50 CÔng ty làm thay đỔi thế giớI

ĐỔI THẾ GIỚI

(50 Companies That Changed the

world)

Đồng tác giả cuốn Companies with a Conscience

50 companies that change the world

50 companies that change the world

Bìa 2:

50 Công Ty Làm Thay Đổi Thế Giới

sống và hành tinh của chúng ta? Nh_ng công ty nào đã làm thay doi sâu rong lối sống c_a

chúng ta? Những công ty nào đã đưa nền văn minh của chúng ta tiến những bước nhanh và

dài gần như không tưởng? Đó là những câu hỏi mà tác gi_ Howard Rothman sẽ giải đáp một

cách thuyết phục qua cuốn sách hấp dẫn này.

Những công ty trong cuốn sách này được xếp hạng dựa trên tiêu chí về tầm ảnh

hưởng và sự đóng góp của họ đối với nền kinh tế thế giới và cộng đồng xã hội. Đó không chỉ

là những công ty của Mỹ, mà của nhiều nước khác trên thế giới, từ những cái tên nghe rất

quen thuộc như McDonald’s, Coca-Cola, Boeing, AFP cho đến những cái tên rất “kỹ thuật

cao” và thời thượng như Microsoft, Sony, Yahoo!, Apple… và cả những công ty mà tầm ảnh

hưởng của họ đối với môi trường sống và nền hòa bình của chúng ta là rất đổi tiêu cực, thậm

chí đáng lên án.

Howard Rothman sẽ mô tả chi tiết cách thức mỗi công ty đã góp phần định hình nên

ngành thương mại toàn cầu và làm thay đổi cuộc sống của chúng ta từ thế kỷ 19 cho đến

ngày hôm nay.

Mỗi công ty là một bản phác họa sinh động, đặc trưng, độc đáo quá trình hình thành

và phát triển qua thời cực thịnh cho đến vị thế hiện nay. Những điểm mạnh - yếu của từng

công ty cũng được phân tích trong bối cảnh hoạt động, hoàn cảnh lịch sử và lĩnh vực kinh

doanh cụ thể. Sau khi đọc xong quyển sách này, bạn hẵn sẽ đồng ý với tác giả rằng 50 công

ty này đúng là những đại diện vượt trội so với các công ty khác trong cùng lĩnh vực.

50 companies that change the world

Bìa 3:

Howard Rothman từng làm cố vấn cho các tập đoàn lớn và điều hành một công ty

kinh doanh nhỏ. Ngoài việc viết báo, làm biên tập viên, ông còn viết sách, viết bản tin và

cung cấp thông tin trực tuyến cho nhiều tổ chức. Ông chuyên viết về tầm ảnh hưởng của công nghệ và các phương pháp quản lý thiết thực trong thế giới kinh doanh muôn hình vạn

trạng ngày nay. Ông có nhiều bài phát biểu và thuyết trình về đề tài kinh tế từ những năm

1990. Ông từng viết rất nhiều bài báo hấp dẫn cho các tạp chí tại Mỹ và quốc tế trong vòng

25 năm qua. Trong số bảy quyển sách mà ông đã xuất bản, có quyển Companies with a

Conscience: Intimate Portraits of Twelve Firms That Make a Difference, với Mary Scott là

đồng tác giả, được xếp vào danh mục những quyển sách bán chạy nhất thế giới.

Mot quyen sách tuyệt vời dành cho tất cả những ai quan tâm đến những

thay đổi sâu sắc mà các công ty hàng đầu thế giới đã tạo ra đối với cuộc sống và

diện mạo hành tinh chúng ta.

50 Công Ty Làm Thay Đổi Thế Giới chỉ ra những bí quyết mà các công ty lớn nhất mọi

thời đại đã từng sử dụng để đi đến thành công. Đây là những công ty có bước đi đột phá, tạo

ra xu hướng mới mẻ qua việc áp dụng các phương pháp quản trị kinh doanh hiệu quả và luôn

kích thích sự sáng tạo.

50 Công Ty Làm Thay Đổi Thế Giới là một quyển sách thực sự giá trị cho những người

đang và sẽ giữ vị trí điều hành doanh nghiệp vì những bài học quí giá mà nó chứa đựng bên

trong. Cuốn sách này cũng mang lại rất nhiều điều bổ ích và thú vị cho những ai ham mê

nghiên cứu lịch sử và yêu thích những câu chuyện đáng ngưỡng mộ về tài năng, sự sáng tạo

và tinh thần làm việc hiệu quả của những con người kiệt xuất.

Làm thế nào 50 công ty này có thể thay đổi thế giới? Bạn sẽ được cung cấp thông tin

về cấu trúc tổng thể của ngành kinh doanh cùng với cấu trúc xã hội trong vài thế kỷ gần đây

để tìm ra câu trả lời. Bạn sẽ gặp gỡ những con người có tầm nhìn rộng, ý chí mạnh mẽ, lòng

can đảm không giới hạn và sự tận tâm tuyệt đối trong công việc. Họ là những người luôn nỗ

lực hết mình để tìm ra ý tưởng mới và dẫn dắt công ty của mình đi đến thành công. Chính xác

hơn, họ chính là nguồn sức mạnh thực sự làm thay đổi thế giới mà chúng ta đang sống.

50 companies that change the world

Lời tác giả

Dù tồn tại như một sức mạnh riêng lẻ hay hợp nhất, thế giới của các công ty và tập

đoàn đang có một ảnh hưởng ngày càng mạnh mẽ và liên tục dn cuộc sống của mỗi chúng

ta. Chúng ta sống và làm việc trong thế giới đó, chúng ta ăn, mặc, ở, chúng ta di chuyển trên

những chiếc xe hơi, tàu hỏa, máy bay do thế giới đó sản xuất ra và giao tiếp liên lục địa một

cách nhanh chóng nhờ các mạng lưới truyền thông điên tử cực kỳ hữu hiệu mà thế giới đó

mang lại. Nói tóm lại, mọi nhu cầu về cuộc sống, sinh hoạt, học tập, giải trí và làm việc hàng

ngày của chúng ta đều lệ thuộc gần như hoàn toàn vào thế giới của các công ty cùng hàng

triệu loại sản phẩm và dịch vụ mà họ cung cấp.

Từ kinh nghiệm điều hành một cửa hàng bán lẻ và một công ty bán hàng tự động của

gia đình, tôi có nhiều cơ hội quan sát thế giới thương mại. Tôi đã chủ động tham gia thế giới

này ngay từ khi còn học phổ thông. Tôi bắt đầu với công việc bán thuốc lá và những cuốn

tạp chí trong các kỳ nghỉ. Tôi cũng từng điều khiển một máy phân loại tiền xu cũ kỷ vào mỗi

buổi sáng thứ Bảy để đếm tiền lẻ trong các máy bán hàng tự động của gia đình chúng tôi. Về

sau, khi trở thành một nhà báo, tôi làm phóng viên kinh tế cho một tờ báo trước khi làm biên

tập viên cho vài tạp chí chuyên ngành kinh doanh và thương mại.

Trong suốt quãng thời gian đó, tôi đã tiếp cận với nhiều công ty rất thú vị trong khi họ

đang thực hiện các dự án độc đáo và quan trọng. Tôi thích thú đến độ đã viết thành sách một

vài dự án trong số đó. Với tư cách là một cố vấn kinh tế và bản thân tham gia trực tiếp vào

công việc kinh doanh, tôi cũng chú ý đến sự phát triển của một số hoạt động thương mại qui

mô nhỏ – từ một đại lý bán máy thu phát, một cơ sở quảng cáo cho đến phòng mạch của các

bác sĩ hay một văn phòng tư vấn kế toán nhỏ, hoặc một nhà cung cấp dịch vụ Internet.

Mục tiêu của tôi trong quyển sách này là xem xét những cách thức khác nhau mà các

công ty có thể áp dụng và làm thay đổi thế giới của chúng ta. Tôi đã tham khảo ý kiến của

các giám đốc điều hành, các chuyên gia, kỹ sư, giáo viên, nhân viên, bạn bè trong nhiều lĩnh

vực để sau cùng lập ra một danh sách gồm 50 công ty tiêu biểu nhất, bao quát nhất và nói

50 companies that change the world

lên được tầm ảnh hưởng mà họ đã tạo ra đối với cuộc sống con người trong thế kỷ XIX và

XX.

Trong quá trình nghiên cứu, tôi luôn cân nhắc mọi góc độ về tầm ảnh hưởng của một

Các bài viết về từng công ty sẽ mang đến cho bạn một cái nhìn xuyên suốt đến những

chi tiết thường bị bỏ quên do bản chất văn hóa khác nhau của từng công ty. Ví dụ, bạn sẽ

thấy khái niệm về việc vấn đề di chuyển được đi từ chủ đề tàu hỏa và xe hơi sang máy bay,

hay cách thức mà cuộc cách mạng truyền thông đã dẫn dắt chúng ta đi từ báo chí đến đài

phát thanh, truyền hình rồi đến mạng giao tiếp thực tại ảo. Xã hội chúng ta đã thay đổi ra sao

sau sự xuất hiện của điện và điện thoại, của chuỗi khách sạn và thức ăn nhanh. Bức tranh

toàn cảnh là sự hình thành và phát triển của xã hội nói chung và ngành kinh doanh thương

mại nói riêng nằm trong tay những con người kiệt xuất, có tầm nhìn vượt thời gian, những

người khởi xướng các trào lưu, lối sống, công nghệ mới bằng những ý tưởng đột phá mạnh

mẽ nhất.

Vì thế, không có gì đáng ngạc nhiên khi biết rằng gần như tất cả những công ty được

đề cập đến trong cuốn sách này, dù được thành lập khi nào và ở đâu, vẫn có một tầm ảnh

hưởng lớn đến cuộc sống của chúng ta. Thực lòng mà nói, tôi viết quyển sách này trên một

chiếc máy tính của hãng Apple với sự trợ giúp của trình duyệt Netscape, phần mềm soạn

thảo văn bản Microsoft Word và máy in Hewlett-Packard. Trong quá trình làm việc tôi đã

mua một bộ bàn ghế từ hệ thống bán lẻ Wal-Mart, một chiếc máy cắt cỏ của Sears. Tôi

nhận được thư từ qua dịch vụ FedEx khoảng ba lần một tuần, và thường giải trí cũng như cập

nhật tin tức từ các kênh truyền hình CNN, CBS nhờ hệ thống truyền hình cáp của nhà cung

cấp AT&T. Chiếc xe đầu tiên của tôi được sản xuất bởi tập đoàn General Motors, chiếc

tiếp theo mang nhãn hiệu Toyota, và chiếc xe hiện nay của tôi đang sử dụng vỏ xe của

Firestone. Tôi tập thể dục hàng ngày bằng đôi giày của Nike và nghe nhạc bằng đầu đĩa

Sony. Con cái chúng tôi thường xem các bộ phim hoạt hình của hãng Walt Disney và thích

50 companies that change the world

vào các cửa hàng đồ chơi Toy “R” Us khi còn bé. Tôi từng đi máy bay của hãng People

Express đôi ba lần. Ngày nay, nhà tôi có sản phẩm của rất nhiều các công ty khác nhau, có

thể kể ra đây như Kellogg, Procter & Gamble, Phillip Morris, H.J. Heinz, L.L. Bean,

Coca-Cola…

50 công ty này rõ ràng đã tạo ra một dấu ấn hết sức đặc biệt trong thế giới của ngành

kinh doanh thương mại. Họ đã có những phát kiến vô cùng quan trọng về dây chuyền sản

xuất, nhượng quyền kinh doanh, mở rộng thương hiệu và nhân viên thời vụ. Cùng lúc, họ đã

tạo ra một dấu ấn thậm chí còn lớn hơn nữa đối với thế giới nói chung, và từng người chúng

ta nói riêng bằng cách thay đổi các loại lương thực - thực phẩm mà chúng ta sử dụng hàng

ngày, những trò giải trí mà chúng ta yêu thích, và phương thức giúp chúng ta liên lạc với

nhau.

Trên thực tế các công ty luôn phải đối đầu với các thách thức thường trực để duy trì

những lý do chính mà họ được đề cập đến trong cuốn sách này. Hy vọng các câu chuyện về

họ sẽ mang đến nhiều điều bổ ích và thú vị đối với tất cả các bạn.

Vài người đọc cuốn sách này hỏi tôi về khả năng đầu tư vào các công ty trên. Đó là

một câu hỏi thông minh và tôi đã khuyên họ hãy hành động ngay. Một vài “người khổng lồ”

trong số 50 công ty kể trên là một thành viên thường trực của chỉ số Down Jones. Một số

khác là những tên tuổi đứng đầu sàn giao dịch NASDAQ. Tuy nhiên, sự bất ổn của thị trường

chứng khoán nửa cuối năm 2000 đã gây ra cho họ một vài cú sốc khá nặng. Microsoft, AT&T

và Ford cũng không miễn nhiễm trước sự dao động của thị giá cổ phiếu trong nhiều phân

khúc thị trường. Tuy nhiên, các nhà đầu tư lâu dài có thể yên tâm rằng những công ty được

nói đến trong quyển sách này có một bề dày hoạt động vững chắc, có nguồn lực tài chính dồi

dào và chiến lược kinh doanh hiệu quả. Hy vọng rằng nhiều công ty và tập đoàn sẽ tiếp tục

duy trì vị trí dẫn đầu của mình trong những thập niên tiếp theo của thế kỷ 21.

- Howard Rothman

50 companies that change the world

1. MICROSOFT

Ngôi nhà không thể thiếu cửa sổ, cuộc sống không thể thiếu… Windows.

Tóm tắt

Logo:

Nét đặc trưng: Tạo ra những hệ điều hành được sử dụng bởi gần như toàn bộ

các máy tính cá nhân trên khắp thế giới.

Sản phẩm chính: Phần mềm máy tính và các dịch vụ Internet.

Doanh thu: 44,28 tỉ đô la (2007) - Lợi nhuận: 12,6 tỉ đô-la (2007)

Số nhân viên: 79.000 người (2007)

Đối thủ chính: America Online (AOL), Oracle, Sun Microsystems.

Kiến trúc sư trưởng Phát triển Phần mềm: William H. Gates III;

Chủ tịch kiêm CEO: Steven A. Ballmer.

Trụ sở chính: Redmond, Washington, Hoa Kỳ

Năm thành lập: 1975

50 companies that change the world

Website: www.microsoft.com

Dù muơn hay không, vô tình hay cố ý, trực tiếp hay gián tiếp, bạn đang sử dụng sản

phẩm và dịch vụ của Microsoft. Và, bạn cũng không thể phủ nhận điều này: Microsoft là công

ty quyền lực nhất thế giới hiện nay.

Được thành lập cách đây 25 năm bởi hai người bạn thân từ thời niên thiếu, tập đoàn

này đang ngày càng lớn mạnh cùng với sự phát triển của máy tính cá nhân. Microsoft không

phải là công ty lớn nhất, cũng không phải là công ty có giá trị nhất thế giới. Nó không thật sự

xuất sắc về mặt cải tiến, phát triển công nghệ hay thiết lập được mối quan hệ tốt đẹp với

nhân viên. Nó không hấp dẫn như một trang web hay, lôi cuốn như một thương vụ thể thao

đình đám, hay thu hút như một trò giải trí thời thượng. Nhưng, nó đã sản xuất ra một phần

mềm vận hành đến 90% số máy tính cá nhân trên toàn thế giới – và điều này đã mang đến

cho nó một vị trí thống trị tuyệt đối mà chưa có công ty nào, ở bất kỳ lĩnh vực nào, có thể bì

kịp.

Câu chuyện được bắt đầu vào năm 1975, khi Bill Gates và Paul Allen chuyển đổi

dụng trên chiếc máy tính cá nhân đầu tiên. Công ty mà họ đã đặt tên bằng cách ghép hai từ

đầu của “microcomputers”1 và “software”2 - đã thành công ngoài sức tưởng tượng. Lợi

nhuận năm đầu tiên chỉ là 16.000 đô-la, nhưng đến năm thứ năm thì nhảy vọt lên đến 7,5

triệu đô la và mở rộng kinh doanh ra toàn cầu, thiết lập quan hệ với tất cả các nhà sản xuất

máy vi tính hàng đầu thế giới, mở rộng các dòng sản phẩm một cách mạnh mẽ, và đã thu về

gần 150 triệu đô-la lợi nhận trong năm 1985. Sau đó, Microsoft được cổ phần hóa trong khi

vẫn duy trì mức lợi nhuận đáng kinh ngạc 25% trên doanh thu bán hàng. Bill Gates “đoạt”

danh hiệu tỉ phú trẻ tuổi nhất nước Mỹ khi đó và người giàu nhất thế giới sau này.

1 Microcomputer - Máy vi tính

2 Software - Phần mềm

50 companies that change the world

Bill Gates và Paul Allen, ngày đó và bây giờ

Ngoài những thành quả to lớn kể trên, Microsoft cũng nhận được vô số lời khen tiếng

chê khác nhau. Họ bị tố cáo là đã chiếm đoạt những cải tiến công nghệ được phát triển bởi

những công ty khác và biến những thành tựu chất xám này thành tài sản thu lợi của riêng

mình; họ đã lạm dụng quyền lực vô hạn của mình để chèn ép các đối thủ cạnh tranh và buộc

người tiêu dùng phải mua những bản nâng cấp phần mềm với giá cả độc quyền; Tuy nhiên,

đã bỏ lỡ cơ hội khi cơn sốt Internet bùng nổ để rồi sau đó phải vất vả chạy các đối thủ cạnh

tranh trong lĩnh vực này.

Vào giữa năm 1998, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ và một liên minh gồm 20 đại biểu liên bang

đã tố cáo Microsoft vi phạm các điều luật chống độc quyền – một cáo buộc dẫn đến việc

hoạt động của họ phải bị tách ra làm hai mảng. Dù vậy, trong khi chờ một quyết định thi

hành phán quyết của tòa án thì Microsoft đã kịp phục hồi để lấy lại quyền lực đã mất.

Paul Allen đã thấy trước tương lai khi ông nhìn thấy chiếc máy tính MITS Altair trên

trang bìa tạp chí Popular Mechanics vào năm 1975. Allen, lúc đó đang làm việc ở

Honeywell, ngay lập tức hiểu ra rằng thiết bị mang tính tiên phong này sẽ thay đổi hoàn toàn

cách sử dụng máy vi tính của chúng ta. Ông đưa tờ tạp chí này cho người bạn cố tri Bill

Gates, đồng hương Seattle với Allen khi đó đang là sinh viên năm thứ hai của Đại học

Harvard. Gates đã viết chương trình máy tính đầu tiên của mình và từ đó bắt đầu sự nghiệp

kinh doanh máy tính khi chưa đến tuổi 20. Thích thú với viễn cảnh thành công mà Allen đưa

50 companies that change the world

ra, thế là hai người lao vào làm việc suốt ngày đêm để chuyển hóa thứ ngôn ngữ lập trình

có tên gọi là BASIC, vốn đang được dùng trên những chiếc máy tính lớn, thành một ngôn

ngữ mà những chiếc máy tính cá nhân có thể hiểu được.

Khi cả hai hoàn tất công việc, Allen đáp máy bay đến trụ sở của MITS ở

Albuquerque để trình bày những ý tưởng và thành quả lao động của họ. Các nhà lãnh đạo

của MITS đã ấn tượng đến mức giao ngay cho Allen một vị trí làm việc trong công ty. Ông

cũng bắt đầu phát triển ngôn ngữ BASIC cho dòng máy Altair một cách rất hiệu quả, và điều

này đã thu hút sự chú ý của những người ủng hộ dòng máy này, họ chờ đợi một sự cải tiến

như vậy từ quá lâu rồi. Gates bắt đầu say mê và bỏ học ở Harvard để theo Allen đến New

Mexico. Ở đó, cả hai lập ra một liên doanh không chính thức với tên gọi Micro-soft, dấu

gạch nối để nhấn mạnh nguồn gốc của công ty, và bắt đầu phát triển ý tưởng mà họ đã nghĩ

ra. Năm đầu tiên, họ thu được 16.005 đô-la lợi nhuận.

Hai người mở nhiều văn phòng ở Albuquerque và ký hợp đồng hợp tác với vài công ty

lớn, trong số đó có General Electric và NCR3. Cả hai công ty này đều bị thu hút bởi tiếng

vang của dòng máy Altair. Allen và Gates bắt đầu tuyển nhân viên và vào năm 1977 họ

chính thức khẳng định sự tồn tại của công ty. Gates cũng bắt đầu lên tiếng phản đối việc vi

phạm bản quyền đối với sản phẩm của Microsoft, và điều này đã làm mất lòng rất nhiều

người vì họ cho rằng dạng chương trình máy tính như thế phải được cung cấp miễn phí. Đây

dĩ nhiên không phải là lần cuối cùng Gates và công ty bị buộc tội áp đặt ý muốn của mình

lên phần còn lại của thế giới máy tính.

3 NCR là một công ty cung cấp giải pháp công nghệ toàn cầu nằm trong Danh sách Fortune 500

50 companies that change the world

Những nhân viên đầu tiên của Microsoft năm 1978, Bill Gates ở hng du, bìa tri

Nhiều giấy phép sử dụng ngôn ngữ BASIC nhanh chóng được thương thảo nhằm phục

vụ cho các dòng máy vừa mới ra đời như Commodore PET và TRS-80 (cùng với sự vươn lên

mạnh mẽ của một công ty ở Bắc California có tên gọi Apple). Vào cuối năm 1977 Microsoft

bắt đầu phát triển một ngôn ngữ máy tính mới tên là FORTRAN, và bắt đầu kế hoạch chiến

lược bằng việc bán lẻ ngôn ngữ lập trình BASIC. Khi lợi nhuận đạt mức 400,000 đô-la,

Gates và Allen quyết định dời trụ sở đến Bellevue, Washington.

Sau khi thỏa thuận được với một đối tác Nhật Bản để quảng bá BASIC ra nước ngoài,

hoạt động kinh doanh của Microsoft bắt đầu tăng tốc. Sau đó, ngay trước lễ kỷ niệm thành

lập công ty lần thứ năm, Microsoft ký một hợp đồng sơ bộ với IBM để phát triển một hệ điều

hành dành riêng cho dòng máy tính cá nhân sắp ra đời, mà IBM là nhà sản xuất. Microsoft –

giờ đây đã có 40 nhân viên, trong đó có một thanh niên tên là Steve Ballmer vừa chuyển đến

từ Procter & Gamble – nhưng không có một dự án hay ý tưởng khả thi nào trong tay, vì thế

Gates đã mua lại một chương trình gọi là QDOS4 từ công ty Sản phẩm máy tính Seattle với

giá 50.000 đô-la. Công ty của Gates sau đó chỉnh sửa lại chương trình này để đáp ứng được

nhu cầu của IBM, rồi đổi tên nó thành MS-DOS5, và phần mềm này đã thích ứng một cách

tuyệt vời với chiếc máy tính cá nhân thế hệ mới của IBM và lượng sản phẩm bán ra cao đến

4 QDOS - Quick and Dirty Operating System

5 MS-DOS - Microsoft’s Disk Operating System

50 companies that change the world

chóng mặt ngay khi vừa mới trình làng vào năm 1981. Lợi nhuận đạt đến con số 16 triệu đôla

và số nhân viên của công ty được tăng lên gấp ba lần.

16 tháng sau khi phiên bản đầu tiên xuất hiện, công ty đã cấp giấy phép sử dụng MSDOS

cho 50 nhà sản xuất phần cứng khác nhau, và Microsoft đã thật sự cất cánh. Công ty mở

thêm nhiều văn phòng ở châu Âu, cùng lúc đó sử dụng lợi nhuận thu được để sản xuất một

loại bảng tính điện và bước chân vào thị trường kinh doanh phần mềm đang ngày một phát

triển. Người đồng sáng lập Paul Allen rời khỏi công ty vào năm 1983 vì lý do sức khỏe,

nhưng những bước đi tiên phong mà ông và Bill Gates đã xác lập thì vẫn được phát huy. Năm

kỷ niệm thành lập lần thứ 10 là thời kỳ cực thịnh của Microsoft, khi họ cho xuất xưởng phiên

bản đầu tiên của một hệ điều hành mang tính đồ họa có tên gọi là Windows. Ban đầu doanh

số bán ra của sản phẩm này khá chậm, một phần là vì lượng phần mềm tương thích với nó

chưa được phát triển, nhưng nguyên nhân chủ yếu là hệ điều hành này đã vấp phải sự chỉ

trích khá nặng nề. Những người hoài nghi đã chỉ ra rằng hệ điều hành Macintosh của Apple

đã làm được mọi thứ Windows làm, và thậm chí còn làm tốt hơn. Microsoft tiếp tục cải thiện

nó đồng thời tìm kiếm lợi nhuận trong một số lĩnh vực khác. Lợi nhuận hàng năm nhanh

chóng đạt đến con số 150 triệu đô-la và tổng số nhân viên đã lên đến 1.000 người.

Microsoft đáp trả những lời chỉ trích bằng cách cổ phần hoá và chuyển đến một khu

trụ sở mới gồm bốn tòa nhà ở Redmond, Washington vào năm 1986. Gates, cổ đông lớn nhất

của công ty, lúc này đã trở thành tỉ phú ở tuổi 31. Nhưng bên cạnh sự giàu có cá nhân và sức

mạnh ngày càng tăng lên của công ty thì những lời cáo buộc, phản đối chống lại đế chế non

trẻ này cũng xuất hiện ngày càng nhiều. Những công ty cạnh tranh thường buộc tội Microsoft

là đã làm giàu bất chính từ mỗi chiếc máy tính cá nhân được bán ra trên toàn thế giới. Dù

vậy, những người ủng hộ cũng tăng lên đáng kể khi Microsoft mở rộng tầm ảnh hưởng của

mình, và họ luôn hoan nghênh nhiệt liệt những sản phẩm làm cho máy tính của họ trở nên

hiệu quả và đạt năng suất cao hơn.

Những năm cuối của thập niên 80, người ta tiếp tục chứng kiến nhiều bước tiến khác

của Microsoft. Họ giới thiệu một “gói” ứng dụng có tên là Office, những sản phẩm được bán

50 companies that change the world

dưới dạng đĩa CD như một bộ sưu tập gọi là Bookshelf. Với lượng sản phẩm chiếm hơn một

nửa thị phần trên toàn thế giới, Microsoft đã trở thành công ty phát triển phần mềm lớn nhất

và Apple đã kiện Microsoft vì… vi phạm bản quyền. Tuy thế, những người đứng đầu công ty

ở Redmon có vẻ như không quan tâm lắm đến lời cáo buộc này và tiếp tục mở rộng trụ sở để

có thể chứa thêm nhiều nhân viên hơn nữa.

Bước ngoặt lớn nhất xảy ra vào năm 1990 khi phiên bản mới nhất Windows 3.0 được

ra mắt. Microsoft tin rằng sản phẩm này sẽ vĩnh viễn làm thay đổi thế giới máy tính cá nhân,

và đã khởi xướng một chiến dịch tiếp thị cho sản phẩm này với chi phí lên đến 100 triệu đôla.

Những nỗ lực này đã được đền đáp xứng đáng khi phiên bản này đạt con số bán ra

100.000 bản chỉ trong vòng ba tuần lễ đầu tiên, biến công ty này trở thành công ty đầu tiên

trong lĩnh vực máy tính có doanh thu vượt qua con số một tỉ đô-la. Cột mốc quan trọng này

được thiết lập vào lúc Microsoft tổ chức ăn mừng sinh nhật thứ 15 của mình. Không lâu sau

đó, Toà án Liên bang tuyên bố rằng công ty đang bị điều tra vì nghi ngờ vi phạm luật chống

độc quyền.

Windows 3.0 (1990) và Windows 3.11 (1993)

Những thành công to lớn của Microsoft, và những chướng ngại vật cũng to lớn không

kém, tiếp tục tăng lên theo cấp số nhân trong suốt thập niên 90. Hàng triệu người đã đăng ký

sử dụng Windows trên nhiều quốc gia khác nhau khi các phiên bản và phần mềm mới liên

50 companies that change the world

tục xuất hiện đối với máy tính sử dụng cho mục đích cá nhân cũng như kinh doanh. Đồng

thời, vụ tranh chấp kéo dài 63 tháng với hãng Apple cuối cùng cũng kết thúc với phần có lợi

nghiêng về phía Microsoft. Dù vậy, những đối thủ cạnh tranh vẫn không ngừng gây khó dễ

hòng ngăn cản bước tiến của Microsoft.

Công ty đánh dấu sinh nhật lần thứ 20 của mình bằng việc ra mắt phiên bản Windows

95 – với phiên bản này, cuối cùng hệ điều hành của Microsoft cũng có thể sánh ngang với hệ

điều hành nổi tiếng Mac của Apple. Hơn 4 triệu bản đã được bán hết sạch chỉ trong vòng 4

ngày. Microsoft bán Windows kèm theo trình duyệt Internet Explorer như một nỗ lực muộn

màng nhằm tấn công đối thủ cạnh tranh Netscape trên thương trường đang ngày một nóng

lên của thế giới ảo. Họ cũng đã hình thành một dịch vụ trực tuyến có tên gọi Microsoft

Network để tranh giành thị phần với tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực này là America

Online. Gates lại tiếp tục nỗ lực hơn nữa trong việc tung ra các phần mềm liên quan đến

Internet, nhưng bước đi này của ông cũng làm các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ngày

càng để mắt hơn đến hoạt động của công ty. Vào năm 1997, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ chính thức

tuyên bố Microsoft vi phạm điều luật chống độc quyền, bằng cách buộc các nhà sản xuất

máy tính phải bán kèm theo các sản phẩm của công ty nếu không muốn mất hệ điều hành

Windows.

trách cương vị Kiến trúc sư trưởng Bộ phận Phát triển Phần mềm và Chủ tịch Tập đoàn

trong khi những phán quyết của của Tòa án Liên bang tiếp tục được đưa ra. Năm 1999, một

phiên toà cáo buộc Microsoft đã làm tổn hại nghiêm trọng đến quyền lợi của người tiêu dùng

do vi phạm luật chống độc quyền trong những bản thương thảo với các đối tác của họ. Một

năm sau đó, công ty bị yêu cầu phải tách ra thành hai mảng có tư cách pháp nhân độc lập;

một mảng chuyên sản xuất hệ điều hành và mảng kia thì phát triển các phần mềm ứng dụng.

Microsoft đã kịch liệt phản đối phán quyết này và vào mùa thu năm 2000, Toà án Tối cao

Hoa Kỳ đã tuyên bố rằng một cuộc điều trần phải được tiến hành trước khi có một phán

quyết cuối cùng.

50 companies that change the world

Windows Vista Ultimate 2007

***

Tính đến cuối năm 2007, Microsoft có 79.000 nhân viên ở 102 quốc gia trên khắp thế

(SEHK: 4338) hay thường được biết đến với ký hiệu MS. Bộ ứng dụng MS Office và hệ điều

hành Windows của họ chiếm đến 90% thị phần thế giới tương ứng ở các năm 2003 và 2006.

“Đế chế Microsoft” đã sản sinh ra 4 tỉ phú và khoảng … 12.000 triệu phú tầm cỡ thế giới kể

từ ngày thành lập đến nay.

Mục tiêu chiến lược tiếp theo của Microsoft là cuộc sống gia đình. Họ sẽ tập trung

phát triển các phần mềm và thiết bị cơ bản để liên kết ba đối tượng: nhà riêng, công sở và

từng cá nhân.

Microsoft còn bước sang các lĩnh vực khác như đầu tư vào mạng truyền hình cáp

MSNBC, MSN Internet, Từ điển trực tuyến đa phương tiện Microsoft Encarta. Các sản phẩm

giải trí của họ như Xbox, Xbox 360, Zune và MSN TV được ca ngợi như một nền văn hóa

kinh doanh lấy phát triển làm trọng tâm. Trang web chính thức của họ là một trong những

trang web có lượng truy cập lớn nhất thế giới (hạng thứ 18), với 2,4 triệu kết nối mỗi ngày,

theo thống kê của Alexa.com.

Về người đàn ông giàu có nhất hành tinh Bill Gates, ông có vợ là bà Melinda French

Gates cùng hai con gái và một trai. Đôi vợ chồng này còn nổi tiếng với những hoạt động từ

50 companies that change the world

thiện của mình. Họ đã quyết định dành 95% gia tài của mình để lập các quỹ phòng chống và

đẩy lùi căn bệnh HIV-AIDS và bệnh sốt rét. Ông cũng được Tạp chí Time phong danh hiệu

“Người đàn ông của năm” năm 2005 vì những nỗ lực trong các hoạt động nhân đạo.

Như một giai thoại, người ta nói rằng nếu Bill Gates bắt gặp một tờ giấy bạc 100 đô la

trên đường thì ông không nên nhặt. Bởi vì, trong thời gian ông làm chuyện đó thì tài sản của

ông đã tăng thêm … vài chục ngàn đô la!

Tạp chí Time đánh giá Bill Gates là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới

của thế kỷ XX và liên tục trong những năm đầu (2004 – 2005 – 2006) của thế kỷ XXI. Ngoài

ra, tờ Sunday Times xếp ông vào danh sách các “Anh hùng của Thời đại” năm 1999, tờ

Chief Executive Officers phong ông là “Giám đốc điều hành của năm” năm 1994, …

Time 1984 Time 1997 Time 2005 và Time 2006

Bill Gates được phong Tiến sĩ Danh dự từ nhiều học viện khác nhau trên thế giới như

Đại học Kinh doanh Nyenrode, Breukelen, Hà Lan, năm 2000; Học viện Công nghệ Hoàng

gia Thụy Điền 2002; Đại học Waseda , Tokyo, Japan 2005; Đại học Harvard tháng 06/2007,

và Học viện Karolinska, Stockholm, Thụy Điển tháng 01/2008. Ông được Nữ hoàng Anh

Elizabeth II phong tước Hiệp sĩ Danh dự năm 2005.

50 companies that change the world

BILL GATES ĐẾN VIỆT NAM

Ngày 21/04/2006, “Người làm thay đổi thế giới” Bill Gates đã đến Việt Nam bằng

chuyên cơ riêng theo lời mời của Thủ tướng Phan Văn Khải. Ông đã dành hơn một giờ để nói

chuyện với sinh viên Việt Nam tại trường Đại học Bách Khoa Hà Nội sáng ngày 22/04/2006.

Bill Gates t_i Hội trường Đại học Bách Khoa Hà Nội

Trong cuộc gặp mặt của Bill Gates với các doanh nghiệp phầm mềm Việt Nam, cũng

trong ngày 22/04/2006, ông nói: “ … Lúc này đây, điều các bạn cần làm là giải phóng nguồn

nhân lực, phát triển công bằng giữa các trường đại học, doanh nghiệp tư nhân, nhà nước và

cá nhân, đồng thời xác định rõ như cầu trong nước cũng như trên thế giới.”

Sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội phấn khích chào đón Bill Gates sáng 22/04/2006

50 companies that change the world

Các nhà phân tích cho rằng phải mất nhiều năm nữa người ta mới quyết định được

xem có nên triệt hạ Microsoft hay không. Và Bill Gates, người giàu nhất thế giới và là người

đứng đầu công ty đầy quyền lực này, luôn biết cách để khiến công ty mình ngày càng có ảnh

hưởng sâu rộng trong thế kỷ XXI.

BILL GATES ĐÃ NÓI:

“Điều tuyệt vời ở một chiếc máy tính xách tay là bất kể bạn nhồi nhét cho nó nhiều

bao nhiêu, nó vẫn không hề to ra hay nặng hơn.”

“The great thing about a computer notebook is that no matter how much you stuff into it,

it doesn’t get bigger or heavier.”

50 companies that change the world

2. AT&T

Tóm lược:

Người sáng lập: Alexander Graham Bell, Gardiner Hubbard và Thomas Sanders.

Logo:

Nét đặc trưng: Nhà tiên phong trong cuộc cách mạng ngành truyền thông.

Sản phẩm chính: M_ng h_u tuyn, vô tuyến (wireless), internet, truyền hình cáp.

Doanh thu hàng năm: 63 tỉ đô-la (2007) - Lợi nhuận: 7,36 tỉ đô-la (2007)

Số nhân viên: 309.000 người (2007)

Đối thủ chính: America Online, MCI WorldCom, Sprint.

Chủ tịch kiêm CEO: Lendall L. Stephenson (2007)

Trụ sở chính: San Antonio, Texas, Hoa Kỳ

Năm thành lập: 1877

Web site: www.att.com

50 companies that change the world

Nếu có phép lạ nào đó giúp con người có thể nghe được tiếng nói của nhau từ những

khoảng cách vài trăm mét đến vài chục ngàn ki-lô-mét thì đó chính là “phép lạ” mà AT&T,

cùng với Graham Bell, người khai sinh ra công ty này, đã mang đến cho nhân loại.

AT&T (Công ty Điện thoại và Điện tín Hoa Kỳ - American Telephone & Telegraph

Company) cung cấp các dịch vụ chuyên nghiệp và truyền thông internet, truyền dữ liệu – hình

ảnh – âm thanh đến các doanh nghiệp và người tiêu dùng cũng như các cơ quan nhà nước.

Trong lịch sử phát triển của mình, AT&T đã từng là công ty điện thoại lớn nhất thế giới, nhà

điều hành mạng truyền hình cáp lớn nhất thế giới, cũng như từng là một công ty độc quyền

được Chính phủ Mỹ bảo hộ.

Những kỹ thuật truyền thông hiện đại được hầu hết mọi người công nhận là dấu hiệu

nhận biết rõ ràng nhất của một xã hội phát triển. Và, không có tập đoàn hay công ty nào có

thể qua mặt được AT&T trong lĩnh vực này. Công ty điện thoại và điện tín (American

Telephone & Telegraph) lâu đời và nổi tiếng thế giới AT&T vẫn luôn đi tiên phong trong

mọi bước phát triển của ngành kinh doanh thiết yếu ngày càng lớn mạnh và phức tạp này –

từ sự ra đời của chiếc điện thoại đầu tiên của “Vua sáng chế” Alexander Graham Bell6 vào

cuối thế kỷ 19 cho đến lúc phải xây dựng lại từ đầu dưới áp lực từ phía chính phủ vào giai

đoạn gần cuối thế kỷ 20. Và công ty đang tái cấu trúc một lần nữa để chuẩn bị tiền đề nhằm

tạo thêm một dấu ấn mới cho riêng mình trong thế kỷ 21.

Công ty Điện tín và Điện thoại Hoa Kỳ (AT&T) từng là công ty mẹ của một công ty

được độc quyền hợp pháp có tên là Ma Bell, công ty này đã độc chiếm thị trường đồng thời

cung cấp cho Hoa Kỳ dịch vụ điện thoại tốt nhất thế giới. Nhưng địa vị độc tôn của nó luôn

làm cho những quan chức đầu ngành và các đối thủ cạnh tranh cảm thấy khó chịu, và kết quả

là nó bị chia cắt bằng một chính sách chống độc quyền của chính phủ Hoa Kỳ. Mặc cho

những e ngại về một hậu quả khủng khiếp có thể xảy ra cho cả hai: công ty và cơ sở hạ tầng

truyền thông mà nó đã dày công tạo dựng – một AT&T mới được thành lập một lần nữa và

6 Alexander Graham Bell (1847 - 1922): Nhà phát minh, sáng chế vĩ đại người Mỹ, ông tổ của điện thoại, máy

hát dĩa, …

50 companies that change the world

tiếp tục dẫn đầu ngành công nghiệp này với tư cách là một nhà cung cấp thiết bị và dịch vụ

thống nhất, tập trung vào việc phát triển các dịch vụ điện thoại đường dài. Khi thị trường

thay đổi, nó lại tiến thêm một bước nữa vào ba hướng kinh doanh chính tập trung vào dịch vụ

truyền tải giọng nói, dữ liệu và hình ảnh.

Với hơn 80 triệu khách hàng tại Mỹ, AT&T vẫn đứng vững ở ngôi vị độc tôn trong

lĩnh vực kinh doanh của mình. Không còn nghi ngờ gì nữa, mọi thứ đã thay đổi kể từ lúc Bell

mở đầu cuộc cách mạng truyền thông bằng câu nói đầu tiên của loài người qua đường dây

cáp: “Ngài Watson, hãy đến đây, tôi cần ông!”7 Công ty mà ông đã tạo dựng nhằm truyền

phát minh của mình đi khắp cả nước giờ đây đang cung cấp rất nhiều những dịch vụ truyền

thông nội hạt, đường dài và truyền thông không dây, bên cạnh dịch vụ truyền hình cáp và

truy cập Internet tốc độ cao. Người sáng lập ra nó chắc hẳn đã không tưởng tượng ra được

những bước phát triển vượt bậc như thế.

Dù vậy, ngày nay luôn có rất nhiều biến động trong việc kinh doanh và thương

trường, những người nối nghiệp ông lại đang phải tiếp tục vật lộn với những đổi mới mà họ

hy vọng rằng chúng sẽ giúp họ đương đầu được với những biến đổi có thể xảy ra bất cứ lúc

nào trong cả lĩnh vực công nghệ lẫn cạnh tranh để giành thị trường.

Alexander Graham Bell đã cố gắng phát minh ra một phiên bản hoạt động bằng giọng

nói của chiếc máy điện báo… và đã thành công ngoài mong đợi. Sau khi có được bằng sáng

chế đối với thiết bị bước ngoặt này nhờ những nỗ lực không mệt mỏi của mình, ông và hai

đồng sự khác thành lập nên Công ty điện thoại Bell vào năm 1877. Một năm sau họ ký kết

hợp đồng mua bán điện thoại đầu tiên ở New Haven, Connecticutt. Dưới sự lãnh đạo của

Theodore Vail, người ban đầu giữ chức vụ giám đốc điều hành tối cao của Bell từ năm 1878

đến 1887, công ty đã tiến hành cổ phần hoá. Họ đã chống đỡ được những thách thức liên tiếp

xuất phát từ các đối thủ tiềm tàng bằng cách ký kết các hiệp ước không mang tính cạnh tranh

cao, hoặc đơn giản là sáp nhập với các công ty đó.

7 Năm 1875, nhờ sự giúp đỡ tài chính của hai người bạn, Sanders và Hubbard, Bell đã thuê Thomas Edison, một

nhà phát minh lỗi lạc khác của thế giới, làm trợ lý cho ông để cùng thực hiện các thí nghiệm về điện tín.

50 companies that change the world

“Máy điện thoại” của Công ty Điện thoại Bell năm 1877

Vào năm 1881, Vail đã lắp đặt các tổng đài điện thoại theo giấy phép vận hành (bản

quyền) của AT&T trên hầu hết các thành phố lớn nhỏ của Mỹ. Hai năm sau đó, ông giành

được quyền kiểm soát Western Electric và biến nó thành một xưởng sản xuất của AT&T.

Sau cùng ông mở thêm một bộ phận kỹ thuật cơ khí, và nó đã phát triển thành Trung tâm

phát triển sản phẩm Bell huyền thoại. Toàn bộ hoạt động kinh doanh của ông bắt đầu được

biết đến dưới tên gọi Hệ thống Bell (Bell System) và chẳng bao lâu sau đó AT&T tuyên bố

rằng họ có 155.000 khách hàng có thể gọi cho nhau qua hệ thống điện thoại của họ và đạt

doanh thu đến 10 triệu đô-la. Sau khi được tái cấu trúc vào năm 1885, Vail bắt đầu quá trình

xây dựng một mạng lưới trên toàn quốc để cung cấp cho nước Mỹ một dịch vụ điện thoại

đường dài tốt nhất có thể.

Vail trở thành chủ tịch của AT&T sau tái cấu trúc, nhưng những bất đồng với các cố

vấn kinh tế của công ty đã khiến ông phải từ nhiệm hai năm sau đó. Dù vậy công ty tiếp tục

phát triển theo đường lối mà ông đã đặt ra và không ngừng xây dựng hệ thống truyền thông

đường dài có quy mô toàn quốc, mà điểm bắt đầu của hệ thống này là New York. Nó vươn

đến Chicago vào năm 1892, Denver vào năm 1899, và San Francisco vào năm 1915. Trung

tâm phát triển sản phẩm Bell liên tục có những cải tiến vượt bậc để nâng cao chất lượng các

cuộc gọi đường dài và ngày càng có uy tín trong lĩnh vực phát triển, hoàn thiện các sản phẩm

50 companies that change the world

liên quan đến truyền thông. Tuy vậy rất nhiều đối thủ cạnh tranh vẫn đe doạ sự thống trị của

tập đoàn này.

Với việc các bằng sáng chế của Bell đang dần hết hạn và các nhà doanh nghiệp ở

khắp nơi đang tấn công vào thị trường kinh doanh điện thoại, các sản phẩm cải tiến và dịch

vụ đường dài là không đủ để đảm bảo cho tương lai của AT&T. Trong giai đoạn 1894 đến

1904, hơn 6.000 công ty điện thoại độc lập đã bắt đầu hoạt động làm tăng nhanh số lượng

điện thoại đang sử dụng từ 300.000 đến hơn 3 triệu chiếc. Nhiều khu vực của Mỹ mới đón

nhận sử dụng dịch vụ này lần đầu tiên, nhưng một số khu vực khác lại có hai hay nhiều nhà

cung cấp dịch vụ tranh giành lẫn nhau cùng hoạt động. Thật không may, phần lớn các nhà

cung cấp dịch vụ này lại có hạ tầng kỹ thuật không tương thích với nhau, và thuê bao của

dịch vụ này không thể gọi cho người sử dụng dịch vụ của một công ty khác. Cùng lúc đó,

Vail quay lại về AT&T ở cương vị Chủ tịch và với bản năng nhạy bén của mình, ông đã đưa

công ty vượt lên.

Trong suốt 20 năm xa AT&T, Vail nghiệm ra rằng hệ thống điện thoại của cả nước sẽ

hoạt động hiệu quả nhất nếu được chính phủ bảo hộ độc quyền. Ông đã đề xuất ý tưởng này

trong bản thông báo hằng năm của AT&T vào năm 1907 và còn kèm theo một chiến dịch

quảng cáo rầm rộ nhấn mạnh rằng đây là cách duy nhất mà công ty có thể vận chuyển các

đường dây kết nối điện thoại theo nhu cầu của cả chính phủ lẫn người dân. Với khẩu hiệu

“một hệ thống, một chính sách, dịch vụ toàn cầu”, ông đã truyền đạt thành công thông điệp

của mình đến từng hộ gia đình. Cuối cùng chính phủ cũng chấp nhận đề xuất của ông trong

một chấp thuận vào năm 1913, được biết dưới tên gọi Đạo luật Kingsbury. Cùng một số điều

khoản khác, Đạo luật này yêu cầu AT&T kết nối những công ty điện thoại hoạt động độc lập

khác vào mạng lưới của nó. Trước khi Vail về hưu vào năm 1919, Đạo luật Kingsbury cuối

cùng đã đưa công ty của ông đến một vị trí độc tôn trong ngành kinh doanh điện thoại của

Mỹ và mở đường cho nó mở rộng thành công ra thị trường quốc tế.

AT&T vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ sau khi Vail về hưu. Công ty tham gia vào

những lĩnh vực mới mẻ khác, chẳng hạn như phát sóng radio, nhưng ban lãnh đạo mới của

50 companies that change the world

công ty muốn tập trung vào việc cung cấp dịch vụ điện thoại cho mọi người dân Mỹ. Không

bao lâu sau, AT&T đã giảm bớt phần lớn tiền của đầu tư vào các dự án bên lề này. Để tiếp

tục tiến đến mục tiêu kết nối toàn cầu cho tất cả khách hàng của mình, công ty đã mở ra vài

dịch vụ mới, ví dụ như đường dây xuyên Đại Tây Dương đến London. Mặc cho cái giá 75 đôla

cho năm phút gọi khi dịch vụ mới được bắt đầu vào năm 1927, dịch vụ này phổ biến đến

mức không lâu sau đó nhiều thành phố khác ở châu Âu cũng được kết nối với Hoa Kỳ.

Những bước cải tiến như vậy, cùng với đặc quyền bảo hộ của chính phủ, đã nhanh chóng

giúp AT&T trở thành tập đoàn đầu tiên trên thế giới có doanh thu hàng năm đạt đến con số 1

tỉ đô-la.

Đến Thế chiến II, Bell đã sản xuất ra 90% tổng số thiết bị điện thoại trên toàn nước

Mỹ và nắm giữ 98% thị phần dịch vụ điện thoại đường dài. Số người Mỹ sử dụng điện thoại

cũng tăng lên như AT&T đã hứa hẹn, đạt 50% vào năm 1945, 70% vào năm 1955 và 90%

vào năm 1969. Nhưng ngay cả việc trang bị cho mỗi hộ gia đình ở Mỹ một chiếc điện thoại

cũng không thể khiến chính quyền điều hành liên bang thôi ray rứt về Đạo luật quá có lợi

cho AT&T nhiều thập niên về trước. Cuối cùng, họ đã ra tay vào năm 1949, với Bộ luật

chống độc quyền Sherman. Điều này đã dẫn đến một sắc lệnh năm 1956 buộc AT&T phải

giới hạn những hoạt động của mình đối với các hoạt động của chính phủ và hệ thống điện

thoại quốc gia.

50 companies that change the world

Các tổng đài viên của Bell Systems năm 1952

Vụ dàn xếp trên được thực hiện cho đến những năm 1960, khi vài công ty mới nổi

được phép kinh doanh một dịch vụ điện thoại không dây mới và mở ra những dịch vụ đường

dài dựa trên sóng siêu âm. AT&T sau đó đã trở thành công ty lớn nhất trên thế giới – với số

nhân viên lên đến gần 1 triệu người và thu lợi nhuận còn nhiều hơn cả tập đoàn General

Motors, Exxon và Mobil cộng lại. Các nhà chức trách liên bang bắt đầu cảm thấy ngày càng

khó chịu với việc công ty nắm giữ 80% thị phần của thị trường truyền thông Mỹ. Và thế là

vào năm 1974, Bộ Tư pháp Mỹ đã đưa ra một bộ luật đặt dấu chấm hết cho Ma Bell.

Trong khi các tranh tụng pháp lý vẫn tiếp diễn, AT&T nhận thức rằng họ chắc chắn

sẽ bị buộc từ bỏ 22 công ty con mà qua các công ty này họ cung cấp dịch vụ điện thoại quốc

nội của mình. Với việc công bố tầm nhìn tương lai vào “ngành kinh doanh xử lý thông tin”,

họ chuẩn bị những bước đi mới cho ngày mà công ty không còn sự bảo hộ của chính phủ. Và

đúng như AT&T dự đoán, năm 1982, họ bị buộc phải từ bỏ sự độc quyền của mình đối với

các tổng đài điện thoại trong nước, nhưng vẫn được phép duy trì các bộ phận dịch vụ đường

dài, sản xuất và nghiên cứu cũng như phát triển công nghệ. Sau đó Bộ Tư pháp Mỹ đồng ý

dỡ bỏ Điều luật 1956 và vào ngày 01 tháng 01 năm 1984, một công ty AT&T mới được ra đời

một lần nữa – cùng với nó là bảy công ty con “Baby Bell” hoạt động độc lập.

Đây là sự chia cắt lớn nhất của một công ty kể từ sau vụ Standard Oil năm 1911 và nó

đã nhận được sự phản đối dữ dội từ nhiều phía. Có người cho rằng dịch vụ điện thoại sẽ bị

chấm dứt vĩnh viễn; những người khác lại nói điều này sẽ khiến lượng người tiêu dùng và

các chỉ số gia tăng bị giảm sút nghiêm trọng. Lúc bấy giờ một ngày có đến 800 triệu cú điện

thoại được thực hiện trên toàn nước Mỹ, và nguy cơ đã hiển hiện trước mắt. Nhưng rồi các

mối lo cũng qua đi một cách êm thấm, tương tự như thảm họa máy tính Y2K vậy. AT&T vẫn

lớn gấp đôi so với đối thủ nguy hiểm nhất của nó trong cùng lĩnh vực kinh doanh về cả vốn

liếng, kỹ thuật, lẫn nhân lực. Trong thập kỷ kế tiếp, họ đã tận dụng nguồn lực dồi dào của

50 companies that change the world

mình để trở thành nhà cung cấp chính cho các dịch vụ truyền thông, mạng lưới thiết bị và

máy tính. Để đẩy mạnh cho mục tiêu này, Năm 1995 công ty thông báo sẽ tách ra một lần

nữa, lần này là thành 3 công ty con: AT&T, chuyên cung cấp dịch vụ điện thoại đường dài và

các dịch vụ truyền thông khác; Viện nghiên cứu Lucent, chế tạo và kinh doanh điện thoại,

các thiết bị chuyển đổi mạng lưới, vi mạch máy tính và các phần cứng khác; và tập đoàn

NCR, một công ty máy tính mà họ đã mua bốn năm trước đó.

C. Michael Amstrong đảm nhận cương vị Chủ tịch kiêm CEO vào năm 1997, và chỉ

trong vòng một năm ông đã đưa công ty theo một hướng đi khác bằng cách mua lại TCI, nhà

cung cấp truyền hình cáp lớn nhất nước Mỹ. Sau đó ông ta đã đưa ra những kế hoạch nhằm

kết hợp các tiện ích truyền thông đa dạng của AT&T với đường truyền hình cáp, dịch vụ điện

thoại trong nước và đường dài, cùng với đường truyền Internet tốc độ cao. Năm tiếp theo ông

lại mở rộng hoạt động kinh doanh bằng cách hình thành một liên minh với tập đoàn British

Telecom để cung cấp dịch vụ điện thoại không dây trên toàn thế giới.

Một buồng điện thoại tự động sử dụng tiền xu của AT&T ngày nay

Tuy đạt được một số thành tựu khả quan dưới thời Amstrong, nhưng khi bước sang thế

kỷ mới, AT&T phát triển một cách khá trì trệ. Người đứng đầu trước đó của TCI đã có ý

50 companies that change the world

muốn mua lại công ty đã từng thôn tính công ty cũ ông ta, và đã có những suy đoán rằng

Amstrong sẽ buộc phải phân chia công ty của mình một lần nữa.

Ngày 31/01/2005, SBC (Southwestern Bell Corporation) tuyên bố mua lại AT&T

Corp. Ngày 30/06/2005, các đại cổ đông của AT&T đã họp tại Denver và đồng ý bán công

ty. Bộ Tư Pháp Mỹ đã làm rõ hồ sơ và Ủy ban Truyền thông Quốc hội Mỹ đã chuẩn thuận đề

nghị của SBC và AT&T vào ngày 31/10/2005. Cuộc sáp nhập chính thức bắt đầu kể từ ngày

18/11/2005.

Ngày 29/12/2006, Ủy ban Truyền thông Quốc hội Mỹ chấp thuận cuộc sang nhượng

BellSouth với giá 86 tỉ đô la và liên doanh mới vẫn giữ lại tên gọi AT&T. Cuộc hợp nhất này

góp phần củng cố quyền sở hữu cả hai bộ phận Cingular Wireless và Yellowpages.com, một

thời là một liên doanh giữa BellSouth và AT&T.

Giữa năm 2007, Chủ tịch kiêm CEO mới của AT&T Randall Stephenson bắt đầu thảo

luận về trọng tâm lấy công nghệ và dịch vụ không dây (wireless) làm nền tảng mới cho sự

phát triển của một AT&T “mới”, bao gồm các loại hình đa phương tiện mới như VideoShare,

U-verse và đưa Internet tốc độ cao đến các vùng nông thôn xa xôi hẻo lánh của Mỹ. Đồng

thời Stephenson tiếp tục mua thêm một số công ty khác như Dobson Communications vào

ngày 29/06/2007, Interwise vào ngày 02/11/2007 với giá 121 triệu đô la, và mua lại làn sóng

700MHz từ Aloha Partners vào ngày 09/10/2007 với giá 2,5 tỉ đô la.

Trong cuộc chơi toàn cầu ngày nay, dù kết quả cuối cùng có như thế nào với AT&T

thì vai trò và sứ mạng lịch sử của công ty này trong sự phát triển một thế giới hiện đại của

chúng ta là một điều không thể chối cãi.

50 companies that change the world

Sơ đồ quá trình thay đổi logo và các cuộc thôn tính của AT&T

Graham Bell đã nói:

“Khi một cánh cửa đóng lại, một cánh cửa khác sẽ mở ra; chúng ta thường tìm

kiếm quá lâu và tiếc nuối hoài cánh cửa đã đóng đến nỗi không nhìn thấy những cánh

cửa khác đang mở ra.”

“When one door closes another door opens; but we often look so long and so regretfully

upon the closed door, that we do not see the ones which open for us.”

50 companies that change the world

3. HÃNG ÔTÔ FORD

Nhân loại đi nhanh hơn và xa hơn nhờ nh_