1 ViÖn §Þa chÊt, ttkhtn&cnqg, Hµ Néi

Tãm t¾t

Paleozoic Volcanic Rocks in The Song Da Region: 2. Results of Rb-Sr Age Dating

Age dating conducted on a group of volcanic rocks from §åi Bï (Hoµ B×nh) by the Rb – Sr method yields a result of 283 ±21. At this age, the volcanic activity in the Song Da structure zone should be take back to C₃ – P₁ instead of from P₂ as many believed.

§¸ phun trµo cÊu tróc S«ng §µ (CTS§) ®­îc xÕp vµo tuæi P₂ – T₁ dùa trªn b»ng chøng ho¸ th¹ch vµ c¸c quan hÖ ®Þa tÇng (Dovjikov. A, 1965; Phan Cù TiÕn, 1977; §µo §×nh Thôc vµ Ph¹m Huy Long, 1979; §µo §×nh Thôc, 1981; vµ c¸c v¨n liÖu trÝch dÉn). Trong khi ý kiÕn vÒ c¬ chÕ kiÕn t¹o vµ sù h×nh thµnh CTS§ cßn nhiÒu tranh c·i (xem TrÇn Träng Hoµ vµ NNK, 1998) ®a sè c¸c nhµ ®Þa chÊt ViÖt Nam vµ Liªn X« (cò) tin r»ng ®¸ phun trµo P₂ – T₁ xuÊt hiÖn trong m«i tr­êng t¸ch d·n kiÓu rift, ho¹t ®éng cã lÏ tõ Permi cho ®Õn Trias h×nh thµnh theo c¬ chÕ t¸ch d·n lµ hÖ qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng nÐn Ðp l©u dµi, vµ cã liªn quan s©u xa ®Õn c¸c ®øt g·y s©u (§µo §×nh Thôc, 1981; Iu.G Gatinski, 1986; §ç §×nh To¸t, 1987; Dickins J.M, 1996; Poliakov G.V vµ NNK, 1996; TrÇn Träng Hoµ vµ NNK, 1998; TrÇn Träng Hoµ, 2001). Theo Fountaine H(2002; vµ c¸c v¨n liÖu trÝch dÉn) phÇn lín ch©u ¸ tõ phÝa nam Hoa nam cßn ch×m s©u d­íi n­íc biÓn, do vËy nhiÒu kh¶ n¨ng ®¸ nói löa CTS§ tuæi Permi ®· phun trµo trong m«i tr­êng biÓn. Phan Tr­êng ThÞ vµ c¸c ®ång nghiÖp (1974) ®· nghiªn cøu chi tiÕt ®Þa tÇng c¸c tæ hîp phun trµo – trÇm tÝch khu vùc Hoµ B×nh – Suèi Rót ph¸t hiÖn c¸c thÊu kÝnh ®¸ v«i mang ho¸ th¹ch Carbon muén kÑp trong spilit vµ diabaz. Ph¸t hiÖn nµy cïng víi c¸c b»ng chøng ho¸ th¹ch c«ng bè tr­íc ®ã (NguyÔn Xu©n Bao, 1972) cho phÐp c¸c t¸c gi¶ kÕt luËn r»ng phun trµo CTS§ cã thÓ b¾t ®Çu sím h¬n, tõ C₃-P₁ vµ chÊm døt ho¹t ®éng vµo kho¶ng T₂ (Phan Tr­êng ThÞ vµ NNK, 1974).

Trong khu«n khæ th¹ch luËn vµ ®Þa ho¸ thuéc ®Ò ¸n: “Nghiªn cøu mèi liªn quan gi÷a ®¸ nói löa vïng S«ng §µ, Viªn Nam vµ kho¸ng ho¸ ®ång, vµng”, chóng t«i ®· thu thËp vµ nghiªn cøu c¸c tæ hîp mÉu ®¹i diÖn bao gåm ryolit, trachyryolit, trachyt vµ bazan t¹i c¸c khu vùc Kim B«i, §åi Bï, Viªn Nam (Hoµ B×nh), Suèi Ch¸t vµ B¶n T¨ng (S¬n La), vµ Ba V× (Hµ Néi). §©y lµ b¸o c¸o thø hai trong lo¹t 3 bµi nghiªn cøu ®¸ nói löa CTS§ cña ®Ò tµi nµy. Trong b¸o c¸o nµy chóng t«i sÏ tr×nh bµy kÕt qu¶ tuæi ®ång vÞ Rb - Sr ®èi víi ®¸ phun trµo khu vùc §åi Bï víi hi väng lµm s¸ng tá h¬n vÊn ®Ò tuæi phun trµo thuéc CTS§.

§Þa chÊt vµ th¹ch häc phun trµo Paleoz«i CTS§ ®· ®­îc tr×nh bµy trong b¸o c¸o tr­íc.

Trong mäi ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tuæi tuyÖt ®èi Rb – Sr lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p dông m¹nh nhÊt trong ®Þa chÊt. C¶ Rb lÉn Sr ®Òu kh«ng t¹o thµnh c¸c kho¸ng vËt riªng vµ chóng cã mÆt trong hÇu hÕt c¸c lo¹i ®¸. Do ®Æc tÝnh ho¸ häc cña cÆp nguyªn tè nµy gÇn gòi víi K vµ Ca, cho nªn kho¸ng vËt nµo cã chøa K vµ Ca th× còng sÏ mang theo Rb vµ Sr. Ph­¬ng ph¸p Rb – Sr cã thÓ ¸p dông cho kho¸ng vËt lÉn ®¸ tæng, tõ ®¸ magma ®Õn ®¸ biÕn chÊt vµ trÇm tÝch. Chi tiÕt vÒ ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tuæi tuyÖt ®èi nµy cã thÓ t×m hiÓu thªm trong Faure G (1977). D­íi ®©y lµ 3 gi¶ thiÕt chÝnh, (1) manti cã tÝnh ®ång nhÊt vÒ ®ång vÞ; (2) c¸c ®¸ (kho¸ng vËt) nghiªn cøu h×nh thµnh qua qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ ®ång vÞ kÝn; (3) chóng kh«ng bÞ t¸c ®éng bëi c¸c qu¸ tr×nh ngo¹i sinh (sau kÕt tinh). NhiÒu b»ng chøng cho thÊy 2 gi¶ thiÕt ®Çu cã thÓ khã b¶o toµn, tuy nhiªn do sù kh¸c nhau rÊt lín trong c¸c tØ sè ®ång vÞ cña vËt chÊt nguån cho phÐp ®ång vÞ Sr ®­îc dïng nh­ mét tiªu chÝ th¹ch häc. Hai yÕu tè h¹n chÕ tÝnh ¸p dông réng r·i ph­¬ng ph¸p Rb – Sr lµ, thø nhÊt, chu kú b¸n ph©n r· rÊt dµi (48.8 x 10⁹ n¨m), thø hai, nguyªn tè Sr chøa rÊt Ýt ®ång vÞ ⁸⁷Sr (kho¶ng 7%). Do chu kú b¸n r· dµi nªn trong mÉu ®¸ trÎ chØ cã mét phÇn rÊt nhá Rb ph©n r· thµnh ⁸⁷Sr. Sù tham gia cña ®ång vÞ ⁸⁷Sr rÊt khã x¸c ®Þnh nÕu hµm l­îng Sr qu¸ cao. Tãm l¹i, chØ nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p Rb – Sr ®èi víi ®¸ vµ kho¸ng vËt cã Rb/Sr cao.

PhÇn lín ®¸ phun trµo CTS§ ®· bÞ biÕn ®æi thø sinh do vËy ®Ó t¸ch ®­îc ban tinh t­¬i lµ c«ng viÖc hÇu nh­ kh«ng t­ëng. Thªm vµo ®ã, dï ban tinh kh«ng bÞ biÕn ®æi nh­ng do thÓ tÝch ban tinh cña chóng (pyroxen xiªn vµ plagioclas) trong ®¸ phun trµo, ®Æc biÖt lµ c¸c ®¸ basic lµ rÊt nhá, ®iÒu nµy lµm cho viÖc t×m kiÕm vµ t¸ch kho¸ng vËt cµng thªm khã kh¨n. §Ó tr¸nh tÝnh phøc t¹p nh­ng vÉn mang ®ñ ý nghÜa cña viÖc x¸c ®Þnh tuæi tuyÖt ®èi cho phun trµo CTS§, tu©n theo c¸c gi¶ thiÕt nªu trªn, chóng t«i quyÕt ®Þnh ph©n tÝch trªn ®¸ tæng ®èi víi c¸c lo¹i ®¸ cã thµnh phÇn ho¸ häc kh¸c nhau. D­íi ®©y lµ vÞ trÝ vµ m« t¶ c¸c mÉu dïng trong b¸o c¸o nµy.

1. V§502: t©y b¾c nói TrÌo Ngù ~ 2km.

Ryolit mµu n©u ph©n bè réng r·i trong khu vùc th¸c suèi. Trong kho¶ng 40m ®¸ bÞ cµ n¸t, th¹ch anh ho¸ m¹nh. Quan s¸t nhiÒu æ, m¹ch th¹ch anh xuyªn c¾t, cã æ réng tíi 1.5m, cã m¹ch dµy ®Õn 0.6m. C¸c m¹ch th¹ch anh cã thÕ n»m c¾m ®«ng b¾c 50 80⁰. §«i chç cã x©m t¸n sulfur.

D­íi kÝnh hiÓn vi, ®¸ cã kiÕn tróc porphyr, cÊu t¹o khèi. Ban tinh chiÕm kho¶ng 17 - 18% lµ nh÷ng tÊm tinh thÓ felspat kiÒm (kÝch th­íc 0.5 - 1.5mm). Mét sè ban tinh bÞ albit hãa dë dang, mét sè biÕn ®æi hoµn toµn thµnh albit. NÒn ®¸ phÇn lín lµ tËp hîp felspat kiÒm lÉn Ýt th¹ch anh ë d¹ng vi h¹t (d < 0.1mm). Trong ®¸ cßn gÆp c¸c tËp hîp calcit thø sinh do thay thÕ felspat.

2. V§1006: ®«ng ®«ng nam Vai §µo 700m.

Bazan d¹ng khèi, ®«i khi cã h¹nh nh©n. §¸ cã kiÕn tróc gian phiÕn, cÊu t¹o khèi. Ban tinh lµ plagioclas (kho¶ng 63 - 65%) th­êng d¹ng l¨ng trô, bÒ mÆt bÞ biÕn ®æi zoizit hoÆc chlorit ho¸; augit (22-25%) n»m lÉn lén víi plagioclas, vµ bÞ epidot, artinolit hãa. NÒn thuû tinh (12-13%) lÊp ®Çy c¸c kho¶ng trèng gi÷a c¸c ban tinh plagioclas vµ pyroxen.

3. V§1007: ®«ng ®«ng nam Vai §µo kho¶ng 1000m.

Bazan cã h¹nh nh©n lµ chlorit vµ epidot. §¸ cã kiÕn tróc gian phiÕn, cÊu t¹o khèi, gåm tËp hîp c¸c c¸ thÓ plagioclas d¹ng l¨ng trô, kÝch th­íc < 0.1mm n»m lén xén cïng c¸c h¹t nhá augit tha h×nh (plagioclas chiÕm 62-63%), augit: 22-25% bÞ epidot hoÆc chlorit ho¸, thuû tinh: 13 - 15% lÊp ®Çy kho¶ng trèng cßn l¹i cña plagioclas vµ augit.

4. V§1008: ®«ng nam Vai §µo 1100m.

Trachyt d¹ng m¹ch dµy 5m ch¹y dµi theo h­íng ®«ng t©y, xuyªn qua bazan. MÉu ®­îc thu thËp trong m¹ch n»m gÇn lßng suèi, gÇn tiÕp xóc víi bazan.

D­íi kÝnh ®¸ cã kiÕn tróc porphyr, cÊu t¹o khèi. Ban tinh bao gåm felspat kali vµ plagioclas (kho¶ng 20%, kÝch th­íc 0.5 - 2mm), felspat kali mét sè ®· albit ho¸. NÒn ®¸ gåm tËp hîp c¸c vi h¹t felspat kali, plagioclas, th¹ch anh vµ mica (bÞ chlorit ho¸).

5. V§1010: ®«ng nam Vai ®µo kho¶ng 1500m.

§¸ trachyt mµu x¸m n©u, nÒn Èn tinh víi c¸c ban tinh felspat kali tù h×nh næi trªn nÒn thuû tinh. §¸ cã kiÕn tróc porphyr víi c¸c ban tinh felspat kali, plagioclas, ®«i khi c¶ th¹ch anh, kÝch th­íc 0.5 - 3mm. NÒn ®¸ gåm tËp hîp felspat kali, plagioclas vi h¹t vi l¨ng trô, kÝch th­íc  0.1mm, Ýt h¹t th¹ch anh, biotit vµ calcit thø sinh. C¸c ban tinh felspat kali ®a phÇn bÞ albit hãa.

6. V§3005: ®«ng b¾c b¶n lµng Ngµnh kho¶ng 1700m.

§¸ bazan mµu x¸m lôc mÞn, rÊt r¾n ch¾c. §¸ cã kiÕn tróc porphyr víi nÒn gian phiÕn biÕn ®æi, cÊu t¹o khèi. Trong ®¸ cã 3 - 5% ban tinh gåm plagioclas vµ pyroxen. Ban tinh plagioclas vµ pyroxen d¹ng h¹t, kÝch th­íc 0.3 - 0.5mm. Pyroxen ®· bÞ apidot ho¸ hoµn toµn song vÉn cßn tµn d­ h×nh d¹ng. NÒn ®¸ mang kiÕn tróc gian phiÕn víi c¸c tËp hîp c¸ thÓ plagioclas baz¬ d¹ng vi l¨ng trô n»m lén xén. LÊp ®Çy kh«ng gian gi÷a c¸c plagioclas vµ pyroxen lµ tËp hîp artinolit, epidot - thuû tinh lÊp ®Çy ®· bÞ chlorit ho¸, sÐt ho¸ hoµn toµn.

§ång vÞ Rb vµ Sr ®­îc ph©n tÝch t¹i Côc §Þa chÊt NhËt b¶n. Qui tr×nh ho¸ vµ khèi phæ ®­îc tãm t¾t nh­ sau. MÉu dïng trong ph©n tÝch lµ ®¸ tæng. Kho¶ng 20 – 25 gram ®¸ ®­îc dËp vôn cho ®Õn kÝch th­íc d­íi 1 mm vµ nhÆt d­íi kÝnh phãng ®¹i kho¶ng 5 gram c¸c m¶nh d¨m kh«ng chøa ban tinh. MÉu ®­îc röa b»ng n­íc s¹ch (mili-Q) vµi lÇn tr­íc khi röa siªu ©m trong acid HCl, tuÇn tù, 2M vµ 4M mçi lÇn 30 phót sau khi röa nhiÒu lÇn víi n­íc mili-Q. Môc ®Ých cña qu¸ tr×nh röa b»ng acid HCl lµ ®Ó triÖt tiªu c¸c vi tinh thÓ thø sinh, ph¸t triÓn d­íi t¸c ®éng cña c¸c qu¸ tr×nh ngo¹i sinh do ®ã cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn hÖ Rb-Sr cña ®¸.

Kho¶ng 50 mg mÉu d¨m ®­îc c©n lªn, cho chÊt ®¸nh dÊu (spike) Rb vµ Sr sau ®ã ph¸ b»ng hçn hîp acid HF vµ HNO₃ ®Ëm ®Æc theo tØ lÖ 2:1. Sau khi mÉu hoµ tan vµ bay h¬i hoµn toµn, cho vµo 2ml acid HNO₃ 2M. Tõ dung dÞch nµy kho¶ng 0.2 ml ®­îc trÝch ra vµ cho bay h¬i triÖt ®Ó, sau ®ã cho vµo kho¶ng 0.5 ml HF ®Ó kÕt tña c¸c nguyªn tè cã ho¸ trÞ 2vµ Rb ®­îc t¸ch tõ dung dÞch sau khi lo¹i bá phÇn kÕt tña. Nguyªn tè Sr ®­îc chiÕt b»ng ph­¬ng ph¸p t­¬ng t¸c anion víi keo lµ Sr-spec (EiChrom™) dïng dung m«i lµ acid HNO₃ yÕu (0.05M).

§ång vÞ Sr vµ Rb ®­îc ®o b»ng m¸y khèi phæ VG Sector 54 trang bÞ 9 cèc Faraday. TØ sè ®ång vÞ ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr ®­îc qui theo ⁸⁶Sr/⁸⁸Sr = 0.11940 vµ ⁸⁴Sr^/86Sr = 0.05658, ®èi chiÕu vµ tÝnh to¸n theo mÉu chuÈn Sr (NBS987). Trong qu¸ tr×nh ®o mÉu chuÈn cã gi¸ trÞ lµ ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr = 0.710262 ±0.00001 (so víi kÕt qu¶ chuÈn lµ 0.710260). Ngoµi ra ®Ó ®¶m b¶o kÕt qu¶ thu ®­îc lµ trung thùc, 2 mÉu chuÈn JB-1 cña côc §Þa chÊt NhËt b¶n ®­îc ph©n tÝch song song víi c¸c mÉu nghiªn cøu. Sai sè hµm l­îng (ppm) Rb vµ Sr tuÇn tù lµ ±0.5% vµ ±0.2%. KÕt qu¶ ®­îc tr×nh bµy trªn B¶ng 1.

L­îng mÉu cßn l¹i sau ph­¬ng ph¸p ho¸ ®ång vÞ ®­îc nghiÒn mÞn trong cèi m· n·o, sÊy kh« vµ Ðp ¸p lùc ®Ó ph©n tÝch Rb vµ Sr b»ng ph­¬ng ph¸p XRF, môc ®Ých lµ ®Ó ®èi s¸nh víi kÕt qu¶ ho¸ ®ång vÞ. Ph©n tÝch XRF còng ®­îc thùc hiÖn t¹i Côc §Þa chÊt NhËt b¶n b»ng m¸y phæ Philip PW1404. Còng nh­ trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch ho¸ ®ång vÞ chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®o mÉu chuÈn JB-1 nhiÒu lÇn ®Ó x¸c ®Þnh ®é tin cËy cña sè liÖu thu ®­îc. Tãm l¹i, sai sè cña Rb lµ ±1.5% vµ Sr lµ ±0.5% dùa trªn kÕt qu¶ ®o nhiÒu lÇn mÉu JB-1. KÕt qu¶ ®­îc tr×nh bµy trªn B¶ng 1.

Thµnh phÇn ho¸ häc cña c¸c mÉu ®ang nghiªn cøu ®· ®­îc c«ng bè trong b¸o c¸o thø nhÊt. Tuy nhiªn ë ®©y chóng t«i sÏ tr×nh bµy thªm b»ng c¸c s¬ ®å ph©n bè nguyªn tè (xem phÇn d­íi). Nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn, mÉu dïng trong ph©n tÝch ®ång vÞ Rb – Sr bao gåm ryolit kiÒm, ryotrachyt, trachyt vµ 3 mÉu bazan, trong ®ã mÉu ryotrachyt cã tØ sè ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr cao nhÊt lµ 0.720642 vµ ⁸⁷Rb/⁸⁶Sr t­¬ng øng lµ 3.4695. Bazan cã ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr thÊp nhÊt lµ 0.70676 vµ ⁸⁷Rb/⁸⁶Sr t­¬ng øng lµ 0.0718. C¸c mÉu cßn l¹i ph©n bè trong kho¶ng gi÷a cña 2 cùc trªn. Ngo¹i trõ mÉu bazan VD3005 cã ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr = 0.7066 vµ ⁸⁷Rb/⁸⁶Sr t­¬ng øng lµ 0.2327 ph©n bè lÖch h¼n ra ngoµi ®­êng ®¼ng thêi, kÕt qu¶ cña 5 mÉu cßn l¹i cña khu vùc §åi Bï cho tuæi tuyÖt ®èi lµ 283 ±21 triÖu n¨m vµ tØ sè ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr nguyªn thuû lµ 0.70667 ±0.00056 (®­êng ®¼ng thêi ®­îc x©y dùng theo phÇn mÒm cña Ludwig K.R, 2001) (H. 1).

Theo phÇn lín c¸c nhµ nghiªn cøu ®¸ phun trµo CTS§ (c¸c v¨n liÖu ®· trÝch dÉn ë trªn) khu vùc §åi Bï thuéc phøc hÖ Viªn Nam vµ ®¸ phun trµo ®­îc chia thµnh 2 pha: pha 1 chñ yÕu lµ ®¸ mafic, pha 2 chñ yÕu lµ ®¸ giµu tÝnh axit h¬n. Theo quan niÖm nµy, 3 mÉu V§502, V§1008 vµ V§1010 thuéc vÒ pha 2, vµ c¸c mÉu V§1006, V§1007 vµ V§3005 thuéc vÒ pha 1. Sù ph©n chia thµnh c¸c pha hoµn toµn dùa trªn c¸c ®Æc ®iÓm th¹ch häc tuy mét vµi n¬i cã kÌm theo yÕu tè ®Þa tÇng, nh­ng cho ®Õn nay chóng ta ch­a cã b»ng chøng thêi gian ®Ó hç trî tÝnh hîp lý cña c¸ch ph©n chia trªn (xem TrÇn Träng Hoµ, 2001).

Sù tiÕn hãa cña c¸c ®¸ giµu axit cã thÓ tõ c¸c ®¸ bazan b»ng ph©n dÞ kÕt tinh olivin, pyroxen xiªn (±pyroxen thoi), plagioclas (±felspar) vµ c¸c kho¸ng vËt thø sinh giµu s¾t, titan, v.v. (H. 2a, b). Sù kÕt tinh cña c¸c kho¸ng vËt kÓ trªn dÉn tíi kÕt qu¶ lµ c¸c ®¸ axit giµu c¸c nguyªn tè cã tÝnh kh«ng t­¬ng thÝch m¹nh nh­ Rb, K, Th vµ ®Êt hiÕm nhÑ (La, Ce, Nd) vµ rÊt nghÌo Fe, Mg, Ti, Ca vµ Sr nh­ ®­îc minh häa trªn H×nh 3. Ngo¹i trõ mÉu V§3005 bÞ xpilit-ho¸ m¹nh (xem m« t¶ ë trªn) ®Ó ý sù gièng nhau khÝt khao cña ®­êng ph©n bè ®Æc ®iÓm c¸c nguyªn tè tõ Rb ®Õn Nd cña 2 biÕn lo¹i ®¸. Hµm l­îng c¸c nguyªn tè nµy phô thuéc vµo nguån nguyªn thuû, ®é nãng ch¶y tõng phÇn. Chóng kh«ng tham gia vµo cÊu tróc cña bÊt kú kho¸ng vËt kÕt tinh ph©n dÞ kÓ trªn do vËy hµm l­îng cña chóng trong dung thÓ tû lÖ nghÞch víi l­îng kho¸ng vËt kÕt tinh vµ ph©n dÞ. Quan s¸t nµy cho phÐp chóng t«i tin r»ng c¸c ®¸ axit trªn lµ s¶n phÈm tiÕn ho¸ tõ bazan b»ng qu¸ tr×nh kÕt tinh ph©n dÞ.

5.2 Tuæi 283 ±21 triÖu n¨m (C₃ – P₁)

§¸ phun trµo tròng S«ng §µ (CTS§) ®­îc xÕp vµo tuæi P₂ – T₁ dùa trªn b»ng chøng ho¸ th¹ch vµ c¸c quan hÖ ®Þa tÇng (Dovjikov A, 1965; NguyÔn Xu©n Bao, 1972; Phan Cù TiÕn, 1977; §µo §×nh Thôc vµ Ph¹m Huy Long, 1979; §µo §×nh Thôc, 1981; vµ c¸c v¨n liÖu trÝch dÉn). §ång thêi ®a sè c¸c nhµ ®Þa chÊt ViÖt Nam vµ Liªn X« (cò) tin r»ng m«i tr­êng xuÊt hiÖn cña chóng lµ rift néi lôc vµ ®éng lùc t¸ch d·n lµ hÖ qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng nÐn Ðp l©u dµi, vµ cã liªn quan s©u xa ®Õn c¸c ®øt g·y s©u (§µo §×nh Thôc, 1981; Gatinski Iu.G, 1986; §ç §×nh To¸t, 1987; Dickins J.M, 1996; Poliakov G vµ NNK, 1996; TrÇn Träng Hoµ vµ NNK, 1998; TrÇn Träng Hoµ, 2001). Cho ®Õn nay ch­a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu tuæi tuyÖt ®èi ®¸ nói löa CTS§, tuy nhiªn Balykin P.A vµ NNK (1996) th«ng b¸o tuæi ®ång vÞ Rb-Sr trªn kho¸ng vËt (?) cña komatit-bazan NËm Muéi cã kÕt qu¶ lµ 257 ±7.2 triÖu n¨m vµ tØ sè ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr nguyªn thuû lµ 0.70299 ±3.

Phan Tr­êng ThÞ vµ c¸c ®ång nghiÖp (1974) ®· nghiªn cøu chi tiÕt ®Þa tÇng c¸c tæ hîp phun trµo – trÇm tÝch khu vùc Hoµ B×nh – Suèi Rót ®· ph¸t hiÖn c¸c thÊu kÝnh ®¸ v«i mang ho¸ th¹ch Carbon muén – Permi sím trong spilit vµ diabaz. Ph¸t hiÖn nµy cïng víi c¸c b»ng chøng ho¸ th¹ch c«ng bè tr­íc ®ã (NguyÔn Xu©n Bao, 1972) cho phÐp c¸c t¸c gi¶ kÕt luËn r»ng phun trµo CTS§ cã thÓ b¾t ®Çu sím h¬n, cã lÏ tõ C₃-P₁ vµ chÊm døt ho¹t ®éng vµo kho¶ng T₂ (Phan Tr­êng ThÞ vµ NNK, 1974) theo c¬ chÕ ho¹t ®éng ®Þa m¸ng. §¸ng tiÕc lµ kÕt qu¶ cña nhãm nghiªn cøu nµy Ýt ®­îc nh¾c tíi trong c¸c b¸o c¸o vÒ phun trµo CTS§. Sè liÖu tuæi tuyÖt ®èi x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p Rb-Sr trªn tæ hîp ®¸ phun trµo khu vùc §åi Bï cña chóng t«i lµ 283 ±21 triÖu n¨m phï hîp víi kÕt qña nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ trªn.