1. quy đỊnh chung phạm VI áp dụng

HƯỚNG DẪN THIẾT KẾ ĐÊ BIỂN

1. 
   Đê bảo vệ vùng dân cư, kinh tế trong vùng bờ biển lở;
   
2. 
   Đê lấn biển để mở mang vùng đất mới trong vùng bờ biển bồi;
   
3. 
   Đê quây các vùng bờ biển, hải đảo, phục vụ các mục đích: quân sự, khai thác thuỷ sản, du lịch v.v...;
   
4. 
   Đê dọc theo hai bờ đoạn cửa sông (đê cửa sông), để chống lũ sông và chống sự phá hoại của các yếu tố biển.
   

1. 
   Tài liệu về địa hình, địa mạo theo quy định cho giai đoạn thiết kế;
   
2. 
   Tài liệu về cấu tạo địa chất và địa chất công trình theo quy định cho giai đoạn thiết kế;
   
3. 
   Số liệu về khí tượng thu thập và thực đo (đặc biệt là tài liệu về gió bão, gồm tần suất, cường độ, phân bố theo thời gian và không gian);
   
4. 
   Số liệu về thuỷ hải văn điều tra, thu thập và thực đo: mực nước, dòng chảy, sóng, chuyển động bùn cát trong vùng công trình và lân cận;
   
5. 
   Tình trạng thiên tai và diễn biến: sạt lở, bồi lắng, thiệt hại đã xảy ra ở vùng công trình;
   
6. 
   Hiện trạng và quy hoạch phát triển dân sinh, kinh tế, môi trường và xã hội của vùng dự án v. v...
   

• 
  Điều kiện sử dụng bình thường là điều kiện thiết kế;
  
• 
  Điều kiện sử dụng bất bình thường là điều kiện trong thời kỳ thi công hoặc khi có động đất;
  
• 
  Các giá trị hệ số an toàn thực tế tính được của công trình không được vượt quá 20% với điều kiện sử dụng bình thường và10% với điều kiện sử dụng bất thường.
  

Tuyến đê biển được chọn trên cơ sở so sánh kinh tế-kỹ thuật các phương án, trên cơ sở xem xét:

• 
  Sự phù hợp quy hoạch tổng thể phát triển toàn vùng;
  
• 
  Điều kiện địa hình, địa chất;
  
• 
  Diễn biến cửa sông và bờ biển;
  
• 
  Vị trí công trình hiện có và công trình xây dựng theo quy hoạch;
  
• 
  An toàn, thuận lợi trong xây dựng, quản lý, khai thác đê và khu vực được đê bảo vệ;
  
• 
  Bảo vệ các di tích văn hoá, lịch sử và địa giới hành chính.
  

1. 
   Đi qua vùng có địa thế cao, địa chất nền tương đối tốt;
   
2. 
   Nối tiếp với các vị trí ổn định, tận dụng công trình đã có;
   
3. 
   Đi qua vùng thuận lợi cho bố trí các công trình phụ trợ;
   
4. 
   Không ảnh hưởng đến công trình thoát lũ (đối với đê cửa sông);
   
5. 
   So sánh hiệu quả kinh tế- kỹ thuật của 23 vị trí tuyến đê để chọn một vị trí đạt hiệu quả tổng hợp tốt nhất;
   
6. 
   Ảnh hưởng của tuyến đê đến hoạt động giao thông bến cảng và vùng đất phía sau, đến bãi tắm, vùng du lịch, di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh có thể chấp nhận;
   
7. 
   Vị trí tuyến đê quan trọng cần tiến hành thí nghiệm mô hình thuỷ lực để xác định.
   

1. 
   Bố trí tuyến đê cần đơn giản, tốt nhất là đường thẳng, tránh gẫy khúc, ít lồi lõm. Trong trường hợp phải bố trí tuyến đê lõm, cần có các biện pháp giảm sóng hoặc tăng cường sức chống đỡ của đê;
   
2. 
   Thuận lợi trong việc giảm nhẹ tác dụng của sóng và dòng chảy mạnh nhất trong khu vực;
   
3. 
   Không tạo ra mắt xích yếu ở nơi nối tiếp với các công trình lân cận, không ảnh hưởng xấu đến các vùng đất liên quan.
   

• 
  Nằm trong quy hoạch tổng thể hệ thống công trình khai thác vùng đất mới cửa sông ven biển cũng như các yêu cầu về thoát lũ, giao thông thuỷ, môi trường du lịch;
  
• 
  Thống nhất với quy hoạch hệ thống kênh mương thuỷ lợi, hệ thống đê ngăn và cống thoát, hệ thống giao thông phục vụ thi công và khai thác;
  
• 
  Khả thi trong thi công, đặc biệt là hợp long đê, tiêu thoát úng, bồi đắp đất mới quai, cải tạo thổ nhưỡng (thau chua, rửa mặn), cơ cấu cây trồng, quy trình khai thác.v.v...
  
• 
  Tuyến đê quai phải xác định trên cơ sở nghiên cứu về quy luật bồi xói trong vùng quai đê và các yếu tố ảnh hưởng khác như điều kiện thuỷ thạch động lực ở vùng nối tiếp, sóng dâng, ngăn chặn dòng bùn cát ven bờ, sự mất cân bằng tải cát ở vùng lân cận.
  

Cần so sánh lựa chọn trên cơ sở kinh tế - kỹ thuật phương án quai đê lấn biển trong hai trường hợp sau:

1. 
   Quai đê ở vùng đất lộ ra ở mức nước biển trung bình triều cao (đồng bằng Bắc Bộ thường lấy mốc +0,5m đến +1,0m, hệ cao độ lục địa theo 14 TCN 102 - 2002).
   
2. 
   Quai đê rộng ra các vùng có cao độ thấp hơn, sau đó dùng các biện pháp kỹ thuật xúc tiến quá trình bồi lắng cho vùng bãi trong đê để đạt mục tiêu khai thác.
   

Tuyến đê bao ngoài là vành đê chính bảo vệ vùng đất lấn biển, trong tuyến đê chính cần bố trí các tuyến đê ngăn, chia toàn vùng ra thành các ô và chia mỗi ô thành nhiều mảnh, thích hợp với điều kiện tự nhiên và yêu cầu khai thác.

Ở vùng bãi biển bị xâm thực, tuyến đê bị phá hoại do tác động trực tiếp của sóng vào thân đê, sạt sụt do bãi trước đê bị xói, chân đê bị moi hẫng. Cần nghiên cứu kỹ xu thế diễn biến của đường bờ, cơ chế và nguyên nhân hiện tượng xói bãi, các yếu tố ảnh hưởng khác.v.v... tuyến đê cần gắn liền với các công trình chống xói bãi.

Khi chưa có biện pháp khống chế được hiện tượng biển lấn thì tuyến đê không làm vĩnh cửu, cần bố trí thêm tuyến đê dự phòng kết hợp với các biện pháp phi công trình để giảm tổn thất khi tuyến đê chính bị phá hoại.

3.3.2. Tuyến đê chính

Theo điều 3.1 và xét đến các yếu tố đặc thù vùng biển lấn để định ra vị trí tuyến đê chính hợp lý như sau:

• 
  Nằm phía trong vị trí sóng vỡ lần đầu (cách một chiều dài sóng thiết kế);
  
• 
  Song song với đường mép nước khi triều kiệt.
  

• 
  Khoảng cách giữa tuyến đê dự phòng và đê chính ít nhất bằng 2 lần chiều dài sóng thiết kế.
  
• 
  Giữa hai tuyến đê chính và đê dự phòng nên bố trí các đê ngăn, khoảng cách giữa các tuyến đê ngăn nên bằng 3  4 lần khoảng cách giữa hai đê.
  

Đê vùng cửa sông là đê nối tiếp giữa đê sông và đê biển, chịu ảnh hưởng tổng hợp của yếu tố sông, biển. Tuyến đê cửa sông cần đảm bảo thoát lũ và an toàn dưới tác dụng của các yếu tố ảnh hưởng của sông, biển.

Đối với cửa sông tam giác châu có nhiều nhánh, cần phân tích diễn biến của từng nhánh để có thể quy hoạch tuyến đê có lợi nhất cho việc thoát lũ.

Đối với cửa sông hình phễu, cần khống chế dạng đường cong của tuyến đê (qua tính toán hoặc thực nghiệm) để không gây ra hiện tượng sóng dồn, làm tăng chiều cao sóng, gây nguy hiểm cho bờ sông.

Cao trình đỉnh đê thông thường xác định theo công thức:

Z_đ = Z_tp + H_nd+H_sl + a (4-1)

Đối với loại đê bố trí cho sóng và lũ tràn hai phía, cao trình đỉnh đê không xét đến yếu tố nước dâng và độ cao gia tăng:

Z_đ = Z_tp+H_sl (4-2)

Trong đó:

Z_đ - Cao trình đỉnh đê thiết kế, m;

Z_tp - Mực nước biển tính toán, m;

H_nd - Chiều cao nước dâng do bão, m;

H_sl - Chiều cao sóng leo, m;

a - Trị số gia tăng độ cao an toàn, m;

4.2.1. Xác định mực nước biển tính toán Z_tp

Mực nước biển tính toán là mực nước tính toán theo tần suất đảm bảo tại vị trí công trình, bao gồm mực nước triều thiên văn và các giá trị biến thiên do ảnh hưởng của sóng, lũ, địa chấn, giả triều, biến đổi thời tiết, biến đổi mực nước chu kỳ dài v.v... không kể đến nước dâng do bão.

Mực nước biển tính toán Z_tp được xác định trên cơ sở phân tích tần suất đảm bảo mực nước biển cao nhất năm ở vị trí công trình (phụ lục A).

Trường hợp không có số liệu thực đo, hoặc sơ bộ tính toán có thể lấy trị số cực đại của mực nước triều thiên văn tính toán theo chu kỳ 19 năm để xác định.

Tần suất đảm bảo mực nước biển tính toán thiết kế đối với cấp công trình quy định ở bảng 4.1.

Bảng 4.1. Tần suất đảm bảo mực nước triều tính toán thiết kế

Cấp công trình của đê	Đặc biệt	I và II	III và IV
Tần suất mực nước biển thiết kế, %.	1	2	5

Chiều cao nước dâng do bão, xác định theo phụ lục C.

Chiều cao nước dâng thiết kế cho các cấp đê quy định trong bảng 4-2.

Bảng 4-2. Chiều cao nước dâng thiết kế cho các cấp đê

Cấp đê Vị trí	Đặc biệt và I	II,III và IV
Bắc vĩ tuyến 160	Theo tần suất 10% (bảng C-3)	Theo tần suất 20% (bảng C-3)
Từ vĩ tuyến 16 0 đến vĩ tuyến 110	1,0m	0,8m
Từ vĩ tuyến 110 đến vĩ tuyến 80	1,5m	1,0m

4.2.3. Tính toán chiều cao sóng leo H_sl: Xác định theo phụ lục D.

4.2.4. Trị số gia tăng độ cao an toàn a: Quy định trong bảng 2.1.

Ghi chú:

1. 
   Trong cùng một tuyến đê, tính toán các phân đoạn có cao trình đỉnh đê khác nhau, thì lấy theo trị số cao nhất.
   
2. 
   Trường hợp ở phía biển của đê có tường chống sóng kiên cố, ổn định, thì cao trình đỉnh đê là cao trình đỉnh tường, nhưng cao trình đỉnh đê đất phải cao hơn mực nước triều thiết kế ít nhất là 0,5 m để đảm bảo mặt đê khô ráo.
   
3. 
   Ngoài tính toán theo công thức (4-1) ra, khi xác định cao trình đỉnh đê thiết kế cho đê đất cần phải xét thêm độ dự phòng do lún. Tuỳ theo yếu tố địa chất nền đê, chất đất thân đê và độ chặt đất dắp, có thể lấy bằng 3%- 8% chiều cao thân đê. Trong các trường hợp sau, độ lún cần tính toán theo Điều 4-3:
   

• 
  Chiều cao đê lớn hơn 10m;
  
• 
  Nền đê rất yếu;
  
• 
  Thân đê không được đầm chặt;
  
• 
  Đất đắp đê có độ nén chặt thấp.
  

Các yếu tố cấu tạo mặt cắt ngang điển hình thực tế có thể không đủ các bộ phận được thể hiện trên hình 4-1a.

• 
  Đê tường đứng ở phía biển (hình 4-1b);
  
• 
  Đê tường hỗn hợp nghiêng và đứng ở phía biển (hình 4-1c).
  

Theo cấp công trình, chiều rộng đỉnh đê qui định như bảng 4-2.

Cấp công trình đê	Đặc biệt	I	II	III	IV
Chiều rộng đỉnh đê Bđ(m)	6  8	6	5	4	3