BỘ CÔNG THƯƠNG 1
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP TUY HÒA 1
BÀI GIẢNG 1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN DẦU MỎ VÀ KHÍ 6
1.1. Nguồn gốc 6
1.1.1.Nguồn gốc vô cơ 6
1.1.2.Nguồn gốc hữu cơ 6
1.2.Thành phần hóa học 8
1.2.1.Thành phần hydrocacbon trong dầu mỏ 8
Hydrocacbon parafinic 8
Hydrocacbon naphtenic 9
Hydrocacbon thơm (aromat) 10
Hydrocacbon loại hỗn hợp naphten – aromat 10
Các chất chứa lưu huỳnh 11
Các chất chứa nitơ 12
Các chất chứa oxy 12
Các kim loại nặng 13
Các chất nhựa và asphanten 13
Nước 13
CHƯƠNG 2 15
TÍNH CHẤT VẬT LÝ ĐẶC TRƯNG CỦA DẦU THÔ VÀ 15
PHÂN LOẠI DẦU MỎ 15
2.1.Xác định các đặc trưng vật lý của phân đoạn dầu mỏ 15
2.1.1.Thành phần chưng cất phân đoạn 15
2.1.2.Áp suất hơi bão hòa 16
2.1.3.Tỷ trọng 17
2.1.4.Độ nhớt 18
2.1.5.Đường cong điểm sôi thực 19
2.1.6.Điểm anilin 20
2.1.7.Nhiệt độ chớp cháy 20
2.1.8.Nhiệt độ đông đặc, điểm đông đặc và điểm kết tinh 21
2.1.9.Nhiệt cháy 22
2.1.10.Hàm lượng nước trong phân đoạn dầu mỏ 22
2.1.11.Trị số octan 23
2.2.Đánh giá chất lượng của dầu mỏ qua các đặc trưng sau 23
2.2.1.Thành phần hydrocacbon trong dầu mỏ 23
2.2.2.Tỷ trọng 24
2.2.3.Hệ số đặc trưng K 24
2.2.4.Hàm lượng các hợp chất chứa các nguyên tố dị thể 24
2.2.5.Độ nhớt 25
2.2.6.Nhiệt độ đông đặc 25
2.2.7.Nhiệt độ chớp cháy 26
2.2.8.Hàm lượng cốc conradson 26
2.2.9.Kim loại nặng trong dầu 26
2.3.Các đặc tính của dầu thô và sản phẩm dầu mỏ 27
2.3.1.Tính bay hơi 27
2.3.2.Tính bắt cháy 27
2.3.3. Tính lưu chuyển 28
2.3.4. Tỷ trọng 28
2.3.5.Độ nhớt 29
2.3.6.Tính lưu chuyển trong điều kiện lạnh 30
2.3.7.Tính ăn mòn và sự độc hại của các sản phẩm dầu mỏ 30
2.4.Phân loại dầu mỏ 31
2.4.1.Dựa vào bản chất hóa học 31
2.4.2.Phân loại dầu mỏ theo bản chất vật lý 31
2.5.Thành phần và phân loại khí 32
2.5.1.Phân loại 32
2.5.2.Thành phần 32
CHƯƠNG 3 34
CÁC PHÂN ĐOẠN DẦU MỎ VÀ ỨNG DỤNG CỦA CÁC 34
PHÂN ĐOẠN DẦU MỎ 34
Giới thiệu: 34
3.1.Phân đoạn khí 34
3.1.1.Khí làm nguyên liệu tổng hợp hóa dầu 34
3.1.2.Khí làm nhiên liệu đốt 36
3.2.Phân đoạn xăng 39
3.2.1.Thành phần hóa học 39
3.2.2.Xăng làm nhiên liệu 39
3.2.3.Các ứng dụng khác của xăng 50
3.3.Phân đoạn Kerosen 51
3.3.1.Thành phần hóa học 51
3.3.2.Ứng dụng 51
3.4.Phân đoạn Gasoil nhẹ 54
3.4.1.Thành phần hóa học 54
3.4.2.Ứng dụng của phân đoạn Gasoil nhẹ 54
3.5.Phân đoạn Gasoil nặng (Phân đoạn dầu nhờn) 56
3.5.1.Thành phần hóa học 57
3.5.2.Ứng dụng của phân đoạn để sản xuất dầu nhờn 57
3.5.3. Ứng dụng của phân đoạn để sản xuất sản phẩm trắng 61
3.6.Phân đoạn cặn dầu mỏ (cặn gudon) 61
3.6.1.Thành phần hóa học 61
3.6.2.Ứng dụng của phân đoạn cặn gudron 62
CHƯƠNG 4 65
CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA QUÁ TRÌNH CHƯNG CẤT 65
4.1.Cơ sở lý thuyết 65
4.2.Các thông số công nghệ ảnh hưởng đến quá trình 65
Chương 5 67
CÁC QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA HÓA HỌC DƯỚI TÁC DỤNG NHIỆT 67
5.1.Sự biến đổi của các hyđrocacbon dưới tác dụng nhiệt 67
5.1.1.Sự biến đổi của RH parafinic 67
5.1.2.Sự biến đổi của các hợp chất olefin 67
5.1.3. Sự biến đổi của RH naphten 67
5.1.4.Sự biến đổi của RH thơm 68
5.2.Quá trình cracking nhiệt 68
5.2.4.Mục đích 68
5.2.5.Các yếu tố ảnh hưởng 68
5.2.6.Nguyên liệu và sản phẩm 69
5.3.Quá trình vibsreking 70
5.4.Quá trình nhiệt phân (pyrolyse) 70
5.5.Quá trình cốc hóa 70
5.5.4.Mục đích 70
CHƯƠNG 6 71
CÁC QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA HÓA HỌC 71
DƯỚI TÁC DỤNG CỦA XÚC TÁC 71
6.1.Tính ưu việt của xúc tác 71
6.1.1.Tổng quan về Xúc tác zeolite 71
Zeolit 72
6.1.2.Ứng dụng của zeolite trong lọc – hóa dầu 74
Quá trình cracking xúc tác 74
6.2.Quá trình cracking xúc tác 74
6.2.1.Mục đích của quá trình cracking xúc tác 74
6.2.2.Các phản ứng chính trong quá trình cracking xúc tác 75
6.2.3.Xúc tác cracking 76
6.2.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình cracking 78
6.3.Quá trình reforming xúc tác 80
6.3.1.Mục đích 80
6.3.3.Nguyên liệu và sản phẩm 80
6.3.4.Sản phẩm reforming 82
6.3.5.Xúc tác reforming 82
6.3.6.Các yếu tố ảnh hưởng 83
6.4.Quá trình isomer hóa 83
6.4.1.Mục đích, Ý nghĩa 83
6.4.2.Cơ sở lý thuyết 84
6.4.3.Xúc tác của quá trình isomer hóa 84
6.4.4.Cơ chế phản ứng isomer hóa 85
6.5.Quá trình alkyl hóa 85
6.5.1.Khái niệm và mục đích 85
6.5.2.Xúc tác có thể chia thành những nhóm chính sau: 85
6.5.3. Ankyl hóa paraffin 86
CHƯƠNG 7: SƠ LƯỢC DẦU MỎ VÀ KHÍ CỦA VIỆT NAM 88
7.1.Vài nét về ngành dầu khí ở Việt Nam 88
7.1.1.Quá trình phát triển chung của ngành dầu khí 88
7.1.2.Một số lĩnh vực cần quan tâm 89
7.2.Tiềm năng của dầu thô Việt Nam 89
Bể Vũng Mây 90
7.3.Dầu thô đại diện cho các bể trầm tích Cửu Long, Nam Côn Sơn và Malay – Thổ Chu 90
7.3.1.Đặc tính chung 91
7.3.2.Đặc tính riêng của từng loại dầu thô ở từng bể 91
7.3.3.Đặc điểm chung của dầu thô Việt Nam 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO 94
