ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC
CỜ VUA 3
Mã môn học: PES1062
(Ban hành theo Quyết định số 1608 /QĐ-ĐT ngày 01 tháng 6 năm 2011)
1. Thông tin về giảng viên
STT
|
Họ và tên
|
Chức danh, học vị
|
Địa chỉ liên hệ
|
Điện thoại
|
1
|
Nguyễn Thị Huyền
|
GV. ThS.
|
TT GDTC&TT
|
0983009380
|
2
|
Lý Thị Ánh Tuyết
|
GV. ThS.
|
TT GDTC&TT
|
0973755428
|
2. Thông tin về môn học
- Tên môn học: Cờ vua 3
- Mã môn học: PES1062
- Số tín chỉ: 01
- Môn học: Tự chọn
- Môn học tiên quyết: Cờ vua 2, mã môn học 1062
- Các yêu cầu đối với môn học: Phòng học, bàn cờ sắt, bàn cờ đấu tập, đồng hồ chuyên dụng, bàn ghế chuyên dụng
- Giờ tín chỉ: 15. Trong đó:
+ Lý thuyết: 04 giờ tín chỉ
+ Thực hành: 09 giờ tín chỉ
+ Kiểm tra - đánh giá: 02 giờ tín chỉ
- Địa chỉ trung tâm phụ trách môn học: Trung tâm Giáo dục thể chất và thể thao, Đại học Quốc gia Hà Nội, 144 Xuân Thuỷ, Cầu Giấy, Hà Nội.
3. Mục tiêu của môn học
- Kiến thức
Sau khi học xong môn học Cờ vua 3 sinh viên:
+ Nắm vững lý thuyết và kỹ thuật chơi cờ trong các giai đoạn của ván đấu, nắm được nguyên lý chơi cờ vua trong từng giai đoạn của ván đấu.
+ Biết xây dựng chiến thuật và chiến lược hợp lý khi cầm quân trắng hoặc quân đen.
- Kỹ năng: Sau khi học xong môn học sinh viên có thể tham gia chơi cờ vua và phân tích được từng giai đoạn của ván đấu ở mức độ cao (phức tạp).
- Thái độ:
+ Coi môn cờ vua là môn thể thao phù hợp với năng lực thể chất của mình.
+ Biết sử dụng cờ vua để rèn luyện, tăng sức bền hoạt động trí óc, rèn luyện thể chất.
+ Giải trí lành mạnh và là phương tiện để giao lưu.
4. Tóm tắt nội dung môn học
Sau khi học xong môn học, người học sẽ được trang bị một số kiến thức cơ bản về điều luật nâng cao khi tham gia tập luyện và thi đấu cờ vua. Nắm được kiến thức phức tạp trong các giai đoạn của ván đấu và có khả năng phân tích ván cờ. Có kiến thức cơ bản về luật chơi cờ BLIT và tổ chức thi đấu theo hệ loại trực tiếp.
5. Nội dung chi tiết môn học
5.1. Lý thuyết
5.1.1. Luật thi đấu cờ BLIT
5.1.2. Luật tổ chức hệ loại trực tiếp
5.1.3. Phân tích một số ván cờ cơ bản
5.2. Thực hành
5.2.1. Giải bài tập cờ thế
- Giải bài tập chiếu hết sau 4 nước.
- Giải bài tập chiếu hết sau 5 nước.
- Trắng, đen đi trước và đánh thắng.
5.2.2. Đấu tập
6. Học liệu
6.1. Học liệu bắt buộc
1. Uỷ ban Thể dục thể thao, Luật Cờ vua, NXB Thể dục thể thao, năm 2002.
2. Đàm Quốc Chính, Giáo trình Cờ vua, NXB Đại học Sư phạm, năm 2003.
6.2. Học liệu tham khảo
3. Dlôtnhic, Cờ vua Khoa học Kinh nghiệm Trình độ, NXB Thể dục thể thao, năm 1997.
4. Ia. B. Extrin, Lý thuyết và thực hành cờ vua, NXB Thể dục thể thao Hà Nội, năm 1996.
7. Hình thức tổ chức dạy học
7.1. Lịch trình chung
Nội dung
|
Hình thức tổ chức dạy học
|
Tổng
|
Lên lớp
|
Kiểm tra
Đánh giá
|
Lý thuyết
|
Thực hành
|
Nội dung 1
|
1
|
0,5
|
|
1,5
|
Nội dung 2
|
|
1
|
|
1
|
Nội dung 3
|
1
|
0,5
|
|
1,5
|
Nội dung 4
|
|
1
|
|
1
|
Nội dung 5
|
|
1
|
|
1
|
Nội dung 6
|
|
1
|
|
1
|
Nội dung 7
|
|
1
|
|
1
|
Nội dung 8
|
|
|
2
|
2
|
Nội dung 9
|
1
|
0,5
|
|
1,5
|
Nội dung 10
|
1
|
0,5
|
|
1,5
|
Nội dung 11
|
|
1
|
|
1
|
Nội dung 12
|
|
1
|
|
1
|
Tổng
|
4
|
9
|
2
|
15
|
7.2. Lịch trình tổ chức dạy học cụ thể
Tuần 1 (nội dung 1)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Lý thuyết
1 giờ tín chỉ
|
1. Luật cờ BLIT.
2. Phân tích một số loại khai cuộc cơ bản.
Ván cờ Italia
1. e4 e5 2. Mg3 Mc6
3. Tc4 Tc5
Bên trắng có hai phương án chơi chính
+ Phương án 1: Ý đồ chiến lược của phương án này là bên trắng khép kín trung tâm, chuyển sang cánh vua để tấn công bên đen. Tuy nhiên, nó tạo ra một thế cờ đối xứng yên tĩnh và cơ hội hai bên là ngang nhau.
4. d3 Mf6 5. Mc3 d6
Đến đây trắng có hai khả năng chơi tiếp là
a. 6. Te3 b6
Nếu bây giờ 6..Te3 7f:e3 trắng có trung tâm tốt mạnh và cột mở "f". Ngược lại, nếu 7.T b6 a:b6 và mở đường ra trận cho xe đen-đen có ưu thế.
7. Hd2 Te6 8. Tb3 Hd7
9 o-o o-o 10. Xad1 Xd8
Nếu 10. T: e6 f:e6 - Đen có ưu thế nhờ có trung tâm tốt mạnh và cột mở "f"
11. Xf1 Xe8
Thế cờ đối xứng cơ hội của hai bên ngang nhau.
b. Thế cờ canal
6. Tg5 h6! 7. Tf6 Hf6
8. Md5 Hg6! 9. He2 Tg4
10. c3 Tb6 11. a4 f5
12.b4 a6 13. Mb6 cb
Phân tích khai cuộc
Ván cờ Italia (tiếp)
+ Phương án II
Phương án này sôi động hơn phương án một. Bên trắng với ý đồ chơi là mở trung tâm bằng nước đi d4 sau khi đấy tốt c3. Kết thúc khai cuộc, thông thường bên trắng tấn công cánh vua còn bên đen phản công cánh hậu.
4. C3
Trắng chuẩn bị cho cuộc tấn công vào trung tâm bằng các tốt
4....Mf6!
Đen tấn công ngay tốt e4. Sau nước đi thiếu tích cực 4...d6 54. d4e:d4 6. c:d4 Tb6 7. Mc3 và thế cờ của đen rất gò bó
5. d4 cd
6. cd
Cần lưu ý nếu 6. e5!? của trắng mọi đường rút lui của Mf6 đều bất lợi cho đen. Nhưng đen có thể đáp lại tích cực hơn.
6...d5! 7. ef cd 8. fg Xg8
9. Tg5f6 10. He2 He7 11.Tf6He2+ 12. Ve2d3 13. Vd1 Tg4. với thế trận tích cực cho đen.
6....Tb4+
7. Td2 Td2 8. Mbd2 d5
9. ed Md5 10. Hb3 Mce7
11. 0-0-0 12. Xfe1 c6
13. a4 Hc7 14. Xac1 Hf4 =
Một biến khác nếu nước đi
7. Mc3 0-0 8. 0-0 Tc3
9. d5 Tf6 10. Xfe1 Mè
11. Xe4 d6 12. Tg5!? Tg5
13. Mg5 h6
|
- Đọc TL 2, tr 36-40.
|
Thực hành
0,5 giờ tín chỉ (1 tiết thực học)
|
- Giải bài tập cờ thế chiếu hết sau 4 nước.
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 2 (nội dung 2)
Hình thức tổ chức dạy học
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết tự học)
|
Nội dung chính
1. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng luật có thể.
1. e4e5 2. Mf3Mc6 3. Te4 Tc5 4. c3d6 5. d4ed 6. cd Tb4+ 7.Vf1Td7 8. Hb3Ta5 9. Tf7Vf8 10.Tg8 Xg8 11. Mg5He8 12.Mh7+....13. Tg5
2. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng, có thể.
1. e4 e5 2. Mf3 Mc6 3. Tc4Tc5 4. C3 Mf6 5. d4ed 6. cd Tb4+ 7.Mc3Me4. 8. 0-0 Mc3 9.bc Te7
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
- Giải bài tập.
|
|
10.d5Ma5 11. d6Td6 12. Xe1Te7 13.Tg5 f6 14. Tf6 gf 15.Me5 h5 16. Hd3 Xh6 17. Hd5 Đen thua.
|
|
Tuần 3 (nội dung 3)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Lý thuyết
1 giờ tín chỉ
|
1. Phân tích khai cuộc.
2. Phòng thủ Xixilia
1. e4 c5
- Trong rất nhiều phương án của khai cuộc này, chúng ta chỉ xem xét hai phương án chính.
- Hệ thống con rồng
2. Mf3d6 3. d4cd
4. Md4 Mf6 5. Mc3 g6
- Tượng (Tg7) là một phương pháp nhằm hỗ trợ cho những hoạt động tích cực của đen ở cánh hậu. Trắng có thể tiếp tục chơi theo hai hướng chính sau:
+ Nhập thành gần rồi tìm cách đẩy tốt f4, sau đó gây uy hiếp lên cánh vua.
+ Nhập thành xa, phát triển các quân, tiến hành tấn công cánh vua của bên đên bằng các tốt.
a. Trường hợp trắng nhập thành gần
6. Te2 Tg7 7.Te3 Mc6
8. o-o o-o 9. f4 Td7
10. He1
Trắng chuẩn bị đưa Hậu sang cánh Vua.
10. ..... Md4 11. Td4 Tc6
Với thế trận diễn ra căng thẳng
b. Trường hợp trắng nhập thành xa
6. Te3 Tg7 7. f3 o-o
8. Hd2 Mc6 9. f4 Td7
10. Tb3 Xc3 11. o-o-o
Kế hoạch chơi tiếp của trắng là tấn công vào cánh vua theo sơ đồ: Đẩy tốt h2 - h4 - h5 mở cột "h" tấn công trực tiếp vào vua Đen. Đen không chỉ tổ chức phòng thủ mà còn phải tổ chức phản công. Trong tình thế này hai bên đều chạy đua tấn công và vua đối phương và như vậy chỉ cần bên nào chậm hơn một (temp) đều phải chịu thất bại
Phân tích khai cuộc
1. Phòng thủ xixilia (tiếp)
- Phương án tấn công xixilia
1. e4 c5 2. Mf3 Mc6
3. d4 cd 4. Md4 Mf6
5. Mc3 e5
Ưu điểm là đen nhanh chóng giành lại khu trung tâm, nhưng có nhược điểm là tạo ra các ô d6 và d5 rất yếu.
6. Mdb5 d6 7. Tg5
Trắng gây áp lực giám tiếp vào ô d5
7.... a6
Tấn công Mb5 đang ở vị trí rất nguy hiểm cho Đen
8. Ma3 b5 9. Tf6 gf
10. Md5 f5
Tấn công vào tốt e4 để giải phóng ô yếu d5
11. Tb5!? Ab 12. Mb5 Hg5
13. Mdc7 Vd8 14. Hd5 Tb7
15. Hf7 He7=
|
- Đọc TL 2, tr 50-53.
|
Thực hành
0,5 giờ tín chỉ (1 tiết thực học)
|
- Giải bài tập cờ thế chiếu hết sau 4 nước.
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 4 (nội dung 4)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết thực học)
|
1. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng luật có thể.
1. e4e5 2. Mf3Mc6 3. Tc4 Mf6 4. d4 ed 5. o-o 6. e5d5 7. ef dc 8.Xe+ Te6 9. Mg5 H:f6 10.M:e6fe 11. Hh5+ Đen xin thua
2. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng có thể
1. e4 e5 2. Mf3 Mc6 3. Tc4Tc5 4.d3d6 5. o-o Mf6 6. Tg5h6 7.Th4g5 8. Tg3h5 9.Mg5 h4 10.Mf7hg 11.M:d8 Tg4
12. HđM4 13.Mc3Mf3+ 14.ef T:f3 trắng xin thua.
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 5 (nội dung 5)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết thực học)
|
1. Hãy bình luận cho ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng có thể:
1. e4e5 2.Mf3Mc6 3. Tc4 Mf6
4. d4 ed 5. o-o Tc5 6. e5 d5
7.o-o Te6 8.Xe1Hd7 9.M:f7 V:f7
10. Hf3+ Vg6 11. X:e6+ H:e6
12. Td3+ Đen xin thua
2. Giải bài tập cờ thế:
- Trắng đi trước và chiếu hết bên đen, sau 4 nước.
- Đen đi trước và chiếu hết bên trắng sau 3 nước.
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 6 (nội dung 6)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết thực học)
|
1. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng luật có thể.
1. e4 e5 2. Mf3 Mc6 3. Tc4 Tc5
4. b4 Tb6 5. a4 a6 6.a5 Ta7 7.b5ab 8. T:b5 Mf6 9.Ta3M:e4
10. He2 M:f2 11. M:e5 Md4
12. M:d7 M:e2 13. Mf6 #
2. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của cả hai bên và thay vào đó nước đi đúng luật có thể.
1.e4e5 2.Mf3Mc6 3.Tc4Te7
4. d4ed 5.M:d4 Md7
6.T:f7 V:f7 7.Me6 He8
8.M:c7 Hd8 9. Hh5+g6
10. Hd5 Vf6 11.Tg5+ Vg7
12. Me6+ Đen xin thua
3. Đấu tập cờ BLIT (5phút 1 ván cờ).
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 7 (nội dung 7)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết thực học)
|
1. Hãy bình luận ván cờ sau, tìm ra những nước đi sai lầm của hai bên và thay vào đó nước đi đúng có thể.
1.e4e5 2.Mf3Mc6 3.Mc3Mf6
4. Tb5 Md4 5. Ta4Tc5
6.M:e5 o-o 7. Mf3d5
8. M:d4 T:d4 9. ed Tg4 10.f3M:d5 11.fg Hh4+ 12.Ve2 Mf4
13.Vf3 Hf2+ 14.Ve4f5+ 15.gf Xe8+
Trắng xin thua
2. Giải bài tập cờ thế:
- Trắng đi trước và chiếu hết bên đen sau 5 nước.
3. Đấu tập cờ BLIT (5 phút 1 ván cờ).
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 8 (kiểm tra giữa kỳ)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Kiểm tra - Đánh giá
|
Tổ chức thi kiểm tra giữa kỳ.
|
Chuẩn bị giấy bút kiểm tra.
|
Tuần 9 (nội dung 9)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Lý thuyết
1 giờ tín chỉ
|
1. Luật tổ chức thi đấu theo hệ loại trực tiếp.
2. Phân tích khai cuộc.
Khai cuộc Gambít Hậu
1.d4d5 2.c4
Nước đi 2.c4 thể hiện đặc tính của gambít là thí quân để giành ưu thế về việc phát triển lực lượng. Đến đây chia làm hai hệ thống chính.
+ Gambit hậu tiếp nhận
Đen tiếp nhận sự thí tốt của đối phương.
2...dc
3. Mf3a6 4.e4b5
5. a4 Tb7 6. b3Te4
7.Mc3 Tb7 8.ab ab
9.Xa8 Ta8 10.bc e6
11. Mb5 Tb4 12. Td2 Tf3
13. gf Td2 14. Hd2 c6
15. Mc3 Me7 =
Kế hoạch chơi tiếp theo như sau: Bên trắng sử dụng tượng mạnh cùng với xe, Hậu, đẩy tốt lên phong cấp. Bên đen cản trở sự đẩy tốt và tấn công vào vị trí yếu của Vua bị khuyết tốt.
|
- Giải bài tập.
|
Thực hành
0.5 giờ tín chỉ
(1 tiết thực học)
|
1. Tổ chức đấu tập theo hệ Thụy Sỹ bốc thăm (2 sinh viên thực hiện một ván cờ trong khoảng thời gian là 60 phút).
|
|
Tuần 10 (nội dung 10)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Lý thuyết
1 giờ tín chỉ
|
1. Khai cuộc Gambit Hậu (tiếp)
Gambit hậu không tiếp nhận
Đen không tiếp nhận sự thí tốt của trắng mà xây dựng các lối phòng thủ khác nhau.
+ Phương án kembritgiơ và speringơ
1. d4d5 2. c4e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5Mbc 5. e3c6 6. Mf3Ha5
7.Md2 Tb4 8.Hc2 0-0 9.Th4c5
10. Mb3Ha4 11.Tf6Mf6 12.dc Tc3
13. Hc3 Me4 14.Ha5Ha5 15.Ma5Mc5 16.cd ed
Ý đồ chiến lược của Đen trong phương án này là giằng Mã ở c3 để tạo ra đòn phản công ở trung tâm và cánh hậu.
- Phản gambit Anbin
1. d4d5 2.c4e5 3.ded4 4.Mf3Mc6
5.g3Tg4 6.Tg2Td7 7.o-o o-o-o
8. Hb3h5 9.Xd1b6 10.Tf4h4
11.Mc3
Đen tấn công cánh hậu, còn trắng tấn công cánh vua.
- Phòng thủ chính thống
1. d4d5 2.c4e6 3.Mc3Mf6 4.cded
5.Tg5Te7 6.e3c6 7.Td3 o-o 8.Hc2Mbd7 9.Mf3Xe8 10.Xb1
Trắng với ý đồ tấn công trên cánh hậu, còn Đen sẽ đưa Mã lên e4 tìm cách gây áp lực lên cánh vua.
|
|
Thực hành
0.5 giờ tín chỉ (1 tiết thực học)
|
1. Tổ chức đấu tập tiếp ván 2
(2 sinh viên thực hiện ván đấu trong thời gian là 60 phút).
|
|
Tuần 11 (nội dung 11)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết thực học)
|
1. Giải bài tập cờ thế:
- Trắng đi trước và chiếu hết bên đen sau 5 nước.
- Trắng đi trước và đánh thắng bên đen.
2. Tổ chức đấu tập tiếp ván 3, ván 4 (2 sinh viên thực hiện ván đấu trong thời gian là 60 phút).
|
- Giải bài tập.
|
Tuần 12 (nội dung 12)
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Thực hành
1 giờ tín chỉ
(2 tiết thực học)
|
1. Ôn tập nội dung thi cuối kỳ.
2. Thông báo các thành phần cuối kỳ cho sinh viên.
3. Phổ biến tiêu chí đánh giá thi cuối kỳ cho sinh viên.
4. Tổ chức đấu tập tiếp ván 5 (2 sinh viên thực hiện ván đấu trong thời gian là 60 phút)
- Tổng kết tính điểm.
|
|
Tuần 13
Hình thức tổ chức dạy học
|
Nội dung chính
|
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
|
Kiểm tra - đánh giá
|
Tổ chức thi cuối kỳ cho sinh viên.
|
Chuẩn bị giấy bút kiểm tra.
|
8. Chính sách đối với môn học và các yêu cầu khác của giảng viên
- Nghiêm túc chuẩn bị các yêu cầu sinh viên phải làm như: đọc tài liệu, giải bài tập, tự tập luyện.
- Sinh viên phải tích luỹ đủ các điểm kiểm tra - đánh giá theo quy định trong đề cương môn học.
- Tham gia học đảm bảo 80% số giờ tín chỉ.
- Sinh viên phải mang thẻ sinh viên trong quá trình học và kiểm tra.
- Chuẩn bị bàn cờ, quân cờ.
- Môn học cờ vua 3 chỉ dành cho sinh viên nhóm đặc biệt và đã hoàn thành môn học cờ vua 2.
9. Phương pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học.
9.1. Các loại điểm kiểm tra và trọng số của từng loại điểm
- Kiểm tra đánh giá thường xuyên: 10%
- Kiểm tra - đánh giá giữa kỳ: 30%
- Kiểm tra - đánh giá cuối kỳ: 60%
9.2. Tiêu chí đánh giá các loại bài tập
9.2.1. Kiểm tra - đánh giá giữa kỳ
- Nội dung:
+ Thực hành: Giải bài tập cờ thế chiếu hết sau 5 nước ở mức trung bình trong thời gian là 60 phút.
- Tiêu chí đánh giá:
+ Giải đúng bài tập cờ thế.
9.2.2. Kiểm tra - đánh giá cuối kỳ
- Nội dung:
+ Thực hành: Giải bài tập cờ thế chiếu hết sau 5 nước ở mức trung bình khá trong thời gian là 60 phút.
- Tiêu chí đánh giá:
+ Giải đúng bài tập cờ thế.
9.3. Lịch thi, kiểm tra
- Kiểm tra giữa kỳ: Tuần thứ 8
- Thi cuối kỳ: Tuần thứ 13
Chia sẻ với bạn bè của bạn: | 
