng thấp. Để khắc phục tình trạng này, đối với cây lâm nghiệp có chu kỳ kinh doanh dài, việc tuyển chọn, lai tạo, cải thiện giống đòi hỏi thời gian rất dài. Cũng chính vì tính đặc thù này mà ngành giống cây lâm nghiệp cần phải xây dựng một chiến lược lâu dài để có định hướng đúng đắn cho phát triển ngành giống trong tương lai, tạo cơ sở pháp lý, căn cứ thực tiễn cho việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch và tổ chức thực hiện đáp ứng yêu cầu trồng rừng cả về số lượng và chất lượng.
Với yêu cầu thực tế nêu trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao cho Cục Lâm nghiệp tổ chức xây dựng “Chiến lược phát triển giống cây lâm nghiệp giai đoạn 2006-2020” với yêu cầu là :
- Quán triệt và thực hiện các nguyên tắc hoạt động của Pháp lệnh giống cây trồng đã được công bố theo lệnh số 03/2004/L/CTN ngày 5/4/2004 của Chủ tịch nước. Theo đó, “việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển giống cây trồng phải phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội trong phạm vi cả nước và của từng địa phương”.
- Cung cấp thông tin đầu vào cho việc bổ sung hoàn thiện và thực hiện chiến lược lâm nghiệp quốc gia giai đoạn 2006-2020 (sẽ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt). Theo đó, định hướng tầm nhìn dài hạn được xác định là: “Quản lý, bảo vệ rừng và đa dạng sinh học bền vững đối với tất cả các khu rừng tự nhiên và rừng trồng để đáp ứng ngày càng lớn hơn cho công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, xoá đói giảm nghèo và cung cấp các dịch vụ môi trường, đồng thời đảm bảo có sự tham gia rộng rãi của các thành phần kinh tế vào phát triển lâm nghiệp”.
Chiến lược giống được xây dựng với sự tham gia của các nhà quản lý, các chuyên gia về giống, về lâm sinh thuộc Cục Lâm nghiệp, Viện Khoa học Lâm nghiệp, Công ty Giống Lâm nghiệp Trung ương và Hội Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam. Chiến lược được bổ sung và hoàn thiện theo ý kiến đóng góp của các Cục, Vụ, Viện liên quan và các địa phương trong cả nước.
Nội dung chiến lược gồm 7 phần:
1. Hiện trạng giống cây lâm nghiệp.
2. Dự báo.
3. Quan điểm, mục tiêu.
4. Nội dung chiến lược.
5. Giải pháp.
6. Dự kiến tổng kinh phí thực hiện chiến lược và các dự án ưu tiên.
7. Tổ chức thực hiện.
1. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG GIỐNG CÂY LÂM NGHIỆP
1.1. HiÖn tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, cung øng gièng c©y l©m nghiÖp
HÖ thèng s¶n xuÊt vµ cung øng gièng c©y l©m nghiÖp t¹i ViÖt Nam ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû tríc. Cïng víi sù t¨ng trëng kh«ng ngõng cña c¸c ch¬ng tr×nh trång rõng, khoanh nu«i xóc tiÕn t¸i sinh, lµm giÇu vµ b¶o vÖ rõng, c«ng t¸c gièng c©y l©m nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn, hÖ thèng s¶n xuÊt, cung øng vµ sö dông gièng ®îc më réng tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng kÓ c¶ vÒ qui m«, sè lîng vµ chÊt lîng.
-
HiÖn tr¹ng vÒ hÖ thèng nguån gièng
Theo sè liÖu ®iÒu tra, hiÖn cã 163 nguån gièng víi tæng diÖn tÝch 5.967 ha t¹i 35/64 tØnh, thµnh phè (phô lôc 1., 1.1, 1.2, 1.3), trong ®ã: L©m phÇn tuyÓn chän: 813,7 ha (chiÕm 13,6%), rõng gièng chuyÓn hãa: 4.768 ha (chiÕm 79,9% vÒ diÖn tÝch) rõng gièng: 215,2 ha (chiÕm vµ 3,6%), vên gièng: 169,7 ha (chiÕm 2,9%), b¶o ®¶m cung cÊp chñ yÕu lîng h¹t gièng phôc vô trång rõng. Tuy nhiªn nh÷ng nguån gièng cã chÊt lîng di truyÒn cao (rõng gièng, vên gièng) cßn qu¸ Ýt c¶ vÒ sè loµi còng nh vÒ quy m« diÖn tÝch (chñ yÕu lµ c¸c loµi Th«ng), C¸c loµi c©y gç lín, c©y ®Æc s¶n cha ®îc chó ý. C¸c l©m phÇn tuyÓn chän cã chÊt lîng di truyÒn kÐm.
DiÖn tÝch rõng gièng chuyÓn hãa chiÕm tû träng cao nhÊt, ®©y lµ nguån gièng quan träng trong cung øng gièng hiÖn nay. ChÊt lîng di truyÒn ®· ®îc n©ng lªn mét bíc do cã sù chän läc l©m phÇn vµ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p kü thuËt l©m sinh. Tuy nhiªn, ®èi víi mét sè loµi c©y, ®©y chØ lµ bíc trung gian trong khi cha thiÕt lËp ®îc c¸c khu rõng gièng, vên gièng cã chÊt lîng cao h¬n ®Ó thay thÕ. DiÖn tÝch tuy nhiÒu nhng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt rÊt thÊp. Trong sè c¸c rõng gièng chuyÓn ho¸ ®îc c«ng nhËn cã nhiÒu khu ®· bÞ ph¸, cã nhiÒu khu kh«ng cßn b¶o ®¶m chÊt lîng do kh«ng ®îc ®Çu t ch¨m sãc, nu«i dìng.
VÒ thµnh phÇn loµi c©y, t¬ng ®èi phong phó (phô lôc 1. 1), gåm 52 loµi (b¶n ®Þa 37, nhËp néi 15). Tuy nhiªn, vÉn cßn nhiÒu loµi trong c¬ cÊu c©y trång rõng cha cã nguån gièng (MÊm, Xoan ta, Såi ph¶ng, B¹ch ®µn tr¾ng, Bêi lêi, §íc, Giæi, Huûnh, c¸c loµi Keo, Tr¸m, TrÇm dã,…). Mét sè loµi cã diÖn tÝch nguån gièng kh¸ lín, s¶n lîng gièng cao nhng nhu cÇu trång rõng l¹i Ýt (Th«ng ba l¸, th«ng nhùa, TÕch, Phi lao…). Trong khi ®ã, cã nhiÒu loµi cã nhu cÇu sö dông gièng nhiÒu nhng nguån gièng l¹i qu¸ Ýt (Giæi, Keo l¸ trµm, Tr¸m…), chÊt lîng kh«ng cao, cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu.
-
HiÖn tr¹ng vÒ hÖ thèng vên ¬m:
KÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ hÖ thèng vên ¬m toµn quèc vµ sè liÖu tæng hîp cña Côc L©m nghiÖp cho thÊy:
- VÒ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt c©y con: Cã ba h×nh thøc, gåm:
+ Khu vùc quèc doanh: S¶n xuÊt c©y con g¾n víi kÕ ho¹ch trång rõng theo dù ¸n 661 hay c¸c dù ¸n trång rõng kh¸c, nªn chñ ®éng vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, chÊt lîng c©y con t¬ng ®èi ®¶m b¶o, song thêng bÞ ®éng vÒ vèn vµ gi¸ thµnh thêng cao.
+ Khu vùc t nh©n: Bao gåm c¸c c«ng ty t nh©n vµ hé gia ®×nh, lµ ®èi tîng c¹nh tranh tù do. C¸c c¬ së nµy chñ ®éng vÒ vèn ®Çu t vµ thêi vô. Gi¸ thµnh c©y con thêng thÊp h¬n khu vùc quèc doanh, chÊt lîng c©y con cã nhiÒu biÕn ®éng.
+ Khu vùc tËp thÓ: §©y lµ h×nh thøc lµm thªm nh»m t¨ng thu nhËp, viÖc ®Çu t, qu¶n lý, n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ®îc chó ý, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thÊp, chÊt lîng c©y con kh«ng cao.
- HÖ thèng vên ¬m hiÖn cã: c¶ níc cã trªn 2.000 vên ¬m, trong ®ã quèc doanh 600 vên, doanh nghiÖp t nh©n 1.400 vên, c¸c thµnh phÇn kh¸c kho¶ng 20 vên. Trong ®ã cã 192 vên gi©m hom (c«ng suÊt 115 triÖu c©y/n¨m), 43 phßng nu«i cÊy m« (c«ng suÊt 18 triÖu c©y/n¨m).
- VÒ c«ng suÊt cña vên ¬m: vên s¶n xuÊt trªn 1.000.000 c©y/n¨m cã 135 vên (doanh nghiÖp nhµ níc: 124 vên, t nh©n: 1 vên, tæ chøc x· héi: 10 vên); c«ng suÊt tõ 500.000 - <1.000.000 c©y/n¨m cã 208 vên (doanh nghiÖp nhµ níc: 167 vên, t nh©n: 41 vên); c«ng suÊt <500.000 c©y/n¨m cã 1.563 vên (doanh nghiÖp nhµ níc: 302 vên, t nh©n: 1.261 vên). Ngoµi ra, cßn cã mét sè vên ¬m c«ng suÊt <100.000 c©y/n¨m cña c¸c hé gia ®×nh.
Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt c©y con theo c«ng suÊt thiÕt kÕ cña c¸c vên ¬m lµ kh¸ cao, song s¶n xuÊt hµng n¨m b×nh qu©n chØ b»ng 65-70% c«ng suÊt do thêi vô gieo ¬m nhiÒu n¬i bÞ h¹n chÕ, do thiÕu ®Çu ra, do th«ng tin, ®iÒu phèi s¶n xuÊt vµ cung øng c©y con rÊt yÕu, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng n¬i thõa, n¬i thiÕu, g©y l·ng phÝ vµ bÞ ®éng trong viÖc thùc thi kÕ häach trång rõng.
1.1.3. HiÖn tr¹ng s¶n xuÊt vµ cung øng gièng c©y l©m nghiÖp:
- Theo thèng kª 4 n¨m thùc hiÖn dù ¸n 661 (2001-2004), b×nh qu©n mçi n¨m c¶ níc trång kho¶ng 245.000 ha rõng míi vµ 275 triÖu c©y ph©n t¸n. Tõ nh÷ng thèng kª trªn, cã thÓ tÝnh to¸n nhu cÇu gièng theo phô lôc 2.
- Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ cung øng h¹t gièng (phô lôc 3): Theo tÝnh to¸n lý thuyÕt, hiÖn nay cã thÓ s¶n xuÊt kho¶ng 791.617 kg h¹t gièng/n¨m tõ 4.711 ha nguån gièng t¬ng ®èi tèt, ®¹t 76,7% nhu cÇu. Tuy nhiªn, nh tr×nh bÇy ë trªn, cã nhiÒu loµi cã kh¶ n¨ng cung cÊp nhiÒu gièng nhng nhu cÇu trång rõng l¹i Ýt, ngîc l¹i cã nhiÒu loµi l¹i thiÕu gièng nªn thùc tÕ, h¹t gièng t¬ng ®èi tèt chØ ®¸p øng ®îc kho¶ng 40% nhu cÇu trång rõng. T×nh tr¹ng trªn dÉn ®Õn nhiÒu n¬i ph¶i sö dông c¶ gièng x« bå.
- Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ cung øng c©y con: Theo sè liÖu ®iÒu tra t¹i 45 tØnh träng ®iÓm, lîng c©y con s¶n xuÊt hµng n¨m ®¹t 528.266.000 c©y. NÕu tÝnh c¶ lîng c©y con ®îc s¶n xuÊt tõ c¸c vên ¬m lín cña C«ng ty gièng LNT¦, cña c¸c Trung t©m thuéc ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam, cña c¸c tØnh cßn l¹i vµ c¸c vên ¬m nhá, ph©n t¸n th× tæng lîng c©y con s¶n xuÊt hµng n¨m cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu trång rõng, tuy nhiªn, chÊt lîng c©y con cßn thÊp.
1.1.4. VÒ tû lÖ sö dông c©y con nh©n gièng sinh dìng:
HiÖn nay, ph¬ng ph¸p t¹o c©y con b»ng nh©n gièng sinh dìng (nu«i cÊy m«, gi©m hom) ®îc sö dông phæ biÕn trong trång rõng s¶n xuÊt, song do thêi gian qua, diÖn tÝch trång rõng s¶n xuÊt chiÕm tû träng thÊp, mÆt kh¸c do gi¸ thµnh c©y con s¶n xuÊt b»ng c«ng nghÖ sinh häc thêng cao h¬n vµ chØ cã thÓ ¸p dông cho mét sè loµi c©y nªn tû lÖ c©y con s¶n xuÊt tõ nu«i cÊy m« vµ gi©m hom chØ chiÕm kho¶ng 25% tæng sè c©y con trång rõng (18 triÖu c©y m«/n¨m, 115 triÖu c©y hom/n¨m) .
1.1.5. HiÖn tr¹ng vÒ hÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt gièng c©y l©m nghiÖp:
HÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt vµ cung øng gièng hiÖn nay gåm ba cÊp:
- CÊp trung ¬ng: §¬n vÞ ®Çu mèi lµ C«ng ty gièng l©m nghiÖp trung ¬ng, ngoµi ra cßn cã sù tham gia cña ViÖn Khoa häc L©m nghiÖp ViÖt Nam.
- CÊp vïng: gåm c¸c XÝ nghiÖp gièng l©m nghiÖp vïng trùc thuéc C«ng ty gièng LNT¦, c¸c Trung t©m cña ViÖn Khoa häc LNVN, c¸c trõ¬ng chuyªn ngµnh, c¸c ®¬n vÞ gièng thuéc Tæng C«ng ty L©m nghiÖp ViÖt Nam, Tæng C«ng ty giÊy.
- CÊp tØnh: gåm c¸c chñ nguån gièng (c¸c L©m trêng quèc doanh, c¸c Trung t©m nghiªn cøu n«ng l©m nghiÖp cña tØnh, c¸c chñ rõng kh¸c), c¸c vên ¬m (c¸c L©m trêng quèc doanh, c¸c Trung t©m nghiªn cøu hoÆc dÞch vô kü thuËt, Trung t©m khuyÕn n«ng tØnh, c¸c doanh nghiÖp t nh©n, hé gia ®×nh).
Ngoµi c¸c ®¬n vÞ chñ chèt nªu trªn, ë c¸c vïng, c¸c tØnh cßn cã nh÷ng ®¬n vÞ trung gian, tiÕn hµnh bu«n b¸n gièng (h¹t gièng, c©y con) vµ c¸c lo¹i vËt t trång rõng kh¸c (nh tói bÇu, ph©n bãn, thuèc trõ s©u,…), bao gåm c¶ doanh nghiÖp nhµ níc, t nh©n vµ hé gia ®×nh.
HÖ thèng tæ chøc s¶n xuÊt, cung øng gièng ®· gãp phÇn vµo viÖc s¶n xuÊt vµ cung øng ®ñ gièng cho c¸c ch¬ng tr×nh trång rõng. Tuy nhiªn, hÖ thèng tæ chøc nµy cßn mét sè bÊt cËp lµ:
- C¸c c¬ së gièng trung ¬ng: QuÜ ®Êt ®îc giao ®Ó thiÕt lËp c¸c nguån gièng cßn thiÕu, ®Êt dèc, ®é ph× kÐm, ph©n t¸n, khã qu¶n lý, b¶o vÖ, kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o nguån gièng chÊt lîng cao, phï hîp víi c¸c loµi c©y theo yªu cÇu cña trång rõng.
- C¸c ®¬n vÞ gièng ë ®Þa ph¬ng cã rÊt Ýt nguån gièng, thiÕu c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn s©u, thiÕu ph¬ng tiÖn vµ thiÕt bÞ, lµm c«ng t¸c s¶n xuÊt c©y con lµ chÝnh. PhÇn lín c¸c ®¬n vÞ nµy coi viÖc s¶n xuÊt, cung øng gièng lµ kiªm nhiÖm, phôc vô s¶n xuÊt cha cã hiÖu qu¶ cao.
- C¸c c¬ së gièng t nh©n chñ yÕu lµ bu«n b¸n gièng kiÕm lêi, thiÕu tr¸ch nhiÖm ®èi víi chÊt lîng gièng, kÐm hiÓu biÕt vÒ kü thuËt, kh«ng cã nguån gièng còng nh c¬ së nh©n gièng l¹c hËu.
- C«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng vµ ®iÒu phèi gièng cha chÆt chÏ, thiÕu ®ång bé, ®Æc biÖt lµ ë ®Þa ph¬ng. T×nh tr¹ng liªn doanh, liªn kÕt gi÷a mét sè ®¬n vÞ chØ mang tÝnh h×nh thøc, nÆng vÒ chia xÎ lîi nhuËn tõ s¶n xuÊt, bu«n b¸n gièng.
1.2. §¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu gièng c©y rõng
Nghiªn cøu vÒ gièng c©y rõng bao gåm c¸c lÜnh vùc nghiªn cøu kh¶o nghiÖm loµi/xuÊt xø; chän läc c©y tréi, kh¶o nghiÖm hËu thÕ vµ kh¶o nghiÖm dßng v« tÝnh; nghiªn cøu vÒ lai gièng, vÒ nh©n gièng sinh dìng b»ng gi©m hom vµ nu«i cÊy m«; øng dông di truyÒn ph©n tö vµo chän gièng vµ b¶o tån nguån gen c©y rõng; nghiªn cøu vÒ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n h¹t gièng.
1.2.1. C¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc
Nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng c©y rõng ë níc ta míi thùc sù ®îc tiÕn hµnh tõ nh÷ng n¨m 1970, ®Æc biÖt lµ trong 10 n¨m gÇn ®©y vµ ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ sau:
- §· kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø cho c¸c loµi c©y trång rõng quan träng nhÊt thuéc c¸c nhãm Th«ng, Keo, B¹ch ®µn, Trµm, Phi lao, L¸t hoa, x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng xuÊt xø cã triÓn väng ë mét sè vïng sinh th¸i chñ yÕu, trong ®ã 30 xuÊt xø ®îc c«ng nhËn lµ gièng tiÕn bé kü thuËt, h¬n 100 ha vên gièng ®· ®îc x©y dùng trªn c¬ së kÕt qu¶ kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø;
- §· chän läc vµ kh¶o nghiÖm nhiÒu gièng Keo lai vµ B¹ch ®µn cã n¨ng suÊt cao, trong ®ã cã 3 gièng Keo lai ®îc c«ng nhËn lµ gièng quèc gia, 8 dßng Keo lai kh¸c, 7 dßng B¹ch ®µn ®îc c«ng nhËn gièng tiÕn bé kü thuËt (trong ®ã cã 2 dßng B¹ch ®µn kh¸ng bÖnh),
- §· t¹o ®îc hµng chôc tæ hîp lai ë Keo vµ B¹ch ®µn, trong ®ã cã 31 dßng thuéc 8 tæ hîp cã u thÕ lai cao ®îc c«ng nhËn lµ gièng tiÕn bé kü thuËt, ®· x©y dùng ®îc vên gièng di ®éng ®Ó lai gièng.
- Nh©n gièng hom ®îc ¸p dông réng r·i trong s¶n xuÊt c¸c gièng Keo lai, Phi lao vµ B¹ch ®µn cao s¶n. Nu«i cÊy m« còng ®îc ¸p dông ë nhiÒu c¬ së cÊp tØnh. Mét sè thµnh tùu c«ng nghÖ sinh häc míi ®· ®îc ¸p dông cã kÕt qu¶ vµo chän gièng.
- Nghiªn cøu b¶o qu¶n h¹t còng cã nh÷ng tiÕn bé nhÊt ®Þnh.
- NhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ c¶i thiÖn gièng cÊp nhµ níc, cÊp ngµnh vµ hîp t¸c quèc tÕ ®¹t møc xuÊt s¾c hoÆc kh¸. C¶i thiÖn gièng c©y rõng ë níc ta ®· ®îc c¸c tæ chøc quèc tÕ ®¸nh gi¸ lµ thuéc nhãm cã tr×nh ®é cao ë §«ng Nam ¸.
1.2.2. VÒ tæ chøc nghiªn cøu
C¸c tæ chøc nghiªn cøu gièng c©y rõng chñ yÕu hiÖn nay lµ:
- Trung t©m nghiªn cøu gièng c©y rõng (RCFTI) thuéc ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam. Trung t©m cã phßng nghiªn cøu gièng, phßng c«ng nghÖ sinh häc, phßng lai gièng vµ tr¹i thùc nghiÖm gièng Ba V× cïng m¹ng líi c¸c Trung t©m vïng cña ViÖn Khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam.
- Trung t©m c©y nguyªn liÖu giÊy Phï Ninh (FRC) (nay lµ ViÖn nghiªn cøu c©y nguyªn liÖu giÊy) thuéc Tæng c«ng ty giÊy ViÖt Nam, chuyªn nghiªn cøu vÒ c©y cho nguyªn liÖu giÊy, cã ®Þa bµn ho¹t ®éng trong c¶ níc nhng chñ yÕu lµ vïng trung t©m miÒn B¾c.
- C¸c ®¬n vÞ kh¸c tham gia nghiªn cøu gièng lµ Bé m«n Gièng vµ C«ng nghÖ sinh häc Trêng §¹i häc l©m nghiÖp (thµnh lËp ®Çu n¨m 2005), C«ng ty gièng l©m nghiÖp trung ¬ng (CFSC) vµ c¸c XÝ nghiÖp gièng vïng, Trung t©m nghiªn cøu thùc nghiÖm vµ øng dông khoa häc kü thuËt Qu¶ng Ninh.
C¸c Trung t©m nghiªn cøu ®Òu cã phßng thÝ nghiÖm nu«i cÊy m« vµ nh©n gièng hom, cã hiÖn trêng kh¶o nghiÖm gièng th«ng qua phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt kh¸c. Tuy vËy, c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu trong thêi gian qua chñ yÕu tËp trung ë RCFTI vµ FRC.
1.2.3. VÒ lùc lîng c¸n bé
HiÖn nay c¶ níc cã h¬n 100 c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc trë lªn trùc tiÕp lµm nghiªn cøu gièng c©y rõng, trong ®ã cã 1 GS.TS, 2PGS.TS, 4 TS; riªng RCFTI cã 20 kü s, 10 th¹c sü, 3 tiÕn sü (trong ®ã cã 1 GS); FRC cã 15 kü s, 1 tiÕn sü; CFSC cã 60 kü s, 7 th¹c sü, 1 tiÕn sü.
Nh×n chung lùc lîng c¸n bé khoa häc tËp trung chñ yÕu ë c¸c c¬ quan nghiªn cøu. C¸c c¸n bé cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc vµ mét sè kü s l©u n¨m ®Òu lµ lùc lîng nßng cèt t¹i c¸c c¬ quan nghiªn cøu, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ngo¹i ng÷ vµ hÇu hÕt ®· ®i thùc tËp hoÆc tham quan, kh¶o s¸t ë níc ngoµi, ®¶m nhËn ®îc c«ng viÖc, tr×nh ®é kh«ng kÐm c¸c níc trong khu vùc nh Th¸i Lan, Malaysia v.v.
Tuy vËy, lùc lîng c¸n bé lµm c«ng t¸c nghiªn cøu gièng cßn thiÕu trÇm träng, ®Æc biÖt thiÕu c¸n bé cã hiÓu biÕt vÒ c«ng nghÖ sinh häc míi, hiÖn ®¹i vµ cã thÓ sö dông thiÕt bÞ cña lÜnh vùc c«ng nghÖ nµy. T¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt, l¹i cµng thiÕu c¸n bé cã hiÓu biÕt tèt vÒ gièng. Muèn cã chuyÓn biÕn m¹nh vÒ c«ng t¸c gièng trong thêi gian tíi ph¶i ®µo t¹o thªm c¸n bé chuyªn s©u, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc c«ng nghÖ sinh häc míi.
1.2.4. VÒ c¬ së h¹ tÇng cho nghiªn cøu
- VÒ thiÕt bÞ cho nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng c©y rõng, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®· ®îc n©ng cÊp mét bíc nhê c¸c dù ¸n x©y dùng phßng nu«i cÊy m« t¹i c¸c Trung t©m nghiªn cøu RCFTI, FRC, CFSC, Trung t©m nghiªn cøu thùc nghiÖm vµ øng dông khoa häc kü thuËt Qu¶ng Ninh, Trung t©m nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ sinh häc cña Trêng §¹i häc l©m nghiÖp.
Phßng c«ng nghÖ sinh häc t¹i RCFTI ®· ®îc ®Çu t mét sè thiÕt bÞ nh M¸y PCR nh©n ®o¹n ADN, m¸y t¸ch chiÕt ADN, M¸y ®iÖn di ngang ®Ó ph©n tÝch Isozyme, M¸y ®iÖn di ®øng ®Ó ph©n tÝch ADN, m¸y ly t©m, mét sè kÝnh hiÓn vi quang häc, c¸c buång cÊy, nåi hÊp, hÖ thèng c¸c tñ l¹nh vµ phßng nu«i c©y m«, v.v.
C¸c c¬ së kh¸c cha cã nh÷ng thiÕt bÞ cÇn thiÕt vÒ nghiªn cøu gièng c©y rõng, ngay RCFTI còng thiÕu nhiÒu thiÕt bÞ ®Ó ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc míi nh Flow Cytometry (x¸c ®Þnh møc ®é ®a béi cña tÕ bµo), m¸y ph©n tÝch ADN tæng hîp, m¸y x¸c ®Þnh biÓu hiÖn gen (RT-PCR), hÖ thèng c¸c thiÕt bÞ chôp vµ ph©n tÝch b¶n gel (Gel image system) vµ c¸c thiÕt bÞ biÕn n¹p gen, hÖ thèng thiÕt bÞ b¶o qu¶n ph«i sinh dìng cùc l¹nh v.v.
Nh×n chung thiÕt bÞ ®îc ®Çu t chñ yÕu míi ®Ó nh©n gièng hom vµ nu«i cÊy m« ë møc thÊp, thiÕu c¸c thiÕt bÞ kh¸c vÒ nghiªn cøu c¶i thiÖn gièng c©y rõng nh c¸c kho l¹nh vµ tñ l¹nh chuyªn dông, kÝnh hiÓn vi chuyªn dông ®Ó nghiªn cøu thÓ nhiÔm s¾c v.v., ®Æc biÖt lµ thiÕu mét phßng thÝ nghiÖm hiÖn ®¹i vµ ®ång bé theo d¹ng tæ hîp nghiªn cøu vµ øng dông c«ng nghÖ tÕ bµo thùc vËt vµ di truyÒn ph©n tö, c«ng nghÖ gen vµ nh©n gièng cho c©y rõng b»ng nu«i cÊy m« vµ gi©m hom.
- VÒ ®Êt ®ai ®Ó kh¶o nghiÖm gièng: C¸c c¬ së nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng c©y rõng ®Òu cã hÖ thèng khu gi©m hom vµ vên ¬m cÇn thiÕt ®Ó nh©n gièng, tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiÖm vÒ nh©n gièng vµ gieo ¬m. Tuy vËy, chØ mét sè c¬ së cã ®Êt ®Ó kh¶o nghiÖm gièng, mét sè kh¶o nghiÖm ph¶i tiÕn hµnh trªn ®Êt ®ai cña ®¬n vÞ kh¸c. Nh×n chung ®Êt dµnh cho nghiªn cøu chñ yÕu lµ ®Êt trèng ®åi nói träc, nghÌo dinh dìng nªn rÊt khã t¹o ra c¸c rõng trång cã n¨ng suÊt cao.
1.3. HiÖn tr¹ng c«ng t¸c ®µo t¹o vÒ gièng l©m nghiÖp
C¶ níc hiÖn cã mét trêng §¹i häc l©m nghiÖp ë Xu©n Mai, 4 khoa l©m nghiÖp ë 4 trêng ®¹i häc N«ng l©m ë T/P Hå ChÝ Minh, HuÕ, Th¸i Nguyªn vµ Trêng §¹i häc T©y Nguyªn.
T¹i trêng §¹i häc l©m nghiÖp tríc ®©y kh«ng cã Bé m«n gièng c©y rõng, tõ ®Çu n¨m 2005 míi cã Bé m«n Gièng vµ C«ng nghÖ sinh häc víi 5 c¸n bé gi¶ng d¹y. Lùc lîng c¸n bé gi¶ng d¹y vÒ gièng c©y rõng ë c¸c trêng ®¹i häc chñ yÕu lµ c¸c th¹c sÜ vµ kü s l©m sinh, cha ®îc ®µo t¹o vÒ di truyÒn häc vµ Ýt cã ®iÒu kiÖn nghiªn cøu vÒ c¶i thiÖn gièng c©y rõng.
Sè sinh viªn tèt nghiÖp theo chuyªn ®Ò vÒ gièng t¹i trêng §¹i häc L©m nghiÖp ë Xu©n Mai tríc n¨m 2000 chØ kho¶ng 5-6 ngêi/n¨m. C¸c n¨m 2001- 2004, mçi n¨m ®µo t¹o ®îc 30 kü s vÒ gièng c©y rõng; n¨m 2005 cã kho¶ng 50 sinh viªn. Sè sinh viªn tèt nghiÖp t¹i c¸c trêng ®¹i häc kh¸c chØ kho¶ng 5 - 8 ngêi/n¨m.
Nh×n chung c«ng t¸c ®µo t¹o cho chuyªn ngµnh gièng cßn thiÕu vÒ sè lîng vµ yÕu vÒ chÊt lîng.
1.4. Đánh giá về công tác quản lý giống lâm nghiệp
1.4.1. Về văn bản pháp lý
- C¸c v¨n b¶n qu¶n lý chung:
C¸c v¨n b¶n qu¶n lý chung cã liªn quan ®Õn gièng c©y l©m nghiÖp gåm 16 v¨n b¶n (xem phô lôc 4). Qua nghiªn cøu c¸c v¨n b¶n nµy cho thÊy:
+ Trong c¸c v¨n b¶n nãi trªn, Ph¸p lÖnh gièng ®ãng vai trß quan träng, ®· héi tô ®îc ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn qu¶n lý gièng c©y trång, trong ®ã cã gièng c©y l©m nghiÖp. V× vËy, cã nhiÒu v¨n b¶n trong sè c¸c v¨n b¶n ban hµnh ®· ®îc bao hµm trong Ph¸p lÖnh gièng, cÇn ®ù¬c b·i bá.
+ C¸c v¨n b¶n ban hµnh tuy ®· chó ý ®Õn tÝnh ®Æc thï cña gièng c©y l©m nghiÖp nhng cßn nhiÒu kh¸i niÖm, néi dung kh«ng cã hoÆc kh«ng phï hîp víi gièng c©y l©m nghiÖp v× vËy cÇn ®ù¬c cô thÓ ho¸ trong c¸c v¨n b¶n híng dÉn.
- C¸c tiªu chuÈn, quy ph¹m chung vÒ gièng (Phô lôc 5), c¸c tiªu chuÈn, quy ph¹m riªng cho c¸c loµi (Phô lôc 6), c¸c v¨n b¶n c«ng nhËn gièng vµ nguån gièng:
Trong c¸c v¨n b¶n nµy cã nhiÒu v¨n b¶n ban hµnh qu¸ l©u, lçi thêi, nhiÒu tiÕn bé kü thuËt míi kh«ng ®îc cËp nhËt. Cã v¨n b¶n ®· ®îc thay thÕ b»ng c¸c v¨n b¶n kh¸c nhng l¹i cha bÞ b·i bá. Nh÷ng tån t¹i trªn g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý, còng nh g©y khã kh¨n cho ngêi thùc hiÖn.
Qua c¸c v¨n b¶n qu¶n lý gièng cho thÊy c¸c v¨n b¶n cÊp nhµ níc ®ñ ®Ó qu¶n lý vÒ gièng nhng nh÷ng v¨n b¶n ë cÊp ngµnh, cÊp c¬ së cßn thiÕu, kh«ng ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chÆt chÏ kh©u gièng, b¶o ®¶m gièng cã chÊt lîng ®Õn tay ngêi tiªu dïng. Ngoµi ra nhiÒu quy ®Þnh ®èi víi c©y n«ng nghiÖp, kh«ng phï hîp cho c©y l©m nghiÖp. ViÖc ra th«ng t híng dÉn c¸c v¨n b¶n cña nhµ níc cßn chËm.
-
VÒ tæ chøc qu¶n lý
ë trung ¬ng, Côc L©m nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý gièng c©y l©m nghiÖp, cßn ë ®Þa ph¬ng giao cho c¸c Së N«ng nghiÖp vµ PTNT hoÆc Chi côc L©m nghiÖp. ViÖc qu¶n lý tËp trung vµo mét sè néi dung sau:
-
X©y dùng c¸c v¨n b¶n qu¶n lý vÒ gièng.
-
Quy ho¹h vµ x©y dùng kÕ ho¹ch nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn gièng
-
Qu¶n lý viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch hµng n¨m vÒ gièng, bao gåm c¶ c¸c dù ¸n gièng (kiÓm tra viÖc thc hiÖn vÒ khèi lîng vµ chÊt lîng theo quy tr×nh, quy ph¹m).
- Tham gia c«ng nhËn nguån gièng
1.5. §¸nh gi¸ vÒ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh gièng
Ngµy 10/12/1999 Thñ tíng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt ch¬ng tr×nh gièng c©y trång, gièng vËt nu«i vµ gièng c©y l©m nghiÖp thêi kú 2000-2005, t¹i QuyÕt ®Þnh sè 225/1999/Q§-TTg (ch¬ng tr×nh nµy cßn ®îc tiÕp tôc ®Õn 2010) víi môc tiªu chÝnh nh sau:
1.5.1. Môc tiªu:
(i) §¶m b¶o ®ñ gièng cã chÊt lîng tèt ®Ó cung cÊp cho nhu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, tríc hÕt lµ…gièng c¸c lo¹i c©y l©m nghiÖp quan träng phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt giÊy vµ s¶n xuÊt gç.
(ii) ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ sinh häc trong lai t¹o gièng, nh©n gièng.
(iii) H×nh thµnh hÖ thèng s¶n xuÊt vµ dÞch vô gièng c©y trång, gièng vËt nu«i, gièng c©y l©m nghiÖp phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng.
(iv) X©y dùng vµ cñng cè n©ng cÊp c¸c c¬ së gièng c©y l©m nghiÖp hiÖn cã, khuyÕn khÝch mäi tæ chøc, c¸ nh©n tham gia nghiªn cøu, lai t¹o, nh©n gièng, s¶n xuÊt gièng vµ cung øng gièng cho nhu cÇu s¶n xuÊt.
(v) T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ gièng c©y trång
1.5.2. KÕt qu¶ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh gièng:
Ch¬ng tr×nh gièng lµ mét ch¬ng tr×nh träng ®iÓm cã ý nghÜa rÊt lín vÒ kinh tÕ, kü thuËt vµ x· héi, ®îc ChÝnh phñ, c¸c Bé ngµnh quan t©m vµ c¸c ®Þa ph¬ng hëng øng.
1.5.2.1. VÒ vèn ®Çu t:
- Nghiªn cøu khoa häc vÒ gièng: Tæng kinh phÝ do Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT qu¶n lý ®Çu t cho c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ vÒ gièng l©m nghiÖp giai ®o¹n 2000 – 2005 lµ 15,75 tû ®ång.
- S¶n xuÊt vµ cung øng gièng: c¶ níc cã 40 dù ¸n vÒ gièng víi tæng møc ®Çu t 203.329,274 triÖu ®ång: ë Trung ¬ng cã 10 dù ¸n (96.938,274 triÖu ®ång), ë ®Þa ph¬ng cã 30 dù ¸n (106.391 triÖu ®ång).
1.5.2.2. KÕt qu¶ chÝnh thu ®îc:
- Hoµn thiÖn qui tr×nh nh©n gièng m«- hom 1 sè loµi chñ yÕu gãp phÇn nh©n nhanh gièng gèc cho trång rõng kinh tÕ; kh¶o nghiÖm vµ c«ng nhËn 67 dßng, xuÊt xø , trong ®ã lai t¹o ®îc 4 tæ hîp B¹ch ®µn lai vµ 4 tæ hîp Keo lai, n¨ng suÊt b×nh qu©n t¨ng trªn 30%, c¸ biÖt cã tæ hîp t¨ng trªn 70%, kh¶o nghiÖm thµnh c«ng gièng Keo lìi liÒm thÝch nghi ®îc víi vïng c¸t b¹c mµu hoang ho¸ ë c¸c tØnh Duyªn H¶i miÒn Trung.
- T¨ng cêng mét bíc vÒ c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô c«ng t¸c nghiªn cøu chän t¹o vµ s¶n xuÊt gièng gèc cho ViÖn khoa häc l©m nghiÖp ViÖt Nam, C«ng ty gièng l©m nghiÖp trung ¬ng, Trêng §¹i häc L©m nghiÖp, Vên quèc gia Tam §¶o, Vên quèc gia Ba V×, Vên quèc gia Cóc Ph¬ng.
- NhËp bæ sung nhiÒu nguån gen, gièng gèc chÊt lîng tèt ®Ó kh¶o nghiÖm vµ phôc vô cho nh©n gièng. §· nh©n ®îc mét khèi lîng lín gièng gèc, gièng tiÕn bé kü thuËt cung cÊp cho c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c c¬ së s¶n xuÊt gièng th¬ng m¹i phôc vô trång rõng kinh tÕ.
- Më c¸c líp ®µo t¹o, tËp huÊn, chuyÓn giao c«ng nghÖ nh©n gièng m«, hom cho c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n s¶n xuÊt, nghiªn cøu gièng.
- X©y dùng mét sè v¨n b¶n ph¸p qui phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ gièng nh Ph¸p lÖnh gièng c©y trång, NghÞ ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc gièng c©y trång, Danh môc gièng c©y l©m nghiÖp chÝnh, Danh môc gièng c©y l©m nghiÖp ®îc phÐp s¶n xuÊt kinh doanh, Danh môc gièng c©y l©m nghiÖp ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn ngµnh, Danh môc c¸c loµi c©y chñ yÕu cho trång rõng s¶n xuÊt theo 9 vïng sinh th¸i l©m nghiÖp.
- ë ®Þa ph¬ng: mÆc dÇu vèn cña trung ¬ng hç trî cha nhiÒu nhng c¸c tØnh ®· chñ ®éng bæ sung vèn ®Ó ®Çu t c¬ së vËt chÊt, n©ng cÊp c¸c vên ¬m, mua gièng gèc, x©y dùng vên vËt liÖu nh©n gièng vµ chuyÓn ho¸ rõng gièng. Thùc hiÖn c¸c kho¸ ®µo t¹o, chuyÓn giao c«ng nghÖ nh©n gièng, n©ng dÇn tû lÖ sö dông gièng tèt, gièng cã nguån gèc râ rµng cho trång rõng.
- Ch¬ng tr×nh gièng cßn lµm thay ®æi nhËn thøc cña c¸c cÊp qu¶n lý, ngêi s¶n xuÊt vµ ngßi sö dông vÒ tÇm quan träng cña gièng
1.5.2.3. Mét sè tån t¹i trong triÓn khai thùc hiÖn ch¬ng tr×nh:
§Çu t cho c¸c dù ¸n gièng cßn dµn tr¶i, cha tËp trung vµo nh÷ng c©y chñ yÕu; vèn ng©n s¸ch ®Çu t cho ch¬ng tr×nh gièng ë c¸c ®Þa ph¬ng thiÕu, mét sè ®Þa ph¬ng kh«ng ®Çu t bæ sung nªn kÕt qu¶ thùc hiÖn dù ¸n cßn bÞ h¹n chÕ; hÖ thèng nh©n gièng vµ dÞch vô gièng cßn thiÕu, cha ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt; hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý ngµnh gièng tõ trung ¬ng xuèng ®Þa ph¬ng, ®Õn c¬ së s¶n xuÊt cha ®îc hoµn thiÖn.
1.6. Hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc gièng c©y l©m nghiÖp
1.6.1. Hîp t¸c vÒ nghiªn cøu gièng:
Gièng c©y rõng ë níc ta ®îc ph¸t triÓn muén h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c níc kh¸c l¹i thiÕu kinh phÝ vµ thiÕu thiÕt bÞ nghiªn cøu, v× vËy hîp t¸c quèc tÕ (HTQT) trong nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng cã vai trß v« cïng quan träng.
Tõ n¨m 1974 ®Õn nay, lu«n cã c¸c dù ¸n vÒ gièng c©y l©m nghiªp cña c¸c tè chøc SIDA (Thuþ §iÓn), UNDP, Sida-SAREC, CSIRO (Australia) víi sù tµi trî cña ACIAR vµ AusAD, DANIDA (§an M¹ch) JICA (NhËt B¶n). C¸c dù ¸n tËp trung vµo kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø; c¶i thiÖn, tuyÓn chän, lai t¹o gièng míi; ¸p dông di truyÒn ph©n tö vµo s¶n xuÊt gièng ®îc c¶i thiÖn, t¹o gièng Keo tai tîng tø béi vµ tam béi; thu h¸i, b¶o qu¶n h¹t gièng vµ b¶o tån nguån gen c©y rõng; t¨ng cêng n¨ng lùc nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt gièng th«ng qua ®µo t¹o vµ trang bÞ vËt t kü thuËt.
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |