45 năm Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 ts nguyễn huy thục hiệu lệnh mang tầm lịch sử

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã đồng loạt tiến công địch ở 4 thành phố, 37 thị xã, hàng trăm thị trấn, đánh vào hầu hết các cơ quan đầu não trung ương và địa phương của Mỹ và chính quyền Việt Nam cộng hòa, đặc biệt trong đó có Đại sứ quán Mỹ, dinh Độc Lập, Bộ Tổng tham mưu, Đài Phát thanh Sài Gòn… trong bối cảnh đế quốc Mỹ đã leo đến nấc thang tột cùng: Quân Mỹ và đồng minh lên tới hơn 50 vạn, quân đội Sài Gòn hơn 70 vạn. Với cuộc Tổng tiến công và nổi dậy này, chúng ta đã tiêu diệt một bộ phận sinh lực cấp cao của địch, phá hủy một số lượng quan trọng vũ khí, phương tiện chiến tranh, cơ sở hậu cần, kỹ thuật của chúng.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 đã gây một cú “sốc đột ngột”, làm đảo lộn thế bố trí, phá vỡ kế hoạch tác chiến của Mỹ trên toàn bộ chiến trường miền Nam; gây chấn động mạnh tới Nhà Trắng, Lầu Năm Góc và toàn nước Mỹ; đưa hình ảnh chiến tranh Việt Nam vào từng gia đình, đến tận phòng họp của Thượng viện và Hạ viện chính phủ Hoa Kỳ. Những thủ đoạn dối trá, xảo quyệt của Nhà Trắng và Lầu Năm Góc đưa ra để đánh lừa nhân dân Mỹ và nhân dân thế giới lâu nay nhanh chóng bị bóc trần. Làn sóng chống chiến tranh phi nghĩa của đế quốc Mỹ và ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam diễn ra mạnh mẽ, liên tục trên toàn nước Mỹ và khắp các châu lục.

Với thắng lợi mang ý nghĩa chiến lược to lớn của cuộc Tổng tiến công Xuân Mậu Thân, quân và dân ta đã làm lay chuyển tận gốc rễ ý chí xâm lược của đế quốc Mỹ. Tổng thống Giôn-xơn phải cách chức Mắc Na-ma-ra - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ và Đại tướng Oét-mo-len - Tổng chỉ huy quân chiến đấu Mỹ ở miền Nam Việt Nam, đồng thời xuống thang chiến tranh, chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hòa về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam tại Pa-ri. Về cá nhân, Giôn-xơn tuyên bố không tham gia ứng cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ 2. Vậy là, chúng ta đã thực hiện thắng lợi mục đích đề ra của cuộc Tổng tiến công Xuân Mậu Thân là đánh đòn quyết định làm thay đổi cục diện chiến tranh theo chiều hướng có lợi cho ta.

Quân giải phóng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu thân 1968 (Ảnh tư liệu)

Về thời điểm Tổng tiến công, chúng ta chọn Tết Nguyên đán năm Mậu Thân - đúng thời khắc đêm Giao thừa^(*)_. Theo phong tục truyền thống ngàn đời của người Việt Nam, Tết Nguyên đán (Tết Âm lịch) là thời điểm hội ngộ của những người thân trong gia đình, dòng tộc; thời điểm mà hầu như tất cả mọi người con xa gia đình, quê hương bản quán đều mong ước trở về. Và, thông lệ từ xa xưa, các thành phần xã hội dù làm việc gì, ở đâu cũng đều được nghỉ Tết, đón Xuân. Kể cả với những người lính trong quân ngũ (thậm chí ngay khi đang có chiến tranh), dù dưới chế độ nào cũng hầu như rất ít khi nằm ngoại lệ. Đó là chưa kể, ngày Tết thường gắn chặt với việc tổ chức tiệc ăn uống (rượu chè) và những hoạt động đón Tết, mừng Xuân khác nữa - kể cả đối với những bộ phận được phân công ứng trực theo phiên. Vì thế, dù cho có “cấm trại” bảo toàn quân số đi chăng nữa thì yếu tố cảnh giác, sức ứng phó với những tình huống bất thường xảy ra cũng ít nhiều hạn chế. Điều tra, nghiên cứu và tính toán rất cụ thể từng chi tiết phong tục tập quán ăn Tết - vui Xuân cổ truyền ở các vùng miền đất phương Nam, đặc biệt là việc “điều binh khiển tướng” của Quân lực Việt Nam cộng hòa từ nhiều năm trước đó, chúng ta mới đi đến quyết định chọn thời điểm Giao thừa để khai mở cuộc Tổng tiến công và nổi dậy. Với sự tính toán mưu lược chu tất như vậy, nên khi ta phát hỏa tiến công, địch hoàn toàn bất ngờ, không thể trở tay kịp. Chính phóng viên chiến trường nhiều tờ báo lớn của Mỹ cũng phản ánh rằng: Vào những ngày Tết Mậu Thân, các đơn vị của quân đội Sài Gòn chỉ có một nửa quân số, khiến cho Bộ chỉ huy quân sự Mỹ vô cùng lúng túng trong việc ứng phó... Như vậy, việc chọn thời khắc Giao thừa để mở cuộc Tổng tiến công Xuân Mậu Thân thực sự là một quyết sách đầy mưu lược của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạo nên bất ngờ rất lớn đối với Mỹ và chính quyền Sài Gòn, góp phần làm nên thắng lợi lớn của quân và dân ta. 

Mặt khác, để bảo đảm cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân (1968) diễn ra đồng loạt trên khắp các thành phố, thị xã, thị trấn toàn miền Nam trong điều kiện địch đang tạm thời nắm quyền kiểm soát thực sự là vô cùng khó khăn. Làm thế nào để “giờ G” được thống nhất trên toàn miền mà vẫn giữ được yếu tố bí mật, bất ngờ tuyệt đối với địch trong điều kiện lịch miền Bắc và lịch miền Nam chênh lệch nhau một ngày là một bài toán khó. Sau nhiều phiên thảo luận, Bộ chỉ huy tối cao quyết định chọn phương án lấy thời điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc thơ chúc Tết đồng bào cả nước đêm Giao thừa theo lịch miền Bắc - thời khắc chuyển giao năm Đinh Mùi sang năm Mậu Thân làm hiệu lệnh khởi phát cuộc Tổng tiến công. Đọc thơ chúc Tết của Bác Hồ trên Đài Tiếng nói Việt Namlà việc làm thường niên, đều đặn mỗi năm khi mùa Xuân đến. Mặt khác, chỉ có làn sóng của Đài Tiếng nói Việt Nammới có thể phủ khắp được các vùng miền trên toàn miền Nam, mà không có một phương tiện nào lúc bấy giờ có thể thực hiện được. Tính quy luật của lời chúc Tết của Bác và làn sóng phát thanh Đài Tiếng nói Việt Namđã gây sự bất ngờ lớn đối với quân địch. Tuy trên thực tế diễn biến cụ thể cũng còn có những hiện tượng chưa đồng nhất về thời điểm nổ súng tiến công ở một số đơn vị và địa phương, nhưng sau đó đã được khắc phục kịp thời, bởi trong nghệ thuật quân sự Việt Nam thời chống Mỹ, có một nguyên tắc rất độc đáo là “lấy tiếng súng làm tín hiệu hiệp đồng”. Theo đó, tiếng súng tiến công của các đơn vị, địa phương này trở thành hiệu lệnh cho đơn vị, địa phương liền kề tiến công địch như một lẽ đương nhiên. Có thể khẳng định rằng, hiệu lệnh khởi phát cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân (1968) cũng thực sự là một hiện tượng đặc sắc, góp phần quan trọng vào thắng lợi của quân và dân ta ở miền Nam.

Tóm lại, vấn đề chọn thời điểm và hiệu lệnh khởi phát cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân (1968) thực sự là những nét độc đáo thuộc về nghệ thuật chỉ đạo và điều hành chiến tranh của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Đây là một trong những chiến công thể hiện tầm cao trí tuệ và bản lĩnh Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Từ thực tế lịch sử, thành tựu và bài học kinh nghiệm về nghệ thuật quân sự đúc rút từ cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân (1968) nói riêng và trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nói chung vẫn sẽ còn nguyên vẹn giá trị để chúng ta tiếp tục nghiên cứu, vận dụng trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc hôm nay và tương lai.