10 tcn 322-2003 Soát xét lần 1 (Ban hành kèm theo Quyết định số 5799 QĐ/bnn-khcn ngày 29 tháng 12 năm 2003) Lêi nãi ®Çu

10 TCN 322-2003

ngày 29 tháng 12 năm 2003)

Lêi nãi ®Çu

Tiªu chuÈn ngµnh “Ph­¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm h¹t gièng c©y trång-10TCN 322-2003” lµ tµi liÖu h­íng dÉn kü thuËt kiÓm tra chÊt l­îng c¸c lo¹i h¹t gièng c©y n«ng nghiÖp ¸p dông ë tÊt c¶ c¸c phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng trong c¶ n­íc.

Mòc ½Ïch cña viÖc lÊy mÉu vµ chia mÉu l¡ lÊy ra mæt mÉu nhá, cã khèi l­îng phï hìp ®Ó thùc hiÖn cŸc phÐp thö cÇn thiÕt vµ x¸c suÊt cã mÆt cña c¸c thµnh phÇn ë trong mÉu lµ ½­i diÎn cho lá h­t giâng.

L« h¹t gièng lµ mét l­îng h¹t gièng cô thÓ, cã cïng nguån gèc và møc chÊt l­îng, ®­îc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, b¶o qu¶n cïng mét qui tr×nh, cã thÓ nhËn biÕt ®­îc mét c¸ch dÔ dµng vµ kh«ng v­ît qu¸ khèi l­îng qui ®Þnh.

MÉu ®iÓm l¡ mæt l­îng nhÞ h¹t gièng ½õìc l¶y ra t÷ mæt ½iÌm ë trong lá h¹t giâng.

M¹u hån hîp ½õìc t­o th¡nh b»ng cŸch træn t¶t c¨ cŸc m¹u ½iÌm ½õìc l¶y t÷ lá h¹t giâng.

MÉu göi l¡ m¹u ½õìc gøi ½Æn phÝng kiÌm nghiÎm. M¹u gøi ph¨i cã khâi lõìng tâi thiÌu nh­ qui ®Þnh ë 1.6.3 v¡ cÜ thÌ bao gãm toµn bé ho´c mæt ph·n cða mÉu hçn hîp.

MÉu ph©n tÝch l¡ mét mÉu gi¶m ½õìc l¶y ra t÷ m¹u gøi ë phßng kiÓm nghiÖm ½Ì thùc hiÖn mét trong c¸c ph¾p thø nªu ë trong tiªu chuÈn nµy.

MÉu gi¶m lµ mét phÇn cña mÉu, ®­îc lµm gi¶m khèi l­îng b»ng c¸ch dïng mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p chia mÉu ®­îc qui ®Þnh ë 1.7.3.

MÉu l­u l¡ 1 ph·n cða m¹u gøi hoÆc mÉu sau ph©n tÝch ½õìc l­u gi÷, b¶o qu¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thÝch hîp ë phßng kiÓm nghiÖm dïng ½Ì kiÓm tra mét sè chØ tiªu chÊt l­îng cña l« h¹t gièng khi c·n thiÆt.

Niªm phong cã nghÜa lµ vËt chøa hoÆc bao chøa h¹t gièng ®­îc ®ãng vµ g¾n kÝn sao cho nÕu chóng bÞ më ra th× sÏ lµm háng dÊu niªm phong hoÆc ®Ó l¹i chøng cí can thiÖp. §Þnh nghÜa nµy cã liªn quan ®Õn viÖc niªm phong l« h¹t gièng vµ mÉu göi.

C¸c mÉu ®iÓm lÊy ngÉu nhiªn tõ l« h¹t gièng, cã khèi l­îng gÇn b»ng nhau ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau trong l« h¹t gièng vµ trén ®Òu thµnh mÉu hçn hîp. Tõ mÉu hçn hîp, dïng mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p chia mÉu nh­ qui ®Þnh ë 1.7.3 ®Ó lÊy ra c¸c mÉu göi cã khèi l­îng phï hîp.

§Ó ®­îc cÊp Chøng chØ, l« h¹t gièng ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau ®©y:

L« h¹t gièng kh«ng ®­îc v­ît qu¸ khèi l­îng nªu ë B¶ng 1A. Khi l« h¹t gièng cã khèi l­îng v­ît qu¸ qui ®Þnh nµy th× ph¶i chia thµnh c¸c l« nhá h¬n ®Ó cã khèi l­îng kh«ng v­ît qu¸ qui ®Þnh, mçi l« sÏ ®­îc nhËn biÕt b»ng mét m· hiÖu riªng.

L« h¹t gièng sÏ ®­îc coi lµ l« nhá nÕu cã khèi l­îng b»ng hoÆc nhá h¬n 1% khèi l­îng tèi ®a qui ®Þnh ë B¶ng 1A. §èi víi nh÷ng l« h¹t gièng cã khèi l­îng nhá nh­ vËy th× mÉu göi cã thÓ ®­îc phÐp nhá h¬n (xem 1.6.3.), nh­ng ph¶i ®¶m b¶o ®ñ ®Ó thùc hiÖn c¸c phÐp thö ®­îc yªu cÇu.

1.4.2. TÝnh ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng

T¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu, l« h¹t gièng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång nhÊt. Trong tr­êng hîp nghi ngê vÒ sù kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng th× cã thÓ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng nh­ qui ®Þnh ë Phô lôc D-Thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ®èi víi c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu lo¹i bao chøa.

L« h¹t gièng ph¶i ®­îc chøa ë trong c¸c vËt chøa (bao, c«ngten¬, kho kÝn...) ®­îc niªm phong hoÆc cã thÓ niªm phong ®­îc vµ ®­îc g¾n thÎ hoÆc ®¸nh dÊu ®Ó nhËn biÕt b»ng mét m· hiÖu duy nhÊt. Chøng chØ L« h¹t gièng sÏ kh«ng cÊp cho nh÷ng l« ®æ rêi hoÆc chøa trong c¸c vËt chøa kh«ng niªm phong hoÆc kh«ng thÓ niªm phong ®­îc.

T¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu, tÊt c¶ c¸c vËt chøa ph¶i ®­îc g¾n thÎ hoÆc ®¸nh dÊu ®Ó nhËn ra ®óng l« gièng t­¬ng øng víi m· hiÖu ë trªn phiÕu chøng chØ. M· hiÖu cña l« h¹t gièng ph¶i thèng nhÊt vµ th«ng b¸o cho phßng kiÓm nghiÖm cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t hÖ thèng chøng nhËn h¹t gièng.

C¸c vËt chøa ph¶i niªm phong hoÆc ®­îc niªm phong d­íi sù gi¸m s¸t cña ng­êi lÊy mÉu hoÆc d¹ng vËt chøa tù niªm phong ®­îc c«ng nhËn bëi phßng kiÓm nghiÖm chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lÊy mÉu. VËt chøa sÏ ®­îc coi lµ ®· ®­îc niªm phong nÕu ®¶m b¶o ch¾c ch¾n kh«ng thÓ më ra ®­îc nÕu kh«ng lµm háng dÊu niªm phong hoÆc ®Ó l¹i chøng cí can thiÖp. NÕu c¸c vËt chøa kh«ng ph¶i lµ d¹ng tù niªm phong th× sÏ ®­îc g¾n dÊu niªm phong chÝnh thøc b»ng lo¹i dÊu kh«ng tÈy xãa ®­îc hoÆc thÎ kh«ng th¸o ra ®­îc, d­íi sù kiÓm so¸t cña ng­êi lÊy mÉu. NÕu l« h¹t gièng hoÆc mét phÇn l« h¹t gièng ch­a niªm phong th× c¶ l« hoÆc phÇn cña l« h¹t gièng ®ã sÏ kh«ng ®­îc tiÕn hµnh lÊy mÉu.
1.5. ThiÕt bÞ

ViÖc lÊy mÉu l« h¹t gièng sÏ ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch dïng c¸c ph­¬ng ph¸p vµ thiÕt bÞ thÝch hîp. C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô lÊy mÉu cÇn thiÕt bao gåm:

- Xiªn lÊy mÉu.

- C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.

- Dông cô chia mÉu.

- C¸c dông cô kh¸c: tói, bao ®ùng mÉu, thÎ ghi chÐp, dông cô niªm phong...

ViÖc lÊy mÉu ®Ó cÊp Chøng chØ ph¶i ®­îc thùc hiÖn bëi nh÷ng ng­êi ®· ®­îc ®µo t¹o, cã kinh nghiÖm vµ ®­îc cÊp giÊy c«ng nhËn chÝnh thøc vÒ lÊy mÉu. Nh÷ng qui ®Þnh vÒ lÊy mÉu ë trong tiªu chuÈn nµy ph¶i ®­îc tu©n thñ khi tiÕn hµnh lÊy mÉu l« h¹t gièng.

§Ó l« h¹t gièng ®­îc cÊp chøng chØ th× l« h¹t gièng ph¶i ®­îc s¾p xÕp thuËn lîi cho viÖc ®i vµo lÊy mÉu ë tõng vËt chøa. NÕu l« h¹t gièng hoÆc vËt chøa kh«ng ®¸p øng c¸c qui ®Þnh nµy th× viÖc lÊy mÉu sÏ kh«ng ®­îc tiÕn hµnh vµ yªu cÇu ph¶i s¾p xÕp l¹i l« h¹t gièng. Theo yªu cÇu cña ng­êi lÊy mÉu, chñ së h÷u cña l« h¹t gièng ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ mäi th«ng tin liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh l« h¹t gièng ®ã. ViÖc lÊy mÉu sÏ bÞ hñy bá khi cã b»ng chøng râ rµng vÒ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng.

§èi víi c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu d¹ng vËt chøa, nÕu nghi ngê vÒ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt cña l« h¹t gièng th× thùc hiÖn theo qui ®Þnh ë Phô lôc D-Thö nghiÖm tÝnh kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c l« h¹t gièng chøa trong nhiÒu d¹ng vËt chøa

§èi víi nh÷ng l« h¹t gièng ë trong c¸c vËt chøa hoÆc bao chøa tõ 15 ®Õn 100kg, sè l­îng mÉu ®iÓm tèi thiÓu cÇn lÊy theo qui ®Þnh sau:

§èi víi c¸c l« h¹t gièng ë trong vËt chøa hoÆc bao chøa nhá h¬n 15kg, c¸c bao chøa sÏ ®­îc gép thµnh c¸c ®¬n vÞ kh«ng v­ît qu¸ 100kg vµ mçi ®¬n vÞ nµy ®­îc coi lµ mét bao chøa nªu trong qui ®Þnh trªn.

Khi lÊy mÉu h¹t gièng ë c¸c vËt chøa hoÆc bao chøa lín h¬n 100kg hoÆc tõ dßng h¹t ®ang ®i vµo c¸c bao chøa, th× yªu cÇu tèi thiÓu theo qui ®Þnh sau ®©y:

Khèi l­îng l«	Sè l­îng mÉu ®iÓm cÇn lÊy
≤500kg	LÊy Ýt nhÊt 5 mÉu ®iÓm
501-3.000kg	Cø 300 kg lÊy mét mÉu ®iÓm, nh­ng kh«ng d­íi 5 mÉu ®iÓm
3.001-20.000kg	Cø 500 kg lÊy mét mÉu ®iÓm, nh­ng kh«ng d­íi 10 mÉu ®iÓm
≥20.001kg	Cø 700 kg lÊy mét mÉu ®iÓm, nh­ng kh«ng d­íi 40 mÉu ®iÓm

Trong mäi tr­êng hîp, khi lÊy mÉu l« h¹t gièng d­íi 15 bao chøa hoÆc vËt chøa th× sè l­îng mÉu ®iÓm ®­îc lÊy ë mçi bao chøa nh­ nhau ®èi víi nh÷ng bao chøa ®­îc chän ®Ó lÊy mÉu.

Khèi l­îng tèi thiÓu cña c¸c mÉu göi qui ®Þnh nh­ sau:

• 
  MÉu ®Ó x¸c ®Þnh ®é Èm: 100g ®èi víi c¸c loµi ph¶i xay mÉu vµ 50g ®èi víi c¸c loµi kh¸c nh­ qui ®Þnh ë B¶ng 1A.
  
• 
  MÉu ®Ó lµm c¸c phÐp thö kh¸c: Ýt nhÊt ph¶i cã khèi l­îng nh­ qui ®Þnh ë B¶ng 1A.
  
• 
  §èi víi l« h¹t gièng cã khèi l­îng nhá (xem 1.4.1.) th× mÉu göi ph¶i cã khèi l­îng Ýt nhÊt b»ng khèi l­îng cña mÉu ph©n tÝch ®é s¹ch nªu ë B¶ng 1A, víi ®iÒu kiÖn kh«ng yªu cÇu kiÓm tra h¹t kh¸c loµi vµ h¹t kh¸c gièng.
  

“MÉu göi ®Õn chØ cã khèi l­îng ... g, kh«ng phï hîp víi qui ®Þnh cña ph­¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm h¹t gièng”.

C¸c mÉu ®iÓm cã kÝch th­íc gÇn b»ng nhau lÊy tõ mçi vÞ trÝ ®­îc chän ®Ó lÊy mÉu ë trong bao chøa hoÆc vËt chøa, hoÆc tõ mçi ®iÓm ®­îc chän ®Ó lÊy mÉu ë trong thïng chøa lín. C¸c ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®­îc m« t¶ ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.6.4.A.).

Khi l« h¹t gièng chøa trong bao hoÆc vËt chøa, th× bao hoÆc vËt chøa ®­îc chän ®Ó lÊy mÉu mét c¸ch ngÉu nhiªn ®Òu kh¾p c¶ l« vµ c¸c mÉu ®iÓm sÏ ®­îc lÊy ë ®Ønh, ë gi÷a vµ ë ®¸y bao, nh­ng kh«ng nhÊt thiÕt lÊy nhiÒu h¬n mét vÞ trÝ ë trong mét bao, trõ khi ph¶i lÊy 2 hoÆc 3 mÉu ®iÓm ë mçi bao nh­ qui ®Þnh ë 1.6.2.

Khi h¹t gièng ®ùng trong thïng hoÆc vËt chøa lín, c¸c mÉu ®iÓm sÏ ®­îc lÊy ë c¸c vÞ trÝ vµ ®é s©u ngÉu nhiªn.

Trong tr­êng hîp h¹t gièng cã vá r¸p kh«ng thÓ ch¶y tù do ®­îc, c¸c mÉu ®iÓm cã thÓ ®­îc lÊy b»ng tay.

Khi h¹t gièng ®ãng gãi ë trong c¸c vËt chøa nhá hoÆc vËt chøa chèng Èm (hép s¾t t©y hoÆc bao, tói nilon), th× nªn lÊy mÉu tr­íc khi h¹t ®­îc ®­a vµo vËt chøa. Khi kh«ng thùc hiÖn ®­îc th× mét sè l­îng vËt chøa võa ®ñ sÏ ®­îc më ra ®Ó lÊy c¸c mÉu ®iÓm, sau ®ã sÏ ®­îc ®ãng l¹i hoÆc chuyÓn h¹t gièng sang c¸c vËt chøa míi.

MÉu h¹t gièng còng cã thÓ ®­îc lÊy trªn b¨ng chuyÒn ®ãng gãi, miÔn lµ mÉu ph¶i ®­îc lÊy ®ång ®Òu ngang qua mÆt c¾t cña dßng h¹t vµ kh«ng lµm r¬i v·i h¹t ra ngoµi.
1.6.5. LËp mÉu hçn hîp

NÕu c¸c mÉu ®iÓm ®ång nhÊt th× chóng ®­îc gép l¹i ®Ó t¹o thµnh mét mÉu hçn hîp.

C¸c mÉu göi ®­îc lËp b»ng c¸ch gi¶m mÉu hçn hîp ®Õn kÝch th­íc phï hîp b»ng mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p nªu ë 1.7.3, hoÆc dïng lo¹i thiÕt bÞ lín h¬n nÕu cÇn thiÕt.

NÕu khã trén vµ gi¶m mÉu mét c¸ch chÝnh x¸c ë ®iÒu kiÖn n¬i lÊy mÉu, th× toµn bé mÉu hçn hîp sÏ ®­îc chuyÓn ®Õn phßng kiÓm nghiÖm ®Ó gi¶m mÉu.

NÕu mÉu hçn hîp cã kÝch th­íc võa ®ñ th× cã thÓ ®­îc coi lµ mÉu göi mµ kh«ng cÇn ph¶i gi¶m mÉu.

C¸c mÉu bæ sung do chñ l« h¹t gièng yªu cÇu t¹i thêi ®iÓm lÊy mÉu, nÕu ®­îc chÊp nhËn, còng sÏ ®­îc chuÈn bÞ nh­ c¸ch lËp mÉu göi vµ sÏ ®­îc ghi lµ “MÉu thø hai”.
1.6.7. Göi mÉu

MÉu göi ®­îc ghi m· hiÖu cña l« h¹t gièng ®Ó kh¼ng ®Þnh sù liªn quan gi÷a mÉu vµ l« h¹t gièng. §Ó ®­îc cÊp Chøng chØ cña l« h¹t gièng th× mÉu göi ph¶i ®­îc niªm phong.

C¸c mÉu sÏ ®­îc ®ãng gãi ®Ó tr¸nh bÞ h­ háng trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. C¸c mÉu chØ ®­îc ®ãng gãi trong bao chèng Èm ®èi víi mÉu ph©n tÝch ®é Èm hoÆc trong tr­êng hîp l« h¹t gièng ®· ®­îc lµm kh« ®Õn ®é Èm thÊp vµ còng ®­îc chøa ë trong c¸c vËt chøa chèng Èm. C¸c mÉu ®ùng trong bao chèng Èm, ph¶i dån hÕt kh«ng khÝ ra khái mÉu. MÉu thö nÈy mÇm kh«ng ®ãng gãi trong bao chèng Èm, nÕu kh«ng ®¸p øng ®iÒu kiÖn trªn.

C¸c mÉu cÇn göi ®Õn c¸c phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng cµng sím cµng tèt vµ ph¶i do ng­êi lÊy mÉu trùc tiÕp göi, kh«ng ®­îc göi qua chñ cña l« gièng, ng­êi ®Ò nghÞ kiÓm tra hoÆc nh÷ng ng­êi kh«ng ®­îc ñy quyÒn lÊy mÉu. NÕu h¹t gièng ®· ®­îc xö lý hãa chÊt th× tªn cña hãa chÊt xö lý ph¶i ®­îc th«ng b¸o cho phßng kiÓm nghiÖm biÕt.

Khèi l­îng tèi thiÓu cña c¸c mÉu ph©n tÝch ®­îc qui ®Þnh ë tõng phÐp thö.

T¹i phßng kiÓm nghiÖm h¹t gièng, mÉu göi sÏ ®­îc chia vµ lµm gi¶m khèi l­îng ®Ó cã mÉu ph©n tÝch phï hîp víi qui ®Þnh ®èi víi tõng phÐp thö.

MÉu göi tr­íc hÕt ®­îc trén ®Òu. Sau ®ã, mÉu ph©n tÝch ®­îc lËp b»ng c¸ch chia ®«i nhiÒu lÇn, hoÆc b»ng c¸ch lÊy ra c¸c phÇn nhá ngÉu nhiªn råi sau ®ã gép vµ trén l¹i. C¸c thiÕt bÞ vµ ph­¬ng ph¸p ®­îc m« t¶ ë Phô lôc Ch­¬ng 2.

Ph­¬ng ph¸p chia ®«i mÉu b»ng tay chØ ®­îc phÐp ¸p dông ®èi víi mét sè loµi ®­îc qui ®Þnh ë Phô lôc (1.7.3.A.4).

C¸c mÉu ph©n tÝch ®­îc lÊy riªng, sau khi lÊy mÉu ph©n tÝch hoÆc nöa mÉu ph©n tÝch ®Çu tiªn th× phÇn cßn l¹i cña mÉu göi sÏ ®­îc trén l¹i tr­íc khi mÉu thø hai hoÆc nöa mÉu thø hai ®­îc lÊy.

Khi lºp m¹u phµn tÏch ph¨i tiÆn h¡nh chia m¹u theo ½îng mét trong cŸc phõçng phŸp qui ®Þnh ê 1.7.3 .

Phõçng phŸp n¡y thÏch hìp cho t¶t c¨ cŸc lo­i h­t giâng, tr÷ cŸc d­ng h­t quŸ nh v¡ rŸp kh«ng thÓ dïng c¸c thiÕt bÞ chia mÉu ®­îc.

ThiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn, th­êng cã 2 lo¹i, lo¹i kÝch th­íc nhá h¬n cho c¸c loµi cã h¹t gièng nhá vµ lo¹i kÝch th­íc lín h¬n cho c¸c loµi cã h¹t gièng lín (lóa, ng« vµ ®Ëu ®ç, hoÆc lín h¬n). C¸c bé phËn chÝnh gåm phÔu chøa mÉu vµ thïng chia cã d¹ng nãn gåm c¸c v¸ch ng¨n h­íng h¹t vµo 2 khay høng.

C¸c h­íng dÉn chi tiÕt ®­îc nªu ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.7.3.A.1(a))

b) ThiÕt bÞ chia m¹u d­ng hæp (Soil divider)

Lµ d¹ng thiÕt bÞ ®¬n gi¶n h¬n, ®­îc thiÕt kÕ trªn cïng mét nguyªn t¾c nh­ thiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn. C¸c khe dÉn ®­îc bè trÝ thµnh mét hµng th¼ng thay cho viÖc bè trÝ thµnh vßng trßn nh­ ë thiÕt bÞ chia mÉu d¹ng nãn. ThiÕt bÞ nµy gåm mét hép chøa mÉu víi c¸c khe hoÆc m¸ng dÉn ®Ýnh vµo, mét c¸i khung ®Ó gi÷ hép ®ùng mÉu, hai c¸i khay ®ùng mÉu vµ mét c¸i xÎng xóc mÉu.

C¸c h­íng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.7.3.A.1(b))

(c) ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m (Centrifugal divider)

ThiÕt bÞ chia mÉu ly t©m, dïng lùc ly t©m ®Ó trén vµ r¶i h¹t lªn kh¾p bÒ mÆt chia.

C¸c h­íng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.7.3.A.1(c))

1.7.3.2. Chia mÉu b»ng dông cô c¶i tiÕn

Phõçng phŸp n¡y thÏch hìp cho hÇu hÕt cŸc lo­i h­t giâng.

C¸c h­íng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.7.3.A.2)

1.7.3.3. Chia mÉu b»ng th×a

Phõçng phŸp n¡y ch× ½õìc dïng ½âi vèi cŸc m¹u h¹t gièng cÜ kÝch th­íc nhÞ hoÆc khi cÇn lÊy ra mét l­îng mÉu rÊt nhá.

C¸c h­íng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.7.3.A.3)

1.7.3.4. Chia m¹u b±ng tay

Ph­¬ng ph¸p nµy chØ dïng ®èi víi mét sè lo­i h­t cã vá r¸p nhõ lîa, h¹t cá...

C¸c h­íng dÉn chi tiÕt nªu ë Phô lôc Ch­¬ng 1 (1.7.3.A.4)
1.7.4. B¶o qu¶n mÉu

1.7.4.1. Tr­íc khi kiÓm nghiÖm

CÇn ph¶i b¾t ®Çu kiÓm nghiÖm mÉu ngay trong ngµy tiÕp nhËn. NÕu ph¶i ®Ó chËm l¹i th× mÉu cÇn ®­îc b¶o qu¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn sao cho nh÷ng thay ®æi vÒ chÊt l­îng cña h¹t gièng ®­îc gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt.

C¸c mÉu sau ph©n tÝch ®­îc b¶o qu¶n tèi thiÓu 3 th¸ng kÓ tõ ngµy cÊp chøng chØ, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt mäi sù thay ®æi vÒ chÊt l­îng nh»m gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i cña ng­êi göi mÉu vÒ c¸c kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm.

Khi cÇn kiÓm nghiÖm l¹i th× mét phÇn mÉu sÏ ®­îc lÊy ra tõ mÉu l­u theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p qui ®Þnh ë 1.7.3. PhÇn cßn l¹i sÏ ®­îc l­u gi÷ ë trong kho b¶o qu¶n.

1.7.4.3. MÉu l­u

MÉu l­u tõ mÉu göi: §­îc b¶o qu¶n tèi thiÓu sau mét vô trong nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt mäi sù thay ®æi vÒ chÊt l­îng nh»m gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ tÝnh ®óng gièng vµ ®é thuÇn cña l« gièng trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, phßng kiÓm nghiÖm sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi mäi sù h­ háng x¶y ra do chÊt l­îng ban ®Çu cña mÉu.

MÉu l­u sau ph©n tÝch: Toµn bé mÉu sau ph©n tÝch sÏ ®­îc b¶o qu¶n tèi thiÓu 3 th¸ng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp liªn quan ®Õn kÕt qu¶ kiÓm nghiÖm.
1.7.5. Tr×nh tù ph©n tÝch mÉu trong phßng kiÓm nghiÖm




MÉu göi


X¸c ®Þnh

§é Èm

MÉu l­u

























B¶o qu¶n mÉu

sau ph©n tÝch

Ch­¬ng 2. phµn tÏch ½æ s­ch

(Purity analysis)
2.1. Mòc ½Ïch

a) XŸc ½Ùnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi l­îng c¸c thµnh phÇn ë trong m¹u thö nghiÖm, t÷ ½Ü suy ra tû lÖ c¸c th¡nh ph·n ë trong lá h­t giâng.

b) NhËn biÕt c¸c h¹t kh¸c loµi vµ c¸c d¹ng t¹p chÊt cã ë trong mÉu.
2.2. §ịnh nghÜa

2.2.1. H¹t s¹ch (pure seed)

H­t s­ch l¡ h­t cða lo¡i cµy trãng m¡ ngõéi gøi m¹u yÅu c·u kiÓm tra ho´c chiÆm õu thÆ ë trong m¹u ph©n tÝch, bao gãm t¶t c¨ cŸc giâng cða lo¡i cµy trãng ½Ü.

H­t s­ch gåm c¸c thµnh phÇn sau ®©y:

1) CŸc h¹t gièng nguyªn vÑn (kÓ c¶ c¸c h­t xanh non, b¾ nhÞ, teo qu°t, bÙ bÎnh ho´c ½¬ n¨y m·m nhõng vÉn cã néi nhò vµ ½õìc xŸc ½Ùnh ch°c ch°n l¡ cða lo¡i ½Ü nÆu chîng kháng bÙ chuyÌn th¡nh h­ch n¶m, còc n¶m ho´c nât tuyÆn trïng) vµ c¸c d¹ng h­t giâng ½´c biÎt nhõ b«ng chÐt, qu¨ bÆ, qu¨ nÀ, qu¶ dÜnh... ½õìc qui ½Ùnh ½âi vèi t÷ng chi (genus) ho´c t÷ng lo¡i (species) ë phÇn ®Þnh nghÜa vÒ h¹t s¹ch trong Phô lôc Ch­¬ng 2 (2.2.1.A.1. vµ 2.2.1.A.2.).

2) CŸc mÈu vì cña h¹t gièng cÜ kÏch thõèc lèn hçn mæt nøa kÏch th­íc ban ®Çu cða chîng.

3) C¸c h¹t cã phÇn phô ®Ýnh cïng: C¸c h¹t cã phÇn phô ®Ýnh cïng ®­îc qui ®Þnh vµ b¸o c¸o nh­ ë Phô lôc (2.2.1..A.5.).

H­t khŸc lo¡i lµ h­t cña c¸c loµi cµy trãng khŸc vèi lo¡i cða h­t s­ch.

§èi víi nh÷ng loµi vµ chi kh«ng cã ®Þnh nghÜa h¹t s¹ch ë Phô lôc Ch­¬ng 2 (2.2.1.A.1 vµ 2.2.1.A.2) th× ¸p dông c¸c ®Þnh nghÜa ë 2.2.1. C¸c d¹ng qu¶ ®Ëu sÏ ®­îc bãc vµ t¸ch riªng h¹t gièng ra, c¸c phÇn nguyªn liÖu kh«ng ph¶i lµ h¹t gièng sÏ ®­îc ®­a vµo t¹p chÊt, trõ mét sè loµi hoÆc chi ®­îc nªu ë phÇn §Þnh nghÜa H¹t s¹ch, Phô lôc Ch­¬ng 2 (2.2.1.A.1 vµ 2.2.1.A.2.).

2.2.3. T¹p chÊt (inert matter)

T­p ch¶t bao gãm cŸc d­ng h­t v¡ cŸc d­ng vËt ch¶t khŸc kháng ½õìc coi l¡ h­t s­ch hoÆc h¹t kh¸c loµi, cò thÌ:

1) D­ng qu¶ bÕ m¡ bªn trong râ rµng lµ kháng cÜ h­t giâng.

2) MÈu vë ho´c g¹y cða h­t giâng cÜ kÏch thõèc b±ng ho´c nhá h¬n mæt nøa kÏch thõèc ban ®Çu.

3) Bæ phºn khŸc ë h¹t gièng kháng ®­a vµo phÇn h­t s­ch (qui ½Ùnh ë Phô lôc Ch­¬ng 2) thÖ ph¨i tŸch ra v¡ ½õa v¡o ph·n t­p ch¶t.

4) H­t gièng hà §ºu (Fabaceae), hà C¶i (Brassicaceae) bÙ m¶t vÞ ho¡n to¡n.

5) H¹t gièng hä §Ëu (Fabaceae) bÞ t¸ch ®«i còng ®­îc coi lµ t¹p chÊt, bÊt kÓ cã hoÆc kh«ng cã ph«i vµ/hoÆc cã thÓ cã h¬n mét nöa vá h¹t ®Ýnh cïng.

6) H¹t rång, vá trÊu, l«ng, cäng, l¸, vÈy, c¸nh, vá c©y, hoa, nèt tuyÕn trïng, c¸c thÓ nÊm nh­ cùa gµ, h¹ch nÊm vµ khèi bµo tö nÊm, ®Êt, c¸t, ®¸, sái vµ c¸c d¹ng vËt chÊt kh¸c.

M¹u phµn tÏch ½æ s­ch ½õìc tŸch ra 3 thµnh ph·n: h­t s­ch, h­t khŸc lo¡i v¡ t­p ch¶t. Tý lÎ ph·n tr¯m cða måi thµnh ph·n ½õìc xŸc ½Ùnh theo khâi lõìng cña chóng ë trong mÉu. TÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c loµi vµ c¸c d¹ng t¹p chÊt cã mÆt sÏ ®­îc x¸c ®Þnh cµng kü cµng tèt vµ nÕu ®­îc yªu cÇu b¸o c¸o th× ph¶i x¸c ®Þnh tû lÖ cña chóng theo khèi l­îng.

- MŸy thäi h­t hoÆc sµng, r©y thÝch hîp.

- C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.

- KÏnh lîp, ®Ìn chiÕu s¸ng, hæp petri, panh g¾p h¹t ...

MÉu ph©n tÝch ®é s¹ch ®­îc lÊy ra tõ mÉu göi nh­ qui ®Þnh ë 1.7. MÉu ph©n tÝch ®é s¹ch cã thÓ lµ mét mÉu toµn bé cã khèi l­îng tèi thiÓu nh­ qui ®Þnh ë b¶ng 1.A hoÆc cã thÓ lµ hai mÉu gi¶m, mçi mÉu cã khèi l­îng Ýt nhÊt b»ng mét nöa khèi l­îng qui ®Þnh vµ ®­îc lÊy ®éc lËp.

MÉu ph©n tÝch toµn bé (hoÆc tõng mÉu gi¶m) ®­îc c©n ë ®¬n vÞ gam (g), lÊy ®Õn sè lÎ tèi thiÓu cÇn thiÕt ®Ó tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m c¸c thµnh phÇn cña nã ®Õn mét sè lÎ.

2.5.2. T¸ch c¸c thµnh phÇn trong mÉu

1. 
   MÉu ph©n tÝch toµn bé (hoÆc mÉu gi¶m) sau khi c©n, sÏ ®­îc kiÓm tra ®Ó t¸ch c¸c thµnh phÇn: h¹t s¹ch, h¹t kh¸c loµi vµ t¹p chÊt nh­ ®Þnh nghÜa ë 2.2. NÜi chung, cŸch l¡m l¡ quan sŸt b±ng m°t thõéng ho´c dïng kÏnh lîp vµ ¸nh s¸ng, kiÌm tra kþ t÷ng h¹t vµ c¸c th¡nh ph·n kh¸c cÜ ë trong m¹u. Trong mæt sâ trõéng hìp cÜ thÌ dïng s¡ng, rµy ho´c mŸy thäi ½Ì tŸch sç bæ cŸc th¡nh ph·n ra khÞi m¹u. ViÖc t¸ch c¸c h¹t s¹ch ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña h¹t gièng, khi cÇn thiÕt cã thÓ dïng c¸c biÖn ph¸p cç hàc nh­ Ên nhÑ tay lªn h¹t ®Ó kiÓm tra nhõng kháng ½õìc l¡m ¨nh hõêng ½Æn kh¨ n¯ng nÈy m·m cða h­t giâng.
   
2. 
   Khi t¸ch c¸c h¹t s¹ch ph¶i c¨n cø vµo ®Þnh nghÜa cô thÓ cña h¹t s¹ch ®èi víi tõng loµi ®­îc chØ dÉn ë Phô lôc (2.2.1.A.1 vµ 2.2.1.A.2.).
   
3. 
   Khi mÉu gÆp c¸c loµi kh«ng thÓ hoÆc khã ph©n biÖt víi loµi cña h¹t s¹ch, th× ¸p dông mét trong nh÷ng c¸ch ®­îc m« t¶ ë Phô lôc (2.6.A.1.).
   
4. 
   Khi mÉu gÆp c¸c d¹ng t¹p chÊt lín cã thÓ cã ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®é s¹ch, th× ¸p dông c¸ch ph©n tÝch vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ nh­ ë Phô lôc (2.6.A.2.).
   

6. Khi mÉu gÆp c¸c d¹ng c«n trïng cßn sèng th× c¸ch lµm nh­ qui ®Þnh ë 2.5.4.

7. Sau khi tŸch xong, t÷ng th¡nh ph·n (h­t s­ch, h­t khŸc lo¡i v¡ t­p ch¶t) sÁ ½õìc cµn khâi lõìng (g) ½Ì tÏnh tý lÎ ph·n tr¯m. Tuú theo khèi l­îng cña mÉu ph©n tÝch, sè lÎ khi c©n ®­îc qui ®Þnh nh­ sau:

Khèi l­îng cña mÉu ph©n tÝch (g) Sè lÎ cÇn lÊy

 1,000 4

1,000 - 9,999 3

10,00 - 99,99 2

100,0 - 999,9 1

 1000 0

2.5.3. C¸ch tÝnh sè l­îng h¹t cá d¹i

- Khi cÇn b¸o c¸o sè l­îng h¹t cá d¹i th× c¸ch tÝnh ¸p dông nh­ qui ®Þnh ®èi víi sè l­îng h¹t kh¸c loµi ë Ch­¬ng 3 (xem 3.6.). KÕt qu¶ ®­îc b¸o c¸o lµ sâ lõìng h­t cÞ d­i t×m thÊy trong tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc trong 1kg m¹u phµn tÏch.

- NÆu ngõéi gøi m¹u yÅu c·u x¸c ®Þnh tªn loµi cá d¹i thÖ ph¨i ghi ®Çy ®ñ tªn vµ sâ lõìng h¹t cða cŸc lo¡i cÞ d­i ½õìc yÅu c·u kiÌm tra.

Lõu û: NÆu phŸt hiÎn trong mÉu cÜ h­t cÞ d­i thuæc ½âi tõìng kiÌm dÙch thÖ ph¨i ngõng c«ng viÖc ph©n tÝch, ®Ò nghÞ niÅm phong lá h­t giâng ½Ü v¡ tháng bŸo ngay cho cŸc cç quan kiÌm dÙch thùc vËt xø lû.

2.5.4. C¸ch tÝnh sè l­îng s©u mät sèng

- Sµu màt sâng bao gãm tÊt c¶ cŸc d­ng cßn sèng cða cŸc loµi cán trïng g©y h¹i cÜ m´t trong m¹u.

- NguyÅn t°c chung cñng giâng nhõ ½âi vèi h­t cÞ d­i, cŸc d­ng cán trïng cÝn sâng ½õìc tŸch ra t÷ ph·n m¹u phµn tÏch ½æ s­ch, dïng tay giÆt chÆt cán trïng råi ½õa v¡o ph·n t­p ch¶t ½Ì tÏnh toŸn khâi lõìng cða t­p ch¶t.

- Khi cÇn b¸o c¸o sè l­îng s©u mät sèng th× ph¶i ®Õm sè l­îng c¸c d¹ng c«n trïng cßn sèng t×m thÊy trong mÉu ph©n tÝch. KÕt qu¶ b¸o c¸o lµ sâ lõìng s©u mät sèng t×m thÊy trong khèi l­îng h¹t kiÓm tra hoÆc trong 1kg m¹u phµn tÏch.

- NÆu ngõéi gøi m¹u yÅu c·u x¸c ®Þnh tªn loµi c«n trïng thÖ ph¨i ghi ®Çy ®ñ tªn vµ sâ lõìng cña nhùng lo¡i c«n trïng ®ã.

Lõu û: NÆu phŸt hiÎn trong mÉu cÜ sµu màt lµ ½âi tõìng kiÌm dÙch thÖ cñng ph¨i ngõng ngay c«ng viÖc ph©n tÝch, ®Ò nghÞ niÅm phong lá h­t giâng v¡ tháng bŸo cho cŸc cç quan kiÌm dÙch thùc vËt xø lû.
2.6. TÏnh toŸn kÆt qu¨

2.6.1. Ph©n tÝch mét mÉu toµn bé

Céng khèi l­îng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ®· t¸ch ra tõ mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng sè chªnh lÖch qu¸ 5% so víi khèi l­îng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö. KÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau sÏ ®­îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.

Tû lÖ phÇn tr¨m khèi l­îng cña tõng thµnh phÇn sÏ ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn tæng khèi l­îng thùc tÕ cña c¸c thµnh phÇn ®­îc t¸ch ra, kh«ng dùa trªn khèi l­îng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch.

Tû lÖ phÇn tr¨m khèi l­îng cña tõng d¹ng h¹t kh¸c loµi, hoÆc tõng d¹ng t¹p chÊt kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n, trõ khi ®­îc yªu cÇu.

2.6.1.3. C¸ch lµm trßn sè

Céng c¸c kÕt qu¶ ®· tÝnh to¸n cña c¸c thµnh phÇn ë trong mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng nµy kh«ng b»ng ®óng 100.0% (nghÜa lµ 99.9 hoÆc 100.1%), th× sau ®ã ph¶i céng thªm hoÆc bít ®i 0.1% ë phÇn cã gi¸ trÞ lín nhÊt (th­êng lµ phÇn h¹t s¹ch).

Céng khèi l­îng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn t¸ch ra tõ mÉu ph©n tÝch. NÕu tæng nµy chªnh lÖch qu¸ 5% so víi khèi l­îng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö. KÕt qu¶ cña lÇn thö nghiÖm sau sÏ ®­îc dïng ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o.

§èi víi tõng nöa mÉu ph©n tÝch, tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m khèi l­îng cña tõng thµnh phÇn ë trong mét mÉu ph©n tÝch, lÊy Ýt nhÊt ®Õn hai sè lÎ. Tû lÖ nµy ph¶i dùa trªn tæng khèi l­îng cña c¸c thµnh phÇn ë tõng nöa mÉu, kh«ng dùa trªn khèi l­îng ban ®Çu cña mÉu ph©n tÝch. Céng c¸c tû lÖ phÇn tr¨m t­¬ng øng ë hai nöa mÉu vµ tÝnh tû lÖ trung b×nh cña tõng thµnh phÇn. (Tû lÖ nµy cã thÓ ®­îc lµm trßn ®Õn hai sè lÎ, nh­ng kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh ®Ó thµnh 100,00%). KiÓm tra sai sè cho phÐp vµ lµm trßn nh­ qui ®Þnh ë 2.6.1.3.

Tû lÖ phÇn tr¨m khèi l­îng cña tõng d¹ng h¹t kh¸c loµi, hoÆc tõng d¹ng t¹p chÊt kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n, trõ khi ®­îc yªu cÇu.

§Ó x¸c ®Þnh tû lÖ phÇn tr¨m cuèi cïng trong b¸o c¸o th× ph¶i céng tÊt c¶ khèi l­îng cña h¹t s¹ch, t¹p chÊt vµ h¹t kh¸c loµi ë tõng lÇn nh¾c vµ tÝnh to¸n l¹i c¸c tû lÖ nµy dùa trªn tæng khèi l­îng cña tõng phÇn ë c¶ hai lÇn nh¾c.

Sù kh¸c nhau ë tõng thµnh phÇn cña hai nöa mÉu sÏ kh«ng ®­îc v­ît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 2.A.1. T×m gi¸ trÞ trung b×nh cña thµnh phÇn ®ã ë cét 1 hoÆc 2; cét 3 hoÆc 4 sÏ cho kho¶ng sai sè cho phÐp tèi ®a gi÷a hai gi¸ trÞ cña thµnh phÇn ®ã.

LÆp l¹i c¸ch lµm nµy ®èi víi tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn. NÕu tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ®Òu n»m trong sai sè cho phÐp, th× tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh cho tõng thµnh phÇn nh­ qui ®Þnh ë 2.6.2.2.

NÕu cã bÊt kú thµnh phÇn nµo v­ît qu¸ sai sè cho phÐp, th× lµm nh­ sau:

1. 
   Ph©n tÝch tiÕp hai nöa mÉu kh¸c (nh­ng kh«ng qu¸ 4 lÇn) cho ®Õn khi cã mét cÆp nöa mÉu cã c¸c thµnh phÇn n»m trong kho¶ng sai sè cho phÐp.
   
2. 
   Lo¹i bá c¸c cÆp nöa mÉu cã kÕt qu¶ chªnh lÖch v­ît qu¸ hai lÇn sai sè cho phÐp.
   
3. 
   Tû lÖ cña mçi thµnh phÇn ®­îc b¸o c¸o lµ gi¸ trÞ trung b×nh cña tÊt c¶ c¸c cÆp nöa mÉu cßn l¹i.
   

NÕu tÊt c¶ c¸c lÇn nh¾c cña c¸c thµnh phÇn ®Òu n»m trong kho¶ng sai sè cho phÐp th× céng khèi l­îng cña c¸c thµnh phÇn t­¬ng øng l¹i víi nhau vµ tÝnh to¸n tû lÖ phÇn tr¨m råi lµm trßn sè, lÊy ®Õn mét sè lÎ. C¸ch lµm trßn sè nh­ qui ®Þnh ë 2.6.1.3.

Khi cÇn ph¶i kiÓm tra thªm mét mÉu ph©n tÝch toµn bé n÷a, th× ¸p dông c¸ch lµm sau:

Thùc hiÖn phÐp thö nh­ qui ®Þnh ë 2.5.2. vµ tÝnh to¸n kÕt qu¶ nh­ qui ®Þnh ë 2.6.1.

Khi hai phÐp thö ®· ®­îc thùc hiÖn xong, tiÕn hµnh kiÓm tra sè liÖu vµ tÝnh to¸n nh­ ®èi víi phÐp thö trªn hai nöa mÉu ph©n tÝch (2.6.2), nh­ng dïng cét 3 hoÆc 4 cña B¶ng 2.A.2. ®Ó x¸c ®Þnh sai sè cho phÐp tèi ®a gi÷a hai gi¸ trÞ cña tõng thµnh phÇn.

NÕu sù sai kh¸c gi÷a c¸c kÕt qu¶ cña tõng thµnh phÇn v­ît qu¸ sai sè cho phÐp th× ph¶i ph©n tÝch thªm mét mÉu n÷a. NÕu kÕt qu¶ cao nhÊt vµ thÊp nhÊt kh«ng v­ît qu¸ hai lÇn sai sè cho phÐp, th× b¸o c¸o tû lÖ trung b×nh cña c¶ 3 mÉu (qui ®Þnh ë 2.6.3.3), trõ khi cã mét hoÆc vµi kÕt qu¶ râ rµng lµ do sai sãt chø kh«ng ph¶i lµ sù sai kh¸c ngÉu nhiªn cña mÉu. Trong tr­êng hîp ®ã, ph¶i lo¹i bá phÐp thö cã sai sãt.

2.6.3.3. C¸ch tÝnh to¸n vµ lµm trßn sè

§èi víi nh÷ng mÉu ®­îc ®­a vµo ®Ó tÝnh kÕt qu¶, céng khèi l­îng tõng thµnh phÇn cña tõng mÉu l¹i víi nhau vµ tiÕn hµnh tÝnh to¸n nh­ qui ®Þnh ë 2.6.1.2. vµ lµm trßn sè nh­ qui ®Þnh ë 2.6.1.3. TÝnh trung b×nh kÕt qu¶ cña c¸c mÉu vµ lµm trßn sè nh­ qui ®Þnh ë 2.6.1.3.

KÕt qu¶ ph©n tÝch ®é s¹ch sÏ ®­îc b¸o c¸o tíi 1 sè lÎ vµ tû lÖ phÇn tr¨m cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn ph¶i b»ng 100.00%. Thµnh phÇn nµo d­íi 0.05% sÏ ®­îc ghi lµ “vÕt”.

Tû lÖ phÇn tr¨m cña h¹t s¹ch, h¹t kh¸c loµi vµ t¹p chÊt ®­îc b¸o c¸o ë trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch. NÕu kÕt qu¶ mét thµnh phÇn nµo ®ã b»ng kh«ng, th× ph¶i ghi lµ “-0.0-“.

Khi cã d¹ng ®Æc biÖt cña t¹p chÊt, cña h¹t kh¸c loµi, hoÆc c¸c h¹t cã c¸c phÇn phô (r©u, c¸nh..) nh­ qui ®Þnh ë phÇn ®Þnh nghÜa h¹t s¹ch vµ qui ®Þnh ë 2.2.1.A.5 trong Phô lôc, ®­îc tim thÊy v­ît qu¸ 1% vµ trong tr­êng hîp ng­êi göi mÉu yªu cÇu, th× tû lÖ phÇn tr¨m cña tõng loµi, tõng d¹ng t¹p chÊt ph¶i ®­îc b¸o c¸o ë trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch.

Khi khèi l­îng cña mÉu ph©n tÝch ®é s¹ch kh¸c víi qui ®Þnh ë B¶ng 1.A, th× khèi l­îng kiÓm tra thùc tÕ sÏ ®­îc b¸o c¸o ë trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch.

Ch­¬ng 3. X¸c ®Þnh sè l­îng h¹t kh¸c loµi

(Determination of other seeds by number)
3.1. Môc ®Ých

X¸c ®Þnh sè l­îng c¸c h¹t kh¸c loµi cã trong mÉu thö nghiÖm.

PhÐp thö ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®Õm vµ thÓ hiÖn b»ng sè l­îng h¹t kh¸c loµi ®­îc t×m thÊy trong tæng sè h¹t hoÆc khèi l­îng h¹t ®­îc kiÓm tra. Khi c¸c h¹t ®­îc t×m thÊy kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ch¾c ch¾n ®Õn møc ®é loµi th× cho phÐp chØ b¸o c¸o tªn chi (genus).

Khi x¸c ®Þnh sè l­îng h¹t kh¸c loµi, nh÷ng ®Þnh nghÜa qui ®Þnh ë ®iÒu 2.2 sÏ ®­îc ¸p dông. Ph¹m vi x¸c ®Þnh h¹t kh¸c loµi ®Ó b¸o c¸o sÏ lµ mét phÐp thö trªn mÉu toµn bé, phÐp thö trªn mÉu h¹n chÕ, phÐp thö trªn gi¶m hoÆc phÐp thö trªn mÉu gi¶m-h¹n chÕ.
3.4. ThiÕt bÞ

Sµng, m¸y thæi, kÝnh phãng ®¹i, ®Ìn vµ c¸c dông cô kh¸c cã thÓ sö dông ®Ó hç trî cho c¸n bé ph©n tÝch trong qu¸ tr×nh kiÓm tra mÉu vµ gi¶m bít nh÷ng c«ng viÖc liªn quan.

1. 
   Khèi l­îng cña mÉu ph©n tÝch hoÆc lµ mét mÉu cã khèi l­îng ®­îc ­íc tÝnh ®Ó cã Ýt nhÊt 25.000 h¹t, hoÆc kh«ng Ýt h¬n khèi l­îng qui ®Þnh ë B¶ng 1.A.
   
2. 
   NÕu c¸c loµi ®­îc yªu cÇu kiÓm tra thuéc lo¹i khã ph©n biÖt th× chØ cÇn kiÓm tra Ýt nhÊt 1/5 khèi l­îng mÉu ph©n tÝch ®­îc qui ®Þnh ë B¶ng 1.A.
   

MÉu ph©n tÝch sÏ ®­îc kiÓm tra ®Ó t×m tÊt c¶ c¸c h¹t kh¸c loµi, hoÆc chØ nh÷ng loµi mµ ng­êi göi mÉu yªu cÇu kiÓm tra. Sè l­îng h¹t kh¸c loµi t×m thÊy sÏ ®­îc ®Õm.

NÕu chØ cÇn t×m mét sè loµi cô thÓ ®­îc yªu cÇu, th× sù kiÓm tra cã thÓ dõng l¹i khi ®· t×m thÊy mét hoÆc vµi h¹t cña mét hoÆc tÊt c¶ nh÷ng loµi ®­îc yªu cÇu (nghÜa lµ, phï hîp víi yªu cÇu cña ng­êi göi mÉu).
3.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶

TÝnh sè l­îng h¹t cña tõng loµi yªu cÇu hoÆc tæng sè h¹t t×m thÊy trong tæng sè h¹t kiÓm tra. Ngoµi ra, còng cã thÓ tÝnh sè l­îng h¹t trªn mét ®¬n vÞ khèi l­îng (ch¼ng h¹n, trªn 1kg).

§Ó quyÕt ®Þnh xem sù sai kh¸c cña hai phÐp thö ®­îc thùc hiÖn ë cïng mét phßng kiÓm nghiÖm hoÆc ë c¸c phßng kiÓm nghiÖm kh¸c nhau lµ cã ý nghÜa hay kh«ng th× dïng B¶ng 3.A.1 ë Phô lôc Ch­¬ng 3. Hai mÉu so s¸nh ph¶i cã khèi l­îng gÇn b»ng nhau.

NÕu phÐp thö thø hai hoÆc nhiÒu phÐp thö h¬n ®­îc tiÕn hµnh trªn cïng mét mÉu th× sau ®ã kÕt qu¶ b¸o c¸o lµ tæng sè h¹t t×m thÊy trong tæng khèi l­îng h¹t kiÓm tra.

Khèi l­îng h¹t thùc tÕ kiÓm tra, tªn khoa häc vµ sè l­îng h¹t cña tõng loµi t×m thÊy trong khèi l­îng nµy ®­îc b¸o c¸o trªn phiÕu kÕt qu¶ ph©n tÝch, ngoµi ra kÕt qu¶ còng cã thÓ ®­îc thÓ hiÖn lµ sè h¹t cña tõng loµi hoÆc tæng sè c¸c h¹t kh¸c loµi trªn 1kg.

Trªn phiÕu kÕt qu¶ ghi lµ phÐp thö toµn bé, phÐp thö h¹n chÕ, phÐp thö trªn mÉu gi¶m hoÆc phÐp thö trªn mÉu gi¶m-h¹n chÕ tïy theo tõng tr­êng hîp cô thÓ.

Ch­¬ng 4. KiÓm tra h¹t kh¸c gièng

(Verification of other variety seeds)
4.1. Môc ®Ých

X¸c ®Þnh sè l­îng h¹t kh¸c gièng ë trong mÉu ph©n tÝch ®Ó tÝnh møc ®é lÉn h¹t kh¸c gièng ë trong l« h¹t gièng.

Lµ mÉu h¹t gièng cã c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng vÒ h×nh th¸i vµ sinh lý phï hîp víi b¶n m« t¶ gièng, ®­îc c¬ quan chuyªn m«n cã thÈm quyÒn c«ng nhËn.

Lµ h¹t cña gièng kh¸c, cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc tr­ng vÒ h×nh th¸i cã thÓ ph©n biÖt râ víi h¹t cña gièng mµ ng­êi göi mÉu yªu cÇu thö nghiÖm, ®­îc tÝnh b»ng tû lÖ phÇn tr¨m hoÆc sè h¹t trong mét ®¬n vÞ khèi l­îng.

- PhÐp thö h¹t kh¸c gièng ®­îc tiÕn hµnh tõ phÇn h¹t s¹ch nh­ qui ®Þnh ë ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.2.1) .

- H¹t kh¸c gièng ®­îc ®Õm vµ tÝnh tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t t×m thÊy trong tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc trong mét ®¬n vÞ khèi l­îng h¹t kiÓm tra.

- Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra h¹t kh¸c gièng trong tiªu chuÈn nµy chñ yÕu lµ dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña h¹t gièng vµ quyÕt ®Þnh cña ng­êi ph©n tÝch, do vËy ng­êi lµm phÐp thö nµy ph¶i cã kinh nghiÖm trong viÖc nhËn biÕt c¸c gièng vµ ph¶i cã s½n c¸c b¶n m« t¶ gièng hoÆc mÉu chuÈn ®Ó so s¸nh.

- Bµn soi h¹t cã ®Ìn vµ kÝnh lóp.

- C©n cã ®é chÝnh x¸c thÝch hîp.

- C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô kh¸c: ThiÕt bÞ quang häc, dao g¹t, panh, hép petri, khay...

1. 
   NÕu tû lÖ h¹t kh¸c gièng yªu cÇu b¸o c¸o kh«ng cã sè lÎ th× mÉu ph©n tÝch gåm 2 mÉu gi¶m, mçi mÉu 500 h¹t, ®­îc lÊy ngÉu nhiªn tõ phÇn h¹t s¹ch.
   
2. 
   NÕu tû lÖ h¹t kh¸c gièng yªu cÇu b¸o c¸o cã mét sè lÎ th× mÉu ph©n tÝch gåm 2 mÉu gi¶m, mçi mÉu 2000 h¹t, ®­îc lÊy ngÉu nhiªn tõ phÇn h¹t s¹ch.
   
3. 
   NÕu tû lÖ h¹t kh¸c gièng yªu cÇu b¸o c¸o cã hai sè lÎ th× mÉu ph©n tÝch gåm 2 mÉu gi¶m, mçi mÉu 5000 h¹t, ®­îc lÊy ngÉu nhiªn tõ phÇn h¹t s¹ch.
   

MÉu ph©n tÝch cã khèi l­îng nh­ qui ®Þnh ë B¶ng 1A vµ ®­îc lÊy tõ phÇn h¹t s¹ch.

- MÉu ph©n tÝch ®­îc kiÓm tra kü tõng h¹t nh­ ph©n tÝch ®é s¹ch. Nãi chung, c¸ch lµm lµ quan s¸t b»ng m¾t th­êng hoÆc dïng ®Ìn vµ kÝnh phãng ®¹i ®Ó nhÆt ra nh÷ng h¹t nghi ngê lµ kh¸c gièng.

- KiÓm tra l¹i c¸c h¹t nghi ngê b»ng c¸ch so s¸nh víi mÉu chuÈn cña gièng, hoÆc víi tµi liÖu, h×nh vÏ (nÕu cã), hoÆc tiÕn hµnh nh­ h­íng dÉn ë phÇn phô lôc (4.5.2.A).
4.6. TÝnh to¸n kÕt qu¶

KÕt qu¶ ph©n tÝch tÝnh to¸n b»ng tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t kh¸c gièng trong tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc sè h¹t kh¸c gièng trªn mét ®¬n vÞ khèi l­îng h¹t kiÓm tra.

NÕu hai mÉu gi¶m tiÕn hµnh trªn cïng mét mÉu ph©n tÝch th× kÕt qu¶ b¸o c¸o lµ tæng sè h¹t t×m thÊy trªn tæng khèi l­îng h¹t kiÓm tra, nÕu sè h¹t kh¸c gièng cña 2 mÉu gi¶m kh«ng chªnh lÖch qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 4.A.1. NÕu kÕt qu¶ cña 2 mÉu gi¶m chªnh lÖch qu¸ sai sè cho phÐp ë b¶ng 4.A.1 th× ph©n tÝch thªm hai mÉu gi¶m n÷a vµ kÕt qu¶ b¸o c¸o lµ tæng sè h¹t t×m thÊy trªn tæng sè h¹t kiÓm tra cña tÊt c¶ 4 mÉu gi¶m.
4.7. B¸o c¸o kÕt qu¶

KÕt qu¶ kiÓm tra h¹t kh¸c gièng b¸o c¸o lµ tû lÖ phÇn tr¨m sè h¹t kh¸c gièng trªn tæng sè h¹t kiÓm tra hoÆc sè h¹t kh¸c gièng trªn mét ®¬n vÞ khèi l­îng ®­îc qui ®Þnh trong tiªu chuÈn h¹t gièng cña loµi c©y trång ®ã.

X¸c ®Þnh tû lÖ nÈy mÇm tèi ®a cña mÉu ph©n tÝch vµ cung cÊp kÕt qu¶ ®Ó so s¸nh chÊt l­îng c¸c l« h¹t gièng kh¸c nhau hoÆc ®Ó tÝnh to¸n l­îng h¹t gièng cÇn ®Ó gieo trång.

Sù n¸y m·m cða h­t giâng trong ½iËu kiÎn phÝng thÏ nghiÎm l¡ sú xu¶t hiÎn v¡ phŸt triÌn cða cµy m·m ê giai ½o­n m¡ cŸc bæ phºn chÏnh cða nÜ cÜ thÌ hoÆc kh«ng thÓ phŸt triÌn tiÆp th¡nh cµy bÖnh thõéng dï ®­îc gieo trång trong cŸc ½iËu kiÎn thuºn lìi ê ngo¡i ½ãng ruæng.

Tý lÎ n¸y m·m l¡ tý lÎ ph·n tr¯m sâ h­t màc th¡nh cµy m·m bÖnh thõéng trong c¸c ½iËu kiÎn ½õìc qui ½Ùnh ë B¨ng 5A.

CŸc bæ phºn chÏnh cða cµy m·m bao gãm: rÍ m·m, thµn m·m, lŸ m·m, chãi m·m hoÆc bao lŸ m·m (ë hä Hoµ th¶o-Gramineae).

Cµy m·m bÖnh thõéng l¡ nh÷ng cµy m·m cÜ kh¨ n¯ng tiÆp tòc phŸt triÌn th¡nh cµy b×nh th­êng khi ½õìc trãng trong ½iËu kiÎn thÏch hìp vË ®Êt, ½æ ¸m, nhiÎt ½æ vµ Ÿnh sŸng.

CŸc lo­i cµy m·m sau ½µy ½õìc coi l¡ cµy m·m bÖnh thõéng:

(1) Cµy m·m nguyÅn vÑn (intact seedlings): CŸc bæ phºn chÏnh cða cµy m·m phŸt triÌn tât, ½ầy ½ð, cµn ½âi v¡ khÞe m­nh.

(2) Cµy m·m cÜ khuyÆt tºt nh (seedling with slight defects): Cµy m·m cÜ nhùng khuyÆt tºt nh ê cŸc bæ phºn chÏnh nhõng v¹n chöng tÞ kh¨ n¯ng phŸt triÌn bÖnh thõéng, cµn ½âi so vèi c¸c cµy m·m khoÎ m¹nh trong cïng mæt mÉu thö nghiÎm.

(3) Cµy m·m bÙ nhiÍm bÎnh thö c¶p (seedlings with secondary infection): CŸc cµy m·m nguyÅn vÑn, khoÎ m¹nh ho´c cã khuyÆt tºt nh nhõ qui ®Þnh ê (1) vµ (2) nhõng bÙ l©y bÖnh do n¶m ho´c vi khu¸n t÷ cŸc nguãn khŸc ê bÅn ngo¡i h­t giâng xµm nhºp v¡o.

5.2.5. Cµy mÇm kháng bÖnh thõéng (abnormal seedlings)

Cµy m·m kháng bÖnh thõéng l¡ nh÷ng cµy m·m kháng cÜ kh¨ n¯ng phŸt triÌn th¡nh cµy bÖnh thõéng dï ½õìc trãng trong ½iËu kiÎn thuºn lìi vË đất ½æ ¸m, nhiÎt ½æ v¡ Ÿnh sŸng. CŸc cµy m·m sau ½µy sÏ ½õìc coi l¡ cµy m·m kháng bÖnh thõéng:

- MÉu thö n¸y m·m ½õìc lÊy t÷ phÇn h­t s­ch trong phÐp thö ph©n tÝch ½æ s­ch.

- Kháng xø lû h­t giâng trõèc khi ½´t n¸y m·m, tr÷ nhùng trõéng hìp ½õìc qui ½Ùnh ë ®iÒu 5.6.3 (xö lý h¹t). Khi gÆp tr­êng hîp ph¶i xö lý th× kÕt qu¶ vµ biÖn ph¸p xö lý ph¶i ghi rß v¡o phiÆu kÕt qu¶ ph©n tÝch.

- PhÐp thö nÈy m·m ½õìc bâ trÏ 4 lÇn nh°c v¡ ®Æt nÈy mÇm trong nh÷ng ½iËu kiÎn qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng loµi nh­ ë B¶ng 5A .

- Sau thêi gian ñ mÇm qui ®Þnh th× tiÕn hµnh kiÌm tra cŸc lÇn nh¾c v¡ ½Æm sè l­îng cµy m·m bÖnh thõéng, cµy m·m kháng bÖnh thõéng v¡ cŸc h­t kh«ng nÈy mÇm ®Ó tÝnh to¸n vµ b¸o c¸o kÕt qu¶.
5.4. ThiÆt bÙ v¡ dòng cò

- ThiÕt bÞ ®Õm h¹t: bµn ®Õm h¹t, m¸y ®Õm h¹t ch©n kh«ng hoÆc m¸y ®Õm h¹t ®iÖn tö...

- ThiÕt bÞ ®Æt nÈy mÇm: tñ Êm, tñ nÈy mÇm, phßng nÈy mÇm...

- C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô kh¸c: dao g¹t, panh g¾p, khay, hép petri...

C¸c lo¹i vËt liÖu dïng lµm gi¸ thÓ nÈy mÇm cã thÓ lµ: giÊy, c¸t, ®Êt, n­íc... ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu nh­ qui ®Þnh ë Phô lôc 5.5.A.1.

- Dïng ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu b»ng th×a, lÊy ngÉu nhiªn mét l­îng h¹t ®ñ ®Ó lËp mÉu ph©n tÝch cho 4 lÇn nh¾c.

- §Õm 400 h­t cho 4 l·n nh°c, måi l·n 100 h­t. CŸc l·n nh°c cÜ thÌ ½õìc chia nhÞ th¡nh 50 hoÆc 25 h­t tïy theo kÏch thõèc cña h­t, gi¸ thÓ v¡ kho¨ng cŸch c·n thiÆt giùa cŸc h­t vèi nhau.

5.6.2. §Æt nÈy mÇm

Phõçng phŸp vµ ®iÒu kiÖn ®Æt nÈy mÇm ®èi víi t÷ng loµi cµy trãng ®­îc qui ®Þnh cô thÓ ë B¶ng 5.A. trong Phô lôc.

M«i tr­êng ®Æt nÈy mÇm ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm sinh lý cña loµi c©y trång nh­ h­íng dÉn ë Phô lôc 5.5.A.2.

C¸c ph­¬ng ph¸p ®Æt nÈy mÇm ®­îc h­íng dÉn ë Phô lôc 5.6.2.A.

ViÎc lúa chàn phõçng phŸp vµ ®iÒu kiÖn nÈy mÇm lµ tïy thuæc v¡o phõçng tiÎn v¡ kinh nghiÎm cða phÝng kiÌm nghiÎm v¡ xu¶t xö cða m¹u. NÕu phõçng phŸp ®· chän ch­a thËt thÏch hìp víi mÉu thö thÖ cÜ thÌ l¡m l­i phÐp thö b±ng phõçng phŸp khŸc còng ®­îc qui ®Þnh ë B¶ng 5.A.

5.6.3. Xø lû h¹t

Khi kÕt thóc thö nghiÖm nÕu thÊy cã nhiÒu h¹t cøng, h¹t t­¬i, hoÆc nghi ngê h¹t ®ang ë thêi kú ngñ nghØ th× ph¶i tiÕn hµnh xö lý b»ng mét trong c¸c biÖn ph¸p ®­îc qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tõng loµi c©y trång ë cét 7, B¶ng 5A.

C¸c kü thuËt xö lý ®Ó kÝch thÝch h¹t nÈy mÇm ®­îc h­íng dÉn ë Phô lôc 5.6.3.A.1 vµ 5.6.3.A.2.

Trong tr­êng hîp biÕt ch¾c h¹t ®ang ngñ nghØ th× cã thÓ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p xö lý tr­íc khi ®Æt nÈy mÇm mµ kh«ng cÇn ph¶i ®îi kÕt qu¶ thö nghiÖm nh­ qui ®Þnh ë trªn.

Théi gian ð m·m cho t÷ng loµi cµy trãng ph¶i ®¶m b¶o nh­ qui ½Ùnh ë B¨ng 5A. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt th× cã thÓ kÐo dµi thêi gian ñ mÇm nh­ qui ®Þnh ë phÇn h­íng dÉn kiÓm tra c©y mÇm ë Phô lôc 5.6.5.A.2.

Sau khi ð m·m ½ð théi gian qui ½Ùnh th× tiÕn hµnh kiÓm tra kü t÷ng cµy m·m vµ c¸c h¹t kh«ng nÈy mÇm dùa vµo h­íng dÉn cô thÓ ë Phô lôc 5.6.5.A. T¹i lÇn ®Õm thø nhÊt hay c¸c lÇn ®Õm trung gian, nh÷ng cµy m·m ½¬ ®­îc ½Ÿnh giŸ lµ b×nh th­êng ho´c bÙ thâi thÖ ph¶i lo­i ra khái mÉu thö nghiÖm. CŸc cµy m·m kháng bÖnh thõéng vµ c¸c h¹t kh«ng nÈy mÇm thÖ ½Ì l­i ½Æn l·n ½Æm cuâi cïng. CÜ thÌ kÆt thîc thö nghiÎm trõèc théi gian qui ®Þnh (sau l·n ½Æm thö nh¶t hoÆc c¸c lÇn ®Õm trung gian) khi toµn bé mÉu thö ®· ®­îc ½Ÿnh giŸ mæt cŸch chÏnh xŸc.

Trong tr­êng hîp mÉu ®Æt nÈy mÇm trong giÊy mµ thÊy khã ®¸nh gi¸ th× ph¶i lµm l¹i phÐp thö b»ng c¸ch ®Æt trong c¸t hoÆc trong ®Êt còng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ khi ®Æt trong giÊy.

5.6.6. Thö nghiÎm l­i

PhÐp thö nÈy mÇm sÏ ph¶i lµm l¹i trong nh÷ng tr­êng hîp sau:

(a) Nghi ngê h­t ½ang ë tr¹ng th¸i ngð ngh× (c¸c h¹t ngñ nghØ).

(b) KÆt qu¨ cña phÐp thö kháng ½Ÿng tin cºy do bÞ nhiÔm ½æc hoÆc bÞ nhiÔm n¶m vµ vi khu¸n.

(c) Cã mét sè c©y mÇm khÜ ½Ÿnh giŸ.

(d) Cã sai sÜt trong ®iÒu kiÖn ®Æt nÈy mÇm, trong gi¸m ®Þnh hoÆc ½Æm c©y m·m.

(e) KÕt qu¶ cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t) v­ît qu¸ sai sè cho phÐp ë B¶ng 5.A.1.

C¸ch tiÕn hµnh vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ cña c¸c lÇn thö nghiÖm l¹i ®­îc qui ®Þnh ë Phô lôc 5.6.6.A.

KÆt qu¨ cña thö nghiÎm nÈy m·m l¡ tû lÖ ph·n tr¯m trung bÖnh c©y mÇm b×nh th­êng, c©y mÇm kh«ng b×nh th­êng, h¹t cøng, h¹t ngñ nghØ vµ h¹t chÕt cña 4 lÇn nh¾c (mçi lÇn 100 h¹t), ®­îc lÊy trßn ®Õn sè nguyªn. Trong tr­êng hîp c¸c lÇn nh¾c lµ 50 h¹t hoÆc 25 h¹t th× gép l¹i thµnh c¸c lÇn nh¾c 100 h¹t ®Ó tÝnh to¸n.

C¸ch tÝnh to¸n vµ lµm trßn sè theo qui ®Þnh ë Phô lôc 5.7.A.
5.8. B¸o c¸o kÕt qu¶

BŸo c¸o kÆt qu¨ nÈy m·m ph¨i ghi ½·y ½ð cŸc tháng tin sau ½µy:

- Sè ngµy ®Æt nÈy mÇm.

- Tý lÎ phÇn tr¨m cµy m·m bÖnh thõéng, c©y m·m kháng bÖnh thõéng, h­t cöng, h­t sèng v¡ h­t chÆt. NÕu mét trong c¸c sè liÖu nµy lµ 0 th× ghi lµ "-0-" .

- Ph­¬ng ph¸p vµ nhiÖt ®é ®Æt nÈy mÇm.

- CŸc biÎn phŸp xø lû ®Ó kÏch thÏch n¸y m·m (nÕu cã).

- KÆt qu¨ n¸y m·m khi thêi gian thö nghiÖm ph¶i kÐo dµi thªm.

- KÆt qu¨ cña lÇn thö nghiÖm thø 2 khi ph¶i tiÕn hµnh thö nghiÎm l­i.

NÕu ng­êi göi mÉu cã yªu cÇu th× b¸o c¸o thªm c¸c th«ng tin sau ®©y:

- KÆt qu¨ thö nghiÎm bä sung (nÕu cã).

- Kh¨ n¯ng sèng cða c¸c h¹t kh«ng n¸y m·m v¡ phõçng phŸp x¸c ®Þnh.

- CŸc h­t kháng n¸y m·m kh¸c nh­ qui ®Þnh ë ®iÒu 5.2.6.(4).

XŸc ½Ùnh khâi lõìng trung bÖnh 1.000 h­t cða m¹u gøi.

M¹u phµn tÏch ½Ì xŸc ½Ùnh khâi lõìng 1.000 h­t ®­îc l¶y ra t÷ ph·n h­t s­ch, ½Æm v¡ cµn ½Ì tÏnh khâi lõìng cða 1.000 h­t.

- MŸy ½Æm h­t ho´c dòng cò ½Æm h­t thÏch hìp.

- Cµn phµn tÏch cÜ ½æ chÏnh xŸc thÝch hîp.

- Dao g­t m¹u.

- Hæp ½úng m¹u: hæp petri, hæp nhúa ...
6.4. CŸch tiÆn h¡nh

6.4.1. MÉu ph©n tÝch

MÉu ph©n tÝch ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng 1.000 h¹t lµ toµn bé phÇn h¹t s¹ch cña phÐp thö ph©n tÝch ®é s¹ch.

§Õm toµn bé sè h¹t ë trong mÉu ph©n tÝch. Sau khi ®Õm, tiÕn hµnh c©n toµn bé mÉu (g), lÊy sè lÎ khi c©n nh­ qui ®Þnh ë ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (2.5.2).

- Tõ mÉu ph©n tÝch lÊy ra mét l­îng mÉu gi¶m b»ng ph­¬ng ph¸p dïng thia.

- Tõ mÉu gi¶m nµy l¶y ra ng¹u nhiÅn 8 m¹u, måi m¹u 100 h­t (b±ng tay ho´c b±ng mŸy ½Æm h­t).

- Cµn t÷ng m¹u (g), l¶y sâ lÀ nh­ qui ½Ùnh ë ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch ®é s¹ch (®iÒu 2.5.2).

- KiÓm tra sè liÖu :

TÝnh ®é lÖch chuÈn cña 8 lÇn nh¾c theo c«ng thøc :

s = --------------------

N (N - 1)
Trong ®ã :

X - lµ khèi l­îng (g) cña tõng lÇn nh¾c.

N - lµ tæng sè lÇn nh¾c.
TÏnh hÎ sâ biÆn thiÅn:

s

V = ------- x 100

NÆu hÎ sâ biÆn thiÅn V võìt ra ngo¡i gièi h­n n¡y kháng nhiËu thÖ ph¨i l¡m tiÆp 8 m¹u khŸc v¡ tÏnh ½æ lÎch chu¸n cho c¨ 16 m¹u. Lo­i bÞ nhùng m¹u cÜ khâi lõìng võìt ra ngo¡i X  2s. CŸc m¹u cÝn l­i sÁ ½õìc dïng ½Ì tÏnh toŸn kÆt qu¨.

- NÆu ½Æm c¨ m¹u phµn tÏch thÖ khèi l­îng cða 1000 h­t sÏ ®­îc tÝnh to¸n t÷ khâi lõìng (g) cða toµn bé m¹u.

- NÆu ½Æm cŸc lÇn nh°c thÖ khèi l­îng trung b×nh cða 1000 h­t sÁ ½õìc tÏnh to¸n tõ khèi l­îng trung b×nh cña c¸c lÇn nh¾c 100 h¹t (nghÜa lµ, 10.x)
6.6. B¸o c¸o kÕt qu¶

KÕt qu¶ khèi l­îng 1.000 h¹t sÏ ®­îc b¸o c¸o nh­ tÝnh to¸n ë 6.5.

XŸc ½Ùnh ½æ ¸m cða h­t b±ng c¸c phõçng phŸp sÊy theo qui ®Þnh.

‡æ ¸m cða m¹u ph©n tÝch l¡ tý lÎ ph·n tr¯m khâi lõìng m¹u mÊt ®i so vèi khâi lõìng ban ½·u cða m¹u khi ½õìc s¶y khá theo phõçng phŸp qui ½Ùnh.

C¸c ph­¬ng ph¸p xŸc ½Ùnh ½æ ¸m ph¨i h­n chÆ tèi möc th¶p nh¶t sú á xy hÜa, sù phµn hðy ho´c m¶t mŸt cŸc ch¶t dÍ bay hçi trong quŸ trÖnh thúc hiÎn, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o t¸ch ®­îc cµng nhiÒu n­íc trong mÉu sÊy cµng tèt.

- M¸y xay m¹u thÏch hìp, cã thÓ ®iÒu chØnh ®­îc ®é mÞn cña nguyªn liÖu xay.

- Tð s¶y nhiÎt ½æ än ½Ùnh.

- Cµn phµn tÏch cÜ ½æ chÏnh xŸc 0,001g.

- Rµy hoÆc s¡ng cÜ lå nhÞ 0,5mm ; 1,0mm v¡ 4,0mm.

- Hæp sÊy m¹u b±ng nhám ho´c thðy tinh (cÜ n°p ½ºy).

- BÖnh hît ¸m.

- KÑp g°p hæp sÊy m¹u.

- Dông cô c¾t mÉu.

- C¸c thiÕt bÞ vµ dông cô cÇn thiÕt kh¸c.

M¹u gøi sÏ ½õìc tiÆp nhºn ½Ì xŸc ½Ùnh ½æ Èm nÕu mÉu cÝn nguyÅn vÂn vµ ®­îc ®ùng trong tói hoÆc bao chèng Èm, cµng Ýt kh«ng khÝ cµng tèt. ViÖc x¸c ®Þnh ½æ ¸m cÇn tiÕn hµnh ngay sau khi nhºn m¹u. Trong quŸ trÖnh chu¸n bÙ m¹u ph©n tÝch ph¨i h­n chÆ tèi möc thÊp nhÊt théi gian ½Ì hê m¹u ra ngo¡i kháng khÏ v¡ ½âi vèi nhùng lo¡i kháng ph¨i xay m¹u thÖ théi gian n¡y kháng quŸ 2 phît kÌ t÷ khi m¹u ½õìc l¶y ra khÞi bao chöa cho ®Õn khi mÉu ph©n tÝch ®­îc ®Ëy kÝn ë trong hép sÊy.

ViÖc c©n mÉu ®­îc thùc hiÖn trªn c©n ph©n tÝch, tÝnh b»ng gam (g), lÊy ®Õn 3 sè lÎ.

PhÐp thö ®­îc tiÕn hµnh víi 2 mÉu ph©n tÝch lÊy riªng, mçi mÉu cã khèi l­îng tïy thuéc vµo ®­êng kÝnh cña hép sÊy mÉu qui ®Þnh nh­ sau:

§­êng kÝnhhép sÊy mÉu Khèi l­îng mÉu ph©n tÝch

8cm 4-5g

 8cm 10g

Tr­íc khi lÊy mÉu ph©n tÝch, mÉu göi sÏ ®­îc trén ®Òu b»ng mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau:

(a) §¶o mÉu ë trong bao chøa b»ng mét c¸i th×a,

HoÆc (b) §Æt ®Çu hë cña bao chøa mÉu ®èi diÖn víi ®Çu hë cña mét bao chøa kh¸c t­¬ng tù vµ ®æ h¹t qua l¹i gi÷a hai bao chøa.

Mçi mÉu ph©n tÝch ®­îc lÊy nh­ qui ®Þnh ë 1.7.2 sao cho mÉu kh«ng ®­îc hë ra ngoµi kh«ng khÝ qu¸ 30 gi©y.

CŸc lo­i h­t lèn ph¨i xay nhÞ trõèc khi s¶y, tr÷ nhùng lo­i h­t cÜ h¡m lõìng d·u quŸ cao, khÜ xay ho´c dÔ bÙ á xy hÜa vµ cÜ thÌ sÏ lµm t¯ng khâi lõìng khi xay.

ViÖc xay mÉu ®­îc lµm trªn mÉu gi¶m tr­íc khi lÊy mÉu ph©n tÝch. Møc ®é xay nhá ®­îc nªu ë Phô lôc (7.1.5.4.A.).

H­t cða nhùng lo¡i b°t buæc ph¨i xay hoÆc ph¶i nghiÒn ®­îc qui ®Þnh ë Phô lôc (7.1.5.4.A.1).

Sau khi xay xong, tiÆn h¡nh lËp m¹u phµn tÏch cã khèi l­îng nhõ qui ½Ùnh ê 7.1.5.3.

7.1.5.5. C¾t mÉu

C¸c h¹t lín (d­íi 5000 h¹t/kg) vµ c¸c h¹t cã vá rÊt cøng, ch¼ng h¹n c¸c loµi ®Ëu ®ç, cã thÓ c¾t h¹t thµnh nh÷ng mÈu nhá thay cho xay. ViÖc c¾t mÉu sÏ ®­îc lµm ë trªn mÉu gi¶m tr­íc khi lÊy mÉu ph©n tÝch (xem 7.1.5.5.A).

NÕu lµ loµi cÇn ph¶i xay mÉu vµ cã ®é Èm ban ®Çu cao h¬n 17% (hoÆc 10% ®èi víi ®Ëu t­¬ng vµ 13% ®èi víi lóa), th× b¾t buéc ph¶i sÊy s¬ bé.

Hai mÉu gi¶m, mçi mÉu cã khèi l­îng 25 ± 1g, ®­îc ®Æt ë trong hép sÊy ®· ®­îc c©n khèi l­îng. Sau ®ã, hai mÉu gi¶m nµy sÏ ®­îc sÊy ®Ó gi¶m bít l­îng Èm xuèng d­íi 17% (hoÆc d­íi 10% ®èi víi ®Ëu t­¬ng vµ d­íi 13% ®èi víi lóa). C¸c ph­¬ng ph¸p sÊy s¬ bé ®­îc nªu ë phÇn Phô lôc (7.1.5.6.1.A.).

Sau khi sÊy s¬ bé, c¸c mÉu gi¶m sÏ ®­îc c©n l¹i cïng víi c¶ hép sÊy ®Ó x¸c ®Þnh khèi l­îng mÉu ®· gi¶m ®i. Ngay sau ®ã, hai mÉu gi¶m nµy sÏ ®­îc xay riªng vµ nguyªn liÖu xay sÏ ®­îc tiÕp tôc tiÕn hµnh nh­ qui ®Þnh ë 7.1.5.7 hoÆc 7.1.5.8 tïy theo tõng tr­êng hîp cô thÓ.

7.1.5.6.2. C¸c ph­¬ng ph¸p sÊy chÝnh thøc

1. Ph­¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh nh­ qui ®Þnh ë 7.1.5.7 sÏ ®­îc dïng cho h¹t gièng cña nh÷ng loµi ®­îc nªu ë Phô lôc 7.1.5.7.A.

2. Ph­¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é cao æn ®Þnh nh­ qui ®Þnh ë 7.1.5.8. sÏ ®­îc dïng cho h¹t gièng cña nh÷ng loµi ®­îc nªu ë Phô lôc 7.1.5.8.A.

7.1.5.7. Ph­¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é thÊp æn ®Þnh

MÉu ph©n tÝch ®­îc lÊy nh­ qui ®Þnh ë 7.1.5.3, ph¶i ®­îc ph©n bè ®Òu trong hép chøa mÉu. C©n hép vµ n¾p tr­íc vµ sau khi cho mÉu vµo. Sau khi c©n, ®Æt nhanh hép ®· cã mÉu lªn n¾p cña nã, ®­a vµo tñ sÊy ®· ®­îc duy tr× ë nhiÖt ®é 103  2^oC vµ sÊy trong 171 giê. Thêi gian sÊy b¾t ®Çu tÝnh tõ khi tñ sÊy ®¹t tíi nhiÖt ®é yªu cÇu. Khi kÕt thóc thêi gian sÊy qui ®Þnh th× ®Ëy n¾p hép l¹i vµ ®Æt vµo b×nh hót Èm ®Ó lµm nguéi trong 30-45 phót.

Sau khi lµm nguéi, c©n hép cïng víi c¶ n¾p vµ mÉu. Yªu cÇu ®é Èm kh«ng khÝ ë trong phßng thÝ nghiÖm ph¶i thÊp h¬n 70% khi tiÕn hµnh phÐp thö.

7.1.5.8. Ph­¬ng ph¸p sÊy ë nhiÖt ®é cao æn ®Þnh

C¸ch tiÕn hµnh còng gièng nh­ qui ®Þnh ë 7.1.5.7, tñ sÊy ®­îc duy tr× ë nhiÖt ®é 130-133^oC, mÉu ®­îc sÊy trong thêi gian 4 giê ®èi víi ng« (Zea mays), 2 giê ®èi víi c¸c loµi ngò cèc kh¸c vµ 1 giê ®èi víi c¸c loµi kh¸c, vµ kh«ng cã yªu cÇu ®Æc biÖt ®èi víi ®é Èm kh«ng khÝ trong phßng thÝ nghiÖm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn phÐp thö.

§é Èm lµ tû lÖ phÇn tr¨m khèi l­îng ®­îc tÝnh to¸n ®Õn mét sè lÎ theo c«ng thøc sau:

100

S = (M₂ - M₃) x ------------